درخت حوزه‌های تخصصی

در این پژوهش، استناد به انتشارات ملی به عنوان یک سنجه کمی برای بومی سازی علم در نظر گرفته شده است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر مطالعه این سنجه در مجموعه مقاله های علمی- پژوهشی حوزه علوم اجتماعی ایران بین سال های 1389-1381 است. روش شناسی: این پژوهش از نوع توصیفی است و از فن تحلیل استنادی بهره می برد. برای انجام آن، منابع و مآخذ مقالات شش نشریه علمی-پژوهشی حوزه علوم اجتماعی استخراج و به دو گروه انتشارات ملی و انتشارات خارجی تقسیم گردیدند. نشریات مورد مطالعه شامل آن هایی بود که طی دوره زمانی یاد شده به طور مرتب منتشر شده بودند. تحلیل روی 543 نمونه از 1528 مقاله صورت گرفت. اساس تعیین تعداد نمونه ها، فرمول کوکران بود. یافته ها: نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یک راهه نشان داد که متوسط تعداد استناد به انتشارات ملی در دوره زمانی یاد شده بدون تغییر مانده است. از طرف دیگر، متوسط استناد به انتشارات خارجی طی همین دوره رشد داشته است. آزمون تحلیل همبستگی مشخص ساخت که تابع این رشد، لگاریتمی است. یافته دیگر به تفاوت بین میانگین تعداد استناد به انتشارات ملی در نشریات مورد مطالعه می پردازد. یاقته های پژوهش همچنین نشان داد که این میانگین در نشریات مختلف متفاوت است. نتایج همچنین نشان داد نتایج آزمون آنوا تحت تأثیر نشریه مطالعات راهبردی زنان است. به این معنا که اگر این نشریه کنار گذاشته شده بود، از لحاظ آماری در پنج نشریه باقیمانده نرخ استناد به انتشارات ملی مشابه می شد. شاخص استناد به انتشارات ملی، به جز در نشریه یاد شده بالا، بین 31/0 و 39/0 متغیر است که این مقدار تحت تأثیر سال 1381 و 1382 است و در سال های اخیر به حدود 2/0 رسیده است. نتیجه گیری: با توجه به اینکه میزان تولید علم در ایران افزایش یافته، میزان استفاده از این منابع در حوزه علوم اجتماعی ثابت مانده است. بر اساس این سنجه، حوزه علوم اجتماعی ایران نه تنها به سمت بومی شدن پیش نمی رود بلکه با گذر زمان، تمایل به بهره گیری از علم خارجی نیز افزایش می یابد.

هدف اصلی این نوشتار شناسایی و اولویت بندی شاخص های موفقیت در بازاریابی کتاب های دانشگاهی است. با انجام مطالعه های مختلف و بررسی پیشینة موضوع، تصمیم های راهبردی و آمیختة بازاریابی به عنوان عوامل محیط داخلی و تکنولوژی و زمان نیز به عنوان عوامل محیط بیرونی تأثیرگذار کسب وکار در نظر گرفته شد. جامعة آماری، ناشران تهرانی و تعداد نمونة آماری 220 نفر می باشد. انتخاب ناشران به روش تصادفی ساده صورت گرفته و برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه استفاده شده است. روایی پرسش نامه به طور صوری و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ تأیید شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از ضریب همبستگی اسپیرمن و فریدمن استفاده شده است. نتایج رتبه بندی عناصر به ترتیب: موقعیت یابی 048/6، محصول 876/5، زمان 621/5، مکان 308/5، فناوری 161/5، ترفیع 899/4، قیمت 694/4، هدف گذاری، 154/4 و بخش بندی 237/3 می باشد.

هدف: شناسایی سیر تطور حقوق مؤلف در تاریخ اسلام و تاریخ غرب مدرن روش/ رویکرد پژوهش: ، تحلیل محتوا؛ ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه وارسی. یافته ها: تاریخ اسلام و تاریخ غرب مدرن دربردارنده تلاش های متعدد برای حفاظت از حق مؤلف است، آثار فقه شیعه و سنّی از دیرباز، و کنوانسیون های بین المللی و موافقتنامه های حقوقی منعقدشده در غرب مدرن در قرون اخیر، شواهد این تلاش ها هستند.

هدف: دیدگاه ناشران شهر تهران درباره وضعیت حق مؤلف در ایران بررسی شده است. روش /رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی ـ تحلیلی است. برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه پژوهشگرساخته (طیف لیکرت 5 گزینه ای) استفاده شده است. جامعه آماری ناشران فعال شهر تهران اند. برای تحلیل داده ها و آزمون فرضیه از آزمون های آماری فریدمن و خی دو استفاده شده است. یافته ها: 81 درصد ناشران تهران قوانین حق مؤلف ایران را ناقص و قدیمی و نیازمند اصلاح، و 54 درصد قوانین موجود را مانع رشد و ارتقاء کیفی صنعت نشر می دانند. 23 درصد ناشران برخورد دولت با متخلفان از قانون حق مؤلف و پیگیری محاکم قضایی، و 33 درصد پایبندی پدیدآورندگان به قوانین حق مؤلف در ایران را رضایت بخش ارزیابی کرده اند. 46 درصد پایبندی ناشران به حقوق مادی و معنوی نویسندگان و اجرای قوانین حق مؤلف داخلی را رضایت بخش، و 43 درصد قوانین حق مؤلف ایران را حافظ حقوق پدیدآورندگان ایرانی در مقابل تکثیر غیرمجاز آثار می دانند. ناپایبندی به نظام های بین المللی حق مؤلف در قوانین موجودِ ایران را 58 درصد پاسخ گویان از نظر اقتصادی به سود خریداران کتاب های ترجمه ای، 65 درصد مانع حمایت از کتاب های ایران در سطح بین المللی، 80 درصد سبب به وجود آمدن نگرش منفی محافل فرهنگی جهان به صنعت نشر ایران، 79 درصد ناشران سبب افزایش ترجمه های تکراری، و 73 درصد باعث کاهش کیفیت کتاب های ترجمه شده می دانند. نتیجه گیری: از دیدگاه ناشران شهر تهران قوانین داخلی حق مؤلف نامطلوب است و بر نظام ترجمه آثار تأثیر منفی و نامطلوب دارد.

در گذشته تولید کتاب در ایران به صورت دست نوشته انجام می گرفت. با ورود صنعت چاپ در دوره صفویه انتشار مکتوبات گسترش یافت و در دوره قاجار به اوج خود رسید، ولی چاپ سربی نسبت به همتای خود، چاپ سنگی از اقبال خوبی برخوردار نشد. به همین دلیل نوشته حاضر در نظر دارد با مرور تاریخچه حضور چاپ سربی و سنگی در ایران، به مطالعه شرایط و اتفاقات تاریخی-اجتماعی پیرامون این دوگونه خاص از صنعت چاپ پرداخته و استفاده جدی از آنها را در چاپ کتب فارسی اوایل دوره قاجار بررسی و دلایل تاریخی-اجتماعی عدم تداوم، در بکارگیری چاپ سربی را ذکر نماید.این مقاله از نظر هدف، بنیادی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است و به شیوه کتابخانه ای جمع آوری شده است، یافته های تحقیق نشان می دهد که عدم تمایل ایرانیان آن دوران به چاپ با حروف سربی، که بسیاری از منابع تاریخی و تخصصی هم به آن اشاره کرده اند، می تواند به علل زیر باشد: -عدم زیبایی حروف سربی نسبت به خوشنویسی. -در دسترس بودن چاپ سنگی نسبت به چاپ سربی. -وابستگی به واردات قطعات دستگاه چاپ. -در انحصار بودن صنعت چاپ سربی به دستگاه حاکمیت.

رحیمی علیرضا، افشار مینا، زرمهر فاطمه. آشنایی با منابع مرجع پزشکی در اینترنت، اصفهان: دانشگاه علوم پزشکی اصفهان- معاونت تحقیقات و فن آوری، 1389. 229 ص، شابک: 5-265-524-964-978. (در قالب CD-Rom)

محمدنیا سماکوش مرتضی، اشرفی ریزی حسن، محمدی حسین. سرگذشت کتابخانه ها در ایران. تهران: کتابدار، 1390. 258ص. شابک: 2-97-5489-600-978. قیمت: 5000 تومان.

با توسعه کمی و کیفی در قلمرو کتابداری و اطلاع رسانی ایران در دو دهه گذشته، که خود تابعی از توسعه آموزش عالی در ایران است، عرصه پژوهش نیز در این قلمرو دچار تحول گسترده ای شده است. هم پای توسعه کمی و کیفی، شاهد تلاش تعداد بسیار زیاد دانشجویان تحصیلات تکمیلی در انتخاب موضوع پژوهش پایان نامه خود، تصویب این موضوع ها، انجام پژوهش و سر انجام دفاع از پایان نامه ها هستیم. دستاورد این پایان نامه ها که در دسترس همگان قرار می گیرد، مقاله هایی است که در مجله های تخصصی کتابداری و اطلاع رسانی انتشار می یابد. در همین حال، یکی از مسئله های بنیانی در این زمینه آن است که در مقایسه با کل پایان نامه های دفاع شده در مقطع های کارشناسی ارشد و دکترا، همچنان شاهد عدم انتشار تعداد قابل ملاحظه ای از مقاله های بر گرفته از پایان نامه ها هستیم. در این زمینه، چند نکته که به نوعی با آینده پژوهش های کتابداری و اطلاع رسانی در پیوند است وجود دارد که مطرح کردن آنها می تواند برای آینده پژوهش و نشر در حرفه ما سودمند باشد: عدم آگاهی گروه های کتابداری از پایان نامه های در دست انجام یکدیگر، کندی در انتشار مقاله های برگرفته از پایان نامه ها، ساختار و رویکرد ضعیف مقالات برگرفته از پایان نامه ها، عدم رعایت فرایند داوری کیفی در مورد مقاله ها، مشکلات رتبه بندی مجلات توسط کمیسیون نشریات علمی کشور، کاهش تعداد مجلات ترویجی، و عدم نمایه شدن بسیاری از مجلات در نمایه های مطرح بین المللی و ملی. در نهایت، توسعه پژوهش و نشر در کتابداری و اطلاع رسانی ایران نیازمند توجه به برخی مسئله های بنیانی است که لازم است در یک چارچوب ملی و با رویکردی منطقی تحلیل و ارزیابی شود. این امر به ویژه در زمانی که آموزش کتابداری حرکت مناسبی را آغاز کرده و در پی آن شاهد رشد پژوهش و تولید علم هستیم دارای اهمیت است. همچنین، افزایش تعداد مجله های علمی-پژوهشی کتابداری و اطلاع رسانی ایجاب می کند که برای حفظ و توسعه کیفی آنها تلاش کنیم. بدون تردید، ارتقاء کیفیت پژوهش و نشر علمی در حرفه ما می تواند در ارتقاء اثربخشی آنها در جامعه و بالا رفتن جایگاه آن در میان دیگر حرفه ها کارآمد باشد. امید است این مجله تازه نیز همین مسیر را با کیفیت و بهروزی بپوید.

پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت علمی کشورهای منطقه خاورمیانه در حوزه های علوم اجتماعی انجام گرفته است. جامعه پژوهش را تولیدات علمی کشورهای منطقه در نمایه استنادی علوم اجتماعی پایگاه وب آوساینس، طی سال های 1980 تا 2009 تشکیل می دهد. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از این امر است که این کشورها سهم بسیار اندکی از تولیدات علمی جهان را در این نمایه نامه استنادی به خود اختصاص داده اند. کشورهای ترکیه و ایران و مصر، به ترتیب جایگاه های اول تا سوم تولید علم را در این نمایه استنادی به دست آورده اند. از نظر نرخ رشد سالانه، کشور امارات متحده عربی با نرخ رشد 4/16 درصدی، بیشترین میزان نرخ را طی سی سال داشته است و کشورهای ترکیه و ایران پس از آن در جایگاه های دوم و سوم در میان سایر کشورهای منطقه قرار دارند. این کشورها، در امر تولید علم، مشارکت وسیعی با سایر کشورهای جهان، به ویژه، کشورهای توسعه یافته غربی داشته اند. بیشتر تولیدات علمی آنها نیز در حوزه های روان شناسی، مدیریت، اقتصاد، و سلامت شغلی و محیطی منتشر شده است.

نگرش کاربران بالقوه و افراد غیر کتابدار به انواع آثار مرتبط با یک خانواده کتابشناختی، یکی از مسائلی است که کمتر مورد توجه پژوهشهای مرتبط با پیاده سازی الگوی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (FRBR) بوده است. این در حالی است که اصطلاحهای پرکاربرد بیانگر انواع آثار وابسته در میان کاربران از یک سو و نوع آثار (موجودیتهای) مورد توجه و استفاده آنها از دیگرسو، اهمیت ویژه ای در پیاده سازی این الگو و نمایش معنادار آثار مرتبط بهم دارد. پژوهش حاضر در پی بررسی مهمترین عناصر اطلاعاتی و نیز نحوه نگرش کاربران بالقوه فهرستهای رایانه ای به خانواده های کتابشناختی و موجودیتهای آنها است. به این منظور و با استفاده از روش پژوهش ترکیبی با رویکردکیفی با 30 نفر از متخصصان برجسته شاهنامه پژوه مصاحبه به عمل آمده و از آنها خواسته شد تا با استفاده از روش توزیع کارت به دسته بندی 40 کارت کتابشناختی تنظیم شده بر مبنای الگوی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی بپردازند. سپس از آنها خواسته شد تا نامی برای هر یک از دسته های تشکیل شده انتخاب کرده و در مورد آن دسته توصیف و ارزیابی خود را ارائه کنند. درنهایت 11 دسته بر مبنای نظرات مصاحبه شوندگان تشکیل گردید و هر یک از دسته ها با توجه به فراوانی اصطلاح های بکار رفته در توصیف آنها مورد تحلیل قرار گرفت. حاصل این تحلیل، مشخص شدن 11 درختواره کوچک برای هر یک از 11 گروه تشکیل شده بود که پس از ادغام، درختواره کلی خانواده کتابشناختی شاهنامه تشکیل و به شکل یک الگو ارائه گردید.

منطقة آذربایجان شرقی ـ بویژه تبریز ـ از جمله سرزمینهایی است که به علت دارا بودن شرایط مناسب برای ایجاد تحولات فرهنگی و هنری در عصر قاجار، بستر مناسبی برای خلق آثار تجلید روغنی در خور توجه بوده که شاخص ترین نمونه های آن در موزه های تبریز موجود است. در این مقاله، با بررسی میدانی آثار تجلید روغنی نایاب عصر قاجار در تبریز، شاخصهای این نوع جلدها از حیث نقشها و طرحهای به کار رفته، مطالعه شده است