درخت حوزه‌های تخصصی

چکیده: آموزش عالی در ایران نقش اساسی در نیل اهداف جامعه دارد. یکی از عناصر کلیدی نظام آموزش عالی، برنامه¬های درسی است که به عنوان آیینه تمام نمای میزان موفقیت و شکست نظام آموزش عالی و قلب تپنده آموزش عالی محسوب می¬شوند. ولی علی¬رغم اهمیت و حساسیت برنامه¬های درسی کمتر مورد توجه قرار گرفته-اند. در سال¬های اخیر، تحولات مهمی در سطح جهانی موجب شده برنامه¬های درسی در آموزش عالی بیشتر مورد توجه سیاستمداران، محققان و برنامه¬ریزان قرار بگیرد که برخی از این تحولات عبارتند از: تاکید بر یادگیری مشارکتی و فعال، اهمیت بیشتر یادگیری در برابر تدریس، برنامه¬های درسی کاربردی، دانشگاه مشتری مدار، دانش سبک 2 و دانش بدنی، تلفیق آموزش نظری و حرفه¬ای و برنامه¬های درسی مساله محور و غیره. بنابراین یکی از رویکردهای طراحی برنامه درسی که در نتیجه تحولات اخیر قابل طرح شدن است برنامه درسی وارونه است که با تلفیق دانش بالینی و کاربردی و دانش نظری و پیوند محیط کار و محیط کلاس، فضای یادگیری جدیدی را ترسیم می¬کند که هدف آن یادگیری خود راهبر، یادگیری مادام العمر، پاسخ به مسایل واقعی و اصیل، و پرورش مهارت¬های حل مساله، تفکر خلاق تفکر انتقادی، و مهارت مساله یابی و مدیریت مساله در دانشجویان است. این رویکرد به صورت چهار الگوی سالی، ترمی، نیم ترمی و ماهانه قابل اجرا است.

یکی از تحولات دوران معاصر که اثرات شگرفی را در عرصه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به جای گذاشته و می گذارد، مساله جهانی شدن است. جهانی شدن با ابعادی که دارد (اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی) بر تمامی عرصه ها از جمله تعلیم و تربیت نیز اثرات فراوانی (اثرات مثبت و منفی) به جای می گذارد. امروزه یکی از نمادهای تاثیر پدیده جهانی شدن بر تعلیم و تربیت، یادگیری جهانی و تغییر پارادایم تعلیم و تربیت است. به عبارت دیگر، تاثیر جهانی شدن بر نظام آموزشی، به معنی دگرگونی در پارادایم یادگیری و تعلیم و تربیت است. این مقاله در پی پاسخ به چند سوال اساسی در مورد تاثیر جهانی بر مولفه های اساسی تعلیم و تربیت است؛ از جمله چه نسبتی بین جهانی شدن و تعلیم و تربیت وجود دارد؟ تحولات در اهداف تعلیم و تربیت ناشی از تاثیر جهانی شدن، کدامند؟ برنامه درسی و محتوای تعلیم و تربیت و یادگیری چه تغییراتی می یابند؟ وجوه چالش برانگیز تاثیرات جهانی شدن برای مولفه های تعلیم و تربیت (اهداف، محتوی، ساختار) چگونه است؟ البته در این مقاله به منظور دستیابی به اهداف مورد نظ، بررسی مختصر تاریخچه ظهور جهانی شدن و ابعاد آن نیز مورد توجه قرار گرفته است.

هدف پژوهش بررسی تاثیر آموزش مهارتهای زندگی بر روابط بین فردی، عزت نفس و ابراز وجود دختران نابینای مرکز فاطمه زهرا (س) اصفهان در سال 1386 بود. پژوهش از نوع تجربی بوده و در آن از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را کلیه دختران نابینای این مرکز تشکیل می دادند که از بین آنها دختران بین سنین 20 تا 40 سال به دلیل توانایی درک بهتر جلسات برای تحقیق مد نظر قرار گرفتند و از میان آنها 26 نفر به طور تصادفی انتخاب و در 2 گروه 13 نفری آزمایش و کنترل گمارده شدند. گروه آزمایش به مدت 9 جلسه 2 ساعته و 2 روز در هفته تحت آموزش مهارتهای زندگی قرار گرفتند. ابزارهای مورد استفاده در این تحقیق زیر مقیاس روابط بین فردی از پرسشنامه هوش هیجانی برادبری و گریوز (1384)، پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ (1965) و پرسشنامه ابراز وجود آلبرتی و آمونز بود. نتایج این پژوهش استفاده از تحلیل کواریانس چند متغیری نشان داد که آموزش مهارتهای زندگی بر عزت نفس و ابراز وجود دختران گروه آزمایش تاثیر مثبت معنادار داشته است (001/0>P)، ولی بر روابط بین فردی آنها تاثیر معناداری نداشته است (05/0>P).

زبان می تواند زمینه ساز پیشرفت، انسجام آموخته ها و مشارکت علمی و عملی در دانش آموزان باشد. این موضوع از جنبه های مختلفی قابل بررسی است. با توجه به وجود زبان ها و گویش ها و لهجه های متفاوت در کشور ایران، برآن شدیم که به موضوع دو زبانگی در این مقاله بپردازیم. این پدیده ارتباط مستقیمی با قدرت خلاقیت، تبیین قیاسی، مقوله بندی تحلیل و پردازش و تفسیر کودکان دارد. حفظ زبان اصلی (مادری) نزد کودکان دوزبانه می تواند نقش مهمی در زندگی اجتماعی علمی و فردی آن ها داشته باشد. لذا ضروری است تا معلمانی که با کودکان دوزبانه کار می کنند درک بهتری نسبت به نقش اساسی و عملکرد زبان اصلی نزد شاگردان دوزبانه داشته باشند. شناخت پدیده دوزبانگی و اثرات مثبت و منفی آن بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و رفع تنگناهای احتمالی ناشی از این پدیده ، هدف مهم این مقاله است. در این مقاله به بررسی نقش دو زبانه بودن دانش آموزان دوره ابتدایی در فرآیند تحصیلی آن ها و بیان چالش ها و ویژگی های یادگیری این نوع دانش آموزان و سپس به نتیجه گیری و ارائه راهکار پرداخته شده است روش پژوهش در این مقاله شیوه کتابخانه ای است و از کتاب ها و مقاله ها و سایر وسایل ارتباطی جهت جمع آوری اطلاعات استفاده گردیده است. به امید آن که مورد استفاده همکاران محترم قرار گیرد.

این پژوهش با هدف شناسایی ابعاد و مؤلفه های نظام مدیریت مدرسه محوری و ارائه چارچوب مناسب اجرا گردیده است. جامعه آماری این تحقیق کلیه مدیران، معاونان و معلمان مدارس شهر تهران (95905 نفر) و نمونه آماری به کمک جدول تعیین حجم نمونه مورگان و با روش تصادفی طبقه ای (1093 نفر) می باشند، ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه و مصاحبه است که بعد از تعیین روایی و محاسبه پایایی آن (93/0) اجرا گردید. داده ها به کمک آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل گردید. نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه ها نشان می دهد که ابعاد و مؤلفه های نظام مدیریت مدرسه محوری عبارت انداز: فرضیه اول. در بعد تصمیم گیری شامل مؤلفه های، پذیرش متقابل، مشارکت، مشارکت اکثریت آرا، آموزش نیروی انسانی. فرضیه دوم. در بعد کنترل و نظارت شامل مؤلفه های، خودکنترلی، پاسخگویی فرد در برابر جمع، نظارت و پاسخگویی جمع به جمع و نظارت عالی اداره های آموزش و پرورش. فرضیه سوم. در بعد ارزیابی عملکرد و پاداش عوامل انسانی شامل مؤلفه های، ویژگیهای اخلاقی، شخصیتی، مهارتهای مدیریتی و ارتباطی منابع انسانی، تحصیلات رسمی، مهارتهای فنی و دوره های آموزشی است. همچنین نتایج به دست آمده از مصاحبه با متخصصان و صاحب نظران مدیریت آموزشی نشان می دهد که مهمترین نظریه هایی که به کارگیری آنها در آموزش و پرورش زمینه استقرار نظام مدیریت مدرسه محوری را فراهم می آورد شامل: نظریه فراشناختی، نظریه مدیریت مشارکتی، نظریه آموزش مجازی، نظریه سازمان یادگیرنده، نظریه مدیریت کیفیت جامع و نظریه توانمندسازی نیروی انسانی هستند. پژوهشگر با توجه به نتایج به دست آمده از تحقیق حاضر و تجربیات عملی مدل مفهومی را برای استقرار نظام مدیریت مدرسه محور در آموزش و پرورش کشور به مدیران نظام آموزشی پیشنهاد کرده است.

هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان تاثیر به کارگیری فن آوری اطلاعات بر کارآیی، اثربخشی و تصمیم گیری گروهی کارکنان سازمان فنی و حرفه ای استان مازندران بود. روش تحقیق توصیفی از نوع زمینه یابی و جامعه آماری کلیه کارکنان سازمان فنی و حرفه ای پنج شهر استان مازندران شامل بابل ، قائم شهر ، ساری، نکاء و بهشهر به تعداد 419 نفر بود. نمونه آماری از طریق جدول کرجسی و مورگان 201 نفر محاسبه شد که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردید. ابزار اندازه گیری پرسشنامه محقق ساخته ی بسته پاسخ در طیف پنج گزینه ای لیکرت بود. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 92/0 به دست آمد. به منظور بررسی و تحلیل سؤالات تحقیق از آزمون t تک نمونه ای استفاده شد و نتیجه تحقیق نشان داد که کاربرد فن آوری اطلاعات بر کارآیی، اثربخشی و تصمیم گیری گروهی کارکنان سازمان فنی و حرفه ای، تاثیرگذار است.

مطالعه ی حاضربه بررسی نقش هوش بر خودنظم بخشی عاطفی و رفتاری کودکان می پردازد. برای این منظور رابطه ی هوش با ایمنی دلبستگی، سبک های دلبستگی (ایمن، دوسوگرا، اجتنابی، آشفته، سرگشته) و مشکلات رفتاری کودکان عقب مانده ی ذهنی خفیف (70-50=IQ)، تیزهوش (140-125=IQ) و عادی (110-95=IQ) بررسی گردید. هم چنین رابطه ی بین نوع و سبک های دلبستگی با مشکلات رفتاری در سه گروه فوق الذکر کودکان بررسی گردید. آزمودنی های این پژوهش شامل 91 کودک عقب مانده ی ذهنی خفیف، تیز هوش و عادی شش و هفت ساله (از هـر دو جنس) شـهر تبریز بودند. ابزارهای این پژوهش شامل آزمون های اضطراب جدایی، مقیاس مشکلات رفتاری آخن باخ ، آزمون هوشی ریون پیشرونده و پرسشنامه محقق ساخته جمعیت شناختی بود. برای تحلیل آماری از تحلیل واریانس یک متغیری و آزمون LSD، آزمون t و آزمون خی دو استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که کودکان عقب مانده ی ذهنی فقط در زیرمقیاس خود اتکائی آزمون اضطراب جدایی از دو گروه دیگر پایین تر بوده و تفاوت معنی داری با آنها دارند. یافته ی مهم دیگر آشکار ساخت که کودکان عقب مانده ی ذهنی بیش از کودکان عادی و تیزهوش در معرض خطر ناایمنی دلبستگی قرار دارند. بین توزیع پراکندگی کودکان عقب مانده ی ذهنی در چهار سبک دلبستگی در مقایسه با توزیع پراکندگی کودکان عادی تفاوت معنی دار بود. در حالی که این تفاوت در بین کودکان عادی و تیزهوش مشاهده نشد. هم چنین یافته دیگر نشان داد که کودکان عقب مانده ی ذهنی بیش از کودکان عادی و تیزهوش در معرض خطر مشکلات رفتاری هستند. بالاترین میزان مشکلات رفتاری در دو سبک اجتنابی و دوسوگرا و در دو گروه عادی و تیزهوش مشاهده شد. در حالی که بین سبک های چهارگانه ی دلبستگی کودکان عقب مانده از لحاظ مشکلات رفتاری تفاوت معنی دار وجود نداشت

هدف پژوهش حاضر تبیین معیارهای تالیف و تدوین کتابهای درسی رشته های علوم تربیتی و روان شناسی از نظر محتوایی است. روش این پژوهش توصیفی ـ پیمایشی است و جامعه آماری آن صاحب نظران برنامه درسی و مؤلفان کتابهای درسیاند که با آنان به طور نیمه سازمانیافته مصاحبه شده است؛ بخش دیگر این جامعه، دانشجویان کارشناسی ارشد رشته های علوم تربیتی، مشاوره و روان شناسی و دانشجویان سال آخر کارشناسی این رشتـه ها در دانشگـاه اصفهـان (سال تحصیلی 1386ـ1387) هستند که به سؤالات پرسش نامه پاسخ داده اند. برای مصاحبه با متخصصان و مؤلفان از روش نمونه گیری هدفمند و برای انتخاب دانشجویان از روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی متناسب با حجم استفاده شده است. روش کمی و کیفی، دو روش بهکار گرفته شده برای جمع آوری اطلاعات است. در بخش کیفی از مصاحبه نیمه سازمانیافته و در بخش کمی از پرسش نامه محقق ساخته شامل سؤالات بسته پاسخ با مقیاس سبک لیکرت و سؤالات چند گزینه ای استفاده شده است. به منظور برآورد روایی سؤالات پرسش نامه و مصاحبه، روایی محتوایی و برای برآورد پایایی سؤالات به سبک لیکرت، روش آلفای کرونباخ بهکار گرفته شده است. پایایی پرسش نامه 82/0 برآورد شده است. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از مصاحبه از روش مقوله بندی و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از پرسش نامه از آمار توصیفی و استنباطی و در نرم افزار SPSS (نسخه 15) استفاده شده است.نتایج حاصل از مصاحبه نشان میدهد توجه به دانش قبلی، به روز بودن (از نظر علمی)، مستند بودن، کاربردی بودن محتوای انتخاب شده، مغایرت نداشتن با ارزشـها، مبانی فرهنگی و نیازهای جامعه از جمله مواردی است که مصاحبه شوندگان در بخش محتوایی به آنها اشاره کرده اند. نتایج پرسش نامه نشان داد که از نظر دانشجویان باید به ویژگیهای محتوایی کتابهای درسی مطلوب بیش از حد متوسط (5/3 از 5) توجه داشت.

زمینه: هدف پژوهش حاضر این بود تا با روش مرور سیستماتیکِ منابع علمی، جدیدترین ویژگی ها، سبب شناسی و راهکارهای درمانی اختلال اضطراب جدایی در کودکان را شناسایی و معرفی کند. نتیجه گیری: نتایج بررسی نشان داد که پس از گذشت چندین دهه از شناسایی و معرفی اختلال اضطراب جدایی، همچنان این اختلال به عنوان یکی از اختلال های اضطرابی شایع در آسیب شناسی روانی کودکان مطرح است. نتایج همچنین بیانگر این بود که بروز حالت ترس و نگرانی مفرط در موقعیت های جدایی کودک از والد یا خانه به عنوان مهمترین ویژگی این اختلال شناخته می شود و ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و خانوادگی در کنار یادگیری اضطراب و دخالت عوامل شناختی در سبب شناسی آن تاثیر گذارند. افزون بر این، نتایج نشان داد که اثربخش ترین درمان های شناخته شده برای این اختلال شامل درمان شناختی رفتاری، درمان های خانوادگی، بازی درمانی و درمان دارویی است. در این راستا آموزش والدین و مربیان و معلمان در فرایند درمان اهمیت بسیاری دارد.

"مقدمه: تحقیق حاضر با هدف تعیین تأثیر آموزش بر اساس چارچوب مدل ""پرسید- پروسید"" بر آگاهی، نگرش و رفتار بیماران مصروع انجام گرفت. روش: در این پژوهش نیمه­تجربی، 64 بیمار مبتلا به صرع بزرگ بر اساس معیارهای ورود به مطالعه و به­صورت تصادفی به دو گروه آزمون و شاهد تقسیم شدند. مداخله آموزشی بر اساس الگوی ""پرسید- پروسید"" به­عنوان چارچوب برنامه­ریزی برای آموزش بیماران در گروه آزمون صورت گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش­نامه محقق­ساخته شامل سئوالاتی در زمینه مشخصات جمعیتی- بهداشتی بیماران و شاخص­های الگوی ""پرسید- پروسید"" بود. اطلاعات از طریق تکمیل پرسش­نامه طی مصاحبه ساختاریافته با نمونه­های منتخب در دو نوبت قبل از مداخله آموزشی و دو ماه بعد از آن جمع­آوری شد. یافته­ها : پس از مداخله، در گروه آزمون نسبت به گروه شاهد میانگین نمرات عوامل مستعدکننده شامل آگاهی و نگرش و نیز نمرات عوامل تقویت‌کننده و نمرات رفتارها افزایش معنی­داری داشت (05/0>p)، اما بین میانگین نمرات عوامل قادرکننده در گروه آزمون و شاهد بعد از مداخله تفاوت معنی­داری وجود نداشت (05/0p). در گروه شاهد نیز میانگین نمرات شاخص­های آگاهی، نگرش و عوامل قادرکننده قبل و بعد از مداخله تفاوت معنی­داری داشت. نتیجه­گیری: آموزش بر اساس چارچوب مدل ""پرسید- پروسید"" در افزایش آگاهی، نگرش، عوامل تقویت­کننده و نیز رفتارهای مقابله­ای مثبت در بیماران مصروع مؤثر است."

هدف این مقاله، بررسی میزان انطباق محتوای کتاب تعلیمات اجتماعی پایه پنجم دوره ابتدایی با اصول اساسی انتخاب و سازماندهی برنامه درسی است. جامعه آماری شامل تمام معلمان پایه پنجم ابتدایی شهر بیرجند، 110 نفر مرد و زن بوده، است. نمونه ی پژوهش همه معلمان شهر را شامل می شود. برای گردآوری داده ها، از پرسشنامه ای محقق ساخته با هدف بررسی میزان رعایت «اصول انتخاب محتوا» و «اصول سازماندهی محتوا» استفاده شده است. این پرسشنامه بسته پاسخ با مقیاس 5 درجه ای لیکرت مشتمل بر 42 سؤال می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی شامل آزمون tتک گروهی و دو گروهی مستقل، استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان دادند که میانگین دیدگاه معلمان در باره میزان رعایت اصول انتخاب محتوا و همچنین میانگین مؤلفه های مداومت و توالی در سازماندهی محتوا بالاتر از میانگین فرضی بوده است، یعنی از دیدگاه معلمان اصول انتخاب محتوا و اصل مداومت و اصل توالی در تدوین محتوای کتاب تعلیمات اجتماعی پایه پنجم رعایت شده است. ولی میانگین مؤلفه وحدت، از مؤلفه های اصول سازماندهی محتوا، پایین تر از میانگین فرضی بوده است.

هدف از تحقیق حاضر ارزیابی و تحلیل محتوای کتب درسی زبان انگلیسی دوره راهنمایی تحصیلی بر اساس فرمول خوانایی Fog و نظرخواهی از دبیران مجرب بود. روش این تحقیق توصیفی و از نوع ارزشیابی و تحلیل محتوا می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل دو بخش بود: بخش اول، کتب درسی زبان انگلیسی دوره راهنمایی و بخش دوم شامل، 288 نفر از دبیران زبان انگلیسی شاغل در نواحی پنجگانه آموزش و پرورش شهر تبریز بود. هرسه کتاب دوره راهنمایی و 165 نفر از دبیران زبان بعنوان نمونه آماری این تحقیق انتخاب شدند. برای انتخاب نمونه آماری از بین جامعه مورد مطالعه از جدول مورگان استفاده شد. داده ها از طریق پرسشنامه نظرخواهی از دبیران جمع آوری و با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در تحلیل داده ها از آزمون های آماری T و F استفاده شد.یافتـه های این تحقیق نشان داد کـه از نظـر دبیران، نقـاط قـوت و ضعـف کتابهـا در بخشهای مختلف به قرار زیر است، نقاط قوت عبارتند از: جذاب و خوانا بودن تایپ کتابها، توضیح خوب قواعد دستوری، سازماندهی مطالب از آسان به مشکل، وضوح آموزشها و دستورالعمل ها، مطابقت مطالب کتب با سن فراگیران و در دسترس بودن کتابها برای دانش آموزان و دبیران. نقاط ضعف عبارتند از: عدم جذابیت جلد کتابها، عدم توضیح و تمرین واژگان و تلفظ کلمات، استفاده کم از زبان اصلی، عدم توجه به دانش زمینه ای فراگیران، عدم مطابقت مطالب کتابها با زندگی واقعی و نیازهای دانش آموزان و عدم وجود نوار کاست.در ارزیابی کتب درسی زبان انگلیسی بین دیدگاه دبیران از نظرسابقه تدریس، مدرک تحصیلی و جنسیت تفاوت معنادار وجود داشت؛ اما از نظر ناحیه محل خدمت تفاوت معناداری وجود نداشت. برای محاسبه ضریب دشواری درک مطالب از فرمول خوانایی Fog استفاده شد. نتایج حاصله نشان داد که درجه دشواری متون و درک مطالب کتب درسی زبان دوره راهنمایی پایین تر از حد مطلوب می باشند. به عبارت دیگر، متون و درک مطالب خیلی ساده و آسان می باشند. نهایتا، نتایج حاصل از ارزیابی محتوای کتب درسی زبان انگلیسی، پایین بود.