درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۹۲۱ تا ۳٬۹۴۰ مورد از کل ۲۷٬۴۲۶ مورد.
۳۹۲۱.

نقش تعلیم و تربیت در ترقی و پیشرفت ایران دوره قاجار از منظر روزنامه های فارسی زبان مصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال دهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۸ 115-137

کلید واژه ها: ایران قاجار ترقی توسعه مدارس روزنامه های فارسی زبان مصر قرن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۸ تعداد دانلود : ۶۰۲
مطبوعات به عنوان یکی از ارکان اطلاع رسانی و یکی از مؤثرترین رسانه های گروهی نقش تعیین کننده ای در تحولات سیاسی، اجتماعی کشورها دارا هستند. در تاریخ معاصر کشور ما نیز مطبوعات از جایگاه برجسته ای برخوردارند و مطالعه تحولات مربوط به تاریخ معاصر کشور بدون در نظر گرفتن نقش مطبوعات ناقص خواهد بود. از جمله وقایعی که مطبوعات در ترویج مبانی و ویژگی های آن نقش فعالی داشتند وضعیت مدارس و تعلیم و تربیت دوره ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه و تأثیر آن در ترقی و پیشرفت کشور و جلوگیری از عقب ماندگی کشور است. عقب ماندگی ایران دوره قاجار و ترقی و پیشرفت شتابان غرب بسیاری از روزنامه نگاران روشنفکر آن دوره را به دنبال پاسخ این سؤال کشاند که چه عواملی موجب عقب ماندگی ایران و توسعه غرب شده است. این نشریات همانند روزنامه های فارسی زبان، «حکمت» «ثریا» پرورش، چهره نما و کمال که به دلیل اختناق کشور ایران در مصر منتشر و به صورت مخفی وارد ایران می شدند توجه خود را به مؤلفه های فرهنگی توسعه معطوف و ایرانیان را به تأسیس و گسترش مدارس دعوت می کردند و نقش مهمی در بیداری ایرانیان داخل و خارج کشور داشتند. در این نوشتار نویسندگان برای نیل به مقصود و پاسخ به این سؤال مطالب روزنامه ها را مورد بررسی و تحلیل قرار داده اند.
۳۹۲۲.

نقش احداث در تحولات سیاسی حلب در سده های پنجم و ششم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ و فرهنگ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰۰

کلید واژه ها: احداث حلب سلجوقیان شام اُرت ُقیان زنگیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۹ تعداد دانلود : ۴۰۶
وضع آشفته حلب در قرن پنجم هجری از یک سو و تسلط نیم بند فاطمیان بر این شهر از سوی دیگر به شکل گیری نیرویی خودگردان و شبه نظامی از اهالی این شهر انجامید. این گروه که زمام اداره حلب را به دست گرفتند، به «احداث» شهرت یافتند. قدرت آنان که پیوسته ریاست شهر را در دست داشتند، پیوندی مستقیم با حکومت های محلی منطقه داشت، چنان که با ضعف حاکمیت بر اقتدار آنان افزوده می شد. اما با سلطه سلجوقیان و سپس حاکمیت اُرت ُقیان و زنگیان بر شام، قدرت احداث در نتیجه سیاست تغییر مکرر رؤسای شهر و انتخاب آن ها از افراد خارج از حلب، رو به ضعف و نابودی گذاشت.
۳۹۲۳.

بررسی و تحلیل کارکرد اقتصادی و اجتماعی میدان نقش جهان در دوره صفویه (907-1135 ه ق)

نویسنده:
منبع: تاریخ نو سال هشتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۴

کلید واژه ها: میدان نقش جهان دوره صفویه کارکرد اقتصادی و اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۶ تعداد دانلود : ۵۱۲
یکی از فضاهای مهم و کاربردی هر شهر، وجود میدان است. میدان یک فضای نسبتا باز، با یک مقیاس معین است که از جهات گوناگون با خیابان ها و محله های مجاور ارتباط دارد. وجود مسجد، بازار و دیگر بناها نشانگر همبستگی میان مردم و حکومت است و این تعلق یک پیوند را میان پادشاه و مردم آن جامعه برقرار می کند. هر میدانی با توجه به موقعیت اش دارای کارکرد های خاصی است. میدان نقش جهان با توجه به کارکرد اقتصادی و اجتماعی ، و تعامل آن ها با یکدیگر در نوع خود یک میدان بی نظیر تلقی می شود. مهمترین پرسشی که در این پژوهش با آن روبرو هستیم این است که میدان نقش جهان چه کارکرد اقتصادی و اجتماعی در دوره صفویه داشته است؟ نتایج بدست آمده در این پژوهش نشان می دهد که میدان نقش جهان با توجه به طراحی و ساخت آن، توانسته است هم زمان این کارکردها را با هم به مرحله انجام برساند و با این تعامل یک پیوند و همبستگی را بین و مردم جامعه به وجود بیاورد. رویکرد پژوهش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع دست اول تاریخی و سفرنامه های دوره صفویه است.
۳۹۲۴.

جستاری بر جانمایی آیات قرآنی و سایر کتیبه ها در بناهای دوره اسلامی براساس مضامین آن ها (پژوهشی بر مقابر دوره سلجوقی شمال غرب ایران)

نویسنده:
منبع: مطالعات باستان شناسی پارسه سال دوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳ 133-148

کلید واژه ها: معماری اسلامی مقابر سلجوقی شمال غرب ایران تزئینات کتیبه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۰ تعداد دانلود : ۱۴۸۸
مقابر یا بناهای آرامگاهی یکی از مهم ترین عناصر معماری ایرانی - اسلامی هستند که در زمینه های مختلف نیاز به بررسی و پژوهش های موشکافانه دارند. اهمیت این دسته از بناها در میان ایرانیان به حدی است که در هر دوره از ادوار اسلامی ایران، مهم ترین و پرکاربردترین هنرها و اوج تزئینات معماری مربوط به آن دوره در ساختمان آن ها به کار گرفته می شده است. به طور کلی تزئین در بناها نقش مؤثرتری ایفا می کند، چراکه اگر بنا از نظر فرم و سازه برای باستان شناسان و طراحان قابل فهم باشد، ممکن است برای عامه مردم چنین نباشد و این تزئینات اند که در نگاه اول بیننده را به خود جلب می کنند. این مقاله، هنر کتیبه نگاری را به عنوان یکی از مهم ترین عناصر تزئینی بناهای اسلامی در چهار مقبره سلجوقی شمال غرب ایران یعنی گنبد سرخ، برج مدور، سه گنبد و گنبد کبود مورد بررسی قرار می دهد. روش تحقیق مقاله به صورت تفسیری-تاریخی بوده و سپس با رویکرد تحلیلی به مطالعه تزئینات چهار مقبره خصوصاً از نظر معماری، نقوش، کتیبه ها و موقعیت و جایگاه آن ها بر روی بناها پرداخته است. همچنین علاوه بر بررسی مقالات، کتب و اسناد مربوط، با برداشت میدانی از مقابر مذکور، نقشه و تزئینات و سپس جدول مقایسه ای کتیبه ها و انواع آن ها به لحاظ مضمون ارائه می-شود. در این ارتباط، پرسش های زیر مطرح است: 1. معماری، نقوش و تزئینات مقابر سلجوقی شمال غرب ایران چگونه و کتیبه های آن ها از نظر مضمون به چند دسته تقسیم می شوند؟ 2. مضامین کتیبه ها، در موقعیت و جایگاه آن ها بر روی بدنه بناها چه تأثیری دارد؟ بررسی ها نشان می دهد که کتیبه های مقابر سلجوقی شمال غرب به گروه های مختلفی از جمله کتیبه های آیات قرآنی، کتیبه با مضمون تاریخ بنا، کتیبه با مضامین دعا، کتیبه با مضمون معمار و بانی بنا تقسیم می شوند. از طرف دیگر جایگاه این کتیبه ها در بناها نسبت به نوع مضمون و میزان قداست آن ها متفاوت بوده، به طوری که کتیبه های آیات قرآنی در بالاترین قسمت بنا، کتیبه با مضامین دعا در ارتفاعی پایین تر و کتیبه های حاوی تاریخ بنا، بانی و معمار مقبره در سطوح پایینی و بر روی بدنه بنا جای می گیرند.
۳۹۲۵.

شکل یابی و توسعه شهر بوکان با اتکاء به منابع تاریخی و شواهد باستان شناسی

نویسنده:
منبع: مطالعات ایران شناسی سال ۴ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۹ 6 - 30

کلید واژه ها: بوکان قاجاریه حاکمان مُکری آذربایجان غربی مناطق کردنشین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳ تعداد دانلود : ۲۶
بوکان یکی از مهمترین شهرهای کُردنشین جنوب استان آذربایجا نغربی و سومین شهر پرجمعیت استان بعد از ارومیه و خوی است. برخی از وقایع مرتبط با بوکان و رجال مشهور آن در دوره قاجار در سفرنامه های سیاحان و پژوهشگرانی چون مینورسکی، دمورگان و دیگرانمنعکس شده است. مدارک تاریخی مؤید آن است که این شهر در دوره ناصرالدین شاه قاجار بر شالوده روستایی کوچک و کم جمعیت احداث گردیده است. در این زمان، شهر بوکان به سبب توجه خانواده عزیزخان مُکری رشد و گسترش قابل توجهی یافت. نوشتار حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که مهمترین عوامل مؤثر بر توسعه و گسترش شهر بوکان چه بوده و دلایل انتخاب مکان فعلی به عنوان مرکز حاکمیت اداری منطقه در دوره قاجاریه کدامند؟ فرض بر آن است که موقعیت ویژه فضایی و ارتباطی روستای بوکان در میان استقرارگاه های منطقه، اصلی ترین عامل انتخاب بوده است. با بهره گیری از روش کتابخانه ای و میدانی در این پژوهش مشخص گردید که علاوه بر شرایط ویژه ارتباطی و جغرافیایی منطقه، شالوده این شهر به اهتمام فرمانروایان محلی و به ویژه خاندان مُکری، در ایجاد واحدهای حکومتی، مذهبی و عام المنفعه نهاده شده و در دوره پهلوی اول با فضاهای دیگری پیرامون هسته اولیه قاجاری افزوده شده است.
۳۹۲۶.

جریان تاریخ نگاران امامیِ بصره از آغاز تا اواسط سده چهارم هجری(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال نوزدهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۷۳) 67 - 98

کلید واژه ها: امامیه نقش علمی شیعیان تاریخ نگاری محمدبن زکریا غلابی عبدالعزیز جلودی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۷ تعداد دانلود : ۳۴۰
آگاهی از قلمرو جغرافیایی مورخان شیعه دوازده امامی و موضوعات مورد اهتمام آنها، می تواند سودمندی های فراوانی برای تحلیل تاریخ امامیه داشته باشد. در پژوهش پیشِ رو، با رویکردی وصفی و تحلیلی، فعالیت های تاریخ نگاری اصحاب امامیه از آغاز تا اواسط سده چهارم هجری در بصره مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش، حکایت از آن دارد که امامیان بصره برای دفاع از اندیشه های کلامی خویش، به مباحث تاریخی و تاریخ نگاری روی آوردند و همانند دیگر گروه های فکری سده های نخستین اسلامی، به بازخوانی رویدادهای تاریخی، به ویژه تاریخ صدر اسلام و تدوین آثاری در این زمینه پرداختند
۳۹۲۷.

بازتاب فضای سیاسی-اجتماعی حیات استرآبادی در تاریخ جهانگشای نادری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۲ 199 - 228

کلید واژه ها: میرزامهدی خان استرآبادی تاریخ جهانگشای نادری حیات سیاسی - اجتماعی بینش روش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۵ تعداد دانلود : ۹۳۷
کتاب تاریخ جهانگشای نادری تألیف میرزا مهدی خان استرآبادی یکی از مهم ترین منابع تاریخ نگاری سلسله ای عصر افشاریه است. نوشتار حاضر بر مبنای روش توصیفی-تحلیلی می کوشد که از طریق مطالعه شاخصه های بینشی و روشی استرآبادی در نگارش تاریخ جهانگشای نادری، چگونگی بازتاب فضای سیاسی-اجتماعی حیات مورخ را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. در قلمرو تاریخ نگاری و نقد تاریخی توجه به بینش و روش مورخ امری ضروری است. بینش و روش در تاریخ نگاری دو مقوله تفکیک ناپذیر و مرتبط با یکدیگرند. شناخت مورخ و اثر تاریخ نگارانه ی او مبنای شناخت زمانه اوست و فهم متون تاریخ نگارانه در هر عصری مستلزم شناخت عناصر روشی و بینش حاکم بر متن تاریخی است. در واکاوی بینش استرآبادی در جهانگشا به گرایش ها، باورها و تمایلات اثرگذار مورخ در چند محور مشیت گرایی، نخبه گرایی، بینش مذهبی، اجتماعی و انتقادی پرداخته شده است. در بررسی روش استرآبادی در جهانگشا، مؤلفه هایی که در مباحث روش شناختی مدنظر قرار می گیرد، نظیر ویژگی های سبکی، منابع مورداستفاده مورخ و عواملی ازاین دست مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است. دستاوردهای این پژوهش نشان می دهد که در پیدایی و نگارش تاریخ جهانگشای نادری، عواملی چون بافت و موقعیت اجتماعی و سیاسی حیات استرآبادی و گرایش های فردی مؤلف در کنار ویژگی های زبانی در پرتو شرایط و موقعیت زمانه بر بینش و روش تاریخ نگارانه ی متون این عصر تأثیر گذارده است.
۳۹۲۸.

اهمیت توجه به جغرافیا در تحلیل رویدادهای تاریخی قرآن کریم؛ مطالعۀ موردی: موقعیت جغرافیایی مدین شعیب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ و فرهنگ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰۱

کلید واژه ها: قرآن پژوهی کتاب مقدس جغرافیای تاریخی مدین شعیب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۹ تعداد دانلود : ۴۹۶
یک سونگری قرآن پژوهان و مفسران و تأکید بیش از اندازۀ آنان بر عامل «زمان» و کم توجهی به عامل «مکان» به عنوان بستر رویدادهای تاریخی، موجب بروز اختلاف نظر دربارۀ خصوصیات مکانی رویدادهای تاریخی قرآن کریم شده است. به عنوان نمونه، می توان به مدین شعیب اشاره کرد که موقعیت مکانی و مختصات جغرافیایی آن مورد اختلاف نظر قرآن پژوهان و مفسران بوده است؛ به طوری که بعضی از منابع و تفاسیر از آن به عنوان شهری در ساحل شرقی دریای سرخ نام برده اند و برخی دیگر از آن به عنوان ناحیه ای وسیع از شمال غرب شبه جزیرۀ عربستان تا بخش هایی از جنوب شرقی شبه جزیرۀ سینا یاد کرده اند. هدف این جستار تأکید بر ضرورت کاربرد اطلاعات مکانی در تحلیل و تفسیر رویدادهای تاریخی قرآن کریم است که از طریق مطالعۀ منابع مکتوب و اسناد و بررسی نقشه ها و اطلس های جغرافیایی و تصاویر ماهواره ای صورت گرفته است. نتایج حاصل نشان می دهد که استفاده از دیدگاه های صاحب نظران در بیان اهمیت پیوند ساختاری میان تاریخ و جغرافیا و تکیه بر جایگاه مهم مکان پژوهی می تواند تحلیل و تفسیر دقیق تری از رویدادهای تاریخی قرآن کریم به دست دهد.
۳۹۲۹.

فعالیت های عام المنفعه دربارِ سلطان حسین بایقرا در خراسان (875-911 ق) (با تکیه بر متون تاریخی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۹ (پیاپی ۱۲۹) 65 - 86

کلید واژه ها: تیموریان سلطان حسین بایقرا امیرعلیشیرنوایی اقدامات عام المنفعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۹ تعداد دانلود : ۵۰۲
عصر سلطان حسین بایقرا را می توان از ادوار رونق فعالیت های عام المنفعه دانست. گرچه  پیشینه این گونه اقدامات در دوره تیموریان (771-880.ق) به تیمور بازمی گردد، اما با روی کارآمدن بایقرا و متعاقباً رویکرد ویژه وزیر او، امیرعلیشیر نوایی، این اقدامات در حد قابل ملاحظه ای در خراسان گسترش یافت. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی و بهره گیری از متونِ تاریخی در پی پاسخ به این پرسش می باشد که گستره و تأثیر فعالیت های عام المنفعه سلطان و نوایی تا چه حد و با چه رویکردی بوده است؟ در دوره بایقرا، این اقدامات به صورت قابل ملاحظه ای توسط او و درباریانش به خصوص وزیر وی در راستای سیاست های دربار و انگیزه شخصی انجام پذیرفت. این امور، بیشترِ زمینه ها از جمله مذهبی، آموزشی و رفاهی را شامل می شد که در این بین سلطان و درباریان علاوه بر توجه به رفاه عمومی، در راستای کسب منزلت و جایگاه سیاسی اجتماعی گاه با نیّت خالص، عدم رضایت از نابرابری عمومی، کسب رضایت درونی و در مواردی شهرت طلبی، به انجام این امور اهتمام داشتند.
۳۹۳۰.

انجمن ایالتی تبریز، تغییرِ الگوی مدیریت شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۷ (پیاپی ۱۲۷) 125 - 147

کلید واژه ها: انجمن تبریز مشروطیت استبداد مدیریت شهری حقوق شهروندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۳ تعداد دانلود : ۳۵۹
تقابل شیوه اداره سنتی، انتصابی، غیردموکراتیک و ناکارآمد امور شهرها در دوره قاجار با شیوه های مدرن اداره امور شهری و کشوری، که ایرانیان عصر مشروطه به تازگی با آن آشنا شده بودند، موجب گردید تا یکی از اساسی ترین خواسته های نیروهای اجتماعی مؤثر در انقلاب مشروطیت، شکل گیری نهادهای مدنیِ مدرن و دموکراتیکی باشد که متضمنِ نقش آفرینی شهروندان، خارج ساختن اداره امور از ید اختیار نیروهای سنتی طرفدار شیوه های تمرکزگرایانه در اداره امور کشور، گردش نخبگان و تجلّی اراده و هویت اهالی شهری بود. تدوین قوانین مربوط به «انجمن های ایالتی و ولایتی» و «انجمن بلدیه» در مجلس اول شورای ملی و شکل گیری این انجمن ها در برخی ایالات و ولایات، در واقع برای پاسخ گویی به همین خواستِ این نیروها صورت گرفت. پژوهش حاضر با محور قرار دادن شهر تبریز، با روشی توصیفی تحلیلی درصدد بررسی میزان موفقیت «انجمن ایالتی تبریز» در تحقق خواسته های این نیروهاست. یافته های این پژوهش نشان می دهد که انجمن تبریز با به خدمت گرفتن نوعی از الگوی مدیریتی شبه «دولت محلی» شهری مدرن توانست، برنامه ها و اقداماتی را تدارک ببیند که حافظ منافع شهروندان و حفظ هویت تبریز به عنوان پایتخت دوم کشور باشد.  
۳۹۳۱.

بررسی گرایش سیاسی خاطره نگاران ایرانی و تأثیر آن بر روایت تقابل با متفقین در جنگ جهانی اول (با تکیه بر کانون غرب ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۷ 123 - 154

کلید واژه ها: جنگ جهانی اول کانون تقابل غرب ایران متفقین خاطره نگاشته ها دولت موقت مهاجرین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵ تعداد دانلود : ۲۶۳
خاطره نگاشته ها به لحاظ دربردارندگی مطالب بکر و دیدگاه های متنوع از جایگاه خاصی در مطالعات تاریخ معاصر ایران برخوردارند؛ ازجمله در مطالعه ی ابعاد مختلف رویدادهایی نظیر اشغال ایران توسط متفقین در جنگ جهانی اول، به خاطره نگاشته ها به عنوان یکی از منابع عمده می توان نگریست. به رغم اعلان بی طرفی از سوی ایران در این مقطع، قوای روس و انگلیس دست به اشغال گسترده ی کشور زدند؛ شدت گرفتن احساسات ضد اجنبی ایرانیان در این ایام، شکل گیری کانون های مبارزاتی نظیر کانون غرب ایران را در پی داشت که به لحاظ حضور بسیاری از رجال سیاسی کشور در آن تحت عنوان جنبش مهاجرت و راهبری تحرکات ضد متفقین، تقریبا به مهم ترین کانون ضد متفقین تبدیل شد تا جایی که غالب خاطره نگاشته های به جا مانده از این مقطع، اشاراتی مفصل و یا مجمل به آن داشته اند. بر این اساس تأثیر متغیری چون گرایش سیاسی خاطره نگاران بر بازتاب رویدادهای این کانون، مهم ترین مسأله ای است که این پژوهش در صدد پاسخ گویی به آن است. یافته های پژوهش، حاکی از آن است که گرایش سیاسی خاطره نگاران در شکل گیری زاویه دید آن ها تأثیر مستقیم داشته و در واقع تأثیر این متغیر موجب شکل گیری روایت های مستقل از سوی خاطره نگاران دموکرات و اعتدالی شده است؛ امر مسلم آن که انجام مطالعاتی ازین دست، فارغ از نظرداشت عوامل و متغیر هایی نظیر دیدگاه سیاسی راویان خاطرات، ناقص می نماید؛ لذا در این پژوهش بر آن هستیم تا با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی تأثیربخشی گرایش ها و دیدگاه های سیاسی نگارندگان خاطرات بر نحوه ی انعکاس رویدادهای کانون تقابل غرب ایران با متفقین بپردازیم.
۳۹۳۲.

نقش سبک های تفکر درجهت گیری ارزشی به آرشیوسازی رقمی منابع شخصی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و هشتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۱) 148 - 165

کلید واژه ها: آرشیوسازی رقمی شخصی جهت گیری ارزشی سبک های تفکر دانشگاه بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۲ تعداد دانلود : ۴۳۷
هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش سبک های تفکر با جهت گیری ارزشی به آرشیوسازی رقمی منابع شخصی در بین اعضای هیئت علمی دانشگاه بیرجند است. روش/رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر نوع توصیفی-همبستگی است. روش گردآوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته جهت گیری ارزشی به آرشیوسازی رقمی منابع شخصی و پرسش نامه استاندارد سبک های تفکر است. برای بررسی روایی صوری پرسش نامه محقق ساخته ازنظر متخصصان و برای روایی سازه آن از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش تمامی اعضای هیئت علمی دانشگاه بیرجند با تعداد 324 نفر است. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 176 نفر تعیین شده است. یافته ها و نتیجه گیری: یافته ها حاکی از آن است که سبک های تفکر، در پیش بینی جهت گیری های ارزشیِ احساسی-عاطفی و به اشتراک گذاری در آرشیوسازی رقمی نقشی معنی دار ندارد. نتایج همچنین نشان داد که سبک های تفکر قانون گذاری، اجرایی، و تک سالاری در پیش بینی جهت گیری ارزشی مدرکی، و سبک های تفکر قانون گذاری، مرتبه سالاری، و کلی در پیش بینی جهت گیری ارزشی تاریخی در سطح p<0/01 نقشی معنی دار دارد. سبک های تفکر قانون گذاری، اجرایی، و درونی نیز در پیش بینی جهت گیری ارزشیِ میراث شخصی در سطح p<0/01 نقشی معنی دار دارد. براساس نتایج این پژوهش پیش بینی این که کدام یک از سبک های تفکر در جهت گیری های ارزشی در آرشیوسازی رقمی منابع شخصی اعضای هیئت علمی نقش دارند، می تواند به حرفه مندان و محققان درزمینه پژوهش و مطالعه رفتار اطلاعاتی افراد در آرشیوسازی شخصی کمک شایانی بکند.
۳۹۳۳.

نقش و جایگاه آذربایجان در مهاجرت نیروی کار ایرانی به قفقاز (1855-1906/ 1234-1285 شمسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تاریخ اجتماعی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 65-86

کلید واژه ها: آذربایجان قفقاز باکو مهاجرت نیروی کار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۷ تعداد دانلود : ۵۷۲
پژوهش حاضر به بررسی مهاجرت نیروی کار ایرانی به قفقاز در نیمة دوم قرن نوزدهم تا انقلاب مشروطه و نقشی که آذربایجان در اینخصوص ایفا نمود می پردازد. در این راستا مقاله با تکیه بر منابع معتبر داخلی و خارجی و با در پیش گرفتن روش توصیفی تحلیلی، در پاسخ به مسائلی چون چرایی مهاجرت نیروی کار به قفقاز و سهم آذربایجان در آن، نشان می دهد آذربایجان مرکز اصلی صدور نیروی کار مهاجر به قفقاز بود که این وضع به نوبة خود از طرفی پیامد رکود اقتصادی سراسری ایران، افت جایگاه آذربایجان در نتیجة تغییر راه های بازرگانی، جمعیت زیاد و عدم ظرفیت اقتصاد این ولایت در جذب نیروی کار بومی، و از طرف دیگر نتیجة طبیعی زمینه های پرجاذبة اشتغال در آنسوی مرزها و بویژه قفقاز بود.
۳۹۳۴.

نقش اسرار الشهاده در تطور رجزهای عاشورا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۱ 95-120

کلید واژه ها: اسرار الشهاده تطور دربندی رجز کربلا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۶ تعداد دانلود : ۵۹۲
چگونگی تطور گزارش های عاشورایی در دهه های اخیر مورد اهتمام محققان عرصه عاشورا پژوهی قرار گرفته است که رجزهای سروده شده در حادثه کربلا از آن جمله است. در همین راستا مقاله حاضر در پی پرداختن به نقش کتاب اسرار الشهاده در تطور رجزهای عاشورایی است. در این نوشتار از روش مطالعات اسنادی، تحلیلی و مقایسه ای میان کتاب اسرار الشهاده و سایر منابع کهن و متقدم تاریخی بهره گرفته شده است. بر پایه یافته ها؛ رجزهای عاشورایی به اَشکال متفاوت مورد توجه منابع قرار گرفته، با این تفاوت که در برخی، رجزها اندک و در بعضی دیگر تطور رجزها قابل رصد است. در این میان سهم اسرار الشهاده بسیار برجسته است به گونه ای که با دخل و تصرفات مختلف در متن و تعداد رجزها، موجب ورود رجزهای جدید در قالب های مختلفی منسوب به شخصیت های حقیقی و نیز خرافی کربلا گشته است.
۳۹۳۵.

رویکرد به خودکفایی اقتصادی در نوشته های روزنامه نگاران دوره قاجار (1323- 1326ق/ 1905-1909 م)

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال ششم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۲

کلید واژه ها: روزنامه قاجار اقتصاد خودکفایی داخلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۲ تعداد دانلود : ۴۸۶
روزنامه یکی از ابزار اطلاع رسانی و آشنایی مردم با رویدادها و علوم جدید محسوب می شود. در ایران روزنامه نگاری از دوره محمد شاه آغاز گردید؛ اما از دوره ناصری بر تعداد آن در داخل و خارج کشور افزوده شد. نوشته های نویسندگان این روزنامه ها از جهت تآثیرگذاری بر خواست های مردم و اقدامات دولتمردان آن عصر از اهمیت فراوانی بر خوردار است. این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای در صدد پاسخگویی به این سؤال است که روزنامه نگاران دوره قاجار چه پیشنهادهایی برای خودکفایی در اقتصاد داخلی مطرح کردند. در واقع تعدادی از نویسندگان روزنامه ها با ارائه راهکارهایی همچون بهبود کشاورزی و تجارت داخلی، ایجاد بانک ملی، قرضه داخلی و همچنین تولید اجناس وطنی با هدف جلوگیری از خروج ارز کشور برای فراهم کردن سرمایه جهت تقویت اقتصاد داخلی بودند.
۳۹۳۶.

تحلیلی پیرامون فراز و فرود اخباریان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۸ (پیاپی ۱۲۸) 89 - 112

کلید واژه ها: اخباریان اصولیان اخباری گری علامه مجلسی محمد امین استرآبادی وحید بهبهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۶ تعداد دانلود : ۶۷۲
حرکت اخباری گری، صورت بندی مجددی از طریقه محدثان بود که توسط محمدامین استرآبادی در سده یازدهم آغاز شد. این حرکت حدود یک و نیم سده بر سرزمین های شیعی سایه گستراند. درباره توفیقات این جریان در ایران و عراق معمولاً بیش از اندازه اغراق شده است، گویی در تمامی این یک و نیم سده مجتهدی در ایران و عراق باقی نمانده بود. شخصیت محوریِ عالمِ شیعی در سده دوازدهم علامه مجلسی و مکتب اوست. شهرتِ او به حدی است که اصولیان سده دوازدهم متأثر از مکتب حدیثی مجلسی هستند. گذار از مکتب افراطی استرآبادی به طریقه وسطای علامه مجلسی، راه را برای بازگشت و بازسازی طریقه اصولیان فراهم کرد. این حرکت از اواخر سده یازدهم و اوایل سده دوازدهم با نگاشتن حاشیه بر کتب اصولی آغاز شده بود. نهایتاً این حرکت توسط وحید بهبهانی، به ثمر نشست و در اواخر سده دوازدهم، اخباریان به انزوا کشیده شدند. در این پژوهش روند برآمدنِ اخباریان و عقاید آنان را در سایه کتاب مرجعِ اخباری گری، یعنی الفوائد المدنیه، شرح داده ایم. نخست با بیان و نقد نظراتِ مختلف پیرامونِ برآمدنِ اخباریان، مهم ترین عواملِ تاریخی و نظری را درباره این جنبش برجسته کرده ایم. سپس با توضیحِ تحولاتِ مکتب اخباری و همچنین مقاومتِ حوزه اصفهان در برابرِ اخباری گریِ استرآبادیْ تمهیدی برایِ بازگشت به جریانِ عقل گرایِ اصولی ارائه کرده ایم.  
۳۹۳۹.

نهادهای آموزشی خراسان در عهد عباسیان با تکیه بر عصر خلافت مأمون ( 198 - 218 ه ق )(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال نوزدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۷۶) 99 - 128

کلید واژه ها: خراسان نهاد علم نهاد آموزش مأمون تمدن اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱۸ تعداد دانلود : ۶۳۱
رونق فرهنگی عصر اول عباسی، اقتدار و تسامح نسبی خلفا و دولت مردان این عصر و شرایط اقتصادی و اجتماعی حاکم بر قلمرو اسلامی، زمینه های بهره گیری مسلمانان را از میراث فرهنگی دیگر ملل، مانند نهادهای آموزشی هموار کرد و امکان تحقق بخشی از آموزه های اسلامی را در علم آموزی و مدنیت فراهم آورد. در این میان خراسان دارای جایگاهی ویژه بود و با توجه به عوامل و زمینه های زیر در عرصه علم و آموزش، رشدی فراوان یافت و مراکز آموزشی نوظهوری در آنجا پدید آمدند. عواملی مانند جایگاه ویژه خراسان در تکوین و تحکیم قدرت بنی عباس، استقرار و تعلق خاطر مأمون به این منطقه، علاقه مندی مأمون به علم، حضور امام علی بن موسی(ع)در این منطقه و نقش ایشان در فعالیت های علمی و سرانجام موقعیت ویژه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خراسان که با پیدایش حکومت های محلی بر ظرفیت های آن افزوده شد در این امر تأثیر فراوانی داشتند. بررسی سیر تحول علمی و آموزشی خراسان با تأکید بر جایگاه مراکز آموزشی عصر امارت و خلافت مأمون و واکاوی تأثیرگذاری شرایط سیاسی بر آن، به ویژه سهم دولت مردان این عصر، مسئله ای است که مقاله حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع دست اول در پی تبیین آن است.
۳۹۴۰.

تحلیلی بر مفهوم امنیت و جایگاه آن در نظریه سیاسی خلیفه سلطان از منظر اندیشه گران اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۷ 155 - 178

کلید واژه ها: امنیت نظریه خلیفه سلطان اندیشه سیاسی ایران و اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۵ تعداد دانلود : ۳۴۴
نظریه خلیفه سلطان در حقیقت بازتولید شرایط پراگماتیک جامعه اسلامی بود. ظهور خاندان های حکومتگر و بالاخص ترکان به عنوان بازوی نظامی ممالک اسلامی، از یک سو منجر به استقرار قدرت سلطان و اقتدار معنوی خلیفه شد. از سوی دیگر اندیشه گران اسلامی را واداشت با ابداع نظریه خلیفه-سلطان درصدد توجیه فقهی نظم جدید به عنوان یکی دیگر از شیوه های کسب قدرت برآیند. در این نظریه دو رویکرد قرینه وجود دارد، همچون دو روی یک سکه. در رویکرد اول اندیشه گران سیاسی بر آنند تا نظام تغلبیه (غلبه سلطان بر ممالک اسلامی از طریق قوه نظامی) را توجیه و تصدیق فقهی کنند و دیگر اینکه برقراری امنیت را علت اساسی این تصدیق قرار دهند. بنابراین غلبه و امنیت جوهره اصلی این نظریه است که در یک رابطه متقابل فهم و درک می شود. در این جستار کوشش بر این است تا مقوله امنیت را با توجه به آرای اندیشه گرانی چون نظام الملک، غزالی و ماوردی در چارچوب نظریه خلیفه سلطان مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان