علی هژبری

علی هژبری

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۷ مورد از کل ۷ مورد.
۱.

Archaeological Evidence for the Proliferation of Dari Persian in Khorasan

کلید واژه ها: Sasanian Period Early Islamic Dari Language Fars Khorasan

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 961 تعداد دانلود : 487
Dari apparently began to spread in Greater Khorasan only in the aftermath of the Arab invasions of Iran. As the official language of the Sasanian court, it would experience a substantial proliferation following the shift in power from Ctesiphon and Fars to eastern Iran, particularly Khorasan, which appeared as a safe haven for the king and the prominent court families during the first two decades of the invasions. The question then arises as to the relation between the spread of Dari in Khorasan and the resettlement of western and southern Iranian populations in the eastern part of the collapsing empire. Our inquiry into the Sasanian-Islamic transition in quest of the fire temples that persisted in the early Islamic centuries led to the conclusion in view of the fluctuating numbers of coeval sites that the earlier harsh attacks had apparently forced inhabitants of southern Iran in particular Fars and Ctesiphon to take refuge in Khorasan, the land of Adur Burzen-Mihr Fire. In their new home, these refugees would adopt two different modes of subsistence, thereby settlement, systems: sedentary rural life, and nomadic lifestyle involving periodic moves within a certain area. This dichotomous approach would guarantee their survival. Among the manifold results of the late Sasanian peace treaties between the dehgâns and the Arabs was the preservation of Iranian culture and language in Khorasan, where it contributed to several advances. Several years of efforts by Iranian immigrants to revive architectural and poetic styles in Khorasan proved that they were triumphant in the cultural battleground despite of losing the actual battle.
۲.

تحولات در عبادتگاه های اوایل دوران اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 550 تعداد دانلود : 228
ایرانیان سال ها توانستند به پیشرفت هایی در معماری دست یافته و در ساختمان معبدهای خود الگوهای خاصی را ایجاد کنند، اما نوع زندگی قبیله ای اعراب سبب شد مسلمانان مهاجم با هنر معماری خاص خود را ایجاد کنند و غالبا از معماری سرزمین های مفتوحه برای ایجاد بناهای مختلف جدید بهره بیشتری گیرند؛ بدین سبب اشتراک ها و شباهت های بسیاری بین بناهای ایرانی در چند سده اول دوران اسلامی با معماری ساسانی را شاهد هستیم. یکی از اقدامات فاتحان عرب برای سرعت بخشیدن به اشاعه دین جدید بین ساکنان ایران، تغییر کارکرد تعدادی از بناهای ساسانی به بناهایی با کاربری جدید در دوران اسلامی بود و از آنجا که مسجد مهم ترین بنای اسلامی محسوب می شود، پژوهش حاضر در پی آن است که به پرسش مربوط به دلیل این تغییر کاربری از دوره ای به دوره دیگر پاسخ گوید. فرض بر آن است که به احتمال بسیار، ایرانیان نومسلمان با این تدبیر، مکان های مهم مذهبی خود را از تخریب های گسترده مصون داشته و حتی در مواردی از آنها به عنوان مکانی برای دفن مشاهیر ملی و چهره های شاخص ایرانی استفاده کرده اند. نتایج پژوهش حاضر روشن ساخت که تغییرات کاربری برخی بناهای ساسانی به بناهای مذهبی اسلامی عموما در نیمه دوم سده ۱ هجری/ ۷ میلادی و با تغییر کاربری برخی نیایشگاه های ایرانی به دست اعراب اتفاق افتاده است.
۳.

پیشنهادی برای احیای بِرکَه ها، سامانه ذخیره آب شیرین در نواحی شمالی خلیج فارس

نویسنده:

کلید واژه ها: بِرکِه آب انبار دوره اسلامی فارس هرمزگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 44 تعداد دانلود : 35
بخش اعظمی از ایران در مناطق خشک قرار گرفته است، به همین دلیل از گذشته های دور تدابیر گوناگونی برای مدیریت آب و به خصوص آب های سطحی انجام شده است. آب و هوای خشک، کمبود ریزش باران، فصلی شدن آب رودخانه ها و خشک شدن تدریجی رودها، زمینه ساز اندیشه ذخیره آب به صورت بند و قنات و آب انبار در ذهن انسان گردید. آب انبارها بسته به شرایط اقلیمی و اجتماعی هر منطقه، طراحی متفاوتی دارند، هم چنین معماری چنین بناهایی در مناطق مختلف تحت تأثیر معماری محلی قرار گرفته است. مدیریت بهینه نزولات جوی اندک در چند روز از سال در منطقه ای که به دلیل بافت زمین شناسی سفره های آب زیرزمینی ناچیز و شوری دارد، نشانه نبوغ ساکنان فلات ایران برای ذخیره سازی آب بود. با پیشرفت این سنت، به خصوص در طی ادوار اسلامی بر تعداد استقرارگاه های منطقه افزوده شد؛ ازجمله سازه های ذخیره آب، یکی آب انبارها بوده که در مسیر سیلاب ساخته می شدند تا آب های سطحی پس از باران به آن ها هدایت شده و جهت مصارف مختلف استفاده شود. پرسش این است که، با توجه به کم آبی منطقه آیا می توان با احیاء فنون گذشته به بازسازی این سازه به صورت امروزی پرداخت؟ با توجه به میزان بارندگی اندک اما سیل آسای جنوب کشور، بِرکَه ها علاوه بر تأمین بخش مهمی از آب ساکنان، حکم سیل گیر را دارند و با یک باران در پایان فصل تابستان و چند بارش در فصل زمستان تمامی چندین هزار برکه جنوب کشور پر می شوند. اما با وابستگی این مناطق به آب سدها علاوه بر فشار به منابع آبی کشور، این سنت تاریخی رفته رفته رو به فراموشی است. با این وصف، از نتایج حاصل در این پژوهش این است که با اتکاء به آمار به نظر می رسد احیاء برکه ها -با حمایت های دولتی و با طراحی امروزی از الگوهای تاریخی- امکان تأمین آب برای ساکنان منطقه فراهم خواهد آمد.
۴.

پیوند باستان شناسی با امنیت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: باستان شناسی امنیت ملی ناسیونالیسم همبستگی ملی هویت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 339 تعداد دانلود : 460
باستان شناسی، فن و دانش بازشناسی فرهنگ و تمدن های گذشته بشری با استفاده از مطالعه داده های مادی برجای مانده از گذشته است که در کاوش های علمی تپه ها و محوطه های پیش از تاریخ (تاریخی) یا در بررسی های میدانی کشف می شوند. امنیت ملی نیز توانایی یک ملت برای حفاظت از ارزش های داخلی (تمامیت ارضی،  قدرت نظامی،  نظام سیاسی، بافتار فرهنگی، ساختار اقتصادی، همبستگی ملی)  در برابر تهدیدات خارجی محسوب می شود و زمانی پایدار می شود که همه عناصر شکل دهنده امنیت به شکلی به هم پیوسته و در جهت منافع ملی رشد کنند. مسئله نوشتار حاضر نقش باستان شناسی در تقویت امنیت ملی است. از این رو نگارندگان با ارائه یک مدل مفهومی کوشش کرده اند  نشان دهند که باستان شناسی از طریق کشف عناصر و مؤلفه های تمدن باستانی و تاریخی یک ملت، از رهگذر تحکیم هویت ملی، ملی گرایی و همبستگی ملی، منجر به تقویت امنیت ملی می شود.
۵.

مفاهیم نقوش شکار در دوره ساسانی با تأملی بر هنر مردمان پیش از تاریخ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شکار جادو نقوش اولیه غارنشینان ساسانیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 654
انسان های اولیه برای غلبه بر حیوانات در شکار، نقش آن ها را بر دیوار غارها می کشیدند و با انجام اعمال جادویی و تیراندازی به تصاویر حیوانات، به پیروزی نمادینی بر آن ها دست می یافتند. درادامه با پیشرفت فرهنگ ها و تغییر الگوهای معیشتی، باورها نیز دستخوش تطور شد. رفته رفته گزیده ای از حیوانات مورداحترام قرار گرفتند و به توتم ها تبدیل شدند. بااین حال در ادوار مختلف و با گذشت زمان، شکار همچنان به عنوان وسیله ای برای نمایش قدرت و اعتقادات مذهبی به خصوص برای شاهان باقی ماند. به نظر می رسد که شکار همان عملکرد قدرت نمایی گذشته خود را دارد و حتی در ادوار اسلامی به عنوان یکی از رفتارهای شاهانه مدنظر بوده است. در ایران، شاید بهترین نمونه این چنین نمایشی را بتوان در دوره ساسانی دید. بنابراین، سؤال اصلی این است: آیا هنرمندان این دوره با به کارگیری موضوع شکار و نمایش آن به وسیله ابزار و مواد مختلف روی سطوح گوناگون، خواسته اند همان اهمیت شکار در پیش از تاریخ را به عنوان قدرت نشان دهند؟ هدف پادشاهان ساسانی از انتخاب موضوع شکار برای نقش بستن روی سطوح مختلف در دوران حکومت خود چه بود؟ در این مقاله، با رویکردی تحلیلی تاریخی و بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای به موضوع شکار در این ادوار پرداخته شده و هدف اصلی این مقاله رسیدن به مفهومی هرچند مناسب و نزدیک به نوع نگاه مردمان در این ادوار به موضوع شکار است.
۶.

معماری بنای مکشوف در تپه زیویه، قلعه یا نیایشگاهی در هزاره اول قبل ازمیلاد «غرب ایران»

کلید واژه ها: هزاره اول قبل ازمیلاد مانایی قلعه نیایشگاه زیویه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 826 تعداد دانلود : 583
غرب ایران در هزاره اول قبل ازمیلاد سرشار از رخدادهای تأثیرگذار در زمان حکومت های آشور و اورارتو بود. در این برهه تاریخی، حکومت محلی ماناها همواره ازطرف آشوریان و اورارتوها مورد هجوم قرار می گرفت. در این میان نیاز به دفاع از سرزمین، ماناها را مجبور به ساخت بناهای مستحکم برای جلوگیری از غارت و تخریب کرد. گویا در این زمان، سازه ای بزرگ در محل موسوم به «تپه زیویه» ایجاد شد که ازطرف محققین به عنوان «قلعه» یا «کاخ-دژ» معرفی شده است. در این مقاله با توجه به ساختار اصلی بنای زیویه و نیز گورستان های فراوان در اطراف این بنا، پیشنهاد شده که به کاربری زیویه به عنوان «نیایشگاهی بزرگ» نیز توجه شود. با نگاهی دقیق تر به این بنا و محوطه های یافت شده در اطراف تپه زیویه می توان گفت که در این برهه، ماناها جدای از ساختن قلعه، بناهایی نیز برای انجام مراسم آئینی و تشریفاتی ساخته اند که کاربرد نیایشگاهی داشته اند و باید این مورد را نیز درنظر داشت که در هر حکومتی دین و فرایض دینی از نکات مهمی است که موردتوجه دولت ها بوده است. پرسش مهمی که می توان مطرح کرد این است که اگر کارکرد بنای مکشوف در زیویه، قلعه نباشد پس کاربری اصلی این بنا چیست؟ با این توضیح نگارندگان تلاش کرده اند تا در این مقاله این فرضیه را مطرح نمایند که کاربری احتمالی بنای تپه زیویه به عنوان نیایشگاهی درحدود سده های ۹ تا ۷ ق.م. در غرب ایران بوده است. در این مقاله با رویکردی تحلیلی-تاریخی و با بهره گیری از مطالعات میدانی و کتابخانه ای به کارکرد اصلی بنا و بررسی داده ها و ارتباط آن ها پرداخته شده است.
۷.

پارکِ غربیِ تاق بستان، محوطه ای نویافته در غرب زاگرس مرکزی، کرمانشاه

کلید واژه ها: زاگرس مرکزی محوطه پارکِ غربیِ تاق بستان دوره مس و سنگ کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 660 تعداد دانلود : 590
زاگرس مرکزی به عنوان یکی از مهم ترین مناطق جغرافیایی در باستان شناسی ایران، سال هاست که مورد توجه باستان شناسان ایرانی و غیر ایرانی قرار گرفته است.یکی از آثار تاریخ زاگرس مرکزی که در آینده نزدیک در زمره میراث فرهنگی جهانی قرار خواهد گرفت، مجموعه تاق بستان کرمانشاه است. سال ها از بررسی ها و کاوش ها در محدوده آثار جهانی تاق بستان کرمانشاه می گذرد و در نگاه باستان شناسان و پژوهشگران، از این مجموعه به عنوان مجموعه ای تاریخی یاد می شود؛ مجموعه ای که در برگیرنده آثاری از ادوار اشکانی و ساسانی است و اهمیت آن، چنان است که در سال های اخیر برای قرارگیری در فهرست میراث جهانی یونسکو مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اهمیّت این مجموعه، در سالیان گذشته، بررسی ها و کاوش های فراوانی در محدوده این آثار انجام شده است که به بهترشدن درک ما از جایگاه این محوطه تاریخی و باستانی، کمک شایانی کرده است. با وجود تمام پژوهش های صورت گرفته در محدوده این مجموعه که در سالیان متمادی، قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی صورت پذیرفته، وجود محوطه ای پیش ازتاریخی، متأسفانه نوعی سطحی نگری در پژوهش های پیشین را نمایان می کند. در این مجال به معرفی محوطه پارک غربیِ تاق بستان، به عنوان یکی از قدیم ترین بقایای فرهنگی همجوار مجموعه تاریخی تاق بستان خواهیم پرداخت و تلاش خواهیم کرد تا با استفاده از مطالعه یافته های سطحی این محوطه، گاه نگاری نسبی براساس یافته ها ارائه دهیم.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان