فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳۰۱ تا ۳۲۰ مورد از کل ۲۷٬۴۲۶ مورد.
منبع:
زمانه ۱۳۸۵ شماره ۴۳
حوزه های تخصصی:
هنری مارتین، ژوزف ولف، و رابرت بروس از جمله مبلغان کارآزموده و سرشناس مسیحی بودند که هرکدام دوره ای از فعالیت تبلیغی خود را در ایران سپری کردند و در گسترش جنبش نوین مسیحی در ایران سهم عمده ای داشتند. آنان علاوه بر فعالیتهای دینی و فرهنگی و انجام خدمات رفاهی مانند کمکهای پزشکی و آموزشی در ایران، با نگارش سفرنامه های خود در شناخت ایران برای دنیای غرب سهیم شدند. مطالعه در مورد انگیزه ها و شیوه های تبلیغی آنان در ایران ما را در باور متداول درباره سکولاربودن تمدن غربی دچار تردید می کند؛ چراکه به خوبی معلوم می شود مبلغان مذکور تحت حمایت اشخاص و نهادهای سیاسی استعمار در کار خود موفقیتهایی به دست می آوردند و این می تواند موجب این سوال شود که چرا استعمار و مسیحیت دست در دست یکدیگر به سیاحت و نفوذ در شرق می پرداختند و چه رابطه تنگاتنگی میان آنها وجود داشته است؟ تفصیل جالبی پیرامون این موضوع در مقاله زیر فراهم گردیده است که تقدیم شما می گردد.
مشروطه و بحران سیاسی کردستان
منبع:
زمانه ۱۳۸۵ شماره ۴۷
حوزه های تخصصی:
انقلاب مشروطیت ایران، تاثیرات متفاوتی در طی فرایند خود بر بخشهای مختلف جغرافیای سیاسی و انسانی ایران باقی گذاشت. از جمله در مورد وضعیت سیاسی و اجتماعی کردستان در این مقطع، باید گفت، خطه مذکور حتی از دستاوردهای اولیه مشروطه نظیر تشکیل انجمنهای ایالتی و ولایتی بی نصیب ماند. البته شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کردستان در به دورماندن از دامنه های وسیع انقلاب مشروطه بی تاثیر نبود. کردستان به لحاظ هم مرزبودن با عثمانی و مواجهه دائم با تعرضات مرزی و نیز به لحاظ نوع مذهب و همچنین طی نکردن مرحله گذار از فئودالیسم به بورژوازی، در مقایسه با مناطقی همچون خراسان، آذربایجان، مازندران و فارس، تعامل کمتری با جریان مشروطیت پیدا کرد و همین مساله پیامدهای سیاسی و اجتماعی زیادی را برای مناطق کردنشین ایران به همراه داشت. یکی از مهمترین این پیامدها شکل گیری جریانهای ضدمشروطه در میان کردها و در نتیجه فراهم آمدن زمینه های اغتشاش و ناامنی در غرب ایران بود. در مقاله زیر مطالب بیشتری در این باب ملاحظه می فرمایید.
کیانوری و عبرت های تاریخ
منبع:
زمانه ۱۳۸۶ شماره ۶۰
حوزه های تخصصی:
بخشی از مطالعات تاریخ سیاسی، بررسی خاطرات افراد مؤثر سیاسی می باشد. ناگفته ها و پندارهایی که هرچند از بعضی از واقعیت ها و ادراکات محیط بر رفتارهای دوره مورد مطالعه پرده برمی دارد، از پیشداوری ها و تبرئه جویی ها مصون نمی باشد. ازاین رو، نقد این دسته از آثار می تواند استفاده بهینه از آن ها را میسر سازد. کتاب مورد نقد در این شماره، خاطرات نورالدین کیانوری می باشد که در سال 1371 مؤسسه اطلاعات آن را منتشر کرده است.
نگاهی به کتاب مقدمهای بر انقلاب اسلامی نوشته دکتر صادق زیباکلام
حوزه های تخصصی:
انتخابات در ایران، گذشته و حال
منبع:
زمانه ۱۳۸۲ شماره ۱۵
حوزه های تخصصی:
دموکراسی فرانسوی
منبع:
شهروند ۱۳۸۶ شماره ۳
حوزه های تخصصی:
تقویم 338 ساله شمسی و 169 ساله میلادی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
گاهشماری ‘ علمی است که درخصوص طرز احتساب زمان (روز‘ماه‘سال) و مبدأ تاریخ بحث می کند‘وازجمله مهمترین مسایل روش تحقیق تاریخ است ‘ که سابقه شناخت آن در جهان به بیش از ده هزار سال قبل می رسد. برای اندازه گیری زمان‘آنچه در درجه اول اهمیت قرار دارد ‘ تعیین مبدأ یا نقطه آغاز و اتکاء به یک واقعه مهم ‘ و در مرحله دوم انتخاب واحد اندازه گیری و در مرحله سوم قیاس یا تعیین گذشت زمان نسبت به واقعه مورد نظر است . مهمترین مبدأ گاهشماری ‘ میلاد حضرت مسیح (ع) و هجرت حضرت محمد(ص) از مکه به مدینه می باشد‘که براساس آن تقویم میلادی و هجرت شکل گرفته است . در زمان حاضر تقویم های مختلفی در اختیار داریم که با مراجعه به آنها میتوان تاریخ روز و ماه و سال مورد نظر در هریک از ماههای ایرانی و اسلامی و مسیحی را بدست آورد. نگارنده ‘ باتوجه به قوانین حاکم بر سیر متناوب ماههای سال و تکرار مدخل سال ها (اولین روز سال) ‘ جدولی برای استخراج تقویم 338 ساله هجری شمسی و 169 ساله میلادی تنظیم کرده است که در این مقاله از نظر می گذرد .
علاالدین عطاملک جوینی و هولاکوخان مغول(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
علاءالدین عطاملک جوینی شخصیت کارآمد و موثر دوره ایلخانی در خانواده دیوان سالار جوینی در سال 623 هـ ق به دنیا آمد. وی به رسم آبا و اجداد خویش در عنفوان جوانی توسط پدرش، بهاءالدین، وارد دستگاه امیرارغون آقا حاکم مغول در خراسان، گرجستان و آسیای صغیر گردید. علاءالدین عطاملک به عنوان دبیر مخصوص امیر ارغون رسما در جرگه دیوان سالاران مغول در آمد و در سفرهای متعدد وی به قراقروم پایتخت مغولان حضور داشت. از جمله در یکی از این سفرها بود، که به وی پیشنهاد شد تا به نگارش کتابی در فتوحات مغولان بپردازد. این کتاب تاریخ جهانگشای نام گذاری شد. پس از ورود هلاکو به ایران در سال 654 هـ ق امیر ارغون، عطاملک را به هلاکوخان معرفی نمود و از آن پس عطاملک به عنوان یکی از خواص و ملازمین، هلاکو را در تمامی حوادث و وقایع بزرگ چون فتح قلاع اسماعیلیه و فتح بغداد همراهی نمود. یک سال پس از فتح بغداد در سال 657 هـ ق هلاکو حکومت عراق عرب را به علاءالدین عطاملک سپرد. عطاملک این سمت را تا زمان سومین ایلخان مغول، احمد تگودار، حفظ نمود. عطاملک در تمام مدت فرمانروایی هلاکوخان در منصب حاکم بغداد مصدر خدمات مهم و ذیقیمتی در عراق عرب شد، به طوری که بغداد در دوران ولایت داری وی یکی از ادوار طلایی خود را در عرصه تاریخ جلوه گر ساخت.
اخراجیهای دولت
حوزه های تخصصی:
مذهب نادرشاه
حوزه های تخصصی:
حقیقت ماهیّت مذهبی نارشاه افشار یکی از مسائلی است که در مورد آن پاسخ ها و نظرات گوناگونی از سوی منابع همزمان با حیات وی و برخی پژوهشگران متأخر ابراز شده است. برخی منابعِ عموماً اروپایی وی را فردی لامذهب و معدودی از منابع داخلی وی را متهم به کفر و زندقه می نمایند. بعضی دیگر نیز وی را ماجراجویی که در اندیشه ی تأسیس مذهبی جدید بوده است معرفی نموده اند. گرایش نادرشاه به مذهب تسنن و یا تشیع نیز از دیگر نظرات مطرح در این عرصه می باشد. همچنان که مشاهده می شود اختلاف موجود در این نظرات، به گونه ای گسترده است که انجام پژوهشی مستقل را در این زمینه می طلبد. در این جستار تلاش خواهد شد پاسخی بسنده برای این پرسش به دست داده شود.
بررسى سیاست مذهبى نادر، با نگاهى به ارزش کتیبه نادرى در این زمینه
حوزه های تخصصی:
کتیبه نادرى با 24 بیت شعر ترکى ـ فارسى که در مدخل غربى قلعه کلات نادرى در سینه کوه حک شده، ارزش تاریخى فراوانى دارد، بهطورى که بسیارى از مسائل مهم تاریخى عصر نادر، بهخصوص سیاست مذهبى و خارجى و اصل و نسب وى را مىتوان بر پایه آن بررسى کرد.
در این کتیبه، نادر در حوزه مذهب، اشارات و بیاناتى دارد که بسیار در خور توجه است. او به صراحت اعتقاد و علاقه باطنى خویش به خداى یگانه و نیز تمایلاتش را به مذهب تسنن بیان داشته است. اما واقعیت این است که این تمایلات وى، با منطق نصوص تاریخى این دوره، کاملاً مغایر بوده و به همین دلیل مىتوان گفت که مصلحت سیاسى زمان، او را به اتخاذ چنین تدبیرى وادار کرده است. مقاله حاضر درصدد بررسى و تحلیل همین مسئله است.
مروری بر زندگی سیاسی آیتالله طالقانی
حوزه های تخصصی:
اردشیر ریپورتر، لورنس ایران
حوزه های تخصصی:
استعمار پیر در ایران سابقهای بس طولانی و تیره دارد. بخشی از این پیشینه، آشکار و بخش مهمی از آن، مخفی است. اگر روزی بایگانی اسناد سرویسهای مخفی انگلستان گشوده شود و جریان آزاد اطلاعات، تا حدی معنی و مفهوم واقعیخویش را بازیابد، آنگاه جهانیان به عمق جنایاتی که این دولت سلطه طلب در جای جای کره ارض مرتکب شده است، پی خواهند برد، هر چند مقدار موجود از اطلاعات نیز، طالبان حقیقت را بسنده میکند.
دولت ها و انقلاب های اجتماعی در نظریه اسکاچپول
حوزه های تخصصی:
تحلیل مقایسه ای تدا اسکاچیول از انقلاب های اجتماعی جوامع دهقانی بر اساس مفروضات «مور» و «تیلی» بنا شده است. البته وی بعضی اصلاحات و تعدیل ها را اعمال کرده است. همانند اکثر تحلیل های تاریخی انقلاب، اسکاچیول بسیج جمعی کشاورزان را تعیین کننده می داند؛ وی یک ایده کلیدی را هم از «ماکس وبر»می گیرد. فرایندهای درونی انقلاب به فعالیت های دولت در حوزه سیاسی مرتبط اند. استدلال اساسی اسکاچیول چنین است که؛ شرایط انقلابی توسعه یافته (جدی شده) به بروز بحران های سیاسی ـ نظامی دولت و طبقه مسلط وابسته است. بنابراین اگرچه نابرابری طبقاتی تاثیر زیادی در بسیج و اقدام جمعی کشاورزان دارد ولی چنین اقدام جمعی موفق نمی شود، مگر اینکه دولت نوعی بحران مشروعیت برخاسته از شکست نظامی در حوزه سیاسی را تجربه کند. نکته قابل توجه در بررسی انقلاب های مورد نظر اسکاچپول به روش شناسی آن است، بدین معنی که روش او به تبعیت از برینگتون مور در کتاب ریشه های اجتماعی دیکتاتوری و دموکراسی اساسا تجزیه و تحلیل تاریخی و مقایسه ای است؛ در این رابطه جوامع فرانسه، روسیه وچین را به عنوان انقلاب های اجتماعی برگزیده است. در مجموع باعث شد وی، در میان ساختارگرایان و نیز در به کارگیری سبک و روش مقایسه ی تاریخی از شهرت خاصی برخوردار شود.
تأملی بر دلایل برخورد پیامبر(ص) با یهود مدینه
حوزه های تخصصی:
هجرت پیامبر به مدینه، ضرورت عقد اتحاد با تمامی قبایل و از جمله یهود را جهت حفظ وحدت و عدم خیانت ضروری می نمود. گرایش بسیاری از مردم مدینه به اسلام که همراه با کاهش عزت پیشین قوم یهود، در نزد مردم مدینه بود سبب بهانه گیری و مخالفت های گسترده آن ها با پیامبر شد. تداوم این مخالفت، ضرورت تغییر قبله را موجب گردید. پیروزی پیامبر(ص) در بدر، با حسادت و آغاز درگیری بنی قینقاع با مسلمانان همراه بود. این برخورد با بخشش پیامبر و خروج آن ها از مدینه پایان یافت. دومین برخورد پیامبر(ص) با قبیله بنی نضیر صورت گرفت. خیانت آشکار بنی نضیر در توطئه قتل پیامبر(ص) اگرچه بسیار سنگین بود اما آنان نیز مورد عفو پیامبر(ص) قرار گرفتند. یهود بنی نضیر آتش افروزان جنگ احزاب بودند. خیانت بنی قریظه در جریان جنگ خندق برای مسلمانان بسیار سخت آمد. آیات 25 و 26 سوره احزاب و اذعان منابع بر کشتن مردان بنی قریظه با داوری سعدبن معاذ، به آخرین تلاش های یهود مدینه در ضربه زدن به مسلمانان پایان داد. تأملی بر رفتار و ملایمت های پیامبر(ص) در برابر توطئه های مستمر یهودیان سرانجام به واکنش و برخورد قاطعانه ای انجامید که بیشتر نیازمند بازنگری رفتار و پیامدهای عملکرد یهود در مدینه است که سرانجام چنین واکنشی را برای خویش رقم زدند. در این مقاله سعی شده است تا نوع رفتار یهود مدینه با پیامبر(ص) مورد توجه قرار گیرد.
کاربست نظریه انقلاب تدا اسکاچپول در مورد انقلاب مشروطه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
از آنجا که انقلابها در تاریخ جهان طی سه قرن گذشته بسیار مهم بوده اند، نظریه های گوناگونی در این باره توسط جامعه شناسان تاریخی تبیین شده است و انقلاب مشروطه ایران یکی از نقاط عطف تاریخ ایران است زیرا ساختار سیاسی کشور را تغییر داد و تاثیرات آن تا به کنون وجود دارد. تدا اسکاچپول از جمله جامعه شناسان معاصر در آمریکا است که انقلاب های اجتماعی در آسیا و اروپا را مورد بررسی قرار داده است. این پژوهش برآن است تا با روش توصیفی– تبیینی، میزان انطباق مدل اسکاچپول با انقلاب مشروطه را تبیین کند. براساس فرضیه اسکاچپول، انقلاب اجتماعی محصول تلاقى تصادفى عوامل ساختارى است. به نظر وی انقلاب اجتماعی در یک کشور زراعتی و غیر استعماری به وجود می آید و عوامل آن فشار بین المللی به دولت، شورش دهقانی و مشارکت نخبگان حاشیه ای است. در قرن نوزدهم، ایران کشوری زراعتی و غیراستعماری بود و هر سه عوامل مورد نظر اسکاچپول در ایجاد انقلاب مشروطه نقش داشت اما عوامل دیگری همچون شورش های شهری و شرایط نیمه استعماری نیز موثر بود. در واقع فشار بین المللی از جنگهای با روسیه آغاز شد و حکومت قاجار برای تقویت بخش نظامی کشور نیازمند درآمد مالی و مالیاتی بود. بنابراین دولت به سیاست های تمرکزگرایانه روی آورد که در پی آن فشار های اقتصادی بر طبقات مختلف ایجاد شد. در واکنش به آن، همه طبقات اجتماعی به نوسازی و اصلاحات اقتصادی دولت اعتراض کردند اما به ثمر رسیدن این اعتراضات به جایگاه و نفوذ و حمایت عوامل خارجی بستگی داشت. انقلاب مشروطه در شرایط ضعف قدرت روسیه و حمایت سیاست مدارانه ی انگلستان از مشروطه اتفاق افتاد ولی با ائتلاف روسیه و انگلیس، قدرت سیاسی طبقات اجتماعی از بین رفت. در نتیجه انقلاب مشروطه منجر به قدرتمند شدن ایران نگردید. بنابراین تطبیق انقلاب مشروطه با نظریه اسکاچپول، در زمینه های انقلاب تقریباً مطابقت دارد اما با پیامدهای انقلاب های اجتماعی مورد نظر اسکاچپول در تضاد است زیرا ایران در شرایط نیمه استعماری قرار داشت.
بررسی علل اختلاف سلطان محمد خوارزمشاه با خلیفه عباسی الناصرلدین اله(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
اختلافات و روابط بین سلطان محمد خوارزمشاه و خلیفه عباسی الناصرلدین اله یکی از اساسی ترین رویدادهای دوران حکومت خوارزمشاهیان است زیرا بسیاری از مشکلات خوارزمشاهیان با توجه به دیدگاه های خلیفه نسبت به حکومت آن ها اتفاق می افتد. البته ریشه این روابط به دوران پدران سلطان می رسد که اولین اختلافات از زمان تکش به طور جدی بین وی و خلیفه عباسی روی داد زیرا خاندان خوارزمشاهی از زمان اتسز به بعد سعی نمودند حکومت خوارزمشاهی را گسترش داده و جای خاندان سلجوقی را با توجه به ضعیف شدن این خاندان در ایران به دست آورند. در همین راستا نیز خلفای عباسی تلاش کردند قدرت دنیوی و مذهبی را که از دستان آنها خارج شده بود دوباره به دست آورند به همین دلیل برخوردهای جدی بین دو نهاد خلافت و سلطنت روی داد که در آخر منجر به جنگ سلطان محمد خوارزمشاه با خلیفه عباسی الناصر لدین اله گردید و اثرات سویی بر خلافت و سلطنت گذاشت. در این مقاله سعی گردیده به بررسی دیدگاه های خلیفه، برخورد دو نهاد خلافت و سلطنت با یکدیگر و تاثیر آن بر حکومت خوارزمشاهی پرداخته شود.
هستها و بایدهای هویّت ما
منبع:
زمانه ۱۳۸۷ شماره ۶۷ و ۶۸
حوزه های تخصصی:
شاید بتوان گفت که هیچ علمی به اندازه جامعهشناسی در حوزه هویت، تحقیقاتی ارائه نداده باشد؛ زیرا بیش از سایر علوم درگیر در بحث هویت، مانند الهیات، فلسفه، روانشناسی، سیاست و حقوق، به جنبههای عینی و کاربردی آن توجه میکند.
بحث هویت در عموم شاخههای دانش، از منظر بایستگی و شایستگی مطرح میشود و در نهایت به ما میگوید که هویت فردی، جمعی یا ملّی ما چگونه باید باشد، امّا در حوزه علوم اجتماعی بودگی و هستندگیِ هویت، اوّلین اهمیت را دارد. برای گفتوگو درباره چگونهبودنِ هویت ملّی ما ایرانیان، به سراغ دکتر حسین کچویان، رئیس گروه جامعهشناسی دانشگاه تهران و عضو محترم شورای عالی انقلاب فرهنگی، آمدیم تا بحث هویت را در لابهلای مطالعات علوم اجتماعی پرسوجو کنیم.
توجه شما خوانندگان محترم را به متن نوشتاری این گفتوگو جلب مینماییم.
نگارگری ایران در دوران تیموری (عصر طلایی نگارگری ایران)
حوزه های تخصصی:
در طول حکومت مغولان (ایلخانان و جلایریان)، آل اینجو و آل مظفر، نگارگری به مراحل تکامل خود نزدیک شد. درکارگاههای سلطنتی آنان بود که نقّاشان عمدتاً به کار مصوّر کردن کتب گماشته شدند و نگارگری تا رسیدن به دوران طلایی خود فاصله ای نداشت. در دورة تیموری نگارگری به بالاترین اوج و ترقّی خود رسید. این هنر در عهد تیموری نه تنها تقلیدهای هنری و سبکهای نقاشی چین را که از عصر مغول وارد ایران شده بود، مورد جذب و اقتباس قرار داد، بلکه در مسیر تکاملی خود سرانجام استقلالی را نمایان ساخت که منعکس کنندة روح هنری ایرانیان بود و به همین سبب است که عصر تیموری را «دورة طلایی هنر نقاشی ایران» دانسته اند. باید توجّه داشت که ابعاد تکامل طبیعی هنر نقاشی و مینیاتور قرن نهم به کیفیتی منسجم شد که امروزه می توانیم آن را تحت عنوان مستقل«سبک دورة تیموری» بپذیریم. در این مقاله سعی شده است به اجمال مکاتب و تحولات هنر مزبور در دوره تیموری مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
فهرست برخی از مهمترین منابع حزب توده ایران
منبع:
یاد ایام ۱۳۸۷ شماره ۳۶
حوزه های تخصصی: