فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۱۸۱ تا ۲٬۲۰۰ مورد از کل ۲۷٬۴۲۶ مورد.
۲۱۸۱.

مطالعه روان خوانی خط نسخ ایرانی در قرآن نویسی دوره صفوی و معاصر (مطالعه موردی قرآن به خط احمد نیریزی و قرآن رسمی جمهوری اسلامی به خط سید رضا بنی رضی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتابت قرآن روان خوانی نسخ ایرانی میرزا احمد نیریزی سید رضا بنی رضی قرآن آریامهر قرآن رسمی جمهوری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۲۷۶
کتابت قرآن دقت فراوان می طلبد زیرا باید به سهولت و بدون اشتباه خوانده شود و از لحاظ بصری زیبا باشد. قرآن معروف به آریامهر معروف ترین قرآن به خط نسخ ایرانی است که استاد بنی رضی با الهام ازآن، مشق بسیار نموده است و حاصل تلاش های وی کتابت قرآن رسمی جمهوری اسلامی است. اما درمورد روان خوانی این دو قرآن بحث های متفاوت، بصورت غیر مکتوب وجود دارد. سؤال اصلی پژوهش، سنجش روان خوانی خط نسخ در قرآن نیریزی و بنی رضی است و فرض براین است، امروزه خوانایی قرآن نسبت به گذشته، اهمیت بیشتری دارد. روش توصیفی تطبیقی درصدد یافتن پاسخ برآمده و طبق یافته ها، قرآن بنی رضی به دلیل توجه به جایگاه نقطه و اعراب، نحوه استقرار کلمات روی کرسی، رعایت فواصل مابین کلمات و حروف، اغلب از لحاظ خوانایی بر قرآن نیریزی پیشی گرفته است، اما قرآن نیریزی به دلیل توجه بیشتر به وجه زیبای کلمات، عدم استفاده از الف مقصوره و پرداختن به تزیینات، زیباتر از قرآن بنی رضی کتابت شده است.
۲۱۸۲.

مطالعه سیر تاریخی قانون جدید ازدواج در ایران معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ازدواج کودکی زنان تجدد رضاشاه قانون ازدواج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۶ تعداد دانلود : ۳۳۴
تصویب قانون جدید ازدواج در ایران در سال 1310 ش. نقطه عطفی در تحول و تجدد امر ازدواج در ایران بود. این پژوهش در پی آن است تا سیر تاریخی تصویب این قانون و تأثیر آن بر زندگی دختران، زنان و خانواده های ایرانی را بررسی کند. فرضیه تحقیق حاضر آن است که آنچه در سال 1310 ش. به اجبار و با دخالت دولت رخ داد، بر پایه تغییر ذهنیت عمومی از دوره قاجاریه به این سوی استوار بود که در آن دو مفهوم مهم و بنیادین کودکی و ازدواج تغییر کرده و میزان تأثیر سبک و شیوه زندگی کودک و زن ایرانی بر سرنوشت وطن مورد توجه قرار گرفته بود. این قانون گرچه بنیان شرعی ازدواج را تغییر نداد اما تغییراتی اساسی در روند زندگی روزمره خانواده ایرانی ایجاد کرد. افزایش مدت زمان کودکی برای دختران که زمینه ساز فرصت بیشتر برای آموزش آنان بود، حفظ سلامت و تندرستی کودک و مادر ایرانی و افزایش جمعیت متعاقب آن در کنار امکان حضور فعال زنان در اجتماع و اقتصاد ازجمله پیامدهای ملموس این قانون بود. با این حال اعمال سخت گیرانه قانون جدید، امر ازدواج را به محلی برای نزاع نابرابر میان دستگاه قضایی به نمایندگی از حکومت و خانواده های ایرانی تبدیل کرد.
۲۱۸۳.

بررسی عملکرد و مشارکت گوهرشاد بیگم در ساختار سیاسی امپراطوری تیموری

نویسنده:

کلید واژه ها: گوهر شاد بیگم سیاست شاهرخ تیموریان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۸ تعداد دانلود : ۲۷۶
امپراطوری تیموری با توجه به جایگاه سیاسی و نظامی اش، همچنین تاثیر پذیری از سنن قبیله ای و ایدئولوژیکی و ایرانی – اسلامی شاهد تکاپوی زنان در روند حوادث و رویدادهای سیاسی –اجتماعی زمان خود بوده است .در این دوره زنان خاندان تیموری چه به لحاظ نسبی و چه به لحاظ سببی از همان ابتدای تاسیس سلسله با ایفای نقش در اتحاد – مشارکت و مداخله در امور سیاسی دربار ،توانستند بر تصمیم گیریهای مهم تاثیرگذار باشند. از این نظر مهد علیا گوهر شاد بیگم از اشراف خراسان و همسر شاهرخ امپراطور تیموری با مشارکت در امر سیاست در اداره امور دولتی و حکومتی سهم ویژه ای ایفا کرد به گونه ای که در حسن تدبیر و سیاست مقامی والا داشت . این مقاله با روش پژوهشی توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر مستندات تاریخی به بررسی عملکرد و مشارکت ملکه ماورءالنهر و خراسان گوهر شاد بیگم در ساختار سیاسی عصر تیموری می پردازد.
۲۱۸۴.

خالصه سازی در مازندران دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زمین داری مازندران تاریخ روستا خالصه قاجار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۴ تعداد دانلود : ۴۲۳
اراضی خالصه یک شکل از انواع تاریخی زمین داری دولتی در ایران است. این نوع زمین داری در ولایت مازندران، بنا به موقعیت طبیعی منحصر به فرد آن، مورد توجه حکومت قاجار بود. دولت بر اساس سیاست های مالی و اداری روال های مختلفی در امور خالصه ها (افزایش و کاهش) در پیش می گرفت و این امر تأثیر عمیقی بر مناسبات ملک داری در آن ولایت داشت. در این پژوهش وضعیت خالصه ها در مازندران دوره قاجار، از نظر سیاست دولت و پیامدهای حقوقی، اقتصادی و اجتماعی آن بررسی می شود. سؤال پژوهش این است: سیاست دولت در امور خالصه در مازندران چگونه بود؟ چرا عملکرد دولت در این زمینه با تغییرات متناوب توأم بود؟ پیامدهای اجتماعی و اقتصادی این تجربه چه بود؟ بررسی و تحلیل داده های مربوط نشان می دهد وضعیت خالصه ها در مازندران تابع شرایط کلی مملکت، دچار دگرگونی هایی بود. در نیمه اول حکومت قاجار سیاست افزایش مساحت (به روش های گوناگون) و تنوع خالصه (معمولی، تیولی،ابتیاعی، ضبطی و دادوستدی) در پیش گرفته شد، سپس به دلایل متعدد (ساختاری: بحران مالی دولت، رفتاری: روش های خالصه داری در ولایت، کاهش نظارت دولت و موارد نظیر آن) در ادوار میانی و پایانی دوره روند کاهش خالصه ها به طرق مختلف (فروش، غصب و. . . ) شتاب گرفت.  در این تحقیق با روش تاریخی، مجموعه داده های مورد نیاز از منابع و مآخذ مربوط (منابع دست اول و دوم تاریخی و اسناد آرشیوی) شناسایی و جمع آوری شد. سپس به شیوه کیفی، موضوع مورد نظر در زمینه تاریخی تحلیل گردید تا االگوهای حاکم بر روند دگرگونی خالصه ها استخراج گردید. دستاورد پژوهش حاضر الگویی برای مطالعات تاریخ زمین داری در ایران پیش می نهد و افزون بر آن می تواند زمینه های جدید مطالعات در این موضوع را نیز معرفی نماید.
۲۱۸۵.

ساخت فرهنگی- اجتماعی نهاد ازدواج در دوره قاجار (تحلیلی از فرآیند و الگوی ازدواج)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ازدواج همسرگزینی ساخت اجتماعی قاجار خانواده نظام خویشاوندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۶ تعداد دانلود : ۳۹۳
جامعه عصر قاجار نزدیک ترین دوره تاریخی به دوره معاصر برای فهم پی رنگ ها و فرم های اجتماعی کهن جامعه ایران است. خانواده به جهت دیرپایی تاریخی و نقش محوری اش در ساختن جامعه، مناسب ترین گزینه برای شناخت فرم های اجتماعی دوره سنت است. ازدواج یا همسرگزینی، نخستین و مهم ترین چارچوب سازنده خانواده است. اینکه چه انواعی از همسرگزینی در دوره قاجار وجود داشته و هر کدام چه کارکردی را دارا بوده اند؟و معانی فرهنگی هر یک از این انواع و آئین های زناشویی دوره قاجار چه بوده است؟ را از طریق روش مطالعه اسنادی و تحلیل تاریخی مورد بحث قرار داده ایم. دستاورد کلی بحث نشان می دهد که همسرگزینی مبتنی بر نظام خویشاوندسالاری بوده است و فردیت نقش کم رنگی در آن ایفا می کرده است. شکل غالب همسرگزینی را تک همسری، چندهمسری، ازدواج دائم و موقت با محوریت مرد تشکیل می داد و هر یک از انواع یاد شده، به تولید و بازتولید «خانواده گسترده» می انجامید. همسان گزینی طبقاتی-فرهنگی بر گونه های مختلف ازدواج غلبه داشته است. دین و شریعت بستر حقوقی و ضامن بقای خانواده گسترده بوده است. آئین ها و مناسک مراسم ازدواج، بازتاب چیرگی فرهنگ جمع گرایانه بر فرهنگ فردگرایانه بوده و ساخت اجتماعی ازدواج در عصر قاجار، صورتی«زیستی-طبیعی» داشته است.
۲۱۸۶.

گونه شناسی مطالعات شعوبیه در دوره معاصر (غرب، جهانِ عرب و ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گونه شناسی مطالعات شعوبیه غرب جهان عرب ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۴ تعداد دانلود : ۷۱۲
واکاوی ماهیت جنبش شعوبیه ازجمله حوزه های مطالعاتی در میان پژوهشگران تاریخ اسلام، ایران شناسان و متخصصان تاریخ ادبیات است. ازاین رو پژوهش های پرشماری در قالب کتاب، مقاله و پایان نامه در زبان های مختلف به بررسی جنبش شعوبیه اختصاص یافته است. بااین حال، هر دسته از پژوهشگران بسته به اینکه از زاویه تاریخ، ادبیات یا ایدئولوژی سیاسی زمانه به شعوبیه نگریسته باشند، به نتیجه متفاوتی پیرامون ماهیت این جنبش رسیده اند. مسئله پژوهش حاضر گونه شناسی مطالعات شعوبیه در دوره معاصر است که می توان آن را به سه گونه مختلف تقسیم کرد. مطالعات شعوبیه در سه حوزه غرب، جهان عرب و ایران گونه های مزبور هستند. این گونه شناسی صرفاً براساس مسائل جغرافیایی و قومی نیست، بلکه مربوط به نوع نگاه و تفسیرهای متفاوت پژوهشگران حوزه های پیش گفته درباره شعوبیه است. پژوهشگران غربی، جنبش شعوبیه را یک نهضت ادبی خالص می دانند و آن را در حدِ یک حرکت فکری مندرج در متون می کاهند. بسیاری از پژوهشگران عرب با پیش فرض ضداسلامی بودن حرکت های شعوبی سده های نخستین، در دو سطح علمی و سیاسی ایدئولوژیک با آن مواجه شدند. در سطح نخست، پژوهشگران عرب کوشیدند تا تبیین تاریخی از جنبش مزبور ارائه دهند و در سطح دوم آن را به تحولات خاورمیانه معاصر و نقش ایرانیان در سیاست منطقه ای پیوند زدند. تحقیقات ایرانی و آثار فارسی مرتبط با مطالعات شعوبیه گونه سوم از پژوهش های این حوزه محسوب می شوند. پژوهش های ایرانی از آغاز تحت تأثیر ترجمه پژوهش های غربی و عربی بود و جز در موارد بسیار اندک موفق به شناخت ابعاد مختلف جنبش شعوبیه نشد.
۲۱۸۷.

بازتاب باورهای زروانی در قصّه های عامیانه مکتوب ایرانی (مورد پژوهانه: داراب نامه و قصه حمزه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ساسانیان زروان قصه عامیانه داراب نامه قصه حمزه امیرارسلان نامدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۱ تعداد دانلود : ۵۵۶۱
تاریخ عهد ساسانی یکی از مهم ترین ادوار تاریخی اجتماعی و سیاسی اعتقادی سرزمین ایران است. مطالعه جنبه های اعتقادی و باورداشتی مردم ایران در این برهه تاریخی، در بافت متون ادبی و عامیانه، پژوهشی در خور توجه است. زروانیسم یکی از مهم ترین و فلسفی ترین مکاتب اندیشگانی و اعتقادی ایران در برهه تاریخی ساسانیان است که تأثیر مستقیمی بر روایات و قصه های عامیانه داشته است. زروان، چنانکه از متون پهلوی برمی آید، خدایی مستقل بوده و در رأس اهورامزدا و اهریمن، دوگانه گرایی زرتشتی را تحت تأثیر قرار داده است. این جستار در قالب پژوهشی بینارشته ای و به شیوه توصیفی تحلیلی در پی خوانشی تاریخی اعتقادی از دوره ساسانی بر پایه متون عامه است. از میان امهات متون قصه های عامیانه مکتوب ایرانی دو قصه داراب نا مه طرسوسی و قصه حمزه گزینش شده است. دلیل گزینش این دو قصه همسانی یا تقریب بُن مایه، زبان و زمان آنها و نیز میزان بازتاب مؤلفه های زروانی در آنهاست. مسئله این پژوهش این است که زروانیسم چه تأثیری بر متون عامه داشته است، جلوه باورهای این آیین در این متون شامل چه مؤلفه هایی است و بسامد کدام باور بیش از دیگر باورهاست؟ به نظر می رسد متون عامه ای که دارای بُن مایه های حماسی اساطیری و مربوط به دوره تاریخی ساسانیان هستند، بیش از دیگر متون با این باورها درآمیخته اند. چنانکه میزان بازتاب این باورها در داراب نامه بیش از قصه حمزه است. مهم ترین باورهای زروانیِ بازتاب یافته در این دو قصه شامل این موارد است: فال گیری و اسطرلاب نگری، نگاه منفی به زن، سرنوشتِ محتوم، اعتقاد به جزا و پاداش این جهانی، نکوهش آز، بازتابِ معنادار اعداد رمزی هفت و دوازده، بخت و اقبال، حضور پربسامد حکیمان و خلقت های گوناگون و فراواقعی. اسطرلاب نگری با 48 مورد، عدد رمزی هفت با 36 مورد، محتوم بودنِ سرنوشت با 30 مورد، حضور حکیمان با 29 مورد، خلقت های گوناگون و فراواقعی با 29 مورد، عدد رمزی دوازده با 26 مورد، نگاه منفی به زنان با 25 مورد، جزا و پاداش این جهانی با 12 مورد، بخت و اقبال با 8 مورد و نکوهش آز با 7 مورد به ترتیب بیشترین بسامد را دارا هستند
۲۱۸۸.

بررسی منازعات آفاقی ها- دکنی ها در حکومت بهمنیان و حکومت های محلی شیعه دکن(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: قرآن کریم شیعیان هند آفاقی ها دکنی ها نظام شاهیان قطب شاهیان عادل شاهیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۵ تعداد دانلود : ۲۴۷
مسلمانان از زمان ورود به منطقه دکن به دو گروه اجتماعی آفاقی و دکنی تقسیم شدند. آفاقی ها که از ایران و عراق به دکن رهسپار شده بودند به دلیل برخورداری از علم، ادب و رفاه کامل یا نسبی اقتصادی به سرعت در لایه های اجتماعی شهری دکن نفوذ کردند و حتی در دربار حکومتی، مناصب حساسی را در اختیار گرفتند. این امر، زمینه ساز رقابت پیوسته با مسلمانان بومی و محلی شد که به دکنی معروف بودند. با تأسیس حکومت بهمنیان و حکومت های شیعی پس از بهمنیان، منازعات آفاقی ها و دکنی ها رو به افزایش نهاد.  مقاله پیش رو بر آن است به روش وصفی تحلیلی، عوامل مؤثر بر مناسبات آفاقی ها و دکنی ها در حکومت بهمنیان و حکومت های محلی شیعه مانند قطب شاهیان، عادل شاهیان و نظام شاهیان را در قرن های نهم تا یازدهم هجری در محدوده دکن هند بررسی کند. یافته های پژوهش نشان می دهد که علاوه بر سیاست سلاطین نخستین بهمنی، پیشینه علمی و ادبی آفاقی ها و به رسمیت شناخته شدن مذهب تشیع در حکومت های محلی دکن موجب قدرت گیری آفاقی ها و برانگیخته شدن دکنی ها و در نهایت قتل عام و سرکوب آفاقی ها شد.
۲۱۸۹.

امکان سنجی تحلیل انقلاب اسلامی ایران از منظر نظریه برینگتن مور

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی ایران فاشیسم کمونیسم نئومارکسیسم طبقات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۱۲۱
حدوث پدیده های سیاسی و اجتماعی با قرائت های مختلفی به بحث گذاشته می شود؛ اما تفاسیر متکثّر لزوماً بیانگر واقعیت های گوناگون نیست. طبق این فهم، هر نوع پردازشی از این پدیده ها، گزینشی خواهد بود. وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 به مثابه یکی از تحوّلات سیاسی قرن بیستم، با خوانش های نظری گوناگونی مورد تحلیل رفتارشناسان، سیاست پژوهان و علمای اجتماعی قرار گرفت. با وجود تعدّد روایی، نقش شناسه های سیاسی و اجتماعی بومی ایران در این تحلیل ها مغفول واقع شد. نظریه نوسازی و انقلاب برینگتن مور هم در این راستا قابل ارزیابی است. طبق این امر، تلاش برای تحلیل قابلیت ها و ظرفیت های نظریه نئومارکسیستی مور جهت درک انقلاب ایران، اهتمام اصلی نگاشته جاری است. طبق فرضیه پژوهش، انقلاب اسلامی ایران نه تنها از نظر بنیان ها و پایه ها با نقش تعیین کننده طبقات و نیروهای اجتماعی و الگوهای انباشت سرمایه برینگتن مور تطابق ندارد؛ بلکه از نظر چگونگی تکوین، جهت گیری و نتایج آن هم کاملاً متفاوت است. مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیلی- تطبیقی و نظریه جامعه شناسی تاریخی، درصدد آزمون فرضیه جاری است.
۲۱۹۰.

حِمی؛ قانون محیط زیستی دولت نبوی و سیر تحول آن تا پایان خلافت عثمان(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: پیامبر (ص) حفظ محیط زیست حمی عصر جاهلیت دولت های نخستین اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۴۹۱
روند فزاینده نابودی محیط زیست سبب شد جوامع انسانی به ویژه دولت ها در پژوهش ها و مطالعات نظری و میدانی خود به آن بپردازند و مطالعات حفظ محیط زیست افزایش یابند. مقاله حاضر در تلاش است با تمرکز بر سیاست گذاری محیط زیستی نخستین دولت های اسلامی به این پرسش پاسخ دهد که آن ها چه قوانینی را در ارتباط با محیط زیست به وجود آوردند؟ این پژوهش با رویکردی توصیفی و تکیه بر منابع دست اول تاریخی سعی می کند با روش بررسی تاریخی داده ها، تحلیل هایی نو در این زمینه ارائه کند و بر این مدعا است که دولت های صدر اسلام از دولت نبوی تا پایان خلافت عثمان با تمرکز بر قانون قرق و حِمی، گام هایی در راستای حفظ محیط زیست برداشتند، اما این قانون در گفتمان حفاظت و حمایت از طبیعت، عملکردی مداوم نداشته است. بر این اساس، پیامبر(ص)با دگرگون ساختن تعریف حمی که در دوران جاهلیت به وسیله شیوخ قبایل برای بهره برداری شخصی استفاده می شد، قانونی وضع کردند که برای حفظ محیط زیست کاربرد داشت. اجرای این قانون از سوی دولت های بعدی پی گیری شد، اما تفاوت نوع نگاه خلفا با نگاه پیامبر(ص)به پدیده های مختلف و به طور خاص محیط زیست و قوانین مرتبط با آن، تحولی در قانون حمی پدید آورد که دیگر در راستای حفظ محیط زیست کاربردی نداشت.
۲۱۹۱.

دو وصیت نامه فارسی از حاجی علیقلی خان سردار اسعد

کلید واژه ها: سردار اسعد وصیت نامه ارث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۱ تعداد دانلود : ۴۹۸
تحلیل های جامعه اسلامی اغلب بر این فرض استوار است که تقسیم ارث مطابق شرع اسلام انجام می شود. بررسی دو وصیت نامه از سردار اسعد، یکی از خوانین برجسته بختیاری، تخطی از قاعده اسلامی، که فرزندان ذکور به طور مساوی از دارایی پدرشان ارث می برند، را نشان می دهد. سردار اسعد در این دو وصیت نامه بخش عمده ای از دارایی و املاک خود را به یکی از پسران مورد علاقه خویش منتقل می کند تا او به عنوان یک رهبر قدرتمند هم در جامعه بختیاری و هم در ایران به کار خود ادامه دهد. به علاوه، این دو وصیت نامه پایه و اساس ثروت وی را نشان می دهد که شامل زمین، دارایی های غیرمنقول شهری، درآمدهای حاصل از عوارض پل، و سهام شرکت نفت می باشد. این دو وصیت نامه ماندگاری ثروت و قدرت در یک خانواده خاص برای چند نسل را شرح می دهد، به علاوه در این خصوص کمک می کند تا سازش پذیری اسلام و قوانین عرفی اش تبیین شود.
۲۱۹۲.

بررسی انتقادی روش تاریخ نگاری مارتین لینگز در کتاب «محمد (ص) بر پایه کهن ترین منابع»(با بررسی موردی ایمان ابوطالب)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: روش تاریخ نگاری مارتین لینگز ایمان ابوطالب (ص) کتاب محمد (ص) بر پایه کهن ترین منابع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹ تعداد دانلود : ۱۷۸
مارتین لینگز، متولد 1909م در انگلستان، از معدود خاورپژوهانی است که از مسیحیت به اسلام تغییر آیین داده و آثاری در حوزه مسائل اسلامی پدید آورده است. یکی از آنها کتابی است با عنوان «محمد بر پایه کهن ترین منابع». گرچه وی در این کتاب گزارشی نسبتاً جامع از زندگی پیامبر خاتم(ص) ارائه داده، اما روش تاریخ نگاری وی، با معیارهای پژوهش تاریخی منطبق نیست. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیل تاریخی، روش تاریخ نگاری مؤلف با بررسی موردی «مسئله ایمان ابوطالب(ص)» بررسی شده تا اشکالات کتاب در این زمینه مطرح شود و تصویر شفاف تری از موضوع بحث به مخاطبان ارائه گردد. گزینش بدون ارائه منطق، بی توجهی به تمامی گزاره ها و شواهد، تحمیل پیش فرض ها بر تاریخ و بی توجهی به تمامی منابع، از جمله اشکالات روشی بر تاریخ نگاری مارتین لینگز است که نتیجه آن معرفی چهره ای بی ایمان از حضرت ابوطالب(ص) است. درحالی که بررسی تمامی منابع، گزاره ها و شواهد، ادله و شواهد بسیاری را مبنی بر ایمان ابوطالب(ص) آشکار می کند.
۲۱۹۳.

وضعیت اجتماعی – اقتصادی شوشتر به روایت لوریمر در دوره قاجاریه

کلید واژه ها: شوشتر لوریمر سفرنامه های تاریخی دوره قاجاریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۵۷۴
در استان خوزستان، شهرهای تاریخی زیادی وجود دارد که یکی از این شهرها، شوشتر می باشد. شوشتر در دوره های تاریخی بعد از اسلام؛ فراز و فرودهای زیادی داشته است اما در بیشتر زمان ها به عنوان مرکز ایالت (استان) خوزستان محسوب می شده است. سفرنامه نویسان و جهانگردان متعددی از وضعیت جغرافیایی و اجتماعی شوشتر در دوره های مختلف تاریخی بعد از اسلام، مطالبی ارائه می دهند. در دوره قاجاریه سفرنامه نویسان اروپایی (غربی- شرقی) به ایران سفر کردند و در نوشته های خود به شوشتر هم پرداخته اند. لوریمر یکی از کسانی است که در حدود 1904- 1907 میلادی مطالب خود را درباره ایران (و همچنین شوشتر) ارائه داده است. در این پژوهش از روش توصیفی – تحلیلی استفاده شده است. در نتایج این پژوهش این است که درباره روستاهای تاریخی شوشتر که از بین رفته اند و مسیر ارتباطی شوشتر به شهرهای اطراف توضیحاتی ارائه می شود که از بُعد تاریخی و جغرافیای تاریخی بسیار تأثیر اهمیت دارد.
۲۱۹۴.

بررسی جایگاه سلطان جهان بیگم در تحول آموزش زنان مسلمان هند (1926- 901م)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نوگرایی در هند بیگم های بوپال سلطان جهان بیگم آموزش زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۲۱۶
حضور اروپایی ها به ویژه بریتانیایی ها در هند، موجب شد مسلمانان از سده نوزدهم با غرب و پیشرفت های آن آشنا شوند. سلطان جهان بیگم، متاثر از حضور بریتانیایی ها و ارتباط نزدیک با آن ها و نیز سفر به اروپا، تحت تاثیر پیشرفت های غرب به ویژه در ارتباط با آموزش نوین زنان قرار گرفت. او نه تنها آموزش زنان مسلمان را لازم و ضروری می دانست بلکه اهمیت بیشتری برای آموزش آن ها نسبت به مردان قائل بود و معتقد بود درصورتی که زنان آموزش ببینند خانواده و جامعه نیز پیشرفت خواهد کرد. بنابراین او بخش مهمی از دوران حیاتش را صرف آموزش دختران و زنان مسلمان کرد. در این پژوهش که به شیوه کتابخانه ای تدوین شده، پس از آشنایی مختصر با زندگی سلطان جهان بیگم، اقدامات او در ارتباط با آموزش دختران و زنان مسلمان بررسی شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که سلطان جهان بیگم برای پیشبرد اهداف آموزشی خود از اقدامات عملی و نظری گوناگونی مانند ایجاد نشریه، تالیف و ترجمه کتاب های آموزشی و نیز ساخت مدارس بهره برده است.
۲۱۹۵.

دگراندیشی و تأثیر آن بر مطالعات عاشورا در دوره معاصر(1305-1357) در ایران(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: عاشورا پژوهی تفسیر سیاسی عاشورا تفسیر اجتماعی عاشورا عصر پهلوی دگر اندیشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۳۱۵
بازنمایی واقعه عاشورا در تاریخ معاصر ایران (1305-1357) در شمار موضوعاتی است که با وجود اهمیتی که در شناساندن سیر تحول رویکردهای مطالعاتی عاشورایی دارد، کمتر به آن توجه شده است. مقاله حاضر می کوشد با بررسی جریان های دگراندیش و مبانی آنان به نقش آنان در بازنمایی واقعه عاشورا در این دوره بپردازد. نتایج این بررسی نشان می دهند که انگیزه خرافه ستیزی و پندارستیزی جریان های دگراندیش در تاریخ معاصر ایران که ریشه در دوران پیش از پهلوی دارد، زمینه ساز شکل جدیدی از مطالعات و تحلیل های مبتنی بر عقل مداری و علم گرایی شده است که تفسیرهایی سیاسی و اجتماعی از  عاشورا را به دنبال داشته است.
۲۱۹۶.

میراث تمدنی شیعه در حلب(قرن های چهارم و پنجم قمری)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شیعه آثار تمدنی فعالیت اقتصادی ضرب سکه معماری و شهر سازی کتابخانه قلعه مشاهد شیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۳۹۲
حلب در سال 333 ق، توسط سیف الدوله، مرکز حکومت شیعی حمدانی شد. فعالیت این حکومت در ابعاد مختلف باعث رواج و تثبیت تشیع در این شهر شد. بعد از حمدانیان نیز سلسله شیعی مرداسی در این شهر حکومت کردند. یکی از ابعاد فعالیت حکومت و جمعیت شیعه در این شهر، فعالیت های تمدنی بود. آثار تمدنی ایجاد شده توسط دو حکومت شیعی حمدانی و مرداسی و جمعیت شیعه حلب، آثار قابل توجهی از جمله: توسعه فعالیت های اقتصادی و ضرب سکه، فعالیت ها و توسعه معماری و شهرسازی، نگهداری و مقاوم سازی قلعه شهر، ساخت و توسعه مکان ها و نمادهای شیعی بودند. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به دنبال کشف و بررسی کارکرد تمدنی و آثار تمدنی باقی مانده از شیعه در شهر حلب، در قرن های چهارم و پنجم، با استفاده از داده های تاریخی موجود در منابع مربوط به این دوره می باشد.
۲۱۹۷.

خوانشی نو از علل تعلیق برنامه هفت ساله اول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه هفت ساله اول ملی شدن صنعت نفت ابتهاج سازمان برنامه دولت پهلوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۸ تعداد دانلود : ۳۷۵
تهیه برنامه عمرانی هفت ساله اول و اجرای آن با تصویب قانون «اجازه اجرای مقررات گزارش کمیسیون برنامه» مجلس شورای ملی در 26 بهمن 1327ش، آغازی برای کاربرد برنامه ریزی اقتصادی در ایران بود. نخستین روزهای اجرای برنامه عمرانی اول همزمان شد با ملی شدن صنعت نفت که بحران های سیاسی و اقتصادی را در کشور به دنبال داشت. از آنجا که هدف اصلی برنامه هفت ساله اول، هدایت عایدات نفت در برنامه های عمرانی کشور بود، تأثیر مستقیمی بر برنامه هفت ساله اول داشت و یکی از مهم ترین علل رکود برنامه عمرانی اول محسوب می شد. علاوه بر ارزیابی موفقیت برنامه اقتصاد بدون نفت دولت مصدق، عایدات نفت تنها 14/37 از منابع هزینه برنامه اول را تشکیل می داد. بدین ترتیب، تحقق سایر منابع هزینه برنامه اول می توانست مانع رکود این برنامه شود. بر همین اساس، این سؤال مطرح می شود که علاوه بر بحران ملی شدن صنعت نفت، چه عوامل دیگری در رکود برنامه اول تأثیرگذار بوده است؟ در پژوهش حاضر به روش تاریخی و با رویکرد تحلیلی- تبیینی، این فرضیه که قطع همکاری مبتکر اصلی برنامه ریزی در ایران و دخالت عوامل سیاسی در سازمان متولیِ امر برنامه ریزی موجب رکود برنامه اول شد، مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که همکاری ابوالحسن ابتهاج با عوامل کودتای 28 مرداد و عدول از نقش سازنده اش در نظام برنامه ریزی طی دوران نخست وزیری مصدق همچون سال های استقرار نظام برنامه ریزی در ایران و همچنین دخالت مؤلفه های سیاسی در امر برنامه ریزی، از عوامل مغفول مانده رکود برنامه عمرانی اول است.
۲۱۹۸.

صلح امام حسن (ع) در سنجه تمدن اندیشی؛ امنیت و همگرایی اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام حسن (ع) راهبرد امنیت راهبرد همگرایی تمدن اندیشی واگذاری خلافت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۰ تعداد دانلود : ۵۰۰
نقش آفرینی امام حسن(ع)به عنوان یکی از خلفای اسلامی و نیز امام بلامنازع شیعی،از منظرهای گوناگونی قابل تبیین است، بویژه پرچالش ترین اقدام ایشان،یعنی صلح با معاویه که برابر آن، امام خلافت مشروع و قانونی خویش را بناگزیر طی پیمانی به رقیب خود وانهاد. ریشه یابی و ارزیابی این اقدام، از زاویه های علت جویانه،از سوی نویسندگان و محققان زیادی دنبال شد، اما تاکنون با نگاه تمدن اندیشانه به آن نظر نشده است. بی گمان امامان(ع)که در دوره های مختلف به انجام مأموریت می پرداختند، هدف و مقصد یگانه ای داشتند، اما تحقق آن، سازکارهای متناسب با زمان، مکان، مخاطبان و اقتضائات سخت افزاری و نرم افزاری خود را طلب می کرد، از این رو کنش گری های به ظاهر ناهمگنی از خود نشان می دادند. در این میان،امام حسن(ع)گویی زندگی متمایزی داشته اند.ایشان با کناره گیری از خلافت،عملا حاکمیت رقیب را پذیرا شد.این که به راستی چه مسأله ای موجب اتخاذ چنین تصمیمی گردیدوعلت غایی نرمش وی چه بود، پرسش کانونی این پژوهش است. مقاله با روش تحلیل محتوا و رویکرد تاریخی، بااین فرضیه پیش می رود که در تصمیم امام، دو اصل تمدنی امنیت وهمگرایی اجتماعی ، به عنوان دو راهبرد اصلی نقش بنیادی داشته است.
۲۱۹۹.

The Early Life of Shah Esma‘il In Contemporary Published Venetian Sources(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: Shah Esma`il Qizilbash Messianism Bayazid II Ottoman-European conflict

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹ تعداد دانلود : ۵۳۶
The second earliest published contemporary account that mentions and discusses Shah Esmaʿil I, the founder of the Safavid dynasty, his family, his rise to power, as well as his Qezelbash followers was a report published in Italian in 1506. This article offers a translation and an analysis of this report, plus four letters that are attached to this report which shed light on the role that the Sophy played in European anti-Ottoman politics
۲۲۰۰.

بازنمایی مفهوم عوام در خاطره نگاری های عصر مشروطه بر اساس نظریه داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عوام خاطره نگاری ها مشروطیت مفهوم نظریه داده بنیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۶ تعداد دانلود : ۲۹۸
انقلاب مشروطه ایران که انقلابی برای برپایی قانون و برابری عموم بود، از جمله رویدادهایی است که می توان به ناگفته های آن در تأثیری که بر نوع نگاه به عامه مردم داشت، از دل خاطرات خودنوشته طبقه مسلط و متوسط جامعه دوره مشروطه پی برد. نگاه عوامانه و ارزشیِ پایین به مردم از سوی خاطره نگاران که فارغ از هرنوع فشار سیاسی، به ثبت رویدادهای این دوره پرداخته اند، گویای آن است که علی رغم ورود ایران به دوره جدیدی از نظام حاکمیت، تغییری در نظام فکری مردم و جایگاه آنان در اندیشه خاطره نویسان طبقه مسلط و متوسط ایجاد نشد و عامه مردم در این دوره، جایگاه ارزشی پایینی داشتند؛ به ویژه در خاطره نگاری های به جای مانده از طبقه مسلط، داوری های ارزشی شدت بیشتری دارد و عامه مردم همسطح حیوانات و حشرات دانسته شده اند. اگرچه نگاه ارزشی پایین به عامه مردم پیش از نظام مشروطه نیز وجود داشت و از مهم ترین شرایط تبیین علۤی نگاه ارزشی عوامانه به مردم بر اساس روش داده بنیاد، فقدان دانش و آگاهی سیاسی مردم، فقر اقتصادی و نداشتن تحصیلات و گرایش به خرافات و باورهای غلط بود، با استقرار نظام مشروطیت عامل اصلی نگاه عوامانه و دسته بندی جامعه ایران به دو گروه ملتِ بیدار در برابر ملتِ خفته، نداشتنِ درک صحیح از مفاهیم مشروطیت و تزلزل در همراهی با نظام مشروطه بود و همه مفاهیم و مقوله ها به نوعی به آن اشاره دارند. دستاوردهای این پژوهش نشان می دهد که داوری های ارزشی پایین درباره مردم و مقایسه آنان با حیوانات با ناکامی نظام مشروطیت شدت گرفته است و تنها در زمان جنگ جهانی اول است که نگاه نقادانه جای خود را به نگاه دلسوزانه و تقویت حس ملی گرایی و به تصویرکشیدن فقر اقتصادی مردم می دهد؛ اما با روی کارآمدن رضاخان باز هم شاهد جهت گیری های تند برخی منابع درباره مردم و در ردیف قراردادن آنان با حیوانات هستیم.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان