حسین عبدالمحمدی

حسین عبدالمحمدی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۸ مورد.
۱.

رهیافتی به مؤلفه های هویت دینی زن مسلمان با تاکید بر سیره فاطمی (س)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هویت زن مسلمان قرآن کریم سیره فاطمی جاهلیت اولی جاهلیت مدرن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵ تعداد دانلود : ۲۳
از مهم ترین چالش های عصر حاضر که بر زندگی طیف وسیعی از مسلمانان سایه افکنده است، فاصله گرفتن از هویت دینی و نفوذ فرهنگ مدگرایی است؛ چیزی که ارکان زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی آنان را متزلزل کرده است. رفع این چالش، فقط از طریق بازتعریف و شناخت هویت اسلامی در قالب ارائه ی الگوی عینی، میسور است. مقاله ی حاضر در راستای رسیدن به این هدف، «هویت دینی زن مسلمان» را از منظر قرآن کریم و با روش توصیفی و تحلیلی، بررسی کرده است. در این راستا، چند مؤلفه ی اساسی برای شناخت و تحلیل هویت زن مسلمان مورد توجه قرار گرفته است. مؤلفه ی اول، شناخت هویت زن در «جاهلیت اولی» و مؤلفه ی دوم، شناخت هویت زن و دوری از آن در جاهلیت «پسا اولی» است که ممکن است در هر عصری وجود داشته باشد و امروزه از آن، به «جاهلیت مدرن» تعبیر می-شود. مؤلفه ی سوم، شناخت هویت زن در «اسلام» براساس مبانی نظری اسلام و مؤلفه ی چهارم، تعیین مصداقِ شاخص «زن کامل مسلمان»، برای الگوگیری است. براین اساس، مهم ترین یافته های که این پژوهش به آنها دست یازیده است، عبارتند از: «شکل گیری هویت زن در جاهلیت اولی براساس فقدان حقوق انسانی و نگاه ابزاری»، «شگل-گیری هویت زن در جاهلیت مدرن براساس کالاشدگی در قالب نظریه های علمی»، و «تشخص و هویت یابی زن مسلمان برپایه ی کرامت، حقوق و ارزش های انسانی، و حفظ حریم شخصی و شخصیتی».
۲.

تحلیلی از رابطه ارزش های اخلاقی و تحکیم خانواده از منظر قرآن و سنت(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۰۲ تعداد دانلود : ۱۶۰
خانواده مهم ترین و تأثیر گذارترین نهاد اجتماعی است که در تربیت انسان های متعالی و پی ریزی جامعه سالم نقش اساسی دارد. ادیان الهی و صاحب نظران برای صیانت از این بنای ارزشمند اجتماعی و تحکیم آن، راه کارهایی را با رویکردهای گوناگون جامعه شناختی، روان شناختی و دینی ارائه کرده اند. این پژوهش مسئله مذکور را از منظر اسلام و با رویکرد اخلاقی مورد بررسی قرار داده و رابطه ارزش های اخلاقی با تحکیم خانواده را با روش توصیفی تحلیلی کاوش کرده است. یافته های پژوهش حاکی است؛ رعایت ارزش های اخلاقی، از مهم ترین عوامل تحکیم خانواده است. هرچه ارزش های اخلاقی بیشتر در خانواده رعایت شود پایه های آن مستحکم تر خواهد شد. در این تحقیق ارزش های تأثیرگذار در تحکیم خانواده، به دو بخش ارزش های کلامی و غیرکلامی تقسیم شده است. در بخش نخست، فضایلی همانند راست گویی، پرهیز از دروغ، سپاس گزاری و قدردانی، عذرخواهی و عذرپذیری، نیکو سخن گفتن و پرهیز از توهین، ابراز محبت، به کارگیری اسامی و القاب نیکو، پرهیز از تحقیر و تمسخر؛ و در بخش دوم، تکریم، صبر، حیاء و عفت، عفو و گذشت، پرهیز از تجمل گرایی و کنترل خشم مورد بحث قرار گرفته اند و نقش آنها در تحکیم خانواده تبیین شده است.
۳.

سیرۀ علما و اندیشمندان اهل سنت در زیارت قبور اهل بیت پیامبر (ص)؛ مطالعۀ موردی، زیارت امام رضا (ع) توسط بزرگان اهل سنت افغانستان تا ظهور صفویه(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: زیارت امام رضا (ع) علمای اهل سنت افغانستان وهابیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۱۵
سیره عملی بزرگان اهل سنت افغانستان در زیارت مزار مطهر امام رضا(ع)، مهر بطلانی است بر دیدگاه وهابیت که ضمن تخریب مزارات و اهانت به آنها، مردم مسلمان را از توسل و تبرک به مزارات بزرگان دینی و مذهبی منع و نهی می کنند. مسئله این پژوهش بررسی و تحلیل جایگاه زیارت امام رضا(ع) نزد بزرگان اهل سنت افغانستان تا ظهور صفویه است. این پژوهش با انگیزه واکاوی سفر بزرگان اهل سنت افغانستان برای زیارت امام رضا(ع)و توسل به آن حضرت، با رویکرد نقد دیدگاه وهابیت که زیارت را منافات با توحید می دانند، انجام گرفته است. نیل به این مقصد، در سایه توصیف و تبیین جایگاه و اهمیت زیارت امام رضا(ع) نزد بزرگان اهل سنت با گردآوری داده های کتابخانه ای با روش توصیفی تحلیلی است. برآیند این پژوهش، تبیین حضور بزرگان اهل سنت افغانستان برای زیارت حرم امام رضا(ع) است که در قالب تشرف به حرم آن حضرت، زیارت آن امام معصوم(س)، دعا و نیایش در کنار مضجع آن امام همام و توسل به آن حضرت تبلور یافته است. حضور این بزرگان برای زیارت امام رضا(ع) برخلاف دیدگاه وهابیت است که امروزه در کشور های اسلامی، ازجمله افغانستان، فعالیت دارند و مانع حضور مردم برای زیارت قبور امام زادگان و بزرگان می شوند و سفر برای زیارت اهل بیت پیامبر(ص) را امری ناروا می دانند.
۴.

بررسی و نقد کتاب محمد(ص) برپایه کهن ترین منابع تاریخی درباره ویژگی های شخصی رسول خدا (ص) تا قرن پنجم بعثت

کلید واژه ها: مارتین لینگز ویژگی های شخصی پیامبر اکرم (ص) روش تاریخ نگاری نقد کتاب محمد (ص) برپایه کهن ترین منابع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳ تعداد دانلود : ۲۴
مارتین لینگز از مستشرقانی است که پس از گرویدن به اسلام با انگیزه تبیین شخصیت و تاریخ زندگی پیامبر اکرم(ص) وارد پژوهش در این موضوع شده و کتاب محمد (ص) برپایه کهن ترین منابع را نوشته است. وی در این کتاب ابعاد مختلف مادی و معنوی زندگی فردی و اجتماعی پیامبر(ص) را بررسی کرده است. برخی از دیدگاه های وی در این کتاب برخلاف حقایق تاریخی است. ریشه این اشتباهات ناشی از عدم رعایت اصول روش تاریخ نگاری علمی است. براین اساس، پژوهش حاضر با استفاده از داده های منابع کهن تاریخی و باهدف بررسی و نقد دیدگاه ها و روش تاریخ نگاری مارتین لینگز درمورد زندگی معنوی و شخصی پیامبر اکرم(ص) به روش تحلیلی- اسنادی انجام شد.  نتایج حاصل از نقد کتاب محمد(ص)، اثر مارتین لینگز بر دو محور اصلی متمرکز است: نقد از نظر روش شناسایی و بیان توصیفی حوادث (نقد توصیفی) مانند اسراء و معراج که لینگز جزئیات آن را از مسلّمات گرفته است، و نقد از نظر تحلیل حوادث (نقد تحلیلی) مانند جایگاه پیامبر(ص) به عنوان اجیر در کاروان تجاری. بر این اساس نقد دیدگاه ها و روش تاریخ نگاری مارتین لینگز در قالب سه گونه از نقدهای سندی مانند نقل شبانی پیامبر(ص) در مکه توسط ابوهریره، محتوایی مانند مخالفت مضمون گزارش شکافته شدن سینه پیامبر(ص) با پاک متولد شدن ایشان، و تحلیلی مانند روحانی بودن معراج پیامبر(ص) ارائه شده است.
۵.

نقش امام زادگان در همگرایی فرهنگی و اجتماعی میان شیعه و اهل سنتِ افغانستان (از تیموریان تا معاصر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: همگرایی فرهنگی همگرایی اجتماعی امامزادگان بقاع متبرکه مزارات افغانستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۱۰۴
مزار امام زادگانِ مدفون در افغانستان، در همگرایی بین مسلمانان این کشور، نقش بسزایی دارد. این پژوهش درصدد است جایگاه و نقش قبور امام زادگان مذکور در همگرایی و همزیستی مسالمت آمیز بین مردم مسلمان افغانستان را تبیین و تحلیل کند. این  پژوهش با روش گردآوری داده های کتابخانه ای و به شیوه توصیفی_ تحلیلی انجام گرفته  است. دستاورد این پژوهش این است که قبور امام زادگان در افغانستان، به خاطر قداستی که نزد همه مردم دارند، از اثرگذاری خوبی در همگرایی جامعه برخوردار بوده، و مانند ریسمان وحدت بخش پیروان مذاهب اسلامی را به هم پیوند زده، و از شقاق و پراکندگی مذهبی بازداشته است. این همگرایی در قالب برنامه های فرهنگی، که در این مکانهای مقدس انجام می گیرد (زیارت امام زادگان، توسل، تعلیم و تعلم، دعا و نیایش) و برنامه های اجتماعی (تجمعات فرهنگی_ مذهبی عید نوروز)، در این مراقد متبرک و اماکن مقدس تبلور پیدا کرده است.
۶.

نقش پیمان های پیامبر اعظم (ص) در شکل گیری تمدن اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیامبرأعظم (ص) عهد و پیمان منشور مدینه پیمان عقبه مؤاخات صلح حدیبیه و تمدن اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۷۸
پیامبر أعظم (ص) در طول دوران رسالت خویش، با دوراندیشی، پیمان های متعددی با گروه های سیاسی و اجتماعی فعّال در حجاز امضا کردند. این پیمان ها که با اهل کتاب، مشرکان و مسلمانان بسته شد، نقش مهمّی در تحولات سیاسی و اجتماعی صدر اسلام از جمله زمینه ی مهاجرت پیامبرأعظم (ص) و مسلمانان به مدینه، تشکیل حکومت اسلامی و شکل گیری تمدن اسلامی نقش اساسی داشته اند. این مقاله با گردآوری داده های کتابخانه ای و با روش توصیفی- تحلیلی پیمانهای پیامبر ص را با رویکرد تمدن سازی مورد بررسی قرار داده است. حاصل پژوهش بیانگر این است که مؤلفه های تمدن اسلامی، مانند ایجاد امنیت پایدار، ترویج تعلیم و تربیت، ایجاد سازمان اداری و تشکیلات سیاسی، انسجام اجتماعی، ایثار و فداکاری، رواداری و تساهل و پذیرش تنوع دیدگاه ها و هم افزایی و همگرایی در پیمان های پیامبر وجود دارد. پاسداشت حقوق بشر در پیمان حلف الفضول، دعوت به توحید درپیمان عقبه اولی، زمینه سازی برای نظم اجتماعی و کار تشکیلاتی در پیمان عقبه دوم، ایجاد انسجام اجتماعی، تعیین قلمرو جغرافیایی، حاکمیت و ولایت سیاسی و امنیت پایدار در پیمان عمومی مدینهّ، برادری و اخوت در پیمان مؤاخات، تثبیت حاکمیت سیاسی در پیمان صلح حدیبیه تحقق یافته است.
۷.

موانع پیشرفت جوامع اسلامی از منظر علامه محمدتقی مصباح یزدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: محمدتقی مصباح یزدی پیشرفت انحطاط جوامع اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲ تعداد دانلود : ۹
مسئله پیشرفت و تعالی جوامع اسلامی، در شمار مهم ترین مسائل جهان اسلام است که اندیشمندان و متفکران مسلمان و غیر مسلمان درباره آن سخن گفته اند. علامه محمدتقی مصباح یزدی نیز به عنوان یک فیلسوف و اسلام شناس، با رویکرد فلسفی و دینی در این باره مطالب فراوانی مطرح کرده است. هدف: در این تحقیق، موانع پیشرفت جوامع اسلامی از منظر ایشان مطالعه شده است. روش: روش پژوهش در این تحقیق، توصیفی- تحلیلی و بر اساس مطالعات کتابخانه ای و مراجعه به مکتوبات و بیانات علامه مصباح تنظیم شده است. یافته ها و نتایج: او موانع پیشرفت جوامع اسلامی را در چهار ساحت فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مورد توجه قرار داده است که مهم ترین آنها عبارتند از: عدم شناخت اسلام، سلطه فرهنگی بیگانگان، ضعف باورهای دینی، سطحی نگری و ظاهرگرایی، خودباختگی و تقلید کورکورانه، در ساحت فرهنگی؛ حاکمیت رهبران ناصالح، سلطه کفار و بیگانگان و تفکر جدایی دین از سیاست، در ساحت سیاسی؛ تعصبات نابجای مذهبی و قومی و نژادی، تفرقه و کشمکشهای اجتماعی و شکل گیری هویتهای جدید بر اساس ارزشهای غیر اسلامی، در ساحت اجتماعی و اسراف و تبذیر، رباخواری و دنیاطلبی و اشرافی گری خواص در ساحت موانع اقتصادی.
۸.

نقد دیدگاه مارتین لینگز درباره نقش امیرالمؤمنین علی (ع) در مهم ترین جنگ های عصر پیامبر اعظم(ص)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: علی (ع) مارتین لینگز غزوات پیامبر شرق شناسی نقد تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷ تعداد دانلود : ۹۷
مارتین لینگز از معدود خاورپژوهانی است که از مسیحیت به اسلام گرویده است. یکی از مهم ترین آثار وی، کتابی است با عنوان محمد(ص) بر پایه کهن ترین منابع. وی در این کتاب به بررسی زندگی پیامبر اعظم(ص)پرداخته و گزارش نسبتاً جامعی در این زمینه ارائه داده است. این کتاب، شرح حال برخی صحابه مشهور و نقش و جایگاه آنان را نیز به تفصیل بیان کرده است. تأملات روش شناختی و محتوایی زیادی درباره کتاب مطرح است که یکی از آن ها، «نقش علی(ع)در مهم ترین جنگ های عصر نبوی» است. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل تاریخی و بر اساس سنجه های روش تاریخی، به نقد و بررسی این بخش از کتاب پرداخته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که مارتین لینگز با گزینش بدون منطقِ برخی گزارش ها، عدم توجه به همه شواهد و منابع موجود، نادیده گرفتن برخی گزارش ها و بزرگ نمایی گزارش های دیگر و سرانجام تحمیل پیش فرض های خود بر تاریخ، عملا از اصول و معیارهای پژوهش تاریخی فاصله گرفته و تقریری ناقص از نقش علی(ع) در این جنگ ها ارائه کرده است.
۹.

الجذورُ الثقافیّهِ والسیاسیّهِ والاجتماعیّهِ لقیامِ الإمامِ الحسینِ علیه السلام

کلید واژه ها: قیام الإمام الحسین (ع) الجذور الثقافیه الجذور السیاسیه الجذور الاجتماعیه عوامل قیام الإمام الحسین (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۱۰۵
إنَّ عوامل نهضه عاشوراء وخلفیاتها - باعتبارها أهمّ حدث فی صدر الإسلام - هی من القضایا التی ورد بشأنها آراء ووجهات نظر مختلفه، وقد اعتبر بعض الباحثین أنّ السبب الرئیس لقیام الإمام الحسین علیه السلام هو دعوه أهل الکوفه، ورآى آخرون أنّ إصرار یزید علیه بالبیعه هو العامل الأهمّ، بینما ذهب بعض آخر إلى أنّ الانحرافات السیاسیّه والثقافیّه هی العلّه التامّه لحرکه عاشوراء، وقد ذکر بعضهم أسبابًا أُخری کالعوامل العرقیّه والقبلیّه، وقد أمعن الجمیع النظر فی هذه الحرکه الإلهیّه من زاویهٍ معیّنهٍ وعبّروا عن آرائهم الخاصّه، ولا خلاف بین الباحثین والکتّاب من حیث قبول تأثیر العوامل المذکوره فی وقوع النهضه الحسینیّه أساسًا، لکنّهم یختلفون فی مدی التأثیر والدور الذی کان لکلٍّ من هذه العوامل فی أصل نشوء حرکه عاشوراء، وأما ما یُستنبط من التقاریر التاریخیّه وکلمات قائد النهضه هو أنّ أهمّ سبب لقیام الإمام الحسین علیه السلام هو تعرّض جوهر الإسلام لخطر التحریف، وابتعاد المجتمع الإسلامی عن المثل السامیه التی بُعث به النبی الأکرم|، فکان الهدف الأساس من القیام منع الشقاق وسدّ فجوه الانحراف التی ظهرت فی الفکر الدینی منذ السقیفه، کما أنّ ثمه عوامل أُخرى إلى جانب هذه الأسباب کانت مؤثّره فی حرکه عاشوراء، وقد تمّ البحث فی المقال فی أسباب قیام سید الشهداء علیه السلام وعوامله؛ استنادًا إلى المصادر التاریخیّه القدیمه وخطابات وکلمات الإمام الحسین علیه السلام.
۱۰.

بررسی رابطه فرهنگ وتوسعه سیاسی با تحلیلی بر چگونگی تحولات سیاسی جامعه حجاز در عصر پیامبر اکرم(ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه سیاسی فرهنگ حضرت محمد (ص) حجاز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۸ تعداد دانلود : ۲۰۱
توسعه سیاسی به یک معنا فرآیندی است که در آن برای دولت سازی،کارآمدی نظام سیاسی، ایجاد امنیت پایدار، برقراری عدالت اجتماعی، بردباری در برابر مخالفان، حاکمیت قانون وگسترش امکانات آموزشی تلاش می شود؛ این امور رابطه مستقیم با فرهنگ به عنوان هویت دهنده انسان در زندگی اجتماعی دارد. رابطه فرهنگ با سیاست آن چنان عمیق است که هرگونه تحول بنیادین در امور سیاسیِ در یک جامعه، وابسته به فرهنگ مردمان آن دیار است. بهترین نمونه برای نشان دادن نقش فرهنگ در توسعه سیاسی شیوه پیامبر خاتم(ص) درنهضت مقدس اسلامی است؛ پیامبر خاتم(ص) برای اصلاح وضعیت سیاسی حجاز، مهم ترین و اولین کاری که انجام داد این بود که باورها و ارزش های آن جامعه را اصلاح کرد و از این راه، توانست گروهی متحد، هم فکر و همگرا ایجاد کند و زمینه تأسیس دولت را فراهم نماید. و با توزیع عادلانه قدرت و ثروت، شایسته سالاری، اصول گرایی و قانون مداری، دیپلماسی فعّال و توجه به نیازهای مادّی و معنوی، تحول گسترده ای را در حجاز ایجاد کند.    در این مقاله، رابطه فرهنگ وتوسعه سیاسی با بررسی چگونگی توسعه سیاسی در عصر پیامبر اکرم(ص) و نقش باورها و ارزش های دینی در آن، با استناد به منابع و متون کهن و روش تحلیلی توصیفی مورد بررسی قرار گرفته است.
۱۱.

بررسی و نقد مبانی قرآنی، حدیثی و کلامی کتاب «مکتب در فرایند تکامل»، درباره علم غیب امامان علیه السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدرسی طباطبایی مکتب در فرایند تکامل علم غیب امام مبانی تاریخ فکر ویژگی های امامان در اندیشه اصحاب ائمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳ تعداد دانلود : ۹
از منظر امامیه، ائمه(ع) از اوصاف و ویژگی های قدسی و فراطبیعی بسیاری برخوردارند که یکی از آنها، علم غیب امام(ع) است. کتاب «مکتب در فرایند تکامل» بر اساس نوع جدیدی از مطالعات با عنوان «تاریخ فکر» به ویژگی های امامان(ع) و نحوه نگرش شیعیان اولیه نسبت به مسئله امامت و اوصاف امامان(ع) پرداخته است. بر اساس مبانی این کتاب، آموزه علم غیب(=علم لدنی) و دیگر ویژگی های قدسی امامان(ع) در اندیشه اصحاب ائمه(ع) جایگاهی نداشته و توسط غلات و مفوّضه جعل شده اند. هدف: این مقاله، به منظور رفع چالشها و خلأهای کتاب مزبور درباره علم غیب امامان(ع) و مبانی قرآنی، حدیثی، رجالی و کلامی، آن را نقد و بررسی کرده است. روش: مقاله حاضر با استفاده از روش توصیف و تحلیل نگارش شده است. یافته ها و نتیجه گیری: بر اساس معیارهای مورد قبول مؤلف، علم غیب ائمه(ع) را با آن مبانی سازگار یافته و به یافته های ذیل دست یازیده است: قرآن جنبه های قدسی و غیر طبیعی بسیاری را به انبیا و غیر انبیا نسبت داده و انتساب این جنبه ها با بشر بودن ایشان منافات ندارد؛ شواهد و گزاره های بسیاری نشان از شکل گیری اندیشه اصحاب ائمه بر پایه نصّ الهی و ویژگی های خاص امامت از جمله علم غیب دارد؛ بر اساس مبانی نویسنده کتاب، روایات مشتمل بر صفات ائمه(ع) مانند عصمت و علم لدنی، با قرآن و عقل منافات ندارند و با مسلّمات تایخی نیز سازگارند.
۱۲.

نقش عالمان دینی در گسترش معارف اهل بیت(ع) در ایالت گلگت و بلتستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تشیع گلگت بلتستان اهل بیت و عالمان دین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۸ تعداد دانلود : ۱۴۶
ایالت گلگت و بلتستان در شمال شرقی پاکستان قرار گرفته است. و از لحاظ جغرافیائی، میان کشورهای چین، هند و پاکستان قرار دارد.از این جهت جایگاه خاصی از حیث سوق الجیشی دارد. و هفتاد و پنج در صد جمعیت این ایالت را شیعیان تشکیل می دهند. تشیّع در اواخر قرن هشتم توسط مبلغان و علماء ایرانی وارد، تثبیت و گسترش یافته است. شیعیان در تمامی شهرستان ها این ایالت، بجز شهرستان دیامر حضور دارند و شیعه در این ایالت توسط علماء و مبلغان بومی و همچنین شعراء و حاکمان محلی گسترش یافته است.در این تحقیق نقش عالمان دینی در انتقال اسلام ناب محمدی(ص) وگسترش معارف اهل بیت(ع) در ایالت گلگت و بلتستان در این ایالت بررسی و تحلیل می شود. برای نیل به این مهم از روش توصیفی_ تحلیلی استفاده شده است. عالمان دینی در ادوار مختلف در جاهای مختلف، از جمله ایران و کشمیر وارد این ایالت شدند و برای گسترش معارف اهل بیت(ع) نقش مهمی ایفا نمودند.همچنین عالمان دینی بومی و محلی که عمدتا از فارغ التحصیلان حوزه های علمیه نجف و قم بودند در گسترش معارف اهل بیت(ع) نقش بسزای داشته اند. مساجد، مدارس و حوزه های علمیه و حسینیه ها و نمادها گوشه ای از خدمات علمای بزرگ را نشان می دهد.
۱۳.

بررسی و تحلیل منابع تاریخی درباره رقیه بنت الحسین (س)؛ از آغاز تا قرن هفتم هجری قمری

کلید واژه ها: رقیه بنت الحسین (ع) خرابه شام اسرای کربلا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱ تعداد دانلود : ۱۳
اسارت اهل بیت امام حسین (ع) و واقعه جانسوز شهادت رقیه بنت الحسین (س) در خرابه شام از مصائب بزرگ کربلاست. این واقعه به آن دلیل که در دوره های اخیر توسط برخی از نویسندگان، شکل ادبیات داستانی و افسانه به خود گرفته و مطالبی به آن افزوده شده است، مورد شک و تردید قرار دارد تاجایی که برخی از افراد، با استناد به همین داستان ها، اصل وجود دختری به نام رقیه را برای امام حسین (ع) انکار و یا مورد تشکیک قرار داده اند. پژوهش حاضر منابع کهن در این مورد را تا قرن هفتم هجری قمری مورد بررسی قرار داده و با کاربست روش تاریخی به تجمیع گزاره ها، شواهد و قرائن مرتبط با این موضوع پرداخته و براساس معیارها و ضوابط روش تحقیق در تاریخ، آنها را تحلیل نموده است. پژوهش حاضر، اسناد قابل توجهی را مبنی بر وجود رقیه بنت الحسین (ع) و شهادت ایشان در ایام اسارت خاندان امام حسین (ع) در شام، ارائه داده است.
۱۴.

تحلیلی بر آثار اقتصادی موقوفات پیامبر اکرم(ص) و امیرمؤمنان علی(ع) در حجاز(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: موقوفات عدالت اجتماعی موقوفات حجاز آثار اقتصادی موقوفات حجاز موقوفات پیامبر (ص) موقوفات امام علی (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۱۹
در آموزه های دینی به توسعه اقتصادی و عدالت اجتماعی توجه ویژه ای صورت گرفته و در اسلام برای رسیدن به آن هدف مهم، دستوراتی تشریع شده است. وقف، به عنوان یکی از راهکارها در این زمینه، در تمام ادیان الهی به اجمال مطرح بوده؛ اما اسلام به کارکرد اجتماعی و اقتصادی آن عنایت ویژه ای داشته است. سیره اهل بیت(ع) نیز که به گونه ای تحقق عینی تعالیم اسلام است، این مهم را نشان می دهد. تا قبل از دوران امام محمدباقر(ع) مفهوم صدقات به جای مفهوم وقف رایج بوده و پس از دوران آن حضرت است که مفهوم وقف در منابع فقهی و روایی شیعه به کار رفته است. این پژوهش با بازخوانی گونه های موقوفات پیامبر اکرم(ص) و امیرمؤمنان علی(ع) در منطقه حجاز و با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای به تجزیه و تحلیل آثار اقتصادی آنها پرداخته است. این بازخوانی نشان می دهد که موقوفات پیامبر(ص) و امام علی(ع) که شامل گونه های مختلفی بوده، آثار اقتصادی فراوان به همراه داشته است که اموری چون حمایت مالی از نیازمندان، فقرزدایی، تحقق نسبی عدالت اقتصادی، ایجاد اشتغال، ترغیب مسلمانان به امور خیر و صدقات جاریه، از جمله آنهاست.
۱۵.

تحلیلی بر سیره پیامبر اعظم (ص) در مواجهه با تعصب های نابجا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیامبر اکرم سیره تعصب حمیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۱۶۲
یکی از ناهنجاری های فرهنگی که قبل از اسلام در جامعه حجاز شایع بود و مشکلات اجتماعی بزرگی پدید آورده بود؛ عصبیت و حمیت نابجا به قوم، نژاد، زبان ملی و عقاید بود. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله گرچه قبل از بعثت نیز با شرکت در حلف الفضول)پیمان جوانمردان) عملاً مخالفت خود را با این اخلاق جاهلی نشان داده بود، اما بعد از بعثت با دو شیوه «فرهنگ سازی» و «اقدامات عملی» در محو آن کوشش نمود. در حوزه فرهنگ سازی یک هویت جدید بر اساس یکتاپرستی برای مسلمانان تعریف کرد تا همه آنان از هر قبیله و نژاد تحت لوای آن جمع شوند. و معیارهای جدیدی برای ارزش گذاری تعریف کرد. و به آنان آموخت چگونه کرامت انسان ها و حقوق آنان را پاس بدارند. و با بیان آثار سوءِ عصبیت جاهلی، مردم را از دامن زدن به آن انذار داد. و در حوزه عمل نیز قدم هایی برداشت که به اصلاح رفتار مردم کمک کرد. پیامبر صلی الله علیه و آله با رفتار منطقی و دور از تعصبِ خود با یاران و اطرافیانش، به آنان نشان داد که در مکتب او عصبیت های قومی، قبیله ای و نژادی جایی ندارد؛ و با پیمان عمومی در مدینه بجای پیمان های قبیله ای به ایجاد امت واحده اقدام کرد؛ و با پیمان اخوت بین مسلمانان این هویت جدید را تثبیت نمود؛ و با انتخاب کارگزاران شایسته و برجسته سازی اصحاب مؤمن و لایق از قبائل گوناگون و ملیت های مختلف، الگوی عملی به آنان نشان داد. و با تکریم بانوان و رعایت حقوق آنان به رفع تعصبات جنسیتی اقدام کرد.
۱۶.

بررسی انتقادی روش تاریخ نگاری مارتین لینگز در کتاب «محمد (ص) بر پایه کهن ترین منابع»(با بررسی موردی ایمان ابوطالب)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: روش تاریخ نگاری مارتین لینگز ایمان ابوطالب (ص) کتاب محمد (ص) بر پایه کهن ترین منابع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲ تعداد دانلود : ۱۸۵
مارتین لینگز، متولد 1909م در انگلستان، از معدود خاورپژوهانی است که از مسیحیت به اسلام تغییر آیین داده و آثاری در حوزه مسائل اسلامی پدید آورده است. یکی از آنها کتابی است با عنوان «محمد بر پایه کهن ترین منابع». گرچه وی در این کتاب گزارشی نسبتاً جامع از زندگی پیامبر خاتم(ص) ارائه داده، اما روش تاریخ نگاری وی، با معیارهای پژوهش تاریخی منطبق نیست. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیل تاریخی، روش تاریخ نگاری مؤلف با بررسی موردی «مسئله ایمان ابوطالب(ص)» بررسی شده تا اشکالات کتاب در این زمینه مطرح شود و تصویر شفاف تری از موضوع بحث به مخاطبان ارائه گردد. گزینش بدون ارائه منطق، بی توجهی به تمامی گزاره ها و شواهد، تحمیل پیش فرض ها بر تاریخ و بی توجهی به تمامی منابع، از جمله اشکالات روشی بر تاریخ نگاری مارتین لینگز است که نتیجه آن معرفی چهره ای بی ایمان از حضرت ابوطالب(ص) است. درحالی که بررسی تمامی منابع، گزاره ها و شواهد، ادله و شواهد بسیاری را مبنی بر ایمان ابوطالب(ص) آشکار می کند.
۱۷.

نقدی بر دیدگاه «مادلونگ» درباره بیعت با امام علی (ع) و ریشه جنگ های جمل، صفین و نهروان در کتاب «جانشینی حضرت محمد» (ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علی (ع) مادلونگ بیعت جنگ جمل صفین نهروان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۲ تعداد دانلود : ۲۰۴
در عصر رسول خدا, رهبری و امامت امری آسمانی بود که خداوند می بایست تکلیف آن را معین کند، اما پس از وفات ایشان، عده ای از مسلمانان با انکار نصّ و نصب الهی، این امر آسمانی را به مسئله ای زمینی تنزل داده و راه هایی، از جمله بیت مردم با خلیفه را برای مشروعیت بخشی خلافت، مطرح نمودند. با این مبنا نیز بیعت با امیر مؤمنان علی}، مردمی ترین، پرشورترین و شفاف ترین بیعتی بود که در طول تاریخ اسلام به وقوع پیوسته است. برخی از دروغ پردازان تاریخ(همچون سیف بن عمر) به منظور حفظ حیثیت کسانی که بعداَ بیعت خود را نقض کردند و در برابر علی} به جنگ برخاستند، سعی کردند تاریخ را تحریف کنند و درباره اصل بیعت و چگونگی آن، خلافِ مشهور سخن بگویند. ویلفرد مادلونگ(مستشرق آلمانی) هرچند به رعایت انصاف و اتخاذ مواضع بی طرفانه مشهور است، اما در کتاب «جانشینی حضرت محمد,» با استناد به همان منابع ضعیف، تحلیل های نادرست ارائه داده و دراین باره دچار خطا شده است. او بیعت مردم با امام علی} را مبهم و بیعت برخی از اصحاب برجسته را اجباری تلقی نموده است و ریشه جنگ های سه گانه(جمل، صفین و نهروان) را با جریان بیعت پیوند می دهد. در این مقاله، دیدگاه مادلونگ درباره اصل بیعت، چگونگی آن و ریشه جنگ های سه گانه در عصر حکومت علی} نقد و ارزیابی می شود.
۱۸.

نقدی بر دیدگاه «مادلونگ» درباره خلافت امام علی (ع) درکتاب «جانشینی حضرت محمد (ص)»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جانشینی حضرت محمد ، خلافت اهل بیت ویلفرد مادلونگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۰ تعداد دانلود : ۲۲۱
ویلفرد مادلونگ نویسنده کتاب «جانشینی حضرت محمد(ص)» مستشرقی آلمانی است که مسئله جانشینی پیامبر اکرم(ص)را با رویکرد ویژه ای مورد بررسی قرار داده است. دیدگاه وی نسبت به دیگر مستشرقان، منصفانه تر و عالمانه تر است، اما به خاطر محدودیت های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی که داشته موفق به تبیین درست مسئله نشده است. مادلونگ در مقدمه کتاب، دیدگاه قرآن کریم را درباره جانشینی پیامبر اکرم(ص)تبیین کرده و معتقد است قرآن درباره جانشینی پیامبر هیچ آیه ای ندارد، اما نسبت به رعایت حال خاندان و بستگان ایشان، سفارشات زیادی دارد. وی شیوه پیامبران پیشین را نیز درباره تعیین جانشین بیان کرده که نشان می دهد آنان معمولاً از ذریه خود کسی را برای جانشینی انتخاب کردند و بر این عقیده است که از این آیات می توان استنباط کرد که پیامبراکرم, نیز به این مهم توجه داشته و مایل بوده فردی از خاندان و ذریه خودش را به جانشینی برگزیند، اما قبل از این که بتواند به این امر اقدام کند، مرگش به طور ناگهانی فرا رسیده و موفق به عملی ساختن این قصد نشده است. علاوه بر این، وی آیاتی را که معمولاً درباره فضائل اهل بیت(ع)مطرح می شود، مورد بررسی قرار داده و دلالت همه آنها را رد کرده است. این مقاله درصدد است اولاً دیدگاه وی درباره مسئله جانشینی پیامبر, را تبیین و سپس به طور منصفانه و مستند، نقد نماید.
۱۹.

نقدی بر دیدگاه مستشرقان درباره نقش جهاد در گسترش اسلام (در عصر پیامبر اکرم(ص))(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اسلام جهاد مستشرقان پیامبر اکرم(ص)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰۹ تعداد دانلود : ۱۴۳۹
گسترش سریع اسلام در عصر رسول خدا، ازجمله مسائلی است که توجه دانشمندان به خصوص مستشرقان را به خود جلب کرده است. آنان عوامل متعددی را در گسترش اسلام در عصر پیامبر مؤثر می دانند؛ اما آنچه بر آن تأکید دارند، نقش کلیدی جنگ و جهاد است. در این پژوهش ابتدا دیدگاه های مستشرقان درباره عوامل گسترش اسلام با یک طبقه بندی اجمالی ارائه گردیده و سپس دیدگاهی که رابطه گسترش اسلام با جهاد را عمیق می داند، مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته و ناسازگاری آن با مبانی نظری اسلام و واقعیت های تاریخ اسلام روشن شده است. در بخش پایانی مقاله، به دو مسئله دریافت جزیه از اهل کتاب و جهاد ابتدایی که موهم تحمیل عقیده و استفاده از زور در توسعه اسلام است، بررسی و روشن شده که جزیه، مالیاتی است که حکومت اسلامی در برابر خدماتی که به اهل کتاب ارائه می دهد، دریافت می کند و جهاد ابتدایی نیز نوعی دفاع از حق الله و حقوق انسانی و برداشتن موانع برای ایمان اختیاری مردم است.
۲۰.

دین و نقش آن در پیش گیری و رفع اختلافات اجتماعی از منظر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اسلام دین قرآن چالش ها اختلافات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴۰ تعداد دانلود : ۷۱۰
اختلاف و ستیز انسان ها با یکدیگر از یکسو، از آثار عالم طبیعت و تزاحمات مادی و زندگی اجتماعی انسان و از سوی دیگر، ناشی از زیاده خواهی و استخدام طلبی اوست. ادیان الهی و مکاتب بشری برای پیش گیری و رفع اختلافات، پیشنهاداتی ارائه کرده اند. اسلام نیز به عنوان کامل ترین دین الهی، برنامه هایی در این زمینه مطرح کرده است. این تحقیق با رویکرد تحلیلی، به بررسی مهم ترین دستورهای اسلام در زمینه پیش گیری از اختلافات و درگیریها و رفع چالش های اجتماعی از منظر قرآن کریم پرداخته است. در ابتدا به ده اصل دینی برای پیش گیری از اختلافات و از بین بردن ریشه های آن، و سپس شش اصل مهم دینی برای رفع اختلافات بیان شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان