درخت حوزه‌های تخصصی

«ارزیابی درونی» یا «خود ارزیابی» یکی از روشهای ارزیابی مورد استفاده در مراکز آموزشی و پژوهشی است که توسط افراد متخصص در واحدهای آموزشی و پژوهشی صورت میپذیرد. هدف از این نوع ارزیابی، نگاه از درون به وضعیت موجود مجموعه و تلاش در جهت بهبود وضعیت واحدهای آموزشی و پژوهشی است. مقاله حاضر بعد از ارائه مقدمه ای کوتاه در خصوص ارزیابی درونی و ارزیابی بیرونی، به ارائه سؤالهای پژوهش پرداخته و در ادامه یافته های پژوهش را مورد بررسی و تجزیه وتحلیل قرار داده است. این مقاله با ارائه یک روش برای ارزیابی درونی کتابخانه های دانشگاهی، به مدیران و برنامه ریزاناین گونه مراکز در راستای شناخت و بهبود وضعیت کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی دانشگاه یاری میرساند

کتابداری و اطلاع رسانی در چند دهه اخیر هماهنگ با پیشرفتهای علمی و فناوری جدید در دنیا توسعه یافته، اما در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و از جمله کشور ما ضعیف باقی مانده است؛ در حالی که انتظار می رود با توجه به قدمت این رشته و نیروی انسانی و پ ژوهشگران تربیت شده در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری، فعالیتهای علمی در آن وضعیت مناسبی داشته باشد به گونه ای که با تولید اطلاعات علمی، توسعه و باروری این علم محقق گردد. در این پژوهش، تلاش شده است با بررسی تولیدات علمی کتابداری ایران از طریق سنجش مدارک نمایه شده در پایگاههای اطلاعاتی، ضمن مشخص نمودن نقش جامعة کتابداری ایران، زمینه ای برای تعیین موقعیت علمی کشورمان در میان کشورهای منطقه خاورمیانه (ترکیه، عربستان سعودی و مصر) فراهم شود. این پژوهش به روش پیمایشی ـ تحلیلی و با استفاده از سیاهة کنترل، انجام شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد طی 34 سال مورد بررسی (2003-1969) تنها 134 مدرک از ایران به دو پایگاه اطلاعاتی نامبرده راه یافته است. از این رو، وضعیت تولید اطلاعات علمی ایران در زمینة کتابداری چندان مناسب به نظر نمی رسد. با وجود اهمیت روزافزون حوزة اطلاع رسانی و گرایش کتابداران اکثر کشورها به این حوزه، نتایج پژوهش نشان دهندة عدم گرایش پژوهشگران کتابداری ایران به تولید اطلاعات در این حوزه است.

پژوهش حاضر به منظور بررسی میزان همخوانی سرعنوانهای موضوعی فارسی با کلیدواژه های به کار رفته در عنوان و فهرست مندرجات کتابهای فارسی با استفاده از روش تحلیل محتوا صورت پذیرفته است. از میان 88459 کتاب، 472 اثر به عنوان نمونه انتخاب و کلیدواژه های عنوان و فهرست مندرجات آنها استخراج گردید. پس از مقایسه کلیدواژه ها با فهرست سرعنوانهای موضوعی فارسی، مشخص گردید: 1- از نظر همخوانی کامل سرعنوانهای موضوعی فارسی با کلیدواژه های عنوان وفهرست مندرجات کتابهای فارسی، تفاوت معناداری میان حوزه های موضوعی مورد بررسی به چشم میخورد. 2- از نظر همخوانی نسبی و نبود همخوانی میان سرعنوانهای موضوعی فارسی با کلیدواژه های عنوان و فهرست مندرجات کتابها، میان حوزه های مورد بررسی تفاوت معناداری وجود ندارد. 3- از نظر همخوانی کامل و همخوانی نسبی کلیدواژه های عنوان با کلیدواژه های فهرست مندرجات کتابهای فارسی، میان حوزه های مورد بررسی تفاوتی معنادار وجود دارد. 4- از نظر همخوان نبودن کلیدواژه های عنوان با کلیدواژه های فهرست مندرجات تفاوت معناداری میان حوزه های مورد بررسی وجود ندارد

در عصر اقتصاد دانش مدار، دانش به عنوان یک منبع حیاتی برای کسب برتری رقابتی شناخته شده است. برای اینکه سازمانها بتوانند به رقابت بپردازند، مدیریت داراییهای دانشی ضرورت یافته است. با وجود این، دانش هنگامی میتواند به بهبود و ارتقای عملکرد سازمانها منجر شود که در سطح سازمان به اشتراک گذاشته شود. بنابراین، اشتراک دانش به عنوان یک عنصر کلیدی در فرایند مدیریت دانش شناخته شده است. بر همین اساس، تحقیق حاضر به منظور مطالعه و بررسی وضعیت و بسترهای به اشتراکگذاری دانش در سازمان کتابخانه های آستان قدس رضوی انجام شده است. در اجرای این پژوهش از روش تحقیق موردی از نوع پیمایشی استفاده شده است. به منظور گردآوری اطلاعات، پرسشنامه و سیاهه وارسی بر مبنای الگوی «نوناکا و تاکه اوچی» که چارچوب این پژوهش را تشکیل میدهد، طراحی و مورد استفاده قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد در میزان بهره گیری کتابداران از این سازوکارها، میزان استفاده در دو مرحله اجتماعیسازی و ترکیب، از میزان استفاده از سازوکارهای موجود در مرحله برونیسازی بیشتر بود. از جمله پیشنهادهای پژوهش، فراهم کردن شرایط لازم برای ایجاد انگیزه از طرف مدیران برای مشارکت بیشتر کتابداران و استفاده از این بسترهاست.

اندازه گیری کیفیت خدمات در کتابخانه های آموزشی اهمیت ویژه ای دارد، زیرا داشتن کتابخانه هایی با کیفیت بالا میتواند فرایند توسعه پایدار را در کشورها تسهیل نماید. «لایب کوآل»[3] به عنوان یک تکنیک نوین و کاربردی است که در راستای سنجش و بهبود کیفیت خدمات کتابخانه از طریق تعیین میزان شکاف میان انتظارها و ادراکهای استفادهکنندگان  مورد استفاده قرار می گیرد.در این مقاله، با استفاده از این تکنیک ، کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاه یزد ـ شامل کتابخانه مرکزی و کتابخانه های مجتمعهای آموزشی ـ در ابعاد مختلف کیفی مورد سنجش قرار گرفته است .نتایج حاصل از تحلیل اطلاعات حاصل بیانگر این است که سطح کیفی خدمات این کتابخانه ها در حد مطلوب استفادهکنندگان نیست و میان انتظارها و ادراکهای استفادهکنندگان، شکاف وجود دارد و این شکاف در ابعاد دسترسی به اطلاعات و کنترل شخصی، عمیق تر است.در پایان، پیشنهادهایی جهت بهبود کیفیت خدمات و کاهش شکاف در هر کدام از ابعاد ارائه شده است. به عنوان یک تکنیک نوین و کاربردی است که در راستای سنجش و بهبود کیفیت خدمات کتابخانه از طریق تعیین میزان شکاف میان انتظارها و ادراکهای استفادهکنندگان  مورد استفاده قرار می گیرد.در این مقاله، با استفاده از این تکنیک ، کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاه یزد ـ شامل کتابخانه مرکزی و کتابخانه های مجتمعهای آموزشی ـ در ابعاد مختلف کیفی مورد سنجش قرار گرفته است .نتایج حاصل از تحلیل اطلاعات حاصل بیانگر این است که سطح کیفی خدمات این کتابخانه ها در حد مطلوب استفادهکنندگان نیست و میان انتظارها و ادراکهای استفادهکنندگان، شکاف وجود دارد و این شکاف در ابعاد دسترسی به اطلاعات و کنترل شخصی، عمیق تر است.در پایان، پیشنهادهایی جهت بهبود کیفیت خدمات و کاهش شکاف در هر کدام از ابعاد ارائه شده است.

بازیابی اطّلاعات، فرایند یافتن اطّلاعات (مدارک) مربوط به جستجوی کاربر در مجموعة مدارک است. با پیاده سازی الگوریتمهای متفاوت، استراتژیهای مختلفی در بازیابی اطّلاعات وجود دارد. وجه مشترک استراتژیهای بازیابی، یافتن مدارک مشابه با موضوع جستجوی کاربر است. یکی از الگوریتمهای مهمی که در بازیابی اطّلاعات، کاربرد بسیار دارد، الگوریتم فضای برداری است که می کوشد تمام مدارک را در مجموعه و جستجوهای کاربر به صورت بردارها نشان دهد و ضریب تشابه میان بردارهای مدرک و بردار جستجو را جهت بازیابی مدرک مربوط، محاسبه نماید

امروزه در هر سازمانی، بحث بهکارگیری فناوری اطلاعات و سیستمهای اطلاعاتی مطرح و همه جا از سودمندی یا ضرورت استفاده از رایانه سخن در میان است. به همین سبب، مدیران همواره در خصوص صرف هزینه یا سرمایه گذاری برای بهکارگیری فناوری اطلاعات در سازمان خود با یک سؤال روبه رو هستند: «مرز سرمایه گذاری در فناوری کجاست؟» طبیعی است، فناوری به عنوان یک راه با صرفه تر در برابر روشهای سنتی اهمیت پیدا می کند؛ به همین خاطر مدیران باید بدانند کاربرد سیستم فناوری اطلاعات در سازمان به چه میزان مفید و اثربخش است. به عبارت دیگر، فناوری اطلاعات بر شاخصهایی تأثیر میگذارد که همگی از شروط اولیه موفقیت برای سازمانهای امروزی به شمار میروند. تعیین میزان این تحقق، از دغدغه های مهم تصمیم گیرندگان سازمانی است. در پژوهش حاضر به بررسی تأثیر بهکارگیری سیستم فناوری اطلاعات بر اثربخشی سازمان از دیدگاه کاربران این سیستمها پرداخته شده است. از بین ابعاد سیستم فناوری اطلاعات، افزایش سرعت انجام کارها، افزایش دقت در انجام کارها، بازیابی به موقع اطلاعات، ذخیره سازی بیشتر اطلاعات و افزایش سرعت دسترسی به اطلاعات، انتخاب شده اند. در قالب جنبه های تحقیق، تأثیر این ابعاد بر اثربخشی سازمان که ارائه خدمات مطلوب به ارباب رجوع تعریف شده، بررسی گردیده است.

هدف: در این پژوهش به معرفی خاندان بستانی پرداخته شده است. این خاندان در پیشبرد شکوفایی نهضت ادبی لبنان نقش به سزایی داشته اند. آنان هر یک به نوبه خود در راه احیای میراث فرهنگی، تمدن و اندیشه کهن عربی و نیز تربیت نسل نوپای لبنانی کوشیده اند. بستانیها به عنوان سلسله جنبان ادبای معاصر همواره با تألیف، تدوین، ترجمه و تدریس، خدمات ارزنده ای به جهان عرب عرضه کرده اند. چندان که در دوره ای کمتر از صد سال چهره های درخشانی در آسمان علم و ادب و دین و فرهنگ از میان آنان برخاسته است. روش: در این پژوهش از روش کتابخانه ای استفاده شده است. یافته ها: روشن سازی تأثیرات این خانواده بر ادبیات عرب و معرفی برخی از مهم ترین مشاهیر آنها نظیر: امیل مرشد، پطرس بن بولس، پطرس بن سلیمان، پطرس بن یوسف، سلیم بن پطرس، سلیمان بن خطار، عبدالله بن میخاییل، فرید افرام، فؤاد افرام، کرم سلیمان، ودیع فارس، یوسف بن توما، یوسف بن ظاهر، از یافته های این مقاله است.