فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲٬۰۰۱ تا ۱۲٬۰۲۰ مورد از کل ۷۳٬۴۵۳ مورد.
منبع:
رهیافت فرهنگ دینی سال دوم بهار ۱۳۹۸ شماره ۵
87 - 101
حوزه های تخصصی:
بررسی سیر زندگانی امامزادگان و اولاد منسوب به اهل بیت پیامبر اکرم (ص) و بازشناسی سیره آن بزرگواران از ضروریات جامعه اسلامی است که می تواند در جهت شناسایی سبک زندگی اسلامی آنان مؤثر واقع گردد و افزون بر این، تسهیلگر روند زندگی سعادت آفرین برای بشر باشد. در همین راستا، بررسی شرح حال حضرت سید جلال الدین اشرف از فرزندان منسوب به امام موسی کاظم (ع) و نیز شناسایی اقدامات سیاسی و فرهنگی، فضایل و مناقب ایشان، راهگشای مؤثری در به دست آوردن الگوی جامع و سعادتمند زندگی بشری باشد. در این مقاله، سعی بر این است تا با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی، منابع روایی و تاریخی درباره سید جلال الدین اشرف مورد پژوهش قرارگرفته تا گوشه هایی از زندگانی ایشان تبیین شود. دستاورد حاصل از پژوهش، بیانگر آن است که سید جلال الدین اشرف از ذریه پاک پیامبر اکرم (ص)، در پی احقاق حق با ظالمان به مبارزه برخاست و پس از مبارزه با آنان در این مسیر به درجه رفیع شهادت نائل آمد؛ همچنین فضایل و مناقب ایشان گویای عظمت و جلالت وی در نزد بزرگان دین است؛ کما اینکه بسیاری از شیعیان در سایبان حریم ایشان آرام گرفته و عرض حاجت می نمایند.
واکاوی ابعاد تغییر موقعیت چین در حقوق سرمایه گذاری بین المللی
حوزه های تخصصی:
با توسعه اقتصادی چین ، جایگاه این کشور نیز درحقوق سرمایه گذاری بین المللی تغییر یافته است. در حال حاضر ، چین نه تنها یک وارد کننده و صادر کننده بزرگ سرمایه است بلکه یک کشوربزرگ در حال توسعه که درحال انتقال سیستم حقوقی سنتی به سیستم حقوقی مدرن نیز به حساب می آید. با توجه به منافع و ارزشهای ملی چین در مورد حقوق سرمایه گذاری بین المللی و ترکیب قدرت و موقعیت اش در جهان، چین نباید به تاکید یک طرفه سنتی بر حاکمیت کشور میزبان و نظم اقتصادی جدید بین المللی از موقعیت سرمایه گذاری بین المللی پایبند باشد و همچنین نباید با تاکید یک طرفه بر حقوق و منافع سرمایه گذاران از نظم اقتصادی بین المللی لیبرال و نوع جدید موقعیت حقوق سرمایه گذاری بین المللی ، پیروی کنید و در عوض باید موازنه دقیقی برای محافظت از کشورخود ، منافع سرمایه گذاران و حقوق آنها از یک طرف و از طرف دیگر،منافع عمومی کشور میزبان در حقوق سرمایه گذاری بین المللی ایجاد نماید. چین باید تلاش کند تا با موازنه ای که ایجاد میکند از این نکته اطمینان حاصل کند که تمامی حقوق سرمایه گذارانش و کشور میزبان در پرتو قانون حفط می شود.
مصدریابی روایات تفسیر التبیان با تطبیق بر منابع شیعه و سنی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مصدریابی روایات تفسیر التبیان، به وضوح نشان می دهد که منابع حدیثی طوسی، فقط کتاب های شیعی نبوده، بلکه از کتب سنی به وفور بهره گرفته است. یافته ها نشان داد تفسیر طبری، بیشترین تأثیر را بر تفسیر التبیان داشته است. در این میان، روایات مشترکی بین مصادر شیعه و سنی یافت شده اند که در منابع تفسیری و روایی فریقین به دو صورت، قابل ردیابی بودند؛ روایاتی که الفاظ یکسان یا همسان دارند و روایاتی که مضمون و محتوای مشترک، با الفاظ تا حدودی متفاوت دارند. بررسی تاریخی این روایات، به شناخت تعامل و رفت وآمد روایات تفسیری در منابع ﺷیﻌﻪ ﻭ سنی کمک زیادی می کند. از سوی دیگر، روش طوسی در اخذ و شیوه گزارش و انعکاس احادیث در این مقایسه منابع به خوبی روشن می شود. تقطیع، نقل به معنا، ادراج و تصحیف در متن و سند، از عوارض روش طوسی در نقل روایات التبیان هستند.
بهره گیری از سیاق متنی در معناشناسی ساختگرای قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۲ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱
95 - 115
حوزه های تخصصی:
معناشناسی ساختگرای قرآن، معنای واژگان را با استفاده از متن قرآن و از طریق روابط هم نشینی و جانشینی واژگان تعیین می کند. در این روش، توجه به واحدهای زبانیِ «واژه» و «جمله»، بدون درنظر گرفتن «گفتمان» صورت می گیرد. بنابراین بخشی از سیاق متنی آیات در شناخت معنا لحاظ نمی شود. پژوهش حاضر با هدف افزایش دقت در معناشناسی ساختگرای قرآن، درصدد است با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، چگونگی به کارگیری روابط معنایی میان جملات و نیز جانشینان مفهومی را در جهت بهره گیری از سیاق متنی، بررسی نماید. بنابراین با تعریف روابط معنایی مکمّلی، تقابلی و اشتدادی میان جملات، روابط متناظر میان واژگان، بیش از آنچه از طریق تک جمله تعیین می شد، به دست می آید. نیز توجه به جانشینان مفهومی واژه، که توصیف یا مصادیقی از یک مفهوم اند، ویژگی های بیشتری از واژه را نمایان می کند. با این ملاحظات، علاوه بر افزایش تعداد هم نشینان و جانشینان، نوع رابطه واژگان دقیق تر تعیین می شود.
روش شناسی تفسیری ابن برّجان در «تنبیه الأفهام»(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۲ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱
155 - 173
حوزه های تخصصی:
یکی از تفاسیر مهم غرب اسلامی، تنبیه الأفهام الی تدبّرالکتاب الحکیم و تعرّف الآیات و النبأالعظیم نوشته ابن برّجان، عارف و مفسر اندلسی در سده ششم هجری است. هدف این مقاله، روش شناسی تفسیری ابن برّجان در این تفسیر است. این پژوهش به روش اسنادی، توصیفی تحلیلی و با توجه به مباحث روش شناسیِ تفسیر قرآن انجام شده است. یافته ها نشان می دهد تفسیر قرآن از دیدگاه ابن برّجان، کشف معانی ظاهری و باطنی آیات است و لازمه این کشف، رشد معنوی و تهذیب نفس مفسر است. تنبیه الأفهام، یک تفسیر ترتیبیِ ناپیوسته و اجتهادی است که از روش های قرآن به قرآن و مأثور استفاده می کند و دارای گرایش های عرفانی و کلامیِ اشعری است. ابن برّجان در تنبیه الأفهام به انواع قرینه های فهم آیات، قرائن پیوسته لفظی و غیرلفظی و ناپیوسته، توجه دارد. او در توضیح معنای آیات، از جوامع حدیثی اهل سنت استفاده، نظر سایر مفسران را نقل و نقد و آیاتی از کتاب های عهدین را گزارش می کند.
نگرشی نو به گونه شناسی وضع در حوزه حدیث(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
حدیث پژوهی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۲
199-222
حوزه های تخصصی:
از جمله پژوهش های مهم در روزگار معاصر، بررسی جریان وضع و جعل است . از آنجایی که حدیث در شکل گیری و جهت دهی به زندگی افراد ریشه دوانده است و نقش مهمی را ایفا می کند، احادیث موضوع نیز نقش مخربی داشته و انسان را از هدف معین خویش دور می سازد. در همین راستا بازشناسی احادیث موضوع و آگاهی بخشی نسبت به آن امری لازم است. در این مقاله، سعی در واکاوی گونه های وضع و تبیین قالب هایی است که واضعانِ حدیث اهداف خود را در آن پیاده کرده اند. گونه هایی که واضع با استمداد از آن خواسته است ذهن مخاطب را به هدف ناصحیح خویش سوق دهد. در این نگاشته که با روش تحلیل و رویکردی ذهنی به احادیث پرداخته شده است به هشت مورد از گونه های وضع اشاره می شود. این موارد عبارت اند از: وضع در قالب استتار، وضع در قالب حکم شرعی، وضع در قالب جهت دهی، وضع در قالب رفع ابهام، وضع در قالب ترکیب، وضع در قالب سبب نزول، وضع در قالب تقلید و وضع در قالب تبیین مراد آیه.
اصول حکم رانی امام علی (ع) در برابر نابرابری اجتماعی
منبع:
سیره پژوهی اهل بیت سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۹
29 - 44
حوزه های تخصصی:
حکومت علوی مهمترین الگو برای برقراری عدالت است. این الگو در جنبه های گوناگون سیاسی، اجتماعی و اقتصادی قابل پیروی است. در هر کدام از این ابعاد مؤلفه های مهمی در سخنان و کردار امام علی وجود دارد. این مقاله به دادگری و نقش آن در جامعه اسلامی می پردازد. سوال اصلی مقاله این است که امام علی در برابر نابرابری ها و تضاد اجتماعی چه موضعی اتخاذ می کردند؟ و با توجه به اصول حکمرانی حضرت در این زمینه چگونه می توان از ایشان پیروی کرد؟ این پژوهش با بررسی تحلیلی داده های تاریخی منابع دست اول و با توجه به گفتار و کردار حضرت که در نهج البلاغه انعکاس یافت به بررسی جایگاه عدالت در اقوال و افعال امیرالمؤمنین پرداخته است. بر این اساس نشان داده شد دادگری محور اندیشه و عمل امام علی در برابر نابرابری های اجتماعی بوده و این مهم به خوبی در نهج البلاغه منعکس شده است.
نفی عوامل دینی زمینه سازی سکولاریسم از اندیشه مهدویت
منبع:
موعودپژوهی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲
47 - 67
حوزه های تخصصی:
اندیشه مهدویت و نظریه سکولاریسم با عقبه تاریخی،از دیرباز در عرصه فکری و ایدئولوژی بشر مطرح بوده<span lang="TR" dir="LTR">اند.این دو مقوله شاخصه<span lang="TR" dir="LTR">هایی دارند که به واسطه آنها از یکدیگر متمایز میشوند. یکی از این تمایزات، زمینهسازی دینی آنهاست که با این نگرش، خاستگاهی آسمانی و رویکردی الهی داشته و دیگری خاستگاه زمینی دارد. یکی ورود دین را در عرصه اجتماعی بشر جایز میشمارد، دیگری ممنوعیت آن را اعلان میدارد. با این تمایزات این سؤال مطرح میشود که اندیشه مهدویت و نظریه سکولاریسم از نظر خواستگاه و ماهیت، چه تفاوتهایی با یکدیگر دارند. دوم اینکه این دو از نظر زمینهسازی دینی چه تمایزاتی دارند. این نوشتار با عنوان نفی عواملدینی زمینهسازی سکولاریسم از اندیشه مهدویت و با استفاده از منابع مهدوی و کلامی، ضمن بیان مفهومشناسی و مقایسه اندیشه مهدویت و تئوری سکولاریسم، به عوامل دینی مانند آیات عهدین محرف، فقدان قوانین اجتماعی و حکومیت و تأکید بر تفکیک دین از حکومت و وجود باورهای عقلگریز و پدیدآورنده سکولاریسم اشاره دارد و با ارائه دلیل و برهان، همه آن موارد، زمینهسازی دینی سکولاریسم را از ساحت مهدویت نفی کرده و اثبات میکند که هیچ یک از آن عوامل با اندیشه مهدویت سازگاری ندارند.
نوسازی مفهوم علم و دین بر پایه رویکرد ترکیبی عقل و ایمان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پهنه تاریخ ادیان صحنه گفتوگوهای مستمر عقل و دین است که سابقه چهره جدید آن تحت عنوان «علم و دین» به اواسط قرون وسطی میرسد. با توجه به تفاوت در روش، موضوع و غایت علم و دین، همواره این سؤال بین فیلسوفان و متالهان مطرح بوده است که چه نسبت و رابطهای میتوان بین آن دو فرض کرد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی در صدد تبیین رویکرد جامع قرآنی در خصوص نسبت عقل و ایمان بر پایه اصل فطرت و سپس نوسازی مفهوم علم و دین در پرتو آن است. یافتههای پژوهش نشان داد که با توجه به فطری بودن دانش دینی در هر دو بعد طبیعی و الهی، کار دانشمند تجربی و نبی یک چیز است و آن تعیین دانش دینی فطری انسان در دو بعد طبیعی و الهی با روش مناسب خود: که طبیعتاً مناسبترین روش برای دانشمند تجربی در تعیین دانش دینی فطری طبیعی، مشاهده مستقیم حقایق طبیعت با ابزار حس و تجربه همراه با سنجش عقلی است و مناسبترین روش برای نبی در تعیین دانش دینی فطری الهی، کشف حقایق ورای طبیعت در پرتو وحی همراه با سنجش عقلی است.
بازخوانی نظریه علم دینی آیت الله جوادی آملی و بررسی مفهوم شناختی آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکی از مسائل مطرح در بحث رابطه میان علم و دین، امکان و ماهیت علم دینی است. یکی از نظریات مطرح در این زمینه که تا کنون مورد بحث و بررسی زیادی قرار گرفته است، نظریه علم دینی آیت الله جوادی آملی است. در مقاله حاضر میان دو رویکرد در مباحث آیت الله جوادی آملی درباره علم دینی تفکیک و از آنها با عنوان رویکرد منبعمحور و رویکرد موضوعمحور یاد شده است. رویکرد منبعمحور مخصوص دیدگاه ایشان نیست و در میان طرفداران علم دینی کم و بیش رواج دارد. رویکرد خاص ایشان همان رویکرد موضوعمحور است که در این مقاله از طریق تأملات مفهومشناختی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نتیجه به دست-آمده آن شد که این رویکرد به جهت فاصلهگیری از مفاهیم رایج و تعمیمهای مفهومی درباره «دین»، «علم» و «علم الهی»، نمیتواند پاسخگوی مسئله رایج در بحث علم دینی باشد.
نخستین گفتگوی فصلنامه «میقات حج» با حضرت حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای سید عبد الفتاح نواب نماینده محترم ولی فقیه در امور حج و زیارت(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
میقات حج دوره ۲۸ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۰)
7 - 10
حوزه های تخصصی:
بازاندیشی در مبانی فقهی دیه لب ها (موضوع ماده 607 ق.م.ا.):از نظریه تنصیف تا نظریه تغلیب(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
جستارهای فقهی و اصولی سال پنجم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱۴
117 - 142
حوزه های تخصصی:
فقیهان امامیه بر این باورند که از بین بردن هر دو لب، موجب ثبوت دیه کامل است، امّا پیرامون مقدار دیه هر یک از لب ها به طور جداگانه و در حالت انفرادی، اختلاف نظر دارند. با احصای تمامی دیدگاه های مطرح شده در این زمینه می توان دریافت همه این اختلاف نظرها در قالب دو نظریه کلی قابل ارائه است. در نظریه نخست که می توان با نام نظریه تنصیف از آن یاد کرد، لب بالا و پایین، در میزان دیه با هم برابرند و به هر یک نصف دیه کامل تعلق می گیرد. این انگاره در ماده 607 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392) مقبول قانون گذار ایران نیز قرار گرفته است. در نظریه دوم که نظریه تغلیب خوانده شده، میزان دیه لب پایین، نسبت به لب بالا افزون تر است. معتقدان به نظریه اخیر، در مقدار این فزونی، بر یک رأی نیستند و هر یک بنا به دلایلی، میزان خاصّی برای آن در نظر گرفته اند. در این پژوهش، با روش توصیفی و تحلیلی و با مراجعه به اسناد معتبر، نظریه تغلیب ترجیح داده شده است و از میان سه دیدگاهی که ذیل این نظریه در زمینه میزان فزونی دیه لب پایین ارائه گشته، دیدگاهی برگزیده شده که وفق روایت ظریف، دیه لب بالا را نصف دیه کامل و دیه لب پایین را دو سوم دیه کامل تعیین کرده است.
بررسی اثر اذن در نکاح؛ نیابت یا اباحه؟(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فقه و حقوق خانواده سال ۲۴ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۷۰
53 - 66
حوزه های تخصصی:
اذن یکی از نهاد های مهم و پر کاربرد در نظام حقوقی اسلامی است و در ابواب مختلف فقهی مورد استفاده قرار می گیرد. نکاح یکی از این ابواب مهم است که اذن در آن به صورت گسترده حضور دارد: اذن ولی قهری، اذن باکره رشیده ، اذن همسر و.... در این مقاله به دنبال پاسخ به این سوال هستیم: آیا اذن های متعدد موجود در نکاح دارای اثر واحدی هستند؟ اگر اثر واحدی ندارند، نوع اثر هر یک از اذن ها چیست؟ نتیجه تشخیص اختلاف اثر اذن در نکاح کدام است؟ هدف حاصل شده این مقاله اثبات این امر است که اثر هر یک از این اذن های موجود در نکاح تفاوت دارد. برخی از اذن ها موجد اباحه و برخی موجد نیابت است. با توجه به احکام متفاوت نیابت و اباحه، تشخیص نوع اثر اذن، مشخص کننده نوع رابطه بین آذن و مأذون خواهد بود. اگر اثر اذن نیابت باشد، بسته به مورد ممکن است نوع رابطه بین آن دو وکالت با احکام خاصه آن باشد؛ در غیر این صورت تنها اباحه صرف برای مأذون است. این تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی و از نوع کتابخانه ای است که با استفاده از منابع فقهی نوشته شده است.
انسان شناسی رمزی در داستان های عرفانی شیخ اشراق(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اندیشه دینی دوره نوزدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۷۱
1 - 22
حوزه های تخصصی:
شناخت انسان و درک حقیقت او از موضوعات مهم نظام حکمت اشراقی محسوب می شود و به همین دلیل سهروردی آثارش و ازجمله داستان های رمزی اش را عمدتاً زمینه ای برای فهم حقیقت و جایگاه انسان و راه رسیدن وی به کمال حقیقی قرار داده است. به عقیده ی وی، نفس نوری از انوار الهی و جوهری مجرد و روحانی، هم هویت با انوار قاهره و دارای ماهیتی یکسان با نورالأنوار است که در جهان ظلمانی ماده و زندان تن گرفتار شده است . هدف حکمت، چه در قالب نظام فلسفی و چه به صورت داستان یا هر شکل دیگری باید نجات نفس و کمال آن باشد. گرچه رمزهای به کاررفته در داستان های رمزی-عرفانی شیخ اشراق را می توان در سه دسته ی کلی جهان شناسی، انسان شناسی و خداشناسی گنجاند، لیکن حجم اصلی رمزها و محوریت محتوا مربوط به انسان شناسی است. بخشی از رمزها هرچند به لحاظ شکلی با نظام فلسفه ی مشائی سازگارترند، اما معنا و مقصودی که نهایتاً القا می کنند، اشراقی است. محتوای بخش دیگری از رمزها حتی با اصول فلسفی حکمه الاشراق نیز ظاهراً سازگاری ندارند. به نظر می رسد که پیش تازی روح مکاشفه گر و تخیل رمزپرداز شیخ اشراق نسبت به عقل نظام سازش، باعث شده است تا گاهی داستان های رمزی، از آثار فلسفی اش اشراقی تر باشند.
حدیث بسندگی و سیر تطور آن در اهل سنت(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
حدیث پژوهی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۱
277-290
حوزه های تخصصی:
حدیث بسندگی جریانی فکری است که بین گروهی از مسلمانان شکل گرفت و کم وبیش در عصر حاضر نیز رگه هایی از آن به چشم می خورد. حدیث بسندگان، قرآن را برای همگان قابل فهم ندانسته به همین دلیل از مراجعه مستقیم به قرآن پرهیز نموده و در شناخت معارف دینی تنها به سنت و حدیث مراجعه می کنند. آن ها هرگونه بحث عقلی و تفکر و تأویل در این خصوص را رد می کنند و تنها آیاتی را در شناخت دین می پذیرند که حدیث یا روایتی درباره آن وجود داشته باشد. پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی تحلیلی نگاشته شده در پی شناخت و سیر شکل گیری این جریان در اهل سنت است. بررسی ها نشان می دهد جریان حدیث بسندگی در مقابل جریان قرآن بسندگی ایجاد شده است. حدیث بسندگی در بین مسلمانان، نخستین بار از برخی صحابه و تابعان گزارش شده است. این جریان فکری در اهل سنت پس از رحلت پیامبر در دوران صحابه تشکیل و تا دوران معاصر ادامه دارد. حدیث بسندگی در اهل سنت عمدتاً بین گروهی از عامه اهل الحدیث همچون حنبلیه، حشویه و سلفیه شکل گرفته است.
مسئولیت مدنی برهم زدن نامزدی بر مبنای قاعده غرور با رویکردی بر آرای امام خمینی(س)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
متین سال بیست و یکم بهار ۱۳۹۸ شماره ۸۲
63 - 82
حوزه های تخصصی:
نامزدی، قراردادی است که بین دو نفر به منظور ازدواج در آینده بسته می شود. مطابق قوانین موضوعه فعلی (ماده 1035 ق.م)، نامزدی عقد جایزی بوده و قبل از اجرای صیغه عقد، هیچ الزامی برای طرفین وجود ندارد و هریک از آن ها می توانند از وصلت خودداری کنند و طرف مقابل نمی تواند او را مجبور به ازدواج کند؛ اما یکی از مهم ترین مباحثی که در این مورد به لحاظ ضرورت رعایت حریم شرعی در روابط افراد و جلوگیری از تضییع حقوق آنان از سوی دیگر، مطرح است این که طرفین تا چه حدّی در قبال تعهد به نامزدی، مسئولیت دارند و آیا در صورت به هم خوردن آن می توانند از هم مطالبه خسارت کنند؟ بر همین مبنا، نوشتار حاضر درصدد است تا با رجوع به منابع معتبر و غنی فقهی به این نتیجه برسد که خسارت وارده توسط شخص برهم زننده نامزدی با توجه به قاعده فقهی معتبر و مقبول غرور، در صورت نداشتن علت موجه، شرعاً قابل مطالبه بوده و این حق، منافاتی با حق برهم زدن اصل نامزدی نیز نخواهد داشت.
روایات کاتب وحی بودن معاویه در ترازوی نقد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
اینکه افرادی همانند امام علی (ع)، ابی بن کعب، زید بن ثابت و دیگران کاتب وحی بودند را می توان از روایات و گزارش های تاریخی دریافت، اما همه آن ها در یک درجه و رتبه نبوده اند، بلکه برخی از ابتدا همراه پیامبر (ص) بوده و تمامی قرآن را نگاشتند، و برخی مقداری از قرآن را و بعضی در اواخر بعثت حضرت رسول (ص) به جمع کاتبان پیوستند؛ اما این که فردی همچون معاویه بن ابی سفیان نیز از کاتبان وحی باشد، از موضوعات مورد اختلاف این بحث است و نیاز به بررسی بیشتری دارد. برخی کاتب بودن معاویه را پذیرفته و برخی آن را رد کرده اند. عده ای بر این باورند که معاویه نامه های معمولی پیامبر (ص) را می نوشته است. در این مقاله دیدگاه های مختلف در مورد کاتب وحی بودن معاویه بررسی و روایات آن به شیوه توصیفی- تحلیلی، مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. نتیجه حاصل از این پژوهش نشان می دهد معاویه از کاتبان وحی نبوده بلکه گاهی نامه های اداری پیامبر (ص) را می نوشته است.
پیوستگی های خطی و شبکه ای آیات و سور با مروری بر خاستگاه های آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ارتباط و پیوستگی آیات قرآن کریم، در کنار چینش سوره ها در مصحف از سوی دیگر، همواره یکی از مباحث مهم علوم قرآنی و دانش تفسیر بوده است. این موضوع در مباحث سنتی علوم قرآنی، غالباً تحت عناوینی چون «نظم» و «تناسب» آمده است. هدف از طرح این مباحث که آن را پیوستگی های خطی نامیده ایم، بیش از همه دفاع از نظمِ درون سوره ایِ آیات و نیز چینش فعلی سوره ها در مصحف بوده است؛ گرچه گاه فواید تفسیری نیز دربرداشته و دست مایه مفسران در شرح و تبیین قرار گرفته است. اما در سده های اخیر، پیوستگی های شبکه ای ضرورت یافته و جستجو درباره ارتباط آیات و سوره هایی که در مجاورت یکدیگر قرار ندارند، فزونی گرفته است؛ فراتر از کارکرد تفسیری و جستن نظم قرآن، اهمیت یافتن تدبر متن بنیان، ظهور پیش فرض های تفسیری جدید، گسترش تفسیر قرآن به قرآن و نیاز روزافزون به تفاسیر موضوعی بر این رویکرد اثرگذار بوده است. در همین راستا ابتدا با روشی توصیفی تحلیلی، انواع پیوستگی های آیات و سور بررسی شده، آنگاه خاستگاه های هر کدام به ویژه در دوره معاصر مورد واکاوی قرار گرفته است.
بررسی و نقد اثرپذیری قرآن از تورات و انجیل در EQ (دائره المعارف قرآن لیدن)
منبع:
مطالعات علوم قرآن سال اول پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱
60 - 87
حوزه های تخصصی:
شبهه اثرپذیری قرآن از تورات و انجیل سابقه دیرینه دارد، ولی در دو سده اخیر(سده نوزدهم و بیستم) که مطالعات قرآنی شرق شناسان گسترده تر شده، این شبهه در آثار فراوانی مطرح شده و حتی آثار پرشماری از مستشرقان فقط به اقتباس قرآن از تورات و انجیل اختصاص یافته اند. دایر ه المعارف قرآن لیدن (EQ) که مهم ترین اثر قرآن پژوهی در هزاره سوم و دوران معاصر است، در مقایسه با دیگر آثار خاورشناسان در این موضوع نسبتاً عملکرد مثبتی دارد و در هیچ مقاله ای به اقتباس قرآن از تورات و انجیل تصریح نکرده است و فقط به شباهت های محتوایی قرآن با آنها در برخی مقالات اشاره و بدون هیچ گونه پیش داوری از آن عبور کرده است. این پژوهش با توجه به مقالات دایر ه المعارف قرآن لیدن (EQ) به روش توصیفی - تحلیلی و کشفی صورت گرفته است. خاورشناسانی که به این موضوع دامن زده اند با پیش فرض بشری بودن به سراغ قرآن رفته اند؛ زیرا امی بودن رسول خدا9 و عدم ارتباط آن حضرت با اهل کتاب در مکه و مدینه و نیز تخطئه بسیاری از باور ها و رفتار اهل کتاب در قرآن را نادیده گرفته و بر منشأبودن کتاب مقدس اصرار کرده اند. مقالات EQ در مقایسه با آثار دیگر خاورشناسان پیشین از لحن ملایم و نرمی برخوردار است و دست اندرکاران آن کوشیده اند که از ابراز مواضع صریح علیه وحیانیت قرآن بپرهیزند و وجهه علمی و بی طرفی در مقالات را تقویت کنند، ولی به نظر می رسد این تفاوت رویکرد مبنایی و اساسی نباشد، بلکه روشی برای اثرگذاری بیشتر بر مخاطبان خود، به ویژه مخاطبان مسلمان است.
تأملی بر بسط آثار و مصادیق حدود در قانون مجازات اسلامی 1392(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
حد مجازاتی است که موجب، نوع، میزان و کیفیت اجرای آن در شرع مقدس تعیین شده است. در عین حال، فقهای امامیه در مورد اسباب، مصادیق، نوع و آثار حدود، آرای متفاوتی دارند. قانون مجازات اسلامی 1392 با عدم پذیرش فتوای معیار، در زمینه حدود غالباً دو رویکرد جرم انگاری موسع و کیفرگذاری مضیق را در پیش گرفته است. لذا گسترش دامنه حدود همراه با گسترش مجازات ها نبوده است. ضابطه مند نبودن این رویکرد، عدم تعیین حدود و ثغور برخی از جرائم حدی به طور دقیق، تسری ناقص آثار حدود به تعزیرات منصوص شرعی، عدم تعیین فتوای معیار در تعیین حدود، نقض اصل قانونی بودن جرم و کیفر، مخالفت این رویکرد با سیاست جرم زدایی قوه قضائیه، تورم کیفری، تأثیرپذیری جرم انگاری حدود از مفاهیم حقوق بشری غربی از جمله انتقادات به این رویکرد است. نتیجه آن که سیاست جنایی تقنینی در زمینه جرائم حدی بایستی بر مبنای غایت انگاری ذاتی کیفرها، اصل را بر متغیر بودن آن ها گذاشته و به تبع آن در مصادیق مشتبه میان حد و تعزیر، اصل را بر تعزیری بودن آن مصادیق قرار دهد.