درخت حوزه‌های تخصصی

بررسی رابطه سیاستها و نظریات ارتباطات با فلسفة آنها کمتر مورد تحقیق قرار گرفته است. این مطالعه سعی میکند با روششناسی بنیادین در میان طبقات اندیشه ارتباطات (فلسفه، نظریه ارتباطات، سیاست ارتباطات، شاخص ارتباطات) مهمترین جریان فکری را در ارتباطات فهم نماید تا از خلال آن یکی از مهمترین سندهای توسعه در حوزة ارتباطات را با عنوان «ارتباطات برای تغییر اجتماعی» که در بنیاد راکفلر آمریکا تدوین شده، نقد کند. ارتباطات در این تحقیق بر ارتباطات انسانی دلالت دارد که محدود به ارتباطات جمعی و رسانه نیست. حاصل این نگاه تبارشناسانه این است که در حوزه ارتباطات اندیشه های زیادی تولد یافتند اما برخی در فلسفه متوقف ماندند و برخی با نظریه شروع شدند و دیگر ادامه نیافتند اما یک جریان مداوم و پیوسته را در آن می توان دید. جریانی که ذهن انسان به جای واقعیت قرار گرفته است و پراگماتیسم به عنوان یک اندیشة محوری، اساس و پایه قرار گرفته است. بدین ترتیب که کانت، فنومن و نومن را مطرح نمود و موضوع فلسفه را فنومن و معرفت شناسی قرار داد و اساس معرفت را تجربهای مبتنی بر مشترکات فطری دانست که ارتباطی به واقعیت ندارند بلکه روابط انسانی را هماهنگ می کند و اخلاق عملی را شکل می دهد. مولر پونتی، شوتز و گادامر همین اندیشه را در پدیدارشناسی (با عکس کردن اندیشه هوسرل) غلظت بخشیدند و نومن را به طور کلی حذف کردند و وجود هر گونه «شی فی نفسه»ای را انکار کردند. آنها به جای حقیقت، ذهن آگاه را در قالب مفهوم جهان های اجتماعی، زبان شناسی و هرمنوتیک بدیل واقعیت قرار دادند. هگلیان چپ نیز با استحاله دیدگاههای هگل، آن را به ماده گرایی و اُمانیسم و انتقاد (بدون ارتباط با واقعیت) تبدیل کردند. پس از آن نظریاتی همچون نظریات ساپیر، وورف، گارفینگل، مید، پیرس، کرونن و فیشر و مکتب فرانکفورت این تفکر را در مفاهیم دیالوگ، کنش متقابل نمادین، کنش هماهنگ معنا، روایت، به حوزه نظریه ارتباطات وارد کردند. این مفاهیم در قالب همدلی، مشارکت، برابری و توافق به حوزه سیاستهای ارتباطی راه یافتند و در نهایت در قالب مفاهیم گفتگو و کنش جمعی به شاخصهای ارتباطی در سند «توسعه برای ارتباطات» تبدیل شدند. در واقع جریانی در این اندیشه وجود دارد که دیالوگ را برای رسیدن به توافق است ضروری می داند نه برای رسیدن به حقیقت، نتیجه آنکه توافق جایگزین حقیقت گردیده است.

مقالة پیش رو کوششی است که با در نظر گرفتن سه مولفة اساسی (خدا، فرد دین دار و دین داری) و با توجه به نظریة هویت و نظریة بازتابندگی آنتونی گیدنز انجام شده است. سینما نیز به عنوان یکی از اثرگذارترین ابزارهای رسانه ای در جهان معاصر، متن اصلی این بازنمایی است. سوال اصلی، توجه به چگونگی بازنمایی هویت دینی در سینمای پس از انقلاب است. هدف از این مقاله، توصیف چگونگی بازنمایی هویت دینی (سنتی/ بازتابنده) در سینمای ایران است. روش تحقیق نیز مبتنی بر تحلیل محتوای کیفی است و جامعة آماری، کلیة فیلم های سینمایی پس از انقلاب است که تأکیدی مستقیم یا غیرمستقیم به مولفه های هویت دینی داشته اند که تعداد 20 فیلم به عنوان نمونه و در مصاحبه با صاحب نظران سینمایی و به صورت هدفمند و غیرتصادفی استخراج شده است. نتایج به دست آمده حاکی از حضور قطعی مولفه های هویت دینی در سینمای ایران است که در طول سه دهه پس از انقلاب از قالب سنتی به قالب بازتابنده منتقل شده است و این نتایج با تغییرهای اجتماعی و سیاسی سال های پس از انقلاب همخوانی دارد.

جوامع مختلف، تحت تأثیر تحولات عظیم علمی و تکنولوژیکی، در حال تبدیل شدن به جامعه اطلاعاتی و شبکه ای هستند. ظهور شبکه های اجتماعی با گستره ملی و فراملی، و تبدیل آن به یک رسانه خصوصی فارغ از هر نوع کنترلی از سوی دولت ها، به وسیله ای بی بدیل در عرصه ارتباطات تبدیل شده اند. این رسانه ها با نفوذ عمیق در لایه های زیرین زندگی اجتماعی بشر، سبک زندگی و حتی هویت آنان را به شدت متأثر کرده است. این پژوهش با رویکرد نظری و تحلیلی، به بررسی شگردها و شیوه های رسانه های ارتباط جمعی، به ویژه شبکه های اجتماعی برای نفوذ اجتماعی و فرهنگی می پردازد. در یک تحلیل جامع، یافته های پژوهش حاکی از این است که شگردها و شیوه های نفوذ اجتماعی عبارتند از: اعتماد و محرم اسرار پنداشتن، تمایل و علاقه، تحریک احساسات و عواطف، تدریجی و مستمر بودن ارتباط، سست کردن باورها و اعتقادات دینی، ایجاد اختلافات قومی و مذهبی، ترویج شبهات، بى مبالاتى و ولنگارى فرهنگی و اخلاقى. رسانه های ارتباط جمعی، با بهره گیری از انواع این شگرد ها، و تأثیرات رفتاری، نگرشی، شناختی، عاطفی و فیزولوژیکی زمینه استفاده بیشتر، رضایت، جذب و نفوذ بیشتر مخاطبان را فرهم می کنند.

"این مقاله پس از بیان اهمیت و لزوم مطالعه، ثبت و ضبط بازی ها و نمایش های بومی و سنتی، به ورزا جنگ (varza Jang) در استان گیلان می پردازد. به نظر می رسد به تناسب پیشرفت های تکنولوژی بازی ها و نمایش های سنتی نقش کمتری در زندگی روزمره ایفا می کنند. در این مقاله پیشینه تاریخی جنگ انداختن گاوهای نر، انواع ورزاهای معروف، ارتباط ورزا جنگ با نهادهای اجتماعی و نیز ورزا جنگ در آیینه باور داشت ها، فرهنگ عامیانه و سنن شفاهی مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش از روش های مردم شناسی (مشاهده همراه با مشارکت، مصاحبه، مطالعه اسنادی و... ) سود جسته است. "

در این پژوهش با روش بررسی تاریخی و به صورت روایت تاریخی، تحول مفهومی واژه انقلاب را بحث و بررسی کرده ایم. انقلاب مفهومی پیچیده، چند بعدی و دارای سابقه دیرین در ادبیات، فلسفه و علوم دیگر مانند نجوم است. این مقاله با هدف جست و جوی تاریخی- مفهومی واژه انقلاب، با این فرضیه آغاز شده است که مفهوم انقلاب به معنای دگرگونی پیشرونده اجتماعی و اقتصادی و سیاسی، ثمرة عصر مدرن است. به عبارت دیگر، واژه انقلاب در ادبیات پیش از مدرن معنایی واپس گرایانه دارد و به معنای بازگشت به نقطة آغازین است؛ این واژه از نجوم به حوزه فلسفه، ادبیات و علوم انسانی راه یافته است.

جهانی شدن به عنوان فرایند تحول نسبتاً عمیق و با دامنة گسترده ، تقریباً همة ساخت های زندگی بشر به خصوص فرهنگ های ملی را که پایة تمدن و هویّت ملت هاست در معرض تغییر و تحول و در بیشتر مواقع مورد تضعیف قرار می دهد. این مقاله در پی تبیین مفهوم همزیستی فرهنگی در بین جوامع چندفرهنگی، قومی است و همچنین در پی پاسخ به این سؤال است: جامعه ای که شاهد حضور فرهنگ ها و قومیت های مختلف است و با توجه به فرایند گریزناپذیر جهانی شدن، فرهنگ های گوناگون چگونه می توانند در کنار یکدیگر به حیات خود ادامه دهند؟ در این مقاله سعی شده با روش اسنادی و تکیه بر منابع مکتوب و رهیافت تحلیلی در حوزة فرهنگ، به بازاندیشی در مفهوم همزیستی فرهنگی پرداخته شود. برای تحلیل این موضوع دیدگاه تلفیقی میان نظریه های جامعه شناسان کلاسیک و معاصر و حوزة پست مدرن بررسی شده است. همچنین در این زمینه دیدگاه اندیشمندانی چون هاروی، فیدرستون و فوکویاما تحت واکاوی قرار گرفته است. یافته ها حاکی از آن است که در فرایند همزیستی فرهنگی در جوامع چندفرهنگی، وجود تغییرات اجتماعی و فرهنگی در جوامع، ذاتی است اما اگر این تغییرات و دگرگونی ها هماهنگ با هویّت ملی و حفظ عناصر فرهنگ های قومی باشد، نه تنها می تواند به پویایی فرهنگی کمک کند بلکه می تواند عاملی برای افزایش همزیستی و انسجام ملی در جوامع چندفرهنگی باشد.

هدف این مقاله شناسایی آسیب های ناشی از مصرف سریال های ماهواره ای فارسی زبان در مخاطبان ایرانی و طبقه بندی آنهاست. برای این منظور از روش فراترکیب که یکی از انواع پژوهش های فرامطالعه است، استفاده شد. در قدم اول با کلیدواژه های مختلف در مهم ترین بانک های اطلاعاتی پژوهش ها و مقالات در کشور جستجو و تعداد 55 اثر پژوهشی مرتبط در این زمینه شناسایی گردید. در قدم بعد با بررسی اولیه این پژوهش ها براساس شاخص های معین تعداد 27 عنوان از آنها که مستقیم به آسیب های ناشی از تماشای سریال های ماهواره ای پرداخته بودند انتخاب شدند. در ادامه با تکنیک کدگذاری کیفی براساس روش فراترکیب 140 کد اولیه از دل پژوهش های منتخب استخراج و در ذیل 33 مفهوم محوری، دسته بندی شدند. در آخرین مرحله 33 مفهوم محوری با طبقه بندی به 6 مقوله اصلی تقلیل یافت. درنهایت یافته های پژوهش حاضر نشان داد که مصرف سریال های ماهواره ای فارسی زبان، سبب چنین آسیب های فرهنگی و اجتماعی می شود؛ تأثیرپذیری از فرهنگ غربی، تضعیف نهاد خانواده، آسیب های روانی، افزایش ناهنجاری های اجتماعی و تضعیف فرهنگ اسلامی ایرانی.