درخت حوزه‌های تخصصی

اگر در فهرست عمومى کتابخانة ملى فرانسه جستجو کنیم، مشاهده مىکنیم که مجموعه اى از آثار، در آغاز دهة 1980، شروع به بها دادن به اصطلاح «منظر شهرى» در عناوین خود مى کنند، و این با شتاب گرفتن استفاده از این عبارت، چه به صورت علمى و چه به معناى متداول، از سال 2000 به بعد همراه است. ما فرض مى کنیم که کاربرد آن از مفهوم سادة «چارچوب زندگى و محیط» فراتر مى رود. فهم شهرها مستلزم اندیشیدن با رویکردهاى جدید است. دیگر این تنها فرم شهر، و ساخت و ظاهر آن نیست که مورد توجه قرار مى گیرد، بلکه جوهر آن استکه در روابط شهر/ طبیعت/ تاریخ مورد پرسش قرار مى گیرد. همچنانکه پژوهشگرانى چون اگوستن برک (Augustin Berque) جغرافى دان نشان داده اند، پیچیدگىِ درکى که ساکنین در فرهنگ ها و دوره هاى زمانى مختلف، از محیطشان دارند، به یک عنصر کلیدى درتفکرات معاصر تبدیل شده است. اصطلاح «منظر شهرى» در توصیف شهرهاى آن سوى مرزها و نشان دادن شهرهاى بیگانه و دوردست، با تفاوت هایشان در ""مکان"" (رابطه اى که جامعه را به محیط آن پیوند مىدهد)، جایگاهى اساسى دارد.

با حمله ناپلئون به مصر در آستانه قرن 19 و شکست نظامی عثمانی، تنظیمات به عنوان اولویتی مهم در راستای نوسازی امپراطوری در دستور کار قرار گرفت. این نقطه عطف تاریخی، سومین تلاقی و مهم ترین تلاقی جهان اسلام با جهان غرب بود، در این زمان ارتش مدرن فرانسه عظمت بزرگ ترین امپراطوری اسلامی را در هم شکست و مسلمانان را با پرسش علت عقب مانندگی خود از پیشرفت های نظامی و علمی غربی که تا پیش از آن خود را از آن برتر و بی نیاز می دید، روبرو ساخت. عثمانی به منظور رفع این عقب ماندگی، به اتخاذ الگوهای غربی روی آورد. نوسازی با اولویت نظامی و تاسیس آکادمی های نظامی انجام گرفت و سپس به سایر حوزه ها تسری یافت. بطوری که اولین آکادمی هنرهای زیبا در 1883 در استانبول تاسیس شد. از این رو، پژوهش حاضر، علاوه بر هدف آشنایی با هنر مدرن عثمانی و تکوین گفتمان هنری نوگرای عثمانی، می کوشد به این پرسش ها پاسخ دهد که گفتمان ویژه هنر مدرن عثمانی چیست؟ و چگونه در آثار نقاشی تجلّی یافته است. بدین منظور، شرایط جامعه عثمانی از قرن 19 تا استقرار جمهوری مطالعه شده و آثار هنرمندان برجسته مدرن عثمانی مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد، گفتمان هنری نوگرا در عثمانی پیوندی تنگاتنگ با گفتمان نوسازی یا مدرنیزاسیون دارد، که گفتمان نوسازی در عثمانی معادل است با «غرب گرایی» که در حوزه هنر بواسطه اتخاذ الگوهای غربی وانتقال آموزش هنر از کارگاه های درباری به مدارس نظامی و سپس به آکادمی هنرهای زیبا نمودار شد. با تاسیس نهاد هنری جدید مانند آکادمی هنرهای زیبای استانبول در 1883، آموزش هنر به شیوه غربی به عنوان بارزترین مصداق نوگرایی نهادینه شد. از دیگر مصادیق تاثیر گفتمان نوسازی بر نقاشی عثمانی، می توان به تصویر کردن زنان، مستند نگاری نوسازی شهری و روستایی و استفاده از سبک های مدرن اشاره کرد.

قرن هجدهم عصر شکوفایی علم و فلسفه و از سوی دیگر رونق نقاشی در عالم هنر غرب به شمار می آید. در هر نقطه از اروپا، فلاسفه، شعرا، نجبا و سیاسیون تمایل خود را به ایجاد باغ های زیبا نشان می دهند. اما تنها در انگلستان استیل جدید پیدایش مناظر بدیع از طریق نقاشی به وجود می آید. این باغ های جدید برخلاف باغ های فرانسه، سمبل بی نظمی در باغ های جهان شمرده می شوند. تبعات این تحول عظیم در هنر باغ سازی جهان تاکنون ادامه دارد. با توجه به این اهمیت، علل ایجاد این باغ ها و منابع الهام آنها سؤالات این تحقیق هستند. آیا تنها علل سیاسی در این تحول عظیم نقش داشته اند؟ یا اینکه دلایل دیگری نیز تأثیرگذار هستند؟ حقیقت انکارناپذیر این است که در طراحی فضای سبز انگلستان قرن هجدهم، انقلابی به وقوع پیوست که تأثیرات سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و هنری در حرکتی یکپارچه، این تحول را رقم زدند. باغ انگلیسی برخلاف نظریه هایی که آن را بدعتی در ساختار باغ سازی جهان می خوانند، نوعی بازگشت به دنیای زیبای کهن داشت. در حقیقت این باغ ترکیبی از نقاشی، شعر، خیال و شکل های دیگر از اغراق های شخصی بود که عمق ریشه آن تحت تأثیر ادبیات نئوگوتیک قرار داشت.

محدوده های شهری و روش منطقی تعیین و تدقیق آنها را می توان جنبه فراموش شده در نظام شهرسازی ایران دانست. هر چند در مراحل تدوین و تکوین قوانین شهری در ایران، عناوین متناظر موضوع بحث محدوده های شهری(حریم، محدوده خدماتی، حریم استحفاظی، حوزه، حد مصوب و 16 واژه دیگر) به صورت متواتر به کار رفته اند، ولی این تواتر و تکرار بر ناکارآمدی قوانین ملاک عمل افزوده تا هیچ گاه مکانیزم مطلوبی برای تعیین سطح منطقی آنها موجود نباشد. تجارب نظام شهرسازی ایران در قالب تهیه و اجرای طرح های توسعه شهری و بررسی چالش های فراروی آن گواه این ادعاست که امروزه بخش قابل توجهی از چالش های فراروی شهرسازی ایران(پراکنده رویی شهری، دسترسی غیرمؤثر به خدمات شهری، بورس بازی زمین، اسکان غیر رسمی، تغییر کاربری اراضی و ...) مستقیماً متآثر از رویه های نادرست در تعیین سطح منطقی محدوده و حریم در شهرهاست. اما به راستی ملاک و شاخص بهینه تعیین سطح محدوده های شهری در ایران چیست؟ برای پاسخگویی به این سؤال، پس از آسیب-شناسی رویه های موجود و مطالعه طرح های جامع مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری، با استفاده از روش طوفان مغزی و تکنیک دلفی با 45 کارشناس صاحبنظر همفکری و پس از ادغام نتایج، 5 عامل اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، طبیعی و قانونی و 18 زیر عامل(شاخص) شناسایی و با توجه به ماهیت علی- معلولی در قالب تکنیک Fussy Dematel مدلسازی شدند. مهم ترین یافته های پژوهش حاضر عبارتند از؛ اول، استخراج و پیشنهاد عوامل و شاخص های تعیین سطح منطقی محدوده و حریم در شهرهای ایران، دوم، تعیین الگوی اثرگذاری و اثرپذیری شاخص منتخب و سوم، اولویت گذاری شاخص ها به عنوان ملاک عمل تعیین سطحی منطقی محدوده و حریم در شهرهای ایران.

گرایش به کاربرد نماد ، نشانه و رمز همواره با نوع بشر همراه بوده است. دیرپا ترین آنها را در آثار انسان های نخستین که به دلایل تکنیکی بیشتر در قالب نقاشی های دیواری است دیده ایم و در جامعه ی امروزی دیگر کمتر بستری را می توان یافت که در آن نشانی از نمادها و نشانه ها نباشد زیرا که نماد و نشانه برای بروز و ظهور، بستری جز ذهن خلاق خالق خود نمی طلبد، . اما نشانه نیز به عنوان یکی از اقسام رابطه، برای برقراری ارتباط نیازمند جامعه ای پویا ست که طرف دوم این ارتباط اند. میزان کاربرد نماد و نشانه در جایگاه های مختلف و گستردگی و تنوع اقسام آن از جمله مواردی است که همواره بر پیچیدگی کشف معنای حقیقی آن افزوده است. و این شناخت نادرست همواره تگنای این ارتباط بوده است. مقاله در پاسخ به دو سوال نماد و نشانه چیست و جایگاه کاربرد آنها در معماری کجا ست؟و تفاوت کاربرد نماد و نشانه در دوره های صفوی و معاصر در چیست؟سعی بر آن دارد تا با اشاره به انواع نشانه و ارائه ی دسته بندی از جایگاه های کاربرد نماد و نشانه در آثار معماری، به بررسی تطبیقی آثار دو دوره ی معماری ایران بپردازد. در این راستا با استفاده از ترکیب روش های تحقیق استدلال منطقی و تفسیری- تاریخی به بحث پیرامون انواع نشانه، جایگاه های کاربرد آن در معماری و تحقیق در نمونه های موردی پرداخته شده است. در انتها با مقایسه ی دو دوره ی صفوی و معاصر به بررسی تفاوت ها و شباهت ها و روند کاربرد نماد و نشانه در بستر معماری خواهیم پرداخت.

در روشها و فرآیندهای سیستماتیک طراحی و تولید صنعتی و سنتی ناب مبانی معین و مشخصی به طور مشترک تأثیرگذار هستند . این مبانی عمدتآ عبارت هستند از : 1- فرم محصول 2- فرهنگ زیبایی دوره تولید 3- فنون تولید و مواد مورد استفاده 4- میزان عملکرد محصول 5- ارگونومی محصول 6- نوآوری و خلاقیت در محصول 7- میزان ارتباط فرم و مکانیزم 8- خصوصیات ظاهری و فیزیکی محصول . در این مقاله تعدادی از قفلهای کهنی ایرانی با توجه به مبانی فوق بررسی ، ...