فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۱۰۱ تا ۴٬۱۲۰ مورد از کل ۲۷٬۴۲۶ مورد.
۴۱۰۱.

بررسی اوزان سنتی به کار رفته در دستورالعمل های ساخت مرکب در رساله های خوشنویسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مرکب اوزان سنتی رساله خوشنویسی دستگاه بین امللی یکاها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹۳ تعداد دانلود : ۹۹۹
واحدهای سنجش قدیمی که در کشور ما مورداستفاده قرار می گیرد، بسیار متنوع است. ازجملة این واحدها، واحدهای سنجش وزن است که در اصناف گوناگون کاربرد داشته است. مرکب نیز ازجمله موادی است که برای ساخت آن، به ترکیب مواد مختلف بر اساس وزن معین و طبق دستورالعمل مشخص نیاز است. هدف:دستورالعمل های بسیاری در رساله های خوشنویسی برای ساخت مرکب ذکر شده است و در آن ها از اوزان مختلفی نام برده شده است. هدف این پژوهش، آشنایی با اوزان سنتی به کاررفته در دستورالعمل های موجود در رساله های خوشنویسی است. اینکه کدام یک از اوزان سنتی در دستورالعمل های ساخت مرکب به کاررفته است و هرکدام از آن ها چه اختلافی با یکدیگر دارند از پرسش های مطرح شده در این پژوهش است. روش و رویکرد پژوهش:این پژوهش، پژوهشی کاربردی است که در آن به مطالعة تطبیقی اوزان سنتی به کاررفته در دستورالعمل های ساخت مرکب، در رساله های خوشنویسی پرداخته شده است. روش پردازش این پژوهش توصیفی تحلیلی است و داده ها بر اساس مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده اند. یافته های پژوهش:با توجه به مطالعات انجام شده، نسبت وزنی مواد تشکیل دهندة مرکب در کیفیت آن اهمیت زیادی دارد؛ بنابراین آشنایی با اوزان سنتی به کاررفته در رساله های خوشنویسی و معادل آن ها در دستگاه SI )دستگاه بین المللی یکاها) و همچنین دقت در تبدیل صحیح آن ها به معادل های وزنی در این دستگاه، امر مهمی است که باید در ساخت مرکب موردنظر قرار گیرد تا مرکب های ساخته شده از کیفیت و مرغوبیت لازم برخوردار باشند.
۴۱۰۲.

فتح استخر طی سال های39 19 هجری قمری

کلید واژه ها: استخر اعراب مقاومت مردم خلفای راشدین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۱ تعداد دانلود : ۴۲۸۳
استخر یکی از شهرهای مهم امپراطوری ساسانی محسوب می شد؛ بعد از حملات اعراب به ایران به سبب موقعیت مذهبی و جایگاه سیاسی مورد توجه فرماندهان عرب قرار گرفت. مسلمانان برای فتح آن چندین بار تلاش کردند، اما با شورش مردم مواجه شدند.مردم استخر برخلاف برخی از مناطق ایران به راحتی استیلای اعراب را نپذیرفتند. اما در نهایت، تلاش مردم با ناکامی مواجه شد. در زمان خلافت حضرت علی (ع) مسلمانان توانستند اداره استخر را به دست بگیرند و به ضرب سکه بپردازند. این پژوهش در نظر دارد، علل مقاومت مردم استخر در زمان خلافت عمر و شورش آنها در زمان خلافت عثمان و حضرت علی (ع) را مورد بررسی قرار دهد. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای صورت گرفته است.
۴۱۰۳.

میراث سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ناصر اُطروش در دیلمان، گیلان و طبرستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران علویان ناصر اطروش میراث سیاسی میراث فرهنگی میراث اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۳۶۰
حضور علویان در نواحی شمال ایران از اواسط سده سوم قمری آثار عمیق، گسترده و پایداری در اوضاع این مناطق برجای نهاد. در پژوهش حاضر میراث سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ناصر اُطروش و پیامدهای فعالیت وی در آن نواحی با تکیه بر منابع معتبر و تحقیقات جدید به روش توصیفی تحلیلی بررسی می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که کرامت انسانی، مبنای اندیشه و اخلاق سیاسی، وحدت اجتماعی عامل اصلی در اجرا و تحقق آرمانهای سیاسی، روا داری نسبت به مخالفان، عفو خطاکاران و اغماض نسبت به زیردستان از مشخصات اندیشه و حیات سیاسی ناصر اطروش بود و او از این طریق توانست قدرت سیاسی از دست رفتهعلویان و آموزه های فکری، فرهنگی و سیاسی تشیّع را میان ساکنان بومی منطقه احیاء کند. همچنین، تعالیم فقهی وی حاکی از تقریب فقه زیدیه به امامیه بود.
۴۱۰۴.

سنّت گرایی علمی مسلمانان شبه قارّه هند در مقایسه با ایران در سده نوزدهم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استعمار بریتانیا ایران تجددگرایی سنت گرایی علمی شبه قاره هند علوم طبیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۵۲۱
پس از گسترش موج تجددگرایی در ایران در سده نوزدهم، تقریباً همه متون علمی کهن به کناری گذاشته شد و به جای آن از متون ترجمه شده غربی برای تدریس در مراکز علمی استفاده شد. در همین سده در هند، برخلاف ایران، با وجود حضور استعماری بریتانیا و گسترش علوم و فنون جدید، همچنان متون فارسی و عربی دانشمندان ایرانی به عنوان کتاب مرجع و منبع درسی، استفاده می شد. در این پژوهش، با استفاده، علل و عوامل وفاداری مسلمانان شبه قاره هند به متون کهن فارسی و عربی و توجه بیش از اندازه آنها به علوم هندسه و ریاضی در قیاس با مباحث فلسفی، بررسی شده است. برای توجیه این پدیده، نظریه های چون اهتمام به نجات پدیده ها، عدم رویکرد مدیریتی، ناتوانی علمی و عدم تناسب ساختارهای معرفتی با نظریّه های علمیِ جدید، اراوه شده که در این مقاله مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند.
۴۱۰۶.

ریشه یابی مخالفت مردم بلوچستان با اجرای قانون سجل احوال در دوره پهلوی اول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بلوچستان پهلوی اول سجل احوال مخالفت مردم

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی اول اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی اول فرهنگی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۱۷۱۸ تعداد دانلود : ۱۸۶۸
بلوچستان آخرین ناحیه از ایران بود که دولت پهلوی اول اقتدار خود را درآن ناحیه توسعه داد. به دنبال استقرار دولت، بلافاصله کارگزاران حکومتی برنامه های مختلفی را زمینه مدرن سازی و تثبیت قدرت دولت مرکزی آغازکردند. اجرای قانون سجل احوال با هدف شناخت و احضار مشمولین از پروژه های دولت مرکزی در بلوچستان بود که در مقایسه با دیگر مناطق ایران دیرتر آغاز و طی دو مرحله انجام شد. اقدامات ماموران سجل احوال با مخالفت و مقاومت های گسترده ای روبرو شد و به واکنش های متفاوتی از سوی ساکنان این منطقه انجامید. در این پژوهش تلاش شده تا به این سوال پاسخ داده شود: چه عواملی از نظر فکری و ساختاری موجب مخالفت مردم بلوچستان با قانون سجل احوال شد؟ پاسخ به این سوال، شناخت وقایع تاریخی موثر در شکل گیری ذهنیت مردم بلوچ نسبت به حکومت و آگاهی از برنامه های نوسازی و چگونگی اجرای آنها را می طلبد، لذا ضمن توجه به این نکته، تحولات و رویداد های دوره مورد پژوهش براساس روش تحلیل تاریخی با کمک اسناد و مدارک آرشیوی و نیز بهره گیری از سایر منابع مورد بررسی قرار گرفت. یافته های نشان می دهد ذهنیت شکل گرفته که حاصل روش حکومت های پیشین و تضاد برنامه های نوسازی با جامعه سنتی بلوچستان بود، علل اصلی مخالفت در برابر این قانون بود.
۴۱۰۷.

"وقایع هند" یادداشت های روزانه عبداللطیف شوشتری در بمبئی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هند بمبئی حاجی خلیل خان عبداللطیف شوشتری انگلیس

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نسخه شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان شبه قاره هند
تعداد بازدید : ۱۲۴۵ تعداد دانلود : ۱۱۴۸
تهدید منافع انگلستان در هند در آغاز قرن هجدهم میلادی توسط رقیبانی چون ناپلئون و زمان شاه ابدالی، علاقمندی حکام انگلیسی به ایجاد مراوده سیاسی با دربار قاجار را سبب شد. این علاقه منجر به ارسال فرستادگانی از سوی حکام انگلیسی هند به دربار فتحعلی شاه گردید که متعاقب آن، سفیری به نام حاجی خلیل خان قزوینی نیز از سوی شاه قاجار به هند ارسال شد. اما حاجی خلیل خان در همان آغاز ماموریت،  در بندر بمبئی، به قتل رسید و این ماجرا دستمایه نگارش سلسله یادداشت های روزانه عبداللطیف شوشتری، دوست صمیمی خلیل خان در بمبئی گردید که در محدوده زمانی 20 جولای 1802 تا 19 جولای 1804 به رشته تحریر در آمد. عبداللطیف ضمن پرداختن به موضوع قتل ایلچی و تبعات آن، اطلاعات وسیعی از وضع فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی بندر بمبئی، مرکز حضور و فعالیت تعداد کثیری از تاجران ایرانی،  در آغاز قرن نوزدهم میلادی به خواننده منتقل می کند. این مقاله ضمن ورود به معرفی این نسخه خطی ارزشمند،  با شیوه تحلیلی، توصیفی در صدد واکاوی علل حساسیت مقامات انگلیسی هند نسبت به حادثه قتل حاجی خلیل خان و تمایل آنان به مستور ماندن این حادثه است.
۴۱۰۸.

پیدایی و شیوعِ اعتیاد به افیون در عصر صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران جامعه صفویه افیون اعتیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۰ تعداد دانلود : ۹۹۷
دوره صفوی با دگرگونی های اجتماعی متنوعی رویارو گردید، یکی از این دگرگونی ها، پدیده اعتیاد به افیون بود. این ماده مخدّر، در ایران پیشا صفوی، بیشتر مصارف پزشکی داشت. در عصر صفوی، اعتیاد به افیون به صورت فراگیر درآمد و به عنوان یکی از مشخصه های سبک زندگی اعضای جامعه به ویژه در دوره فرمانروایان پایانی صفویه مطرح گردید. چگونگی شیوع این پدیده مسأله ای است که تا کنون به آن پرداخته نشده است، از این رو، در این تحقیق که با روش تاریخی و استفاده از منابع گوناگون داخلی و خارجی انجام شد، سیر دگرگونی اعتیاد به افیون، با تأکید بر روند تاریخی آن، طی سه دوره آغازین، میانی، و پایانیِ حکومت صفویان بررسی گردید. بر اساس یافته های این پژوهش، تحولات مرتبط با افیون در سراسر عصر صفوی از الگوی یکسانی پیروی نکرده و یک منحنی رو به رشدی را تجربه کرده است.
۴۱۰۹.

نقش حکومتها در ایجاد شبکه های آبرسانی کشاورزی در گستره شرقی خلافت تا حمله مغول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظام آبیاری حکومت آب سالار آبیاری دولتی ویتفوگل دیوان آب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۷ تعداد دانلود : ۹۲۵
دو نظر عمده درباره نقش حکومتهای ایران بر ایجاد نظام های آبرسانی برای کشتزارها و کنترل منابع آبیاری وجود دارد که در تعاقب خود نظریات دیگری را درباره مناسبات تولید کشاورزی و ساختار سیاسی ایران در بین اندیشمندان ایجاد کرده است. دسته ای از پژوهشگران همچون ویتفوگل بر نقش عمده دولتهای ایران در ایجاد شبکه های آبیاری کلان و تسلط بر منابع آبیاری تکیه می کنند و دولتهای ایرانی را نمونه بارز دولتهای «آب سالار» می دانند و دسته ای دیگر منکر نقش عمده دولت در آبرسانی به کشتزارهای فلات ایران هستند. با توجه به نقدهای موجود به مبانی اروپا محور و ایدئولوژیک این نظریات تعمیمی حوزه اقتصاد سیاسی ایران، مساله مقاله حاضر بررسی تاریخی جایگاه و نقش حکومت های ایران در ایجاد و کنترل نظام آبیاری در اقتصاد کشاورزی ایران در دوران میانه، با اتکا بر اطلاعات منابع و تحلیل آماری این اطلاعات است. در این مقاله بر اساس روش تطبیقی تاریخی و مطالعه ای کمی مابین مناطق مختلف بخش شرقی خلافت، علاوه بر اینکه جایگاه و نقش حکومت ها در این امر بازنمایی می گردد، ادعای دیدگاههای متعارض در این موضوع نیز سنجیده می شود.
۴۱۱۰.

نگاه رازی به عقل و نقش آن در جهان بینی علمی وی(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۳ تعداد دانلود : ۵۴۴
محمد بن زکریای رازی از اشخاص برجسته در تاریخ علم دوره اسلامی است که در آثار محققان به داشتن نگرش ضدِ ارسطویی و روش تجربی در علومی چون پزشکی و کیمیا شناخته شده است. از همین رو، برخی از پژوهشگران روش عقلی رازی را ستوده و او را هم طراز دانشمندان عصر جدید دانسته اند. اما مسئله ای که کمتر بدان پرداخته شده است، رابطه میان این رویکرد عقلی و آن گرایش تجربی است؛ به عبارت دیگر چگونه «عقل» و «تجربه» در فردی چون رازی با هم جمع شده اند و رابطه میان آن دو به چه ترتیب بوده است؟ در پژوهش حاضر با بررسی جامع نظرات رازی در باب «عقل» و «تجربه»، این نتیجه به دست آمد که تفاوت فکری و روش متمایز علمی رازی نسبت به دیگر دانشمندان دوره خود، به ویژه فیلسوفان مشایی، از تعریف متفاوت او از عقل بشری و تعیین جایگاه آن در زندگی انسان ناشی می شود. به عبارت دیگر اتکای رازی به تجربه نه تنها با گرایش عقلی او در تضاد نیست، بلکه این اندیشه او برآمده از تاکیدش بر نقش عقل و سهم برابر همه انسان ها از آن است. مولفه های جهان فکری او نیز با ملاحظه تعریف او از عقل قابل توضیح است، تعریفی که شاکله جهان بینی علمی وی را تشکیل داده است.
۴۱۱۱.

نقش اختربینی در نظم زمانی و زمینه ی تقویم نگاری احکامیِ متشرعین در عصر صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جامعه صفوی اختربینی تقویم نظم زمانی متشرعین منجمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۵ تعداد دانلود : ۷۱۵
اختربینی، به عنوان علم مطالعه اثر اجرام آسمانی بر عالم تحت قمر، نقش مهمی در تنظیم زمان در دوره صفویه داشت. همچنین تقویم های متنوعی که توسط منجّمین در اختیار مردم قرار می گرفت موجب عمومیت یافتن استفاده از اختربینی در تنظیم زمانی امور در جامعه صفوی شد. این تقویم ها به دلیل محتوای تنجیمی خود نقش مهمی در تنظیم امور داشتند، و همین امر موجب مخالفت متشرّعین با انتشار تقویم نجومی و ورود این عده به عرصه اختربینی و انتشار تقویم های شرعی شد. این پژوهش، با هدف بررسی عملکرد متشرّعین در این حوزه، قصد آن دارد تا به شیوه توصیفی تحلیلی به این سؤال پاسخ گوید که چرا متشرّعین در دوره صفویه به مسائل اختربینی و تنظیم تقویم شرعی پرداختند؟ یافته های پژوهش نشان می دهد متشرّعین در دوره صفویه، به تأسّی از منابع شرعی، به جای مخالفت با اختربینی و کار منجّمان، خود وارد عرصه شده و با استفاده از احادیث تلاش نمودند به احکام نجومی وجهه ی شرعی بدهند.
۴۱۱۲.

آسیب نگاری غارها و پناهگاه های صخره ای پارینه سنگی در زاگرس جنوبی

کلید واژه ها: آسیب شناسی غارهای تاریخی محوطه های پارینه سنگی زاگرس جنوبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۶ تعداد دانلود : ۶۸۸
دشت های جم و ریز، سعادت شهر، مرودشت، کازرون و اطراف شیراز، به عنوان پنج منطقه در استان های فارس، بوشهر و زاگرس جنوبی طی سال های 79 تا 86 ش. به وسیله نگارنده مورد مطالعه قرار گرفت. در طی بررسی، تعداد 19 غار و پناهگاه های صخره ای از دشت جم و ریز در جنوب شرقی استان بوشهر شناسایی شد که تعداد 5 محوطه آن دارای بقایای پارینه سنگی بودند که دامداران محلی و عشایر، مهم ترین گروه های استفاده کننده از غارها و پناهگاه های صخره ای در این دشت بوده، و اکثراً از ساکنان استان بوشهر هستند. در این مقاله ضمن پرداختن به عوامل تخریب نخستین استقرارگاه های جوامع پارینه سنگی در زاگرس جنوبی (تنها محوطه هایی که به وسیله نگارنده بررسی شدند)، به مقایسه کلی انواع این تخریب ها در مناطق تحت مطالعه می پردازیم. فعالیت های معدن کاری و ساخت وسازهای غیراصولی درکنار حفاری های غیرمجاز از عوامل پیشتاز در تخریب های صورت گرفته به شمار می آیند. به دنبال آن، برداشت غیراصولی یافته های سنگی، یا ساخت وسازهای جوامع محلی به علت عدم آموزش و آشنایی اندک مدیریت های میراث فرهنگی با اهمیت آثار پارینه سنگی از دیگر عوامل تخریبی است. و برای جلوگیری از این تخریب، بایستی آموزش جامعه محلی و مشارکت آن ها در گردشگری غارها صورت پذیرد. معرفی این مکان های جذاب گردشگری با شیوه های مختلف، گامی مهم برای شناساندن این آثار است، و ساخت موزه و یا سایت موزه در غارهای مهم پارینه سنگی و آموزش کودکان جامعه محلی و کودکان گردشگر باعث پاسداری ادامه دار خواهد شد. در این پژوهش برای نخستین بار به مقوله آسیب شناسی محوطه های پارینه سنگی در ایران پرداخته است و روش کلی آن توصیفی تحلیلی با رویکرد کیفی است، و از نظر هدف نیز در زمره پژوهش های بنیادی قرار می گیرد. اساس تحلیل ها بیش تر متکی بر اطلاعات، یافته ها و داده های بررسی میدانی است و مبحث پایانی آن نیز، ارائه راهکارهای عملی در باستان شناسی نجات بخشی جهت حفاظت از این گونه محوطه های باستانی و آموزش جامعه محلی و دانشگاهی است.
۴۱۱۳.

جستاری در هم بستگی آیین فتوت و طریقت علوی بکتاشی در آناتولی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: آناتولی حاج بکتاش ولی سلجوقیان روم آیین فتوت علویان بکتاشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷۲ تعداد دانلود : ۱۳۱۹
خلفای عباسی با حمایت از آیین فتوت در قرن های ششم و هفتم هجری و پیوستن به فتیان، کوشیدند پایه های خلافت خویش را مستحکم تر کنند. این امر، سبب گسترش تشکیلات فتوت در سرزمین های اسلامی شد. پس از حمله مغول و پناه بردن گروهی از دانشمندان، عارفان و صوفیان به قلمرو سلاجقه روم و حمایت پادشاهان سلجوقی از اصحاب فتوت و شیوخ صوفی و به دنبال تحولات سیاسی اجتماعی این منطقه، گرایش های مختلف تصوف نیز در آناتولی رواج یافت. طریقت علوی بکتاشی، از جمله این گرایش ها بود که با حفظ ماهیت ستیزه جویانه خود با سلاجقه و اثرپذیری فراوان از آیین فتوت، به یکی از پُرنفوذترین مکاتب تصوف در آناتولی تبدیل شد. با قدرت یافتن شیوخ علوی بکتاشی در عصر سلاطین عثمانی و سلطه معنوی این طریقت بر سپاه ینی چری، به تدریج پیروان فتوت در آناتولی هم به بکتاشیه پیوستند. به نظر می رسد، بکتاشیان در چگونگی برپایی مراسم، اظهار شعائر شیعی بدون پشتوانه اعتقادی و پرهیز از تفکرات فلسفی، از اصحاب فتوت تأثیرهایی پذیرفته اند. این مقاله، تأثیر تشکیلات فتوت بر طریقت علوی بکتاشی و شباهت های بین این دو را موضوع بررسی خود قرار داده است
۴۱۱۴.

نصیرخان لاری؛ تلاش برای احیای حکومت مستقل لارستان

کلید واژه ها: نصیرخان لار فارس کریم خان گرمسیر بندر عباس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۱۶۹
بعد از مرگ نادر در ایران خوانین محلی سر برآوردند و درصدد برآمدند تا برای خود دولت تشکیل دهند. نصیرخان لاری یکی از این افراد بود که برای خود قلمروی مستقلی در جنوب ایران در منطقه لارستان فارس بوجود آورد. هدف اصلی این مقاله بررسی چرایی و چگونگی برآمدن نصیر خان و سرانجام او است. پژوهش حاضر نشان می دهد که نصیرخان از خلاء حکومت مرکزی سود جست و با استفاده از موقعیت اقتصادی لار و رقابت مدعیان سلطنت در ایران، درصدد احیای حکومت لارستان بزرگ بود. هرچند در ابتدا او موفقیت هایی کسب کرد، اما حضور کریم خان و مخالفت خوانین محلی گرمسیر سبب گردید که او در دستیابی به اهدافش با مشکلاتی مواجه گردد. با این حال قدرت و حضور مستمر نصیرخان در عرصه سیاسی فارس یکی از دلشمغولی های کریم خان و رقبایش بود و سرانجام برای مقابله با وی نقشه ترور او را اجرا کردند.
۴۱۱۵.

بررسی تاریخی زمینه ها و مصادیق تأثیر ادب ایرانی بر ادب عربی و پی آمدهای آن در قرون نخستین اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: ادب عربی زبان عربی تاریخ صدر اسلام دیوان سالاری ادب ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴۵ تعداد دانلود : ۱۴۵۳
یکی از پی آمدهای ظهور دین اسلام و نزول قرآن کریم به زبان عربی، خارج شدن این زبان از مهجوریت و محدودیت دوران جاهلی و تبدیل آن به زبان اول و رسمی جهان اسلام در عرصه های مختلف سیاسی، علمی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بود. بدیهی است که زبان عربی در دوران جاهلی به دلیل کاربرد صرفاً گفتاری، آن هم در یک محیط جغرافیایی نسبتاً محدود، نمی توانست با همان توان محدود، چنین نقشی را در جهان اسلام ایفا نماید. بنابر این، بلافاصله پس از تثبیت و استقرار دین اسلام و شروع فتوحات بزرگ و همچنین شکل گیری نهاد خلافت و دیوان سالاری، مسلمانان ناچار شدند برای غنا بخشیدن به زبان و ادب عربی، از زبان و ادبیات و فرهنگ سایر ملل بهره گیرند. در این میان به دلایل متعدد تاریخی و ویژگی های منحصر به فرد، زبان و ادبیات پارسی توانست جایگاه نخست را به دست آورد و در طول چند قرن اثرهای گسترده و قابل توجهی بر زبان مقدس مسلمانان بگذارد. این مقاله کوشیده است در یک بررسیِ به صورت عمده تاریخی، و با روشی وصفی تحلیلی، پیشینه، زمینه ها و مصادیق تأثیرات ایرانی بر ادب عربی و برخی پی آمدهای آن در قرون نخستین اسلامی را بکاود
۴۱۱۶.

دولت شهرآتن و نگرشی بر تکامل فکری و سیاسی و اقتصادی آن (800-500 ق.م)

نویسنده:

کلید واژه ها: یونان دولت شهر آتن اگورا کلیستن مهاجرت اصلاحات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۱ تعداد دانلود : ۳۶۱
بی گمان تشکیل دولت شهرها یکی از ویژگیهای تمدن یونان به شمار می آید که در واقع می توان آن را سرآغاز شکل گیری مناسبات سیاسی و فرهنگی و نقطه اتصال جریانات نیمه تاریخی و افسانه ای عصر هومری و دوره تاریخی یونان عصر کلیستنس دانست. آتن به عنوان نمونه این دولت شهرها نقش بسزایی در پیشرفتهای سیاسی وفکری واجتماعی یونان داشت.عوامل جغرافیایی،تسامح درعقاید مذهبی، مهاجرت وارتباط با دیگر تمدنها وتغییر و تحول در مبانی سیاسی حکومت کافی بود تا دولت شهر آتن به متکاملترین شکل خود ازلحاط فکری و سیاسی و اقتصادی برسد. این مقاله برآن است تا به روش توصیفی- تحلیلی نقش این عوامل را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. بر اساس یافته های تحقیق شرایط مساعد جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی مبنای تکامل اقتصادی و اجتماعی دولت شهر آتن بوده است.
۴۱۱۷.

بازتاب هویت ایرانی در عصر صفوی

نویسنده:

کلید واژه ها: صفویه هویت ایرانی تشیع دولت ملی فراگیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵ تعداد دانلود : ۳۱
با ظهور صفویان برای نخستین بار، دولتی متمرکز و فراگیر در محدوده فرهنگی و جغرافیایی ایران بوجود آمد که توانست با تکیه بر عناصر هویت ایرانی، به یک دوره نهصد ساله فترت هویت سیاسی و اجتماعی پایان دهد. خاندان صفویه همچون ساسانیان برای نهادینه کردن ارزش های خود، به ابداع سنت روی آوردند و از طریق برخی شبکه ها و نمادها و راه اندازی مراسم ها و آیین های خاص و روزهای ملی و دینی مانند نوروز و ایام محرم به ترویج ارزش ها در سطح قلمرو ایران پرداختند که درنهایت منجر به ارائه یک روایت روزآمد و کاربردی از هویت ایرانی شد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که ظهور صفویه در ایران نه تنها زمینه ساز وحدت ارضی کشور شد، بلکه باعث بازتولید نوعی هویت ملی جدید گشت که تا اندازه ای زیاد تحت حمایت دولت بود. در این دستگاه، مذهب تشیع نقش عمده ای در شکل دهی و تمایز هویتی در برابر مهمترین دولتهای خارجی (یعنی عثمانیان و ازبکان) داشت.
۴۱۱۸.

معیارسنجی باورهای کلامی در ارزیابی روایات تاریخی در الصحیح من سیره النبی الأعظم(ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تاریخ تحلیلی جعفر مرتضی عاملی سیره نگاری الصحیح من سیره النبی الأعظم(ص) کلام و تاریخ نقد تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۱ تعداد دانلود : ۳۳۱
یکی از راه های مطالعه سیره معصومان، روش تحلیلی است. در این روش از اصول علمی و معیارهای نقد تاریخی استفاده می شود. مسئله اصلی پژوهش این است آیا باور های کلامی می تواند داده های تاریخی را اعتبار سنجی کرده و صحت و سقم آنها را مشخص کند؟ برای پاسخ به این پرسش یکی از عمده ترین کارهای انجام شده در این حوزه، یعنی کتاب الصحیح من سیر ه النبی الأعظم 6 تألیف سید جعفر مرتضی عاملی مورد مطالعه قرار می گیرد. مولف این کتاب با روش تحلیلی به بررسی سیره پیامبر پرداخته و از باورهای کلامی فراوان بهره برده است. در این مقاله با بررسی محتوایی کتاب معیارهای کلامی جعفرمرتضی در تحلیل روایات سیره پیامبر مورد نقد و بررسی قرارگرفته و نشان داده شد که مولف در کاربست پاره ای از باورهای کلامی، عقاید شخصی خود را وارد کرده است.
۴۱۱۹.

نگرش حاکمانِ آذربایجان به تشیع (از فروپاشی ایلخانان تا تأسیس صفویه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تشیع در ایران جلایریان چوپانیان ترکمانان وضع مذهبی آذربایجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۴۳۷
تشیع از فروپاشی ایلخانیان تا برآمدن صفویان در ایران فراز و نشیب زیادی داشته است. بررسی وضع شیعیان در آن ایام در آذربایجان که مدتی بعد بستر تشکیل حکومت صفویان و رسمیت یافتن تشیع شده بود، اهمیت زیادی دارد. سوال اصلی پژوهش این است که حاکمان محلی آذربایجان پیش از روی کار آمدن صفویان چه نگاهی به تشیع داشته و با شیعیان آن نواحی چگونه برخورد کرده اند؟ در این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و بررسی متون تاریخی روشن شد که حاکمان محلی آذربایجان پس از فروپاشی ایلخانان گرایش به تشیع داشته اند به نحوی که پس از روی کار آمدن ترکمانانِ آق قویونلو و قراقویونلو، توسعه گرایش های شیعی در این منطقه نهایتا موجی روی کار آمدن صفویه و رسمی شدن مذهب تشیع شده است.
۴۱۲۰.

مبانی تاریخی و نظری سیاست خارجی ایالات متحده امریکا

کلید واژه ها: انزواگرایی ایالات متحده امریکا بین الملل گرایی سیاست خارجی رویکردهای حقوق محور رویکردهای قدرت محور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳۲ تعداد دانلود : ۷۷۴
به صورت تاریخی ایالات متحده دو دوره کاملاً متفاوت را در عرصه سیاست خارجی خود تجربه کرده است؛ از زمان استقلال یعنی از سال 1776 تا آوریل 1917 منطق انزواگرایی بر سیاست خارجی این کشور حاکم بود. این دوره طولانی از انزواگرایی را می توان به انزواجویی محصور در چارچوب مرزهای امریکا و همچنین انزواجویی قاره ای که از سال 1823 توسط جیمز مونروئه بر دستگاه دیپلماسی امریکا حاکم شد، مورد تقسیم قرار داد. دوره دوم در سیاست خارجی این کشور به بین الملل گرایی شهرت یافته که از سال 1917 تا به امروز تداوم داشته است. هدف ما در این پژوهش، بررسی تاریخی و همچنین بررسی بنیادهای تئوریک سنت بین الملل گرایانه ایالات متحده امریکا در سیاست خارجی می باشد. در همین راستا به نظر می رسد، سنت بین الملل گرای در سیاست خارجی امریکا از جانب دو جریان اصلی و در عین حال متعارض در روابط بین الملل یعنی رویکردهای "حقوق محور" و نیز "قدرت محور" مورد پشتیبانی قرار گرفته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان