فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵۶۱ تا ۵۸۰ مورد از کل ۲۷٬۴۲۶ مورد.
۵۶۱.

برنامه درسی تاریخ و نقش آن در شکل دهی باورها و افکار دانش آموزان نسبت به هویت و فرهنگ ملی کشورشان

کلید واژه ها: برنامه درسی تاریخ هویت و فرهنگی ملی دانش آموزان آموزش و پرورش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲ تعداد دانلود : ۱۳۵
تاریخ نشأت گرفته از تجربیات گذشتگان است و یکی از بهترین ابزار برای تربیت فرد به شمار می رود تربیتی که از مطالعه تاریخ به دست می آید بسیار مفید و مؤثر است و شاید بتوان گفت مهم ترین نتیجه ای که از مطالعه تاریخ و تفکر و آموزش صحیح آن به دست می آید، تربیت است. تاریخ می تواند موجب پیدایش و پیشرفت تفاهم درباره ی مواریث فرهنگی بشر و زمینه ای برای شناسایی فرهنگ و هنر و زندگانی گذشته ی دیگران باشد، یکی از وظایف اساسی آموزش تاریخ در مدارس آن است که موجب تقویت علاقه میهنی و شکل گیری هویت ملی شده و دانش آموزان را با سنن گذشته ی قومی و میهنی شان آشنا سازند. درس تاریخ دربردارنده ی سرگذشت یک ملت و تحولاتی است که بر سرزمین آن ها گذشته است همه ی انسان ها وطن خویش را دوست دارند و بدان عشق می ورزند. میراث های تاریخی و افتخارات فرهنگی، مشاهیر و عرصه های تلاش و فداکاری برای تمامی افراد یک کشور به عنوان ارزش به شمار می آیند تمام این ویژگی ها است که خاطره قومی و ملی و هویت یک ملت را می سازد. بنابراین درس تاریخ نقش بسیار مهمی در شکل دادن به هویت یک ملت و زنده نگه داشتن عشق و علاقه به میهن، آمادگی برای فداکاری در راه این کشور و قبول خدمت به هموطنان را ایفا می کند. از آنجا که برنامه ی درسی تاریخ نقش کلیدی در شکل گیری هویت و وحدت افراد یک ملت دارد، ضرورت آموزش آن جهت دستیابی به این امر مهم بر کسی پوشیده نیست. براین اساس ضروری است که آموزش برنامه درسی تاریخ از مناظر گوناگون مورد پژوهش قرار گیرد. این پژوهش نیز در همین راستا انجام می گیرد و هدف آن بررسی نقش برنامه درسی تاریخ در شکل دهی باورها و افکار دانش آموزان نسبت به هویت و فرهنگ ملی کشورشان به روش توصیفی-تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانه ای می باشد
۵۶۲.

بازاندیشی در سیر تحول مفهوم «بربر» در یونان عصر عتیق (از نبرد ترویا تا جنگ های یونانی-پارسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: یونان باستان دیگری سازی بربر برده هومر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۲۵
در متون بازمانده از عصر کلاسیک یونان (حدود 507-323پ.م) به واژه ای پُربسامد -به ویژه برای اشاره به پارسیان هخامنشی- برمی خوریم که امروز هم در ادبیات سیاسی جهان کاربرد دارد: «بربر» یا براساس تلفظ تاریخی آن، «بَربَرُس» ( βάρβαρος ). این واژه که نخستین بار در سرود دوم از «ایلیاد» هومر به صورت βαρβαρόφωνος (= بربر-زبان/ بربر-آوا) برای اشاره به کاریاییان به کار رفته است، تنها دلالت بر «ناهم سانیِ زبانی» داشت و «بیگانه» معنا می داد. طی سده هفتم تا ششم پیش از میلاد، استعمال این واژه فزونی یافت و از آن نه تنها برای «دیگری سازی»[1] زبانی، بلکه برای اشاره به «تمایزاتِ فرهنگی» و «ارزش گذاری نظام اجتماعی اغیار» استفاده شد. در پژوهش پیش رو، نگارندگان بر آن بوده اند تا با تدقیق در ایلیاد هومر و پاره نوشته های یونانی بازمانده از سده ششم پیش از میلاد (عصر عتیق: حدود 800-507پ.م)، دلالت های معنایی واژه بربر را -به مثابه مفهومی غیریّت ساز- وا پژوهیده، نقاط عطف تحول آن را برجسته سازند. یافته های پژوهش حاضر که با تکیه بر منابع کتابخانه ای و با بهره گیری از روش تبیین عقلانی فراهم آمده، نشان می دهد که واژه بربر از همان سپیده دمان یادکردش در چکامه هومر، با دلالت های (تلویحاً یا صراحتاً) منفی عجین بوده است. همچنین با اصلاحات سولون در آتن و رشد فزاینده «به بردگی گیری» غیریونانیان در جهان یونانی سده ششم پیش از میلاد، رفته رفته مرز میان دو مفهوم «بربر» و «برده» برداشته شد و تحقیر «بردگان بربر» به شکل گیری ایده «برتری یونانی بر غیریونانی» انجامید.   [1]. Othering
۵۶۳.

علل و زمینه های احیای حوزه علمیه قم در دوره معاصر

نویسنده:

کلید واژه ها: حوزه علمیه قم شیخ عبدالکریم حائری قاجار مشروطه حوزه علمیه نجف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۱ تعداد دانلود : ۲۲۷
حوزه علمیه قم به عنوان یک مرکز علوم دینی علاوه بر اهمیت علمی و پرورش طلاب در تحولات سیاسی-اجتماعی ایران در دوره معاصر نیز نقش مهمی داشته است. در دوران قاجار حوزه علمیه نجف جایگاه ویژه ای داشت و مراجع شیعه در آنجا مستقر بودند. علمای نجف نقش مهمی در حمایت از جنبش مشروطه داشتند، اما نتایج مشروطه و رویدادهای پس از آن همچون کودتای 1299 شمسی، دخالت های انگلستان در امور داخلی ایران و دور بودن حوزه نجف از مرکز تحولات علمای آن روز را به چاره اندیشی در خصوص شرایط موجود واداشت. احیای حوزه علمیه قم که در دوران رکود خود به سر می برد به نوعی واکنشی به شرایط سیاسی آن روز ایران بود. دعوت از شیخ عبدالکریم حائری برای حضور در قم و مدیریت حوزه علمیه نیز در این راستا بوده است. در این مقاله، که با روش توصیفی-تحلیلی و شیوه کتابخانه ای صورت گرفته است ضمن اشاره به نقش علمای نجف در وقایع سیاسی ایران علل و زمینه های احیای حوزه علمیه قم در دوره معاصر بررسی می شود.
۵۶۴.

تحولات اجتماعی عصر آهن و خاستگاه اسطورۀ کاوۀ آهنگر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کاوه آهنگر خدایان طوفان نبرد با اژدها آهنگران عصر آهن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۸۹
متن روایت اسطوره کاوه آهنگر، روایت کننده آهنگری است که به یاری فریدون پهلوان اساطیری می شتابد و پادشاهی اهریمنی به نام ضحاک را شکست می دهد و خود دگرباره از متن روایت ناپدید می شود. بر سر خاستگاه این اسطوره تا مدتها بحث های فراوان وجود داشت؛ تا جایی که برخی از پژوهشگران، این روایت اسطوره ای را افزوده شده به متن اسطوره اصلی نبرد با اژدها می پنداشتند. با گسترش دانش اسطوره شناسی تطبیقی، روایت های اساطیری همسان هند و اروپایی و دیگر ملل بررسی و بُن مایه روایت آهنگری بازیافته شد که به یاری قهرمانی اساطیری در نبرد با اژدها می شتابد. این همسانی روایی و نیز ریشه شناسی واژگانی مؤید خاستگاه کهن این اسطوره بود که به نظر می رسید سلاح آهنی در دوره آهن به متن اسطوره نبرد با اژدها افزوده شده بود. بر این مبنا، مسئله این پژوهش نیز بررسی تأثیر تحولات عصر آهن بر خاستگاه اسطوره کاوه آهنگر است. از این رو، در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و واکاوی متون اساطیری اقوام هند و اروپایی و سایر ملل به این نتیجه دست می یابیم که اسطوره کاوه آهنگر، روایتی کهن از تحول بُن مایه نبرد خدای طوفان با اژدهای خشکسالی است که در دوره آهن در ساختار اجتماعی و آیینی بسیاری از اقوام و ملل باستانی رُخ داده است که طی آن ایزدی آهنگر با ساخت سلاحی آهنی، به یاری ایزدان طوفان در نبرد با اژدهای خشکسالی می پردازد.
۵۶۵.

مسئلۀ بهداشت حمام های تهران در دورۀ رضا شاه (با تأکید بر روزنامۀ اطلاعات؛ 1305 تا 1320)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حمام استحمام دوره پهلوی بهداشت دوش خزینه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۰۳
یکی از گفتمان های نوسازی دوره رضاشاه، بهداشت و کارکردهای آن بود که در گفتار صاحب نظران و سیاست گذاران آن دوره بازتاب فراوانی یافته است. بررسی وضعیت بهداشت حمام های عمومی با توجه به نوع کارکرد و پیوستگی با زندگی روزانه مردم تهران و نیز چالش هایی که برانگیخته است، مسئله پژوهش حاضر به شمار می رود. پرسش اصلی این است که برای ارتقاء بهداشت حمام های تهران در آن دوره چه اقداماتی صورت گرفت؟ این اقدامات، چه واکنش هایی ایجاد کرد و چه دستاوردهایی در پی داشت؟ نتایج بررسی و تحلیل داده های روزنامه اطلاعات و ارزیابی روند اصلاح و تغییر حمام های تهران نشان می دهد که تجهیز آن ها به دوش و مسدود کردن خزینه ها مهم ترین دستاورد نوسازی حمام های تهران بوده است. این تغییرات، بدون فراهم کردن بستر این کار یعنی لوله کشی سراسری و نیز بدون در نظر گرفتن باورهای حاکم بر مردم زمینه ساز چالش های تازه شد که در این مقاله به پاره ای از آن ها اشاره می شود.
۵۶۶.

رسالت سوداشن به عنوان بودی ستوه در داستان وسنتره جاتکه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بودی ستوه دوکه زبان سغدی سوداشن منجی وسنتره جاتکه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹ تعداد دانلود : ۱۶
قانون رنج جهانی و یا حقیقت شریف دوکّه از آموزه های اصلی بودایی است. از نظر بودا، یک فرد با رهایی از دل مشغولی های فردی، اجتماعی، خاموش کردن همه ی تمایلات و خواهش های نفسانی، از رنج و تولّد مکرّر در این جهان نجات می یابد و به آرامش و رستگاری ابدی (نیروانه) می رسد. به باور مکتب مهایانه، امکان رهایی و نجات به واسطه ی تلاش و نیروی فردی وجود ندارد و کمک یک منجی امری ضروری است و این همان وظیفه ای است که سوداشن، شاهزاده ی داستان وسنتره جاتکه بر عهده می گیرد. ازاین رو بخش هایی از متن سغدی مرتبط با کردار فردیِ سوداشن، شاهزاده داستان وسنتره جاتکه (طبق حرف نویسی بنونیست) که برای ارائه ی ترجمه فارسی بهتر توسط نگارنده بر اساس واژه نامه ی خانم قریب آوانویسی شده و مطابق ترجمه ی فرانسه بنونیست بازبینی شده اند، انتخاب شده است. این مقاله در پی آن است که از خلال بررسی های محتواییِ متن نقش سوداشن را آشکار کند و اینکه آیا می توان او را در مقام منجی و بودی ستوه دانست. که سرانجام به خاطر هدف مقدس خود که پیوسته در داستان تکرار می شود یعنی رهاندن جانداران از رنج و دوزخ، تمام دارایی ها و فرزندان و همسر خود را می بخشد و به پاداش این کردار خود به مقام بودا خواهد رسید.
۵۶۷.

نقش سازمان پرورش افکار در نهادینه سازی ایدئولوژی ملی گرایی درعصر پهلوی اول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شاه پرستی میهن دوستی شاهنشاه نژاد آریایی سازمان پرورش افکار ملی گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۲ تعداد دانلود : ۱۹۰
در سال های پایانی حکومت ایلاتی قاجاریه، برخی منورالفکران (روشن فکران) متاثر از غرب، به تدریج زمینه ی ترویج افکار ملی گرایانه را در ایران فراهم آوردند. با سقوط قاجاریه و تسلط پهلوی، مراکز و سازمان های فرهنگی، برای نهادینه سازی ایدئولوژی ملی گرایانه تلاش زیادی داشتند. سازمان پرورش افکار (1317) آخرین مرکز تبلیغی –فرهنگی پهلوی بود که به یاری کمیسیون های شش گانه و اساسنامه های اجرایی خود، با تاکید بر مولفه هایی مانند« شاه پرستی» و«میهن دوستی»، برنامه های خود را دنبال می کرد. این پژوهش که با روش توصیفی-تحلیلی تنظیم شده،زمینه های فعالیت، نقش و میزان موفقیت این سازمان را در نهادینه سازی ملی گرایی، واکاوی کرده است. نتیجه آن که سازمان پرورش افکار در کنار ترویج ملی گرایی، باز نمودهای دیگری مانند عشق به مفاخر تاریخی، معرفی نژادگرایانه ایران آریایی به جهانیان و توسعه ی وحدت ملی و زبانی را نیز در دستور کار قرارداده و برنامه های خود را از این راه، پیش برده است.
۵۶۸.

معرفی، بررسی و تاریخ گذاری کتیبه نویافته در بافت تاریخی شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهر یزد محله شاه ابوالقاسم کتیبه نگاری تاریخ گذاری شواهد تاریخی محتشم کاشانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱ تعداد دانلود : ۱۵۹
مفاهیم و تاریخ های به کار رفته در کتیبه بناهای تاریخی، اطلاعات ارزشمندی را درباره تاریخ ساخت و شرایط سیاسی و حکومتی زمان خود به دست می دهند. یکی از نمونه های جالب توجه در این زمینه، کتیبه کارگاه شَعربافی در محله «شاه ابوالقاسم» بافت تاریخی شهر یزد است که بر آن سال 921ق. درج شده است. البته بررسی های بیشتر بر روی کتیبه ها و نقوشی که آن را تزئین کرده اند، نشان دهنده عدم تطبیق تاریخ درج شده با زمان اجرای کتیبه است. بنابراین در مقاله پیش رو با رویکرد تاریخی-تحلیلی سعی بر آن بوده است که ابهام ایجادشده برطرف و ماهیت دقیق کتیبه ها و نقوش مشخص شود. مهم ترین سؤالات پژوهش حاضر عبارت است از: 1. دلیل عدم تعلق کتیبه شناسایی شده به دوره صفوی چیست؟ 2. براساس شواهد موجود، کتیبه مذکور به چه دوره ای تاریخ گذاری می شود؟ این کتیبه با نقوش هندسی، گیاهی، حیوانی و انسانی تزئین شده و فاصله بین دو قاب نما را نقوش گیاهی محصور کرده است. مضامین کتیبه یادشده آیات قرآنی، ادعیه، جملات عربی و اشعار فارسی مانند ترکیب بند معروف محتشم کاشانی است و در دو مورد نیز نقش خورشیدخانم اجرا شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که نقش خورشیدخانم و نحوه اجرای این نقش، مانند طره های پیچان مو و ابروهای پیوسته به همراه چشمان درشت، به خوبی با نمونه های اجراشده در دوره قاجار قابل مقایسه است. همچنین محتشم کاشانی نیز از شاعران دربار شاه طهماسب بوده و به احتمال زیاد ترکیب بند معروف خود را در این دوره سروده است. نحوه قاب بندیِ اجراشده در کتیبه مذکور با حسینیه ناظم التجار یزد و یا خانه ملکزاده مربوط به دوره قاجار قابل مقایسه است. با توجه به دلایل ذکرشده، می توان تاریخ درج شده را فاقد اصالت و کتیبه مذکور را مربوط به دوره قاجار دانست.
۵۶۹.

به تموکن رفتند: مشاهداتی از بوشهر، برازجان و سفرهای زمینی بین خلیج فارس و پایتخت های هخامنشیان

نویسنده:

کلید واژه ها: خلیج فارس برازجان ایلامی هخامنشی تموکانی مسافران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۲۰۲
در سال های اخیر محوطه های هخامنشی ناحیه برازجان توجه زیادی را به خود جلب کرده است و شناسایی آن ها با تموکان ایلامی/تائوسی یونانی مورد اقبال قرار گرفته است. با این حال جدای از جذابیت معماری این محوطه ها، موقعیت آن ها در امتداد مسیری که بعدها به گذرگاه مهمی برای پیوند خلیج فارس به فلات ایران تبدیل شد، قابل توجه است. اگر بین سواحل خلیج فارس به شیراز و یا پایتخت های پیشین هخامنشی (پاسارگاد و تخت جمشید) سفر کنید، برازجان اولین مرحله برای مسافرانی است که در این مسیر حرکت می کنند. این پژوهش برخی از جنبه های ترابری سفر بین برازجان و ارتفاعات و همچنین تغییرات اقلیمی را که مسافران در بیشتر ایام سال تجربه می کنند بررسی می کند. دشواری های پیمایش مسیر با گزیده هایی از روایت های مسافران قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم م، نشان داده شده است. مزایای شروع یا پایان سفر در شیف، برخلاف بوشهر با ذکر نمونه های متعدد موردبحث قرار گرفته است. همچنین اهمیت قاطرها به عنوان حیوانات بارکش درطول مسیر موردتأکید قرار گرفته و درنهایت، پیامدهای شواهد ارائه شده برای زمینه روبه رشد مطالعات عینی موردتأکید قرار می گیرد.
۵۷۰.

The Chronology of BMAC in the Bactria

کلید واژه ها: BMAC Bactria Chronology

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶ تعداد دانلود : ۲۰۴
One of the issues and problems in the field of recognizing BMAC is to explain the time period for the beginning and end of this culture in its geographical area and especially in Bactria region. A brief look at the sources related to this culture shows that different histories are presented for the period of emergence and end of this culture in different regions of Bactria (Northern Bactria, Southern Bactria and Eastern Bactria). Interval for the emergence of BMAC, different dates are suggested in the period between 2400 to 2100 B.C. and for its end, the date is 1700 or 1400 to 1300 B.C. This concern in the field of chronology, research and study has made it difficult to identify, correctly introduce the works and findings, as well as to compare this culture with neighbor zones and cultures. In this article, an attempt has been made to explain and propose the chronology of this culture in the Bactria region by examining the different opinions of archaeologists and examining the maximum dates of the carbon 14.
۵۷۱.

تحلیلی بر جنگ های صفوی و عثمانی در منطقه وان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران وان آناتولی شرقی صفوی عثمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵ تعداد دانلود : ۱۳۹
یکی از چالش های دائمی بخش علیایی رود فرات و غرب ارمنستان بزرگ در طول تاریخ وجود تنش های نظامی میان قدرت های سیاسی مجاور آن بر سر چگونگی تسلط یافتن بر منطقه سوق الجیشی وان بوده است. این چالش ها در دوران حکومت صفوی و عثمانی وارد مرحله جدیدی شد و اختلافات مذهبی و سیاسی میان آنها زمینه رویارویی دیگری را در آن منطقه بوجود آورد که با فراز و نشیب طی سال های 1049-907 ق ادامه یافت. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع تاریخی به دنبال تبیین این پرسش است که آنها چه سیاست و اهدافی را در منطقه وان دنبال می کردند که سبب پیدایش کشمکش های نظامی طولانی میان آن دو قدرت گردید؟ یافته های تحقیق نشان می دهد که انگیزه های مختلفی به لحاظ تاریخی، سیاسی، نظامی، مذهبی، قومی و اقتصادی در درگیری دائمی میان آنها نقش داشته است؛ اما صفویان نه با تکیه بر مذهب و نه قدرت نظامی و نه دیپلماسی، توانایی حفظ و حراست از وان و شهرهای اطراف آن در برابر رقیب نیرومند خود یعنی عثمانی ها را نداشتند، بنابراین درنهایت مجبور شدند تا بر پایه یک توافق رسمی با عثمانی تن به قبول شکست داده و با جدایی دائمی وان از قلمرو تاریخی ایران موافقت کنند.
۵۷۲.

نقش مجلس بیست و یکم در تصویب لایحه سپاه بهداشت و چالش های مربوط به اجرای آن(1342- 1345)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سپاه بهداشت مجلس بیست و یک محمد رضا شاه شفیع امین اصلاحات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۹۹
فقدان بهداشت و عدم وجود امکانات لازم برای مقابله با بیماری های واگیردار یکی از مهمترین مشکلات حکومت های قاجار و پهلوی بود. این مساله یکی از دلایل مرگ و میر بالا و عدم رشد جمعیت در ایران بود. در آغاز دهه چهل محمد رضاشاه پهلوی تحت تاثیر عواملی داخلی و خارجی دست به انجام اصلاحاتی اجتماعی زد که یکی از آنان صدور فرمان تاسیس سپاه بهداشت در اول بهمن 1342/ 1964 م بود. پژوهش حاضر ضمن نگاهی گذرا به پیشینه وضعیت بهداشتی کشور، در تلاش است به این پرسش پاسخ دهد که مجلس چه نقشی در تصویب تاسیس سپاه بهداشت و چالش های موجود بر سر اجرایی شدن مصوبات مربوط به آن داشت؟ مقاله به روش کتابخانه ای و با تکیه بر صورت مذاکرات مجلس و مطبوعات و اسناد، و به شیوه توصیفی تحلیلی به بررسی موضوع پرداخته است. یافته های تحقیق نشان می دهد اولاً ایده تشکیل سپاه بهداشت از سوی یکی از نمایندگان مجلس (شفیع امین) به شاه پیشنهاد شده بود؛ در ثانی با تامل در تلاش های نمایندگان در جهت هموار سازی زمینه های پیشرفت برنامه سپاه بهداشت، رویهمرفته می توان گفت مجلس نقش فعالی از خود نشان داد و سپاه بهداشت هم طی فعالیت مجلس بیست و یک فعالیت قابل قبولی از خود نشان داده و لااقل با کنترل مرگ و میر، باعث شد جمعیت کشور به رشد معناداری برسد.
۵۷۳.

Archaeological Evidence for the Proliferation of Dari Persian in Khorasan

کلید واژه ها: Sasanian Period Early Islamic Dari Language Fars Khorasan

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۲۰۰
Dari apparently began to spread in Greater Khorasan only in the aftermath of the Arab invasions of Iran. As the official language of the Sasanian court, it would experience a substantial proliferation following the shift in power from Ctesiphon and Fars to eastern Iran, particularly Khorasan, which appeared as a safe haven for the king and the prominent court families during the first two decades of the invasions. The question then arises as to the relation between the spread of Dari in Khorasan and the resettlement of western and southern Iranian populations in the eastern part of the collapsing empire. Our inquiry into the Sasanian-Islamic transition in quest of the fire temples that persisted in the early Islamic centuries led to the conclusion in view of the fluctuating numbers of coeval sites that the earlier harsh attacks had apparently forced inhabitants of southern Iran in particular Fars and Ctesiphon to take refuge in Khorasan, the land of Adur Burzen-Mihr Fire. In their new home, these refugees would adopt two different modes of subsistence, thereby settlement, systems: sedentary rural life, and nomadic lifestyle involving periodic moves within a certain area. This dichotomous approach would guarantee their survival. Among the manifold results of the late Sasanian peace treaties between the dehgâns and the Arabs was the preservation of Iranian culture and language in Khorasan, where it contributed to several advances. Several years of efforts by Iranian immigrants to revive architectural and poetic styles in Khorasan proved that they were triumphant in the cultural battleground despite of losing the actual battle.
۵۷۴.

تحلیل نمودهایی از رازآموزی و تشرف در داراب نامه طرسوسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیین های تشرّف نماد داراب نامه چاه غار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۶ تعداد دانلود : ۱۹۳
داراب نامه اثری پهلوانی از ابوطاهر طرسوسی است. در این جستار، چگونگی نمادپردازی های تشرّف به دنیای زیرین و مطابقت آن ها با آن چه که در سفر داراب آمده، بررسی شده است. می توان گفت که برخی از مفاهیم نمادین طرح شده در داراب نامه طرسوسی با پژوهش های دین پژوهان و اسطوره شناسانی چون میرچاالیاده، جوزف کمپل و جورج فریزر نزدیکی بسیار دارند. بنابراین سعی شده پژوهش این بزرگان با آن چه که طرسوسی در خلال داستان آورده است، مطابقت داده شود. هدف از این پژوهش، بررسی نقش و کارکرد نمادهای آیین های تشرّف در داراب نامه و ارتباط نمادپردازی در این اثر با آیین های تشرّف است. پرسش اساسی این است که در داراب نامه تا چه اندازه  فضاسازی مکان مقدّس و مرکزیت بخشیدن به آن فضا از طریق تشرّف به دنیای زیرین به عنوان راهی برای رسیدن به کمال و مردن از مرحله ای و زایش در مرحله ای رو به بالا که معنی اصلی نهفته در آیین های تشرّف است، نقش داشته است؟ حاصل پژوهش نشان می دهد که در داراب نامه ورود به غار و دنیای زیرین علاوه بر باورمندی دینی، دارای جنبه آزمونی است که قهرمان داستان با سفرهای بیرونی و درونی و از طریق آگاهی یافتن از خویشتن(خود برتر)به رشد و کمال می رسد.
۵۷۵.

گونه شناسی اعتراض های زنان در عصر ناصری (1313-1264ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اعتراض زنان عریضه عصر ناصری بابیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۳ تعداد دانلود : ۳۰۹
ایران عصر قاجار دوره گذر از جامعه سنتی به سوی مدرنیته است. این مسئله در ابعاد مختلف تاریخ اجتماعی این دوره، از جمله در عرصه مسائل زنان، دیده می شود. تا پیش از دوران ناصری زنان در جامعه حضوری کم رنگ و بیشتر پنهان داشتند، ولی در این دوران شرایط اقتصادی و اجتماعی موجود و ارتباط با غرب و اندیشه های غربی موجب آگاهی زنان و ورود آنها به عرصه اجتماع شد. آنچه در این مقاله مورد توجه است اینکه زنان در دوره ناصری چرا و چگونه اعتراض خود را به عملکرد حاکمیت بیان کردند؟ یافته های پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه ای گرد آمده، حاکی از آن است که زنان به دلیل ظلم و ستم داخلی، اوضاع بد اقتصادی و در پی آشنایی با اندیشه های غربی به اوضاع موجود معترض شدند و درخواست های خود را نخست به صورت عریضه به شاه و شاهزادگان عرضه کردند. ولی چون این روش کارساز نبود، در مرحله بعد با شرکت در تجمعات و بلواهای اقتصادی و مذهبی درصدد برآمدند تا صدای اعتراض خود را به گوش عوامل حاکمیت برسانند.
۵۷۶.

گفتمان کاوی انتقادی خاطرات سردار مریم بختیاری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گفتمان کاوی انتقادی خ‍اطرات خاطره نگاری سردار مریم بختیاری عصر قاجاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۸۴
خاطرات عصر قاجار که زمینه های شکل گیری و توسعه آن ارتباطی تنگاتنگ با ورود مظاهر مدرن به ایران دارد، با قلم و بیان مردان روایت گر آغاز و توسعه یافته است. دراین آثار زنان به عنوان سوژه ای مستقل نقشی ندارند؛ اما کتاب سردار مریم بختیاری، به عنوان اولین زن خاطره نگارعصر قاجاری، در این میان اثری متفاوت است. مسئله اصلی و هدف نوشتار حاضر واکاوی متن خاطرات مریم بختیاری با تکیه بر روش گفتمان کاوی انتقادی فرکلاف، جهت رسیدن به چگونگی بازنمایی نقش های جنسیتی در این اثر است. لذا با استفاده از سه مبحث اصلی این نظریه در حیطه متن، پرکتیس گفتمانی و پرکتیس اجتماعی، می توان چنین تحلیل کرد که این اثر برخلاف گفتمان سنتی، بر نقش ها و وجود زنان در جامعه و لزوم اهمیت دادن به ایشان، تأکید دارد. همچنین دیگر یافته های پژوهش نشان می دهد که کتاب خاطرات او پا را از حوزه گفتمان محصور در سنت فراتر نهاده و در همین راستا سردار مریم با ترکیب کنش های جنسیتی در قالب گفتاری با احساس زنانه، از متون میان گفتمانی خویش فراتر رفته و به خلق متنی متفاوت دست زده است که همانا محصول آن، برساخت اندیشه ای فراتر از عصر خویش است.
۵۷۷.

انعکاس دستاوردهای دریانوردی آمریکا در آرای ترقی خواهان عصر قاجار و تلاش برای ورود این صنعت به ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: آمریکا قاجاریه صنعت حمل و نقل دریایی ترقی خواهان دیپلمات ها کشتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۱۷۷
پیشرفت های صنعتی و تکنولوژیکی آمریکا به ویژه در عرصه صنعت دریایی در سراسر قرن نوزدهم به سرعت در نقاط مختلف جهان از جمله ایران مورد توجه قرار گرفت و گروه های مختلف روشنفکری را به تفکر فرو برد. در این راستا مقاله حاضر بر آن است، برای نخستین بار تحول در صنعت دریایی آمریکا و تاثیر آن بر اقتصاد این کشور را از نگاه ترقی خواهان ایرانی دوره قاجاریه مورد بررسی قرار دهد و سپس به این پرسش پاسخ دهد که آیا تلاش دگراندیشان این دوره برای شناخت صنعت دریایی آمریکا به ایرانیان دستاوردهایی به دنبال داشت یا خیر؟ شیوه نگارش و تدوین مقاله حاضر با رویکرد تبیینی و با تکیه بر مطبوعات و اسناد منتشر نشده صورت گرفته است. یافته های پژوهش مبین آن است که ایرانیان از اواسط دوره ناصری از طریق متون جغرافیایی و به ویژه نشریات به شناخت نسبتاً جامعی از صنعت حمل و نقل دریایی آمریکا دست یافتند و به این نتیجه رسیدند که آمریکا در عرصه نیروی دریایی بر سایر کشورهای غربی پیشی گرفته است این موضوع از یک طرف و عدم مطامع سیاسی این کشور در ایران از طرف دیگر موجب گردید که روشنفکران و ترقی خواهان از آمریکا به بهترین الگو در عرصه صنعت حمل و نقل دریایی یاد کنند و در تلاش برآمدند که به کمک نمایندگان سیاسی ایران در واشنگتن زمینه ورود دستاوردهای دریایی آمریکا را به ایران فراهم آورند.
۵۷۸.

اولین شافعیان ایرانی و نقش آنان در ترویج مذهب شافعی در ایران (از آغاز تا پایان قرن چهارم قمری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ایران خراسان فقه شافعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۱۷۰
مذهب شافعی یکی از چهار مذهب اهل سنت است که در ایران رشد کرد و ایرانیان، بسیاری از مبانی علمی آن را تدوین کردند. ایرانیان در ابتدا برای کسب حدیث به نزد شافعی رفتند و از آن طریق با فقه شافعی آشنا شدند. برخی از خراسانیان، به نزد شاگردان شافعی رفتند و این مذهب را به ایران آوردند. این پژوهش، با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و با روش توصیفی - تحلیلی و با هدف بررسی تاریخی حضور این مذهب در ایران، به این نتیجه دست یافته است که اولین حضور شافعیان در ایران از نیمه قرن سوم قمری در شهرهای مرو و اسفراین بوده و بعد از آن در نیشابور رواج یافته و در نیمه قرن چهارم قمری به دینور و کردستان رسیده است. ورود این مذهب به دنبال حرکتی علمی بود که پس از تشکیل سلسله های طاهریان و سامانیان شکل گرفت.
۵۷۹.

بررسی انتقادی آثار ابن حبیب، با تأکید بر المُنَمَّق و المُحَبَّر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: منبع شناسی ابن حبیب المنمق المحبر تاریخ پیش از اسلام قریش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۳۴
محمد بن حبیب از مورخان سده سوم هجری است که دو اثر مهم وی المُنَمَّق فی أخبار قریش و المُحَبَّر از منابعی هستند که برای مطالعه و بررسی تاریخ پیش و صدر اسلام به کار می آیند. این پژوهش به بررسی و نقد دیدگاه نویسنده و این دو اثر بزرگ پرداخته است. نگرش انتقادی آثار ابن حبیب به عنوان یک راوی مسلمان و همچنین آثار او به عنوان روایت هایی که در تاریخ جاهلیت و اسلام موردتوجه هستند، به شناخت روش وی در تاریخ نگاری اسلام کمک می کند. بررسی ها نشان می دهد که ابن حبیب در تاریخ جاهلیت به سنت های جاهلی مانند منافره و جار پرداخته و گزارش هایی آورده است. وی در تاریخ جاهلیت و اسلام نسبت به ثبت نام و نسب افراد و ابزارآلات و یا حیوانات (مانند اسب) دقت فراوانی داشته و گزارش هایی در این باره آورده که در دیگر منابع دیده نمی شود. فقدان نظم و انسجام در تدوین اخبار، همچنین روایات خلاصه وار از کاستی های این دو اثر است. مهم ترین نکته در تاریخ نگاری وی، رعایت امانت داری و ارائه سلسله اسناد است، به ویژه در حوزه تاریخ جاهلیت که بیشتر مطالب خود را به استناد استاد خود ابن هشام ثبت کرده است. در نهایت نگارندگان این پژوهش در مورد مذهب ابن حبیب که به تشیع منسوب شده است، را با توجه به بررسی های محتوایی آثار وی رد می کنند.
۵۸۰.

بنیان های انسان شناختی سیاست خارجی امام خمینی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انسان فطرت امام خمینی سیاست خارجی روابط بین الملل انسان شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۴۰
انسان پایه و زمینه و اساس نظریه های علوم انسانی و اجتماعی است. به همین ترتیب با وضوح بیشتری می توان توجه به انسان و ماهیت او را بن مایه نظریه های سیاست خارجی و روابط بین الملل دانست. با وجود غفلت از انسان و جایگاه او در بخش مهمی از عصر سیطره نظریه های ساختارگرایی، با احیای حوزه مطالعاتی تحلیل سیاست خارجی بار دیگر اهمیت پرداختن به انسان در نظر یه های سیاست خارجی و روابط بین الملل موردتوجه قرار گرفت. در آثار مهم این حوزه می توان توجه به ابعاد و وجوه مختلف انسان را دید. در اندیشه امام خمینی انسان جایگاه کانونی و محوری دارد. به نظر می رسد انسان و ماهیت او، بن مایه بسیاری از افکار و اندیشه های او و به شکل خاص در حوزه سیاست خارجی و روابط بین الملل را شکل می دهد و هدف این پژوهش تحلیلی از این منظر به دیدگاه ایشان در سیاست خارجی است. برخلاف نظریه های سیاست خارجی و روابط بین الملل که می خواهند دیدگاه ایشان در سیاست خارجی را از منظر قالب های نظری خویش تحلیل کنند. با این وصف سؤال اصلی پژوهش این است که با تکیه بر چه مفهوم انسان شناختی می توان به اندیشه امام در سیاست خارجی پی برد؟ به نظر می رسد در اندیشه ایشان فطرت و احتجاب فطرت دو مقوله بنیادی در فهم ایشان از انسان و ماهیت جوامع و نظام بین الملل است. از این زاویه ایشان به عنوان یک متفکر صدرایی یک سطح تحلیل خرد و انسان شناختی را اتخاذ و با ادامه این روند و تزریق و تسرّی آن به سطح جامعه شناختی به بحث در باب انواع جوامع، ماهیت جوامع و نظم حاکم بر نظام بین الملل می پردازد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان