درخت حوزه‌های تخصصی

ادبیات

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ادبیات جهان ادبیات و مطالعات بین رشته ای انواع ادبی حوزه های ویژه سبکها و جریانهای ادبی علوم ادبی قالب های شعر کلیات گونه های نثر
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۶۴۱ تا ۱٬۶۶۰ مورد از کل ۵۱٬۷۰۲ مورد.
۱۶۴۱.

مقایسه نامه های منشور تاریخ بیهقی و التّوسّل الی التّرسّل با رویکرد ادبی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زبان ادبی دوره ۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 61 - 89

کلید واژه ها: تاریخ بیهقی التوسل الی الترسل منشور صنایع ادبی نامه های دیوانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۶۶
نامه قالبی مهم برای ارتباط میان انسان ها و انتقال پیام هاست که برای نوشتن آن به ویژه در دستگاه حکومتی باید اصول خاصی را رعایت کرد. دیوان رسالت، تشکیلاتی مهم و گسترده در دستگاه سلطنت بود که نامه های دیوانی به نظم و نثر در آن ها نگارش می یافت. تعداد نامه ها، نقش و تنوع آن ها از نظر ادبی نیز درخور تأمل است. نامه های گوناگون که با اسامی ملطّفه، مثال، منشور، رقعه، گشاد نامه، پیمان نامه، فتح نامه، شکست نامه و ... شناخته می شوند اطلاعات مهمی را دربردارند و می توانند منبع مفیدی برای شناخت جهان بینی و قدرت حاکمان زمان باشند. این جستار با هدف بررسی و مقایسه نامه های منشور با تأکید بر جنبه ادبی تاریخ بیهقی و التوسّل الی الترسّل به روش کتابخانه ای و توصیفی - تحلیلی نگاشته شده است. نامه های منشور در تاریخ بیهقی کوتاه هستند، ابوالفضل بیهقی گزارشی کلی و کوتاه از آن ها ارائه می دهد، به صنایع ادبی چندان نمی پردازد و اشاره های اندکی به صنایعی چون سجع، کنایه و تکرار دارد. مفاد منشورها با اهداف سیاسی و نگاه حاکمیتی به منظور سپردن مسئولیت اداره و کنترل نواحی زیردست به اشخاص است. نامه های منشور التوسّل الی الترسّل بلند هستند و بها ءالدین بغدادی در نگارش آن ها صنعت پردازی کرده است، صنایعی مانند تلمیح، تشبیه، استعاره، کنایه، سجع، جناس و تضاد بسامد بیشتری دارند. تاریخ بیهقی به سبب تقدّم زمانی، و بهره مندی بغدادی از آن شایان توجه است؛ اما منشورهای مندرج در التوسّل الی الترسّل به دلیل جنبهآموزشی کتاب، مفصل تر هستند و در آن ها به جزئیات توجه بیشتری شده است.
۱۶۴۲.

بررسی روانکاوانه نشانه های روان-جنسانی در نقاشی های اقتباسی دالی از کمدی الهی دانته

نویسنده:
منبع: هنر و ادبیات تطبیقی سال ۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲

کلید واژه ها: اقتباس دوزخ دانته سالوادور دالی زیگموند فروید عقده ادیپ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۸۷
در پژوهش پیش رو هدف از بررسی روانکاوانه ی نشانه های روان-جنسانی در نقاشی های اقتباسی سالوادور دالی از متن کمدی الهی دانته، یافتن تفاوت ها، شباهت ها، بازتاب نظریه های روانکاوانه ی زیگموند فروید و تحلیل نمادها و نشانه ها در نقاشی های دالی است. دوزخ در کمدی الهی دانته شامل سی و چهار سرود است که پژوهش حاضر از میان آن ها متونی را برگزیده که نشان دهنده ی تفاوت ها، شباهت ها و نظریه های روانکاوانه ی فروید و نمادها در نقاشی های دالی است. پژوهش حاضر از نوع تحلیلی و تطبیقی است که در بررسی نمونه های اقتباسی از روش شناسی نقد روانکاوانه بهره گرفته است. در این پژوهش، محقق از نظریه های فروید به عنوان روش تحقیق استفاده کرده است زیرا فروید هنر شامل ادبیات و نقاشی را شبیه خواب و رویا می دانست. نمونه های مورد استفاده در این تحقیق شامل جملات منتخب از بخش دوزخ در کمدی الهی دانته و نقاشی های اقتباسی سالوادور دالی از این جملات در متن دوزخ دانته است. پژوهش حاضر بخش دوزخ در کمدی الهی دانته را برگزیده زیرا این کمدی به شکل رویا و در خواب به دانته الهام شده و به عبارتی دیگر محصول ذهن ناخودآگاه است. از سویی دیگر، نقاشی های اقتباسی سالوادور دالی مورد بررسی قرار گرفته اند زیرا او نقاش سبک سورئالیسم بوده که رویاها و ذهن ناخودآگاه را در آثارش بازنمایی کرده است. در بررسی تطبیقی نقاشی های اقتباسی دالی از متن دوزخ دانته، نتایج این تحقیق نشان داد که دالی بیشتر به ضمیر ناخودآگاه انسان و نمادهای روان-جنسانی پرداخته است.کلید واژه ها: اقتباس، دوزخ دانته، سالوادور دالی، زیگموند فروید، عقده اُدیپ
۱۶۴۳.

فرهنگ اصطلاحات پزشکی و داروشناسی در ادب فارسی: ارزیابی نقّادانه از منظر میان رشته ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بین رشته ای ادبی سال ۵ بهار و تابستان ۱۴۰۲شماره ۹ 143 - 173

کلید واژه ها: فرهنگ اصطلاحات پزشکی طب سنتی مهدی محقق طب در ادبیات فارسی مطالعات بینارشته ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۸۹
جستار حاضر که در حوزه مطالعات میان رشته ای قرار دارد؛ به نقد فرهنگ اصطلاحات پزشکی و داروشناسی در ادب فارسی (1394) نوشته مهدی محقّق و حمیده حجازی با رویکردی توصیفی انتقادی می پردازد. برای دستابی به این مهم، هم جنبه های صوری و ساختاری کتاب از نظر رعایت اصول نگارشِ علمی مورد توجّه قرار گرفته و هم محتوای کتاب از نظر اهمّیّت مطالب بررسی شده است. علّت انتخاب فرهنگ نام برده توسط نگارندگان این جستار آن است که با وجود تلاش و تدقیق فراوانِ مؤلفان درباره تبیین و شرح اصطلاحات پزشکی در ادب فارسی، اطّلاعات صریح و مکفی در این فرهنگ وجود ندارد. بر این اساس، مقاله حاضر به دور از هر نوع تعصبات و با رعایت انصاف، بر آن است تا با بررسی مؤلفّه های شکلی و محتوایی کتاب، ضمن کاوش در بنیادهای روش شناختی، نوعی بازخوانی انتقادی از فرهنگ یادشده به دست دهد.x x x x x x x x x x x x
۱۶۴۴.

معرفی نسخه خطّی هدایت نامه حزین شیروانی و بررسی ویژگی های سبکی آن(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد سنندج سال ۱۵ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۷ 1 - 22

کلید واژه ها: دیوان هدایت نامه نسخه خطی سبک شناسی عبدالرحیم شیروانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱ تعداد دانلود : ۱۲
عبدالرحیم شیروانی، از گویندگان دوره قاجار بود. نسخه دیوان شامل سه اثر از وی( دیوان، صفاء-القلوب و هدایت نامه)، که در قرن 12، به خط پسرش، میرزا اسدالله، در زمان حیات وی، نوشته شده و به عنوان نسخه منحصر به فرد در کتابخانه ملّی تبریز نگهداری می شود. مقاله حاضر با هدف معرّفی و بررسی ویژگی های سبک شناسی هدایت نامه، به روش اسنادی- توصیفی و آماری و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای بررسی و تحلیل شده، در صدد پاسخگویی به این پرسش است که بارزترین ویژگی های سبکی هدایت نامه چیست؟ نگارنده در صدد معرّفی آن و بررسی ویژگی های رسم الخطّی و سبکی آن در سه سطح زبانی، فکری و ادبی است. اثر حاضر، یک اثر داستانی است که مهم ترین داستان آن، داستان حضرت ابراهیم و ذبح فرزندش، اسماعیل است که تحت عنوان ذبیح نامه، سروده شده است. یافته های پژوهش مبنی بر آن است که هدایت نامه یک نسخه مسوده بوده که در دو وزن از زیر مجموعه بحر هزج سروده شده است. تنها 10 درصد ابیات آن مردّف است. برخی از عیوب قافیه در آن قابل مشاهده است. به جهت شمول مطالب دینی و عرفانی، می تواند برای پژوهش های ادبی، دینی، تاریخی و عرفانی مفید واقع شود.
۱۶۴۵.

بررسی تطبیقی تغییر عادت واره ها و سرمایه های سلبی/ ایجابی در شخصیت زنان راوی (در رمان «پرنده من» از فریبا وفی و «دفترچه ممنوع» از «آلبا دسس پدس» بر اساس نظریه پی یر بوردیو)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جستارنامه ادبیات تطبیقی سال ۷ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۶ 179 - 210

کلید واژه ها: زنان سرمایه ها پی یر بوردیو عادت واره وفی دسس پدس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱ تعداد دانلود : ۱۶
نظریه انواع سرمایه پی یر بوردیو به شیوه های گوناگون، سرمایه ها و تأثیر انواع آن بر یکدیگر را بازنمایی می کند. در تعریف بوردیو انواع سرمایه عبارت است از: سرمایه اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و نمادین. این مقاله با نگاهی مقایسه ای به عادت واره های متأثر از سرمایه های شخصیت زنان راوی در رمان های پرنده من و دفترچه ممنوع میزان اثر گذاری سرمایه ها بر یکدیگر و تغییر عادت واره زنان راوی را بررسی می کند و با روش توصیفی- تحلیلی نشان می دهد عادت واره ها چه تأثیری بر ایجاد سرمایه های مثبت/ ایجابی و منفی/ سلبی دارند. بارزترین عادت واره های منفی عاملان زن در رمان ها؛ سکوت، انفعال، انزوا، تسلیم و تأمین رضایت مردان خانواده بدون کمترین کنش و اعتراض در راستای دیگربودگی زنان راوی است و مشخص ترین عادت واره های مثبت؛ وفاداری، مادرانگی، احساس مسئولیت، ایثار و مهربانی است. در نتیجه، ماهیت عادت واره های زنان یا تغییر نکرده، یا در جهت تولید و بازتولید منفی و سلبی پیش رفته است و یا اگر تغییر اندکی در تولید و بازتولید سرمایه های مثبت مشاهده می شود، در سایه انفعال راویان کم رنگ است. نتیجه مقایسه ای پژوهش، موقعیت ساختاری مشترک دو زن در دو جامعه متفاوت را نشان می دهد که تجربه های مشابه و تکرارشونده آن ها خصلت و عادت واره های مشترکی ایجاد می کند. این منش ها و عادت واره های شبیه به هم به نوبه خود، به کنش های اجتماعی مثبت یا منفی آنان ساختار می بخشد؛ یعنی دستورالعمل هایی را تنظیم و کنشگری آن ها را محدود می کند. یا در فضاهای اجتماعی بسیار اندکی، از انفعال و محدودیت خارج می سازد. ولی در نهایت آشکار شدن انفعال زنان داستان در میدان های اقتصادی، ناکارآمدی فضاهای اجتماعیِ (قبل و بعد از ازدواج)، در به کارگیری سرمایه های اجتماعی و فقر سرمایه اقتصادی، فرهنگی و نمادین را در زنان راوی برملا می سازد
۱۶۴۶.

بررسی تطبیقی مضمون و ساختار نمایشنامه «خسیس» مولیر و نمایشنامه «حکایت مرد خسیس» آخوندزاده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات تطبیقی سال ۱۵ بهار و تابستان ۱۴۰۲شماره ۲۸ 141 - 174

کلید واژه ها: ادبیات تطبیقی آخوندزاده مولیر خساست شخصیت طنز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۸ تعداد دانلود : ۱۸۳
تئاتر به عنوان یکی از انواع ادبی ، همچون پلی میان ادبیات و هنر نمایشی پیوند ایجاد کرده است. تئاتر بیشتر به دو گونه کمدی و تراژدی وجود داشته است. نوع تراژدی در گذشته بر نوع کمدی برتری داشت. در قرن هفده در فرانسه، با ظهور مولیر کمدی به شکوفایی رسید و تحولی در تئاتر کلاسیک ایجاد شد. در ایران نمایشنامه نویسی سابقه چندانی ندارد. اما اشکال سنتی و مذهبی آن همواره وجود داشته است. در این مقاله، ما به بررسی تطبیقی دو نمایشنامه کمدی یعنی خسیس مولیر و حکایت مرد خسیس آخوندزاده پرداخته ایم. در دو اثر مورد مطالعه، خصیصه خساست به عنوان یکی از بزرگترین آفات اخلاقی نشان داده شده که نه تنها روابط خانوادگی بلکه روابط اجتماعی را نیز تحت شعاع قرار می دهد. در این مقاله، ما از نظریات میشل ویینی در زمینه تئاتر و تقسیم بندی او از انواع طنز و نظریات مناندر، نمایشنامه نویس یونان باستان، در زمینه تقسیم بندی شخصیت های نمایشنامه کلاسیک بهره جسته ایم و به بررسی و مقایسه محتوا، شخصیت ها و ساختار دو اثر پرداخته ایم. هدف ما در این مقاله، ضمن بررسی جنبه های مختلف خصیصه خساست در دو نمایشنامه یاد شده، این است که این دو اثر را در موازات با هم قرار دهیم تا نشان دهیم آخوندزاده تا چه حد و چگونه در مضمون و در ساختار نمایشنامه خود از مولیر الهام گرفته است و همانند مولیر هدف او از نوشتن این نمایشنامه آشکار و برطرف ساختن معایب رفتار انسان و افشای مفاسد اجتماعی-سیاسی بوده است.
۱۶۴۷.

بررسی رمان طوبا و معنای شب از شهرنوش پارسی پور بر اساس نظریه داغ ننگ اروینگ گافمن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی سال ۱۹ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۸۱ 145 - 176

کلید واژه ها: Shahrnush Parsipour Touba and The Meaning of the Night Erving Goffman Persian contemporary novel Analysis Goffman's theory of Stigma شهرنوش پارسی پور طوبا و معنای شب اروینگ گافمن رمان معاصر فارسی تحلیل نظریه داغ ننگ گافمن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸ تعداد دانلود : ۲۵
این مقاله به بررسی رمان طوبا و معنای شب نوشته شهرنوش پارسی پور (1368) در چارچوب نظریه داغ ننگ؛ چاره اندیشی برای هویت ضایع شده (اروینگ گافمن، 1963( می پردازد. در نظریه گافمن روابط افراد در زندگی روزانه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این رمان، که روایتگر زندگی طوبا از اواخر دوره قاجار تا دوره پهلوی است به روابط میان شخصیت ها از نگاه گافمن پرداخته می شود. پژوهش با رویکرد توصیفی -تحلیلی انسانشناسانه تلاش خواهد کرد به این پرسش اصلی پاسخ دهد که کدام مضمون داغ ننگ گافمن در این رمان کرد بیشتری دارد. براساس نتایج تحقیق، مهمترین داغ ننگ و برچسب زنیها در رمان طوبا و معنای شب، احساس بی هویتی یا هویت باختگی، انزجار، طرد شدگی، جریان ستیزی، دگراندیشی اجتماعی و شک در باورداشت شخصیت طوباست که اغلب بنمایه های روانی و فرهنگی دارد. داغ بی اعتباری، دودلی، احساس شومی سرنوشت، ناامنی، وسواس و عقده حقارت و در پی آن، بر انگیختگی حس کین توزی و انتقام است که بیش از هر چیز دیگر طوبا یعنی راوی داستان را در بر می گیرد.
۱۶۴۸.

آیا فرای در نقد اتیکال ایتوس را نادیده گرفته است؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقد ادبی سال ۱۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۶۱ 109-75

کلید واژه ها: فرای ایتوس میتوس دایانویا مرحله سمبول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۷۱
فرای متأثر از نگرش های تفسیری قرون وسطی و متعهد به آموزه های اصحاب نقد نو و تکیه بر روش شناختی ساختارگرا، نظریات بدیعی درباره چگونگی تحلیل ساختار اثر ادبی به دست داده است. او در بوطیقای ادبی خود، معنای اثر ادبی را برساخته ای از عناصر و مؤلفه هایی می داند که از زوایای چهارگانه وجه، سمبول، آرکی تایپ و ژانر می توان به آن دست یافت. در چنین چارچوبی، او مؤلفه های ایتوس، میتوس و دایانویا را عناصر اساسی برسازنده معنا بر می شمارد. اما در این میان، به نظر می رسد به شکلی درخور به ایتوس پرداخته نشده است. در این جستار ابتدا با واکاوی لوازم و عواقب نظری آنچه فرای بدان پای بند است، می کوشیم پاسخی برای این مسئله به دست دهیم که اولاً، چرا در نقد اتیکال، که الزاماً مبتنی بر ایتوس است، ایتوس کنار گذاشته می شود. در ادامه، ضمن تبیین روش شناختیِ تحلیل فرای، ایتوسِ وانهاده شده به چه شکلی در چارچوب نظری فرای نمایان می شود. در پایان مشخص می شود که ایتوس نه به واسطه ملاحظات روش شناختی، بلکه به سبب ملاحظات غایت شناختی بخشی از چارچوب نظری فرای را تشکیل می دهد.
۱۶۴۹.

تحلیل و تطبیق صفاءالقلوب شیروانی و نان و حلوای شیخ بهایی بر اساس نظریه ترامتنیت ژنت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی دوره ۱۷ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۷ 282 - 299

کلید واژه ها: صفاءالقلوب ژنت ترامتنیت نان و حلوا شیروانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵ تعداد دانلود : ۱۲
شاعر یا نویسنده برای خلق اثر خود با دنیایی از تاثرات از متون دیگر در ذهن خود در چالش است و با ارتباطی که با آثار پیش یا معاصر خود دارد، دست به آفرینش می زند و از این طریق بین متن ها به شیوه-های مختلف پیوند برقرار می کند که به عنوان ترامتنیت قابل مطالعه و بررسی است. نان و حلوا به عنوان متنی است که شیروانی در نوشتن صفاءالقلوب از آن تاثیر پذیرفته است. هر دو اثر، اثری تعلیمی- عرفانی است. از آنجا که ترامتنیت ژنت به لحاظ تقسیم بندی و جزئی نگری خیلی گسترده تر از نظریات بینامتنی دیگر است، هدف اصلی این پژوهش، کشف انواع روابط ترامتنی بین صفاءالقلوب و نان و حلوا است. در این مقاله تلاش شده به روش تطبیقی-تحلیلی- اسنادی به این پرسش پاسخ داده شود که کدامیک از تقسیمات نظریه ترامتنیت ژنت در مقایسه تطبیقی بین صفاءالقلوب و نان و حلوا مصداق پیدا می کند؟ نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که شیروانی، آگاهانه با نان و حلوا رابطه بینامتنی برقرار کرده و در این راستا از انواع روابط ترامتنی از جمله بینامتنیت(صریح، غیر صریح و ضمنی)، پیرامتنیت، فرامتنیت، سرمتنیت و بیش متنیت(همانگونگی و تراگونگی) بهره برده است.
۱۶۵۰.

جلوه های آشنایی زدایی در «عبهر العاشقین» با رویکرد قاعده افزایی و قاعده کاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان و ادبیات فارسی تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۹ 81-108

کلید واژه ها: عبهر العاشقین روزبهان بقلی آشنایی زدایی قاعده کاهی و قاعده افزایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۷۵
بخشی از عرفان قرن ششم، حاصل اندیشه های «روزبهان بقلی» است. در کتاب «عبهر العاشقین»، روزبهان بقلی با بیان شاعرانه در قالب نثر، اندیشه پویا را با خلاقیت درآمیخته و مرزهای بین شعر منثور و نثر منظوم را درهم تنیده است. در بررسی زبان «عبهر العاشقین» در این پژوهش، مؤلفه های آشنایی زدایی در نثر او با تأکید بر آرای «لیچ» شناسایی شد. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و از ابزار منابع کتابخانه ای استفاده شده است. زبان روزبهان در این کتاب، نظامی ویژه دارد و شگردهای آشنایی زدایی، قاعده کاهی و قاعده افزایی زبانی، متأثر از تجربه های عرفانی روزبهان به خوبی نمود یافته است. قاعده افزایی از طریق فرایند تکرار کلامی به شکل توازن حاصل از تکرار واژگانی است و از این میان تکرار آوایی ناقص بیشتر از تکرار آوایی کامل در قالب کلمات مسجع (متوازی و مطرف) و متجانس وجود دارد. قاعده کاهی (هنجارگریزی) نیز به عنوان عاملی در ایجاد آشنایی زدایی در قالب تشخیص و تشبیه و استعاره، پربسامدترین صور خیال در «عبهر العاشقین» است و ترکیبات واژگان که به شکل هنری و بدیع درآمیخته اند از زبان آشنایی زدایی می نمایند. تتابع اضافات و به کارگیری آیه و حدیث و متناقض نمایی نیز از شگردهای او در این اثر به شمار می آید.
۱۶۵۱.

حس آمیزی استعاری یا مطابقت های میان وجهی؟ بررسی عبارات چند وجهی در «بوستان» سعدی در چارچوب معناشناسی شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان و ادبیات فارسی تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۹ 27-54

کلید واژه ها: حس آمیزی حس آمیزی استعاری بوستان سعدی مطابقت های میان وجهی و معناشناسی شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳ تعداد دانلود : ۵۱
حسامیزی یا آمیختگی حسی در زبان به صورت عبارت های میان وجهی تجلی می یابد و در آن، بینِ واژه های مربوط به وجوه حسی مختلف، انتقال معنا صورت می گیرد. تحقیق حاضر با هدف بررسی سازوکارهای دخیل در تفسیر عبارات میان وجهی در بوستان سعدی و با بهره گیری از رویکرد معناشناسی شناختی انجام می شود. در این پژوهش، نقشِ بدنمندی معنا، مؤلفه های فرهنگی و محتوای ارزشی واژه های حسی و همچنین جایگاه معماری ذهن انسان در انتقال گزاره از یک وجه حسی به وجه حسی دیگر و همچنین برداشت معانی تحت اللفظی و غیر تحت اللفظی از عبارات میان وجهی بررسی می شود. داده های این تحقیق از طریق مطالعه بوستان سعدی و استخراج عبارات حسی جمع آوری می شود و به شیوه ای توصیفی تجزیه و تحلیل می شود. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان می دهد که درک ما از انتقال معنا بین حوزه های حسی نه از طریق استعاره صرف، بلکه به شیوه ای تلفیقی صورت می گیرد. بر این اساس، انتقال معنا در ساختارهای میان وجهی در بوستان سعدی ممکن است بر پایه همبستگی تجربی میان مفاهیم متفاوت، رابطه مجاز مفهومی بین دو پدیده یا بر پایه محتوای ارزشی واژه های حسّی صورت گیرد. بعلاوه گویشوران زبان فارسی به کمک مفاهیم روان شناختی اولیه ای که همه حوزه های تجربه حسی را در برگرفته و در حضور محرک های مشخص فعال می شود، معانی تحت اللفظی متعددی از واژه های حسی در بوستان سعدی برداشت می کنند. ضمن اینکه مؤلفه های فرهنگی زبان فارسی در پالایش مفاهیم و جلوگیری از بروز و ظهور عناصر ناسازگار در زبان نقش دارند
۱۶۵۲.

تأملّی در کارکرد آشنایی زدایی از چهره ی اساطیری اژدها در رمان عینکی برای اژدها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات کودک سال ۱۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۸) 169 - 196

کلید واژه ها: آشنایی زدایی اسطوره رمان عینکی برای اژدها فانتزی معکوس سازی هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳ تعداد دانلود : ۷۴
فانتزی های نوین، ادامه ی اساطیر و قصه های عامیانه اند که با تأثیرپذیری مستقیم یا غیرمستقیم از چهره ها و حوادثِ قصه های کهن الهام گرفته اند. چهره هایی که از عالمی دیگر، از دنیایی که در چشم ما ناممکن جلوه می کنند، پا به دنیای واقعی مردم می گذارند و همانند چهره های اساطیری، رفتاری از آن ها سرمی زند که برای ما، دور از دسترس و ناشدنی می نماید. ویژگی ها و اعمالی از آن ها می بینیم که آرزوها و نیازهای حال و آینده ی ما را بازتاب می دهند، همچنان که اساطیر و حماسه ها پاسخگوی پرسش ها و بیانگر تشویش ها و آرزوهای نیاکان ما بودند. اژدها در رمان عینکی برای اژدها، اثر محمدهادی محمدی، نمادی از افسانه های رو به فراموشی است که نویسنده قصد دارد با این رمان اهمیت افسانه ها، حماسه ها، قصه های عامیانه و... را به نسل جدید یادآور شود. در این مقاله کوشش شده است که اژدهای این رمان با اژدهایان اساطیری و حماسی (به ویژه در اشعار شاهنامه) مقایسه شود، وجوه تشابه و افتراق آن ها بررسی گردد و کارکردهای اجتماعی اژدهای فانتزی تبیین شود. همچنین به این پرسش پاسخ داده شود که اگر هدف از این فانتزی جلب توجه نسل جوان به افسانه هاست، چرا با وجود دو افسانه گوی فعال، یعنی بی بی ترنج و ننه اژدها، در کل رمان حتی یک بار هم افسانه ای از آن ها نمی شنویم؟ 
۱۶۵۳.

بررسی فعل ساده و مرکب در مجالس سبعه مولوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های دستوری و بلاغی سال ۱۳بهار و تابستان ۱۴۰۲شماره ۲۳ 64 - 81

کلید واژه ها: مجالس سبعه نثر مولوی فعل فعل ساده فعل مرکب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶ تعداد دانلود : ۳۲
مجالس سبعه یکی از آثار مهم جلال الدین محمّد مولوی است که از هفت خطابه یا هفت مجلس وعظ فراهم آمده است. این گونه نثر که نثر خطابی نامیده می شود و عالی ترین اندیشه ها را به وسیله ساده ترین اشکال منطقی القا می کند، به وسیله بزرگانی مانند: خواجه عبدالله انصاری، ابوسعید ابوالخیر، ابوالفتح شهرستانی، روزبهان بقلی، بهاءولد، مولوی، شمس تبریز و نیز سعدی در مجالس بیان شده است. در این گونه نثر برای اقناع مخاطب و القای مفاهیم عرفانی و اخلاقی به نیکی بهره گرفته می شود. مهمترین ویژگی این گونه نثر، نزدیکی به زبان گفتاری است که گاه با نثر ادبی در آمیخته است و سادگی نثر و مسجع بودن از ویژگی های آن است. با توجه به همین جایگاه مجالس سبعه و ویژگی های زبانی آن، در این مقاله با شیوه توصیفی- تحلیلی، موضوع کاربرد فعل مرکب که از مهمترین مباحث دستوری است و کاربرد درست آن و نیز به کاربردن نابه جای آن در استواری و نا استواری سخن بسیار تأثیرگذار است، در مجالس سبعه جلال الدین مولوی بررسی شده است. کاربرد افعال در این مجالس، ما را با کاربرد طبیعی در آن روزگار و تحلیل دقیق از نظر دستوری یاری می رساند. در این پژوهش دریافتیم که مولانا بیشتر به کاربرد افعال ساده توجه داشته و در بسیاری موارد افعال ساده فراوان از یک ریشه یا ریشه های گوناگون پیاپی یا با فاصله اندک به کار برده است؛ گاه نیز شکل ساده و مرکب یک فعل را در کنار هم آورده است. برخی از افعال مرکب نیز متأثر از وجود کلمات عربی در ساختار فعل مرکب است و گرچه خود در عربی به شکل بسیط به کار می روند، ولی در فارسی و مجالس سبعه به فعل مرکب تبدیل شده اند. رعایت سجع نیز عاملی برای کاربرد ساختار فعل به صورت ساده یا مرکب بوده است.
۱۶۵۴.

بررسی غزلیات حافظ بر اساس نظریه کارکردهای ارتباطی یاکوبسن

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زبان ادبی دوره ۱ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 62 - 92

کلید واژه ها: غزلیات حافظ نقش های زبان نظریه ارتباط کلامی یاکوبسن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۵۲
یاکوبسن، ابزارهای تاثیرگذاری زبان را در شش حوزه عاطفی، ترغیبی، ارجاعی، فرازبانی، همدلی و ادبی معرفی می کند. به نظر او هنرمند با هدایت پیام خود از طریق این شش مجرا می تواند مخاطب را تحت تأثیر قرار دهد. نقش های زبان و جهت گیری آن ها عاملی تعیین کننده در شیوه بیان نویسنده و بازنمایی نگاه وی به دنیای اطراف است. هر کدام از این نقش ها با جهت گیری به سوی مخاطب، گوینده، موضوع پیام و امثال این موارد، باعث بازنمایی هایی متمایز از موضوعی یکسان در نوشتارهای مختلف می شوند. در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای نشانه های نقش های زبان در غزلیات حافظ با تکیه بر «فرایند ارتباط یاکوبسن» مطالعه و بررسی شد. از میان دو گروهِ کارکردگرایان و ساختار گرایان، ره یافت دوم مبنای کار، و نسخه حافظ غنی قزوینی مِلاک عمل قرار گرفت. با بهره مندی از دستاوردهای زبان شناسی و نقش شعری زبان، می توان تصرفات شاعرانه را در غزلیات حافظ بهتر نمایاند. راز ماندگاری اشعار حافظ، تصرفاتی است که او آگاهانه در حوزه زبان انجام داده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که با توجه به ویژگی های زبانی و محتوایی غزلیات حافظ، هر کدام از نقش های زبان را در غزلیات وی با تکیه بر نظریه ارتباط یاکوبسن می توان در سه محور بررسی نمود: 1) ساختار، 2) درون مایه، 3) مخاطبان. بررسی ساختار جملات بیانگر این مطلب است که در بیشتر ابیات اجزای اصلی و فرعی مانند نقش های نهادی، متممی، مفعولی و مسندی، و قیدی هر کدام به نحوی در انتقال پیام مورد نظر شاعر تأثیرگذارند.
۱۶۵۵.

Trauma and Recovery in Shaila Abdullah’s "Saffron Dreams"(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Critical Literary Studies, Vol ۴, No ۱, Autumn and Winter ۲۰۲۱-۲۰۲۲ 163 - 182

کلید واژه ها: Trauma recovery Narrative Techniques Saffron Dreams Shaila Abdullah

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۲ تعداد دانلود : ۳۱۹
This paper aims to analyze the impact of the traumatic experiences on the identity formation of Shaila Abdulla’s main character in Saffron Dreams and elaborates on how she manages to overcome her diverse emotional burdens. The author, who is concerned with Muslim women’s multiple identities and struggles in the American Diaspora, discusses the challenges of living in the increasing Islamophobic climate in the aftermath of 9/11 through the life of her heroine, Arissa Illahi, a Pakistani writer and artist, who loses her husband in the collapse of the World Trade Centre. Judith Herman’s conceptions of trauma and recovery are applied to discuss the impact of trauma on the identity formation of the character and how she succeeds to go through the process of healing. The paper also analyzes the literary strategies and narrative techniques in this feminist trauma narrative to indicate how the author has tried to represent what is originally marked by voicelessness. The results of the study demonstrates that although the traumatic event of 9/11 and its consequences has devastating effects on Arissa, she as an artist is able to utilize her psychological resources and to take advantage of familial ties to cope successfully with the traumatic experiences in her life, tolerate adversities, and even develop an optimistic view point about new possibilities for her future life. This paper supports the aim of contemporary feminist traumatology which is to make women’s trauma visible, give meaning to it, and ultimately create frameworks that promote the healing of trauma. Cathy Caruth, Judith Herman, and Laurie Vickroy are among the main theoreticians of the research.     
۱۶۵۶.

Flipped Learning on Reading and Grammar Achievement at a Language Institute in Kerman-Iran (2021)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Critical Literary Studies, Vol ۴, No ۱, Autumn and Winter ۲۰۲۱-۲۰۲۲ 183 - 199

کلید واژه ها: EFL Learners Flipped Instruction Grammatical Knowledge Reading Comprehension

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹ تعداد دانلود : ۲۰۴
This study seeks to explore the effectiveness of flipped instruction on the Iranian intermediate English as a Foreign Language (EFL) learners reading comprehension and grammar learning. As the participants of the study, 60 Iranian intermediate EFL learners from a language institute in Kerman, Iran, were recruited based on convenience sampling in the form of two intact classes. Then, to conduct randomization, the two classes were randomly assigned to two groups namely, flipping group and control group. Next, the two groups were exposed to 14 treatment sessions in which reading comprehension and grammar were taught to the flipping group through explicit flipped instruction and to the control group through non-flipped mainstream instruction used in the institute. Data collection tools employed in the study included the Quick Placement Test (QPT), Michigan test of grammar, Michigan test of reading, and SPSS 21 software. The results revealed the significant effectiveness of flipped instruction on the Iranian intermediate EFL learners' reading comprehension and grammar learning. Accordingly, it is suggested that EFL teachers use flipped instruction if they seek to enhance EFL learners' reading comprehension and grammatical knowledge.
۱۶۵۷.

توصیف و تحلیل شبکه آموزشی شاد از منظر زبان شناسی

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزش زبان فارسی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۲ 67 - 87

کلید واژه ها: آموزش مجازی فضای مجازی نرم افزار کاربردی شاد الگوهای غیرمعیار زبان فارسی قرض گیری زبانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲ تعداد دانلود : ۱۶۰
با گسترش ویروس کرونا در تمام نقاط کشور و اجتناب از تجمع افراد در مکان های شلوغ، مدارس به عنوان اولین مکان ها پیشگام این امر شدند که از تجمع افراد جلوگیری کنند. آموزش از راه دور در فضای مجازی توسط معلمان و با هماهنگی مدارس، دانش آموزان را از حضور فیزیکی در مدارس بی نیاز کرد. وزارت آموزش و پرورش نوعی سیستم آموزشی را برای دانش آموزان طراحی کرد. این سیستم «شاد» نام دارد که مخفف «شبکه آموزشی دانش آموز» است و یک نرم افزار کاربردی می باشد. این پژوهش به لحاظ ماهیت از نوع پژوهش های توصیفی است که به روش کیفی به تحلیل داده ها می پردازد و ضمن آسیب شناسی آن، راهکارهای مناسب برای ارتقاء کیفیت آموزشی این شبکه ارائه می دهد. هدف از این پژوهش، تحلیل شبکه آموزشی شاد از منظر اصول زبان شناختی و ارائه راهکارهای مناسب برای ارتقاء کیفیت آموزشی این شبکه است. در این پژوهش تعداد 100 جمله از سه مقطع ابتدایی، دوره اول و دوره دوم متوسطه براساس چارچوب نظری الگوهای غیرمعیار زبانی ذوالفقاری (1385) در سه حوزه فنی، زبانی و بلاغی بررسی شده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد که بیشترین الگوهای غیرمعیار در حوزه فنی مربوط به املای نادرست به میزان (30%)، در حوزه زبانی مربوط به اسم به صورت استفاده بسیار زیاد از واژه های قرضی به میزان (20 %) و مربوط به فعل در شکل ناهماهنگی نهاد و فعل به میزان (15%) و در حوزه بلاغی مربوط به جابه جایی ارکان جمله به مقدار (19%) است. این نتایج نشان می دهد که خطاها به دلیل بی اطلاعی دانش آموزان نسبت به زبان فارسی و نقص سخت افزاری یا لغزش و خطای دست یا انگشت رخ می دهد.
۱۶۵۸.

“The Other jouissance” and “Desire” in Emily Dickinson’s “I Taste a Liquor Never Brewed”: A Lacanian Approach(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Critical Literary Studies, Vol ۴, No ۱, Autumn and Winter ۲۰۲۱-۲۰۲۲ 79 - 92

کلید واژه ها: Emily Dickinson Other Jouissance desire Lacanian psychoanalysis mysticism signifier

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۱ تعداد دانلود : ۲۴۵
The present article investigates Emily Dickinson's poem "I taste a liquor never brewed" and aims to solve the confusion of scholars that struggled to specify the precise meaning of some of the terms in the text and fully appreciate the psychic dynamics of it in terms of Lacanian psychoanalysis. The first question the article asks is how is 'desire' represented, and the second is whether the speaker of the poem longs for an 'Other jouissance.' In Seminar XX, Lacan defines Other jouissance as the most intense and ineffable kind and equals it to the jouissance of the mystics. Desire, in Lacanian teachings, is unattainable and an inevitable consequence of language. The famous Lacanian maxims "desire is the desire of the Other," and the "Other is the treasure trove of signifiers" indicate that desire could be represented through signifiers. The article integrates These Lacanian notions in Paul Ricoeur's three-staged hermeneutic Arc, which consists of 1) explanation, 2) understanding, and 3) appropriation. The poem will undergo these three stages of interpretation. By the end of the last stage, the world of the text is appropriated by the selected Lacanian notions. The results of the study are the following: 1) the poem is unique in displaying what Lacan termed 'Other jouissance,' 2) it demonstrates an intense desire for a supreme being—the Other, 3) desire is explicitly named in the poem: it is manifested explicitly in the words ‘liquor," tankards," Alcohol," inebriate," debauchee," drams," drink," little tippler.'
۱۶۵۹.

چاووش نامه به منزله گونه ای مذهبی

نویسنده:
منبع: طالعات ادبیات شیعی سال ۱ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 11 - 46

کلید واژه ها: فرهنگ عامه ادبیات شیعی چاووش خوانی چاووش نامه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۱۰۳
ادبیات شیعی بخشی از ادبیات غنی فارسی است. این نوع ادبی از همان آغاز قرن چهارم در کنار شعر فارسی شکل گرفت. این میراث ادبی بخشی به صورت مکتوب در قالب دیوان ها و منظومه های شیعی باقی مانده و بخش مهم دیگر شکل شفاهی دارد. اغلب اشعار و متون منظوم شیعی، آیینی هم با خود دارند که باعث ماندگاری آن ها شده است. یکی ازاین گونه های مهم چاووش نامه ها و آیین چاووشی است. چاووشی، شعر پیشواز و مشایعت از حاجیان و زائران اماکن مقدس است. عشق مردم به زیارت باعث رونق این آیین و گونه شده و تاکنون ده ها منظومه و صدها شعر در قالب های مختلف با مضامین و کارکردهای مختلف در پیرامون این آیین شکل گرفته است. در این مقاله ضمن بررسی این گونه، به ساختار و محتوای آن می پردازیم و از وجوه ادبی و مردم شناسی بررسی می کنیم و درنهایت مهم ترین چاووش نامه ها را معرفی می کنیم. بررسی های ما نشان می دهد که چاووش-خوانی، از سنت های بسیار رایج در تمام نواحی و مناطق ایران بوده است که با برخی ویژگی های خاص، عموماً کارکرد مشترک مذهبی دارد.
۱۶۶۰.

بررسی ابعاد بینامتنیت واژگانی و تصویری شفیعی کدکنی با اخوان و شاملو

نویسنده:
منبع: نقد، تحلیل و زیبایی شناسی متون سال پنجم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۵ 126 - 146

کلید واژه ها: بینامتنیت شعر معاصر شفیعی کدکنی مهدی اخوان ثالث احمد شاملو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۰ تعداد دانلود : ۱۸۴
محمدرضا شفیعی کدکنی از شاعران معاصر است که در شعر خود رابطه بینامتنی گسترده درزمانی و همزمانی داشته است؛ او هم به شکلی گسترده از میراث غنی ادب فارسی در شعر خود سود جسته و روابط بینامتنی گسترده‌ای با شاعران سنّتی فارسی و بخصوص حافظ داشته و هم آشنا به جریانات شعری معاصر و شاعران برجسته معاصر بوده و روابط بینامتنی در سطوح مختلف با شاعران معاصر داشته است. روابط بینامتنی او با شعر سنّتی، بسیار مورد کاوش قرار گرفته و مظاهر این رابطه بینامتنی توسط پژوهشگران، مورد بررسی و مداقّه قرار گرفته است. با توجه به حجم قابل توجه پژوهش‌ها در زمینه رابطه بینامتنی درزمانی، رابطه بینامتنی شفیعی کدکنی با شاعران معاصر چندان مورد پژوهش قرار نگرفته است و به شکلی بسیار گذرا و خلاصه وار اشاراتی به آن شده است. در پژوهش حاضر، با نظر به خلأ موجود در این بخش، تلاش شد تا رابطه بینامتنی شفیعی در ساحت واژگان و تصاویر شعری با دو تن از شاعران برجسته معاصر؛ مهدی اخوان ثالث و احمد شاملو مورد بررسی و پژوهش قرار گیرد و ابعاد رابطه بینامتنی او با این شاعران در این دو ساحت با پرداختن به نمودها و مظاهر این رابطه، آشکار گردد. نتیجه پژوهش روشن می‌سازد که رابطه بینامتنی با شعر معاصر نیز بخش قابل توجّهی از رابطه بینامتنی شفیعی کدکنی را شامل می‌شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان