فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۳۲۱ تا ۱٬۳۴۰ مورد از کل ۲۷٬۴۲۶ مورد.
تجاری شدن تریاک در اقتصاد ایران دوره قاجار ( 1210-1344ق.)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تحولات اقتصادی در قرن نوزدهم، معادلات اقتصادی را در کل دنیا تغییر داد. اقتصاد ایران نیز از این تحولات مصون نماند و در مواجهه با اقتصاد سرمایه داری،از یک اقتصاد معیشتی و سنتی به یک اقتصاد نیمه معیشتی و شبه سرمایه داری تغییر یافت. اقتصاد ایران در شکل جدید متحول شده خود، به الگوی اقتصادهای کشورهای پیرامونی نزدیک، و به یکی از تولیدکنندگان مواد خام برای بازارهای جهانی تبدیل شد. تا پیش از این تحولات؛ تریاک در اقتصاد سنتی ایران به عنوان یک کالای غیر تجاری شناخته می شد. از نیمه دوم قرن نوزدهم م. تریاک به یک کالای تجاری در اقتصاد ایران تبدیل شد. شاخص های وابستگی، مانند رونق تولید مواد خام، افزایش حجم تجارت، زوال صنایع دستی و نقش انگلستان به عنوان مرکز اقتصاد سرمایه داری، از علل اصلی تجاری شدن تریاک در اقتصاد ایران هستند. در کنار این علل بیرونی برخی عوامل داخلی مانند بیماری کرم ابریشم، تراز منفی تجاری، نقش فعالانه حکومت قاجاری و برخی دولتمردان مانند میرزا حسین خان سپهسالار در رابطه با تریاک و ویژگی های منحصر به فرد این ماده خام، موجب تشدید تولید تریاک شدند. در نتیجه چنین عواملی بود که این ماده خام در فاصله کمی بعد از تجاری شدن در اقتصاد ایران به مهم ترین کالای صادراتی تبدیل شد و نقش مهمی در روند اقتصادی ایران ایفا کرد. این پژوهش بر آن است با تکیه بر مبانی نظری و بر اساس منابع تاریخی علل تبدیل تریاک در اقتصاد ایران به یک کالای تجاری را بررسی کند.
تحلیلی بر گفتمان سیاسی امام خمینی (س) در انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
- حوزههای تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی امام خمینی
- حوزههای تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی
- حوزههای تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی انقلاب
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی ولایت فقیه امام خمینی
در این مقاله، تلاش شده تا با عنایت به اینکه انقلاب اسلامی اساساً بر اساس غالب نظریه ها، یک انقلاب فرهنگی و اندیشه ای و ماحصل مبارزات گفتمانی و هژمونیک شدن یک گفتمان در تقابل با گفتمانهای دیگر بوده است و با توجه به این مساله مهم که تلاش امام خمینی برای گفتمان سازی و کسب اعتبار برای این گفتمان و تبدیل آن از اسطوره به پنداره یکی از مهم ترین عوامل پیروزی انقلاب اسلامی بوده است، با استفاده از نظریه و روش تحلیل گفتمان به این سؤال اصلی پاسخ دهد که: «چرا گفتمان سیاسی امام خمینی در میان گفتمانهای متعدد رایج در آستانه انقلاب توانست هژمونیک شود؟»
در پاسخ به این سؤال، نظریه تحلیل گفتمان لاکلاو و موفه همراه با مفاهیمی از نورمن فرکلاف و روث وداک به عنوان چهارچوب نظری انتخاب گردیده است و با مبنا قرار دادن این نظریه، فرضیه این مقاله در پاسخ به سؤال فوق بدین شرح است: «گفتمان سیاسی امام خمینی به دلیل داشتن توان به کارگیری ""رویه های طرد و برجسته سازی""، ""ایفای نقش عاملان سیاسی""، ""اعتبار"" و ""در دسترس بودن""، در آستانه انقلاب اسلامی در ایران هژمونیک شد.»
تأثیر خشکسالی و قحطی بر وضعیت مالکیت زمین در ایران عصر ناصری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با انحطاط صنایع دستی و کاهش صادرات ابریشم در عصر ناصری، اقتصاد کشور، عمیقاً به بخش کشاورزی وابسته شد. به این ترتیب، زمین و مالکیت آن اهمیتی بیش از گذشته یافت. قحطی ها که معلول مجموعه ای از عوامل طبیعی و اقتصادی بودند موجب مرگ و میر و مهاجرت کشاورزان و کشت نشدن زمین های کشاورزی می شدند. کاهش محصولات زراعی، یا زمین ها را به تصرف دولت و ملاکان بزرگ درمی آورد و یا به موقوفات می افزود. این وضعیت به تضعیف خرده مالکی و تبدیل خرده مالکان به کارگران روزمزد می انجامید. قحطی، دولت را دچار بحران مالی می کرد و دولت برای رهایی از این بحران به فروش خالصه ها پرداخت. فروش خالصه ها قیمت غلات را افزایش داد، طبقه جدید تاجر- ملاک را پدید آورد و بر قدرت و نفوذ سیاسی ملاکان بزرگ افزود.
نقش قوم باستان شناسی در تحول باستان شناسی فرایندی به فرافرایندی
حوزه های تخصصی:
پژوهشی در تاریخ و هنر دوره اشکانی
منبع:
پژوهش در تاریخ سال چهارم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۱)
29 - 47
حوزه های تخصصی:
در میان سلسله های پادشاهی سرزمین ایران، امپراطوری اشکانی از برجسته ترین دولت ها بشمار می آید؛ چراکه یکی از طولانی ترین و نیرومندترین آنهاست که در تاریک ترین دوران تاریخی به مدت 470 سال دفاع از ایران را برعهده گرفت. حکومت اشکانی (225ق.م تا 226 م) یکی از سلسله های پادشاهی دوران تاریخی ایران است که آثار باستانی قابل توجهی از این دوره در مرزهای کنونی ایران یا خارج از آن شناسایی شده، لیکن درباره دوره اشکانیان، اطلاعات ما در زمینه مسائل تاریخی بسیار اندک و محدود است. مدارکی که ما را در این امر یاری می کند به جزء چند نوشته مختصر بر روی پوست، تعدادی کتیبه و سفال نوشته های نسا، که مربوط به خود اشکانیان است، بقیه را متونی تشکیل می دهد که توسط یونانی ها و رومی ها نگاشته شده است. نگاهی به تاریخ این دوران نشان می دهد که اغلب نواحی ایران بخصوص نواحی شرقی و شمال شرقی آن هیچگاه دست از تلاش و ستیز برنداشتند و مبارزه ای پیگیر و بی امان را دنبال می کردند. نکته ی دیگر در بررسی خصوصیات هنر این دوران، عامل تسلط سیاسی و وجود یک ساتراپ یونانی بمنزله ی نفوذ فرهنگ یونانی است. بنابراین با توجه به آنچه که گفته شد ملاحضه می گردد که بطور ضمنی بوجود یک هنر مشخص پارتی پی می بریم که در میان آن نفوذ و پیوند با هنر هلنی را نمی توان نادیده گرفت. این مقاله به تاریخ و هنر در عصر اشکانی نگاهی کوتاه افکنده و به بررسی علل و چگونگی بنیان سلسله اشکانی، سرانجام، وسعت و هنر این دوران می پردازد. نوشتار حاضر با توجه به ماهیت این موضوع، روشی توصیفی _ تحلیلی را برای پژوهش برگزیده است تا به ارزیابی منطقی درباره ی آنها دست یابد. بنابراین به روش کتابخانه ای و با تأکید بر منابع اصلی پس از توصیف موضوع به تحلیل و تبیین گوشه و کنار آن خواهد پرداخت.
مناسبات سیاسی غوریان با سلطان محمد خوارزمشاهی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
غوریان یکی از حکومت های بزرگ و قدرتمند در همسایگی خوارزمشاهیان بودند. سلاطین غور موفق شدند سرزمین خود را گسترش داده و از نظر سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی به صورت یک قدرت در منطقه حاضر شوند، طوری که خلیفه عباسی الناصرلدین الله، از آنان برای رسیدن به اهداف خود در برابر دشمنانش، به خصوص سلطان محمد خوارزمشاه استفاده می کرد. اما پس از مرگ سلاطین بزرگ غور، از جمله سلطان غیاث الدین و سلطان شهاب الدین و اختلاف در بین این خاندان، توسط سلطان محمد خوارزمشاه نابود شدند. در این مقاله سعی شده است با استفاده از روش توصیفی _ تحلیلی و بکارگیری از منابع و مآخذ معتبر دوران مورد بحث به بررسی وضعیت غوریان، دلایل ضعف و سرانجام شکست آنان در برابر سلطان محمد خوارزمشاه، پرداخته شود
هویت ملى و وحدتیابى جمعى (تأملى بر ابعاد فردى و جمعى هویت)
حوزه های تخصصی:
طرح «کیستى» ما نتیجه زندگى اجتماعى انسانها و بودن در متن یک موجودیت مشترک است که بر اساس آن، افراد درصدد فهم جایگاه و موقعیت خویش بر مىآیند. هویت، مکانیزمى است که بیشتر به صورت شکلى از آگاهى متبلور مىشود و در جامعه، نوعى انسجام و همبستگى ایجاد مىکند. هویت همان معنادارى در دو سطح فردى و اجتماعى است که کنشگران اجتماعى را قادر مىسازد تا به پرسشهاى بنیادى معطوف به کیستى خود، پاسخى مناسب و قانع کننده بدهند.
افراد یک جامعه بدون برخوردارى از چارچوبهاى مشخص هویتى، امکان برقرارى ارتباطى معنادار و مستمر را با یکدیگر نخواهند داشت. هویت در این معنا عبارت است از فرایند معناسازى بر اساس یک سرى ویژگىهاى فرهنگى یا مجموعه به هم پیوستهاى از ویژگىهاى فرهنگى که بر منابع دیگر اولویت داده مىشود. در واقع، سیاستهاى معطوف به هویت تلاش مىکنند تا بر پایه مبانى و ساختارهاى هویت سیاسى و اجتماعى، و از طریق تعهد و مشارکت سیاسى، زمینه را براى بسیج و تجهیز اجتماعى فراهم آورند. از این رو تلاش مىکنند تا به منافع هویتهاى موجود از طریق تحکیم و تثبیت فرایند هویتیابى آنها در ارتباط با گروهها و جوامع دیگر توجه کنند. این امر مىتواند موجب پرورش و تقویت هویت سیاسى و همبستگى اجتماعى شود.
ظهور و گسترش شیخیه در کرمان در دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
- حوزههای تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار
- حوزههای تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار فرهنگی
- حوزههای تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار روحانیت
- حوزههای تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
- حوزههای تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ ادیان
گسترش شیخیه در کرمان، متأثر از عوامل متعددی بود که این پژوهش در پی بررسی آن عوامل و عملکرد شیخیه در این شهر است. بررسی داده های تاریخی بر اساس روش تحلیلی در تحقیق تاریخی نشان می دهد که عوامل چندی با دامنه تأثیرگذاری متفاوت در این جریان تأثیر داشته اند: آشفتگی اوضاع اجتماعی ـ فرهنگی و از آن جمله وضعیت عقیدتی و فکری در کرمان، نبود حوزه علمی و فقاهتی قوی در این شهر، همسایگی ولایت کرمان به یزد که اقامتگاه شیخ احمد احسایی بود، دلبستگی حکمران کرمان، ابراهیم خان ظهیرالدوله به علمایی چون به شیخ احسایی، گروش پسر او حاج محمد کریم خان به شیخ تا آنجا که از سید کاظم رشتی، دومین رهبر شیخیه، اجازه نامه دریافت کرد، و... از عوامل مهم گسترش شیخیه در کرمان است. استفاده حاج محمد کریم خان از پشتوانه های مادی و معنوی در کرمان و کوشش وی و جانشینانش در برگزاری مجالس وعظ، سخنرانی در مسجد و تدریس در مدرسه ابراهیمیه و تألیف کتب و رسائل مستقل درباره فقه و کلام شیخی به انسجام عقیدتی و اجتماعیِ این فرقه مذهبی کمک فراوانی کردند.
جایگاه زنان در دوره عیلام
حوزه های تخصصی:
نقش علمای آذربایجان در جنبش تنباکو
منبع:
یاد ایام ۱۳۸۹ شماره ۵۶
حوزه های تخصصی:
جنبشی که علیه امتیاز تنباکو در ایران شکل گرفت از دو جهت قابل تامل و دقت است، از یک سو نقش رهبری علما در این حرکت عظیم اجتماعی و از سوی دیگر رودررو قرار گرفتن سلطنت و روحانیت شیعه. جنبش تنباکو به نظر اکثر صاحبنظران مسائل تاریخ ایران، پیشدرآمدی بوده برای انقلاب مشروطه. اغلب منابعی که به بحث و بررسی در تاریخ مشروطه به طور سنتی پرداختهاند فصلی را به این مهم اختصاص دادهاند.
در جبهه نفت
منبع:
زمانه ۱۳۸۷ شماره ۶۹
حوزه های تخصصی:
نفتی بودن اقتصاد ایران یکی از محورهای مهم مورد توجه غرب برای مقابله با انقلاب اسلامی بود و به ویژه در خلال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران سعی فراوانی شد که ایران از طریق فلج شدن در زمینه صنعت استخراج و صدور نفت، به زانو درآید و به سلطه دنیای استکبار تن دهد. اما همچنان که مردم در خاطر دارند، کارکنان، متخصصان و دست اندرکاران نفت در سخت ترین شرایط ممکن به کار استخراج و صدور نفت ادامه دادند تا این سنگر مهم را از انهدام حفظ کنند. در نوشتار زیر گوشه ای از ماجرای نفت در دوران دفاع مقدس شرح داده شده است.
شاه و شاه غلام
منبع:
شهروند ۱۳۸۷ تیر شماره ۵۴
حوزه های تخصصی:
ایران و اسرائیل از همکاری تا منازعه
حوزه های تخصصی:
روابط ایران و اسرائیل از ابتدای تأسیس این رژیم تا کنون با فراز و نشیب های بسیاری همراه بوده است. در دوران حکومت پهلوی با وجود مخالفت های گروه ها و اقشار مختلف جامعه، روابط دو طرف بر مبنای همکاری قرار داشت. روابط ایران و رژیم اسرائیل در این دوره بسیار حساس بود و معمولاً به صورتی کم و بیش پنهان دنبال می شد و با وجود نا رضایتی افکار عمومی داخلی و اعتراضات دولت های عرب، حدود سی سال دوام آورد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، روابط ایران و رژیم اسرائیل بلافاصله قطع شد. جمهوری اسلامی ایران به دلیل ماهیت ایدئولوژیک و اسلامی خود رژیم اسرائیل را فاقد مشروعیت قلمداد کرد و خواستار نابودی آن شد. در این پژوهش سعی شده است تا به صورتی گذرا، فراز و نشیب های روابط ایران و رژیم اسرائیل از گذشته تاکنون مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا، حضور یهودیان در ایران و روابط حکومت های مختلف ایران با یهودیان، روابط ایران دوران پهلوی با رژیم اسرائیل و منازعه جمهوری اسلامی ایران و رژیم اسرائیل، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است.
بررسی تحولات سیاسی ایذه، قلعه تُل و باغملک در دوره ی قاجار
حوزه های تخصصی:
ایذه، قلعه تُل و باغملک(جانکی) از جمله مناطق بختیاری نشین در دوره قاجار بودند. قلعه تُل به علت قرار گرفتن در دشتی حاصل خیز و مجاورت با نواحی کوهستانی و راه های ارتباطی عمده، در عهد قاجار جایگزین ایذه شده است. حکومت منطقه جانکی از اول سلطنت قاجارها با خوانین بختیاری قلعه تُل بوده است و مناطق ایذه و قلعه تل و باغملک در کشاکش دائمی با قاجارها بسر می بردند. ایل بختیاری یکی از ایلات مهم و مقتدر ناحیه جنوبی ایران است که در طول تاریخ، مخصوصا در رابطه با حاکمان قاجار، فراز و فرود بسیاری را شاهد بوده و بدین خاطر نقش به سزایی در تحولات این کشور بزرگ ایفاء نموده است. حاکمان قاجار، با سیاست کلی تفرقه بینداز و حکومت کن، بین دو تیره مهم ایل بختیاری یعنی هفت لنگ و چهارلنگ و با گرفتن گروگان از بین خوانین بزرگ بختیاری و پیوند زناشویی با بعضی سران ایلی سعی کرده از قدرت و روحیه طغیان گری آن ها بکاهند. اوج جدال خوانین بختیاری با دولت قاجار در زمان ایلخانان مقتدری چون محمد تقی خان چهارلنگ و حسین قلی خان هفت لنگ بوده که به یکپارچگی و قدرتمندی این مناطق در عصر قاجار انجامیده است. وجود کوه های منگشت، حاصلخیزی و جاری بودن رود های دائمی و نیز ساختار ایلیاتی و قبیله ای بختیاری ها، انگیزه و علاقه شدید ایل بختیاری و رؤسای آنان برای نیل به قدرت از عوامل مؤثر در پایداری سیاسی منطقه بختیاری نشین خوزستان در دوره قاجار بود. این پژوهش سعی دارد با روش تحلیلی-توصیفی تحولات سیاسی مناطق ذکر شده در دوران قاجار را بررسی نماید.
حکومت خاندان اسفندیاری در کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکی از دوره های مهم سیاسی- اجتماعی تاریخ کرمان، دوره قاجار می باشد که از 208 هجری شمسی/ 1796میلادی تا 1334 هجری شمسی/ 1922میلادی به طول انجامید و در دوران همین سلسله بود که آقا محمدخان قاجار طی حمله ای وحشیانه کرمان را به ویرانه ای تبدیل کرد و بزرگترین بدبختی را برای آن به ارمغان آورد. اما چهار سال پس از این حادثه دردناک، فتحعلی شاه (جانشین آقا محمدخان) به اشاره بزرگان و برای جبران خسارت ها و خرابیهای کرمان، پسرعمویش ابراهیم خان ظهیرالدوله قاجار را به حکومت آنجا منصوب کرد و سی و هفت سال پس از وی، مخمد اسماعیل خان نوری اسفندیاری (وکیل الملک اول) و پس از او پسرش مرتضی قلی خان (وکیل الملک دوم) در مجموع 20 سال بر کرمان حکومت داشتند که مظهر آبادانی ها و خدمات بسیاری بودند و این مقاله به تشریح چگونگی حکومت و خدمات این خاندان (خاندان اسفندیاری) در کرمان و معرفی آنان می پردازد.
«بررسی کارکردهای سیاسی و فرهنگی زنان هیات حاکمه در حکومت های تُرک از دوره غزنویان تا پایان سده هشتم هـ .ق»
حوزه های تخصصی:
در برخی از دوره های تاریخ ایران به ویژه دوره باستان، زن در مسایل سیاسی به طور مقطعی تاثیر چشمگیری داشته است. در دوره ایران اسلامی نیز از میان حکومت های مختلف، در حکومت های ترک، نفوذ و آزادی عمل زنان هیات حاکمه بیشتر است و نیز از حیث تعداد زنان صاحب نفوذ، قابل توجه می باشد. با توجه به این امر پرسش هایی که مقاله حاضر برای پاسخ دهی به آنها سامان یافته است عبارتند از اینکه: درحکومت های ترک غزنویان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان و حکومت های محلی قراختاییان کرمان و سلغریان فارس عملکرد سیاسی و فرهنگی زنان هیات حاکمه چه بود؟ علت نفوذ و آزادی عمل زنان در دوره های یاد شده به جزء دوره غزنوی چه بود و چرا در دوره غزنوی آزادی عمل زنان هیات حاکمه در مقایسه با دوره های یاد شده بعدی، کمتر است؟ یافته های مقاله حاضر، به بیان کارکردهای مختلف سیاسی و فرهنگی زنان، از جمله دخالت در امور مهم سلطنت و ... پرداخته و علت آزادی عمل بیشتر زنان در دوره های سلجوقی و خوارزمشاهی و حکومت های محلی یاد شده را در حاکم بودن روابط، آداب و رسوم و هنجارهای قبیله ای در آن حکومت ها می داند که تا آن زمان به همراه آیین شهریاری و مملکتداری ایرانی با قوت اعمال می شدند. و علت کمتر بودن آزادی عمل زنان هیات حاکمه در حکومت غزنوی را، در ساختار غیرقبیله ای (غلامی) حکومت غزنوی می داند.
تازه های پژوهش در حوزه انقلاب اسلامی
منبع:
زمانه ۱۳۸۷ شماره ۷۷
حوزه های تخصصی:
سی سال از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می گذرد و این انقلاب همچنان استوار در برابر تهدیدات دشمنان ایستاده و در حوزه های مختلف علمی، صنعتی، اقتصادی و... به پیشرفت های بسیاری دست یافته است.به دلیل سرعت پیروزی در انقلاب و وحدت مردم ایران در برابر رژیم پهلوی، جهانیان، به ویژه سیاستمداران و نظریه پردازان انقلاب، نتوانستد وقوع این انقلاب را پیش بینی کنند و مدت ها پس از پیروزی آن همچنان مبهوت بودند و توانایی درک و تحلیل این رویداد را نداشتند، اما حال پس از گذشت سه دهه از این رویداد بزرگ و مهم، که نه تنها ایران، بلکه تاحدی جهان را نیز دگرگون ساخته است، نویسندگان بی شماری کوشیده اند در آثار خود این انقلاب و زمینه ها، علل و پیامدهای آن را بررسی کنند. با توجه به اهمیت این موضوع، یکی از محققان نشریه، با مطالعه و بررسی تعداد متنابعی از کتاب های لاتین درباره انقلاب اسلامی و انتخاب دوازده اثر از میان این کتاب ها، کوشیده است آنها را به طور مختصر معرفی و در اختیار شما خوانندگان محترم قرار دهد.
شاگردان آخوند او را درک نکردند
حوزه های تخصصی:
پنج نامه از فتحعلیشاه قاجار به میرزای قمی
حوزه های تخصصی: