درخت حوزه‌های تخصصی

تداوم پیشرفت های همه جانبه در آینده و تأثیرگذاری آن ها بر حوزه های علمی مختلف، لزوم انجام مطالعاتی نظام مند در خصوص شناخت آینده را آشکار می سازد. یکی از مهم ترین ابعاد تأثیرپذیر رشته ی علم اطلاعات و دانش شناسی از تحولات آینده که ضرورت آینده پژوهی در این زمینه را روشن می کند، مطالعه در خصوص موضوعات پژوهش هاست. در این راستا، پژوهش حاضر در صدد پیش بینی روند موضوعی پژوهش های آینده در این رشته در ایران تا سال ۱۴۰۹ است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و با رویکرد یادگیری عمیق انجام گرفته است. پس از پیش پردازش و طبقه بندی موضوعی پژوهش ها، از الگوریتم های شبکه های عصبی عمیق برای مدل سازی پژوهش های گذشته و پیش بینی موضوعات آینده استفاده شده است. جامعه ی مورد مطالعه شامل مقالات مستخرج از وبگاه نشریات ایرانی نمایه شده در پایگاه آی. اس. سی. در فاصله ی سال های ۱۳۹۸-۱۳۵۱ و مقالات انجام شده در ایران که از سال ۲۰۱۹-۱۹۴۵ در پایگاه وب آو ساینس نمایه شده اند، هستند. کلیه ی فرآیندهای پژوهش به زبان برنامه نویسی پایتون پیاده سازی و اجرا شده اند. یافته های پژوهش نشان داد که در آینده بیش ترین تعداد پژوهش ها به ترتیب به حوزه های اینترنت و مطالعات وب؛ مدیریت دانش؛ فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ و علم سنجی و اطلاع سنجی اختصاص خواهند یافت. به علاوه، در دهه ی آینده، روند رشد پژوهش ها در محورهای اینترنت و مطالعات وب؛ ارتباطات علمی و اطلاعاتی؛ کتابداران و متخصصان اطلاعات؛ داده کاوی و کشف دانش؛ هوش مصنوعی و مطالعات آینده سریع تر خواهد بود. هم چنین حوزه هایی مانند مدیریت سازمانی، مبانی نظری، مدیریت منابع اطلاعاتی، و پردازش و مدیریت اطلاعات طرفداران کم تری در میان پژوهشگران آینده خواهند داشت و به علاوه، در آینده، محورهای مدیریت سازمانی؛ کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی و آرشیو؛ مدیریت منابع اطلاعاتی؛ سواد اطلاعاتی و دیجیتالی؛ و سازماندهی اطلاعات و دانش روند رشد آهسته تری را تجربه خواهند کرد. نتایج بیانگر آن است که موضوعاتی که طی سال های گذشته در این رشته مطرح بوده علی رغم تحولاتی که داشته اند، در آینده نیز به همان منوال به حیات خود ادامه خواهند داد و تنها بستر، قالب، روش شناسی و شیوه ی اجرای آن ها متحول خواهد شد. به عبارتی، به دلیل انتقال کارکردهای سنتی این رشته به دنیای دیجیتالی و مجازی و افزایش نقش فناوری های اطلاعاتی، ابزارهای ارتباطی، توسعه ی اینترنت و وب، ابزاهای معنایی و فناوری های هوشمند در ارائه ی خدمات و ابعاد مختلف این رشته، موضوعات پژوهش های آینده بیش از پیش تحت تأثیر این تحولات قرار گرفته و به سوی موضوعات وب محور و مبتنی بر فناوری های نوین سوق پیدا خواهند کرد.

هدف از انجام این پژوهش، بررسی نحوه تعامل کاربران (دانشجویان دکتری دانشگاه خوارزمی) با پایگاه گنج است تا عملکرد این پایگاه را با توجه به مدل لانه زنبوری تجربه کاربری مورد ارزیابی قرار دهد. این پژوهش از نوع کاربردی و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش 210 نفر از دانشجویان دکتری دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه خوارزمی بودند که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی، 132 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه ای بود که طراحی آن با استفاده از 7 مؤلفه مدل لانه زنبوری مورویل یعنی سودمندی، دسترس پذیری، کاربردپذیری، جست وجوپذیری، اعتبار، مطلوبیت و ارزشمندی پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی و نرم افزار اس پی اس اس و همچنین نرم افزار ایموس برای تأیید مدل پژوهش با استفاده از روش تحلیل مسیر انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که میان دسترس پذیری و کاربردپذیری، سودمندی و دسترس پذیری، مطلوبیت و اعتبار پایگاه گنج تأثیر مثبت زیادی وجود داشته است؛ یعنی با افزایش میزان متغیر دسترس پذیری، میزان متغیر کاربردپذیری و با افزایش میزان متغیر سودمندی، میزان متغیر دسترس پذیری و بالعکس افزایش پیدا می کند. درنتیجه در صورت عدم دسترسی به پایگاه گنج از کاربردپذیری و سودمندی این پایگاه که هدف آن نشر اطلاعات برای پژوهشگران است و همچنین سودمندی خدمات ارائه شده برای محققان توسط این پایگاه کاسته می شود. با افزایش میزان متغیر مطلوبیت، میزان متغیر اعتبار و بالعکس افزایش پیدا می کند. درنتیجه، در صورت نارضایتی دانشجویان از ویژگی های مطلوبیت (طراحی ظاهری، طراحی قابلیت های اجزای جست وجو ...)، اعتمادشان نسبت به پایگاه اطلاعاتی از دست خواهد رفت و اعتبار پایگاه گنج در ارائه خدمات بهتر کاسته می شود. از یافته های این پژوهش این گونه می توان نتیجه گرفت که متغیر «ارزشمندی» به عنوان یک متغیر قوی و نیرومند بر روی سایر متغیرهای پژوهش هم تأثیر مثبت مستقیم و هم تأثیر غیر مستقیم مثبت می گذارد. این یافته نشان می دهد اگر یک پایگاه اطلاعاتی همانند گنج برای کاربران ایجاد ارزش نکند سایر مؤلفه های مرتبط با تجربه کاربری نیز وضعیت مناسبی نخواهند داشت و عکس آن نیز صادق است. در این میان، متغیر دسترس پذیری نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است که سایر متغیرهای پایگاه اطلاعاتی گنج را تحت تأثیر قرار می دهد. در نتیجه عدم دسترسی به پایگاه اطلاعاتی گنج از کاربردپذیری آن کاسته می شود. اگر قابلیت های استفاده از پایگاه اطلاعاتی گنج دچار مشکل گردد از اعتبار و سودمندی آن نیز کاسته می شود و بنابراین کاربران اعتماد خود را نسبت به آن از دست می دهند و کار با این پایگاه برای کاربرانش رضایت بخش و سودمند نخواهد بود.

چکیده هدف: هدف پژوهش حاضر ارزیابی میزان رشد، کاهش یا ثبات تولیدات علمی حوزه بازیابی اطلاعات در پایگاه استنادی وب علوم در بازه زمانی 2010 تا 2017 می باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و با استفاده از شاخص های علم سنجی به ارزیابی تولیدات علمی حوزه بازیابی اطلاعات پرداخته است. جامعه آماری شامل کلیه رکوردهای مربوط به پایگاه استنادی وب علوم است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که مولر اچ. با 36 رکورد برترین نویسنده حوزه بازیابی اطلاعات و ایالات متحده آمریکا با 1984 رکورد، کشور برتر شناخته شد. موسسه ملی تحقیقات علمی دلا با تولید 235 رکورد برترین موسسه و نشریه یادداشت برداری در علوم کامپیوتر با 915 رکورد برترین نشریه این حوزه شناخته شدند. علوم کامپیوتر با 8241 رکورد، برترین زمینه موضوعی معرفی گردید. مقاله ای با عنوان نمودار فاکتورسازی ماتریس غیر منفی منظم برای نمایش داده ها با دریافت بیشترین استناد (شامل 585 استناد) به عنوان برترین مقاله حوزه بازیابی اطلاعات شناخته شد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که رشد تولیدات علمی در حوزه بازیابی اطلاعات سیر ثابتی را طی نمی کند و در طی سال های 2011- 2012 و سال 2017 با کاهش و در طی سال های 2013 تا 2016 با رشد در این حوزه همراه است.

امروزه، در پژوهش های علوم کتابداری و اطلاع رسانی، پیوندِ بین فرایند جستجو و یادگیری بسیار مورد بحث و تبادل نظر قرار می گیرد. بنظر میرسد جستجو برای یادگیری سبب جستجوی اکتشافی شده و جستجوی اکتشافی به کاربران در کشف مفاهیم کمک نموده تا بر عدم قطعیت خود غلبه کنند و در نهایت به یادگیری منجر شود. آنچه که به ندرت مورد توجه قرار گرفته است، میزان تاثیر فرایند جستجو بر یادگیری و میزان تغییر دانش تا رسیدن به سطح خبرگی است. از این رو،  مقاله حاضر بر اساس یافته های پژوهشی با هدف تعیین تاثیر فرآیند جستجوی اطلاعات مبتنی بر وظایف کاری در یادگیری تدوین گردید. برای این منظور از یک طرح نیمه تجربی از نوع تک گروهی با پیش آزمون- پس آزمون در سال 1400 استفاده شد. جامعه آماری دانشجویان ترم شش پرستاری دانشگاه علوم پزشکی بوشهر بودند که در این پژوهش 38 نفر از این دانشجویان بطور تصادفی در پژوهش مشارکت کردند. در ابتدا، یک کارگاه آموزشی به منظور آشنایی با ترسیم نقشه مفهومی و کارگاه جستجو در منابع اطلاعاتی برگزار گردید. سپس، به دانشجوها دو وظیفه کاری (پیچیده و ساده) داده شد و از آنها خواسته شد تا قبل و بعد از جستجو نقشه های مفهومی خود در ارتباط با وظیفه کاری ترسیم نمایند. برای توصیف و تحلیل اطلاعات در این پژوهش، از نمره گذاری نقشه مفهومی (نوعی آنالیز محتوای کمی) برای تعیین میزان یادگیری، روش اقلیدسی برای بررسی میزان تغییر دانش تا رسیدن به سطح خبرگی  و روش مقایسه زوجی برای بررسی تفاوت میزان یادگیری قبل و بعد از جستجو استفاده شد. یافته ها نشان داد که تفاوت میانگین قبل و بعد از جستجو در هر دو سناریو معنی دار بود (001/0P<). همچنین با اطمینان بالا تفاوت معنی دار میانگین نمرات قبل و بعد از جستجو با نمره نقشه مفهومی داشت؛ ولی در مقایسه با میزان رشد یادگیری  با توجه به نمره خبره پایین بود. همچنین، تفاوت میانگین نقشه مفهومی بین سناریوی پیچیده و ساده معنی دار نبود. نتایج نشان دهنده اثربخشی جستجو بعنوان یک روش یادگیری بود بنابراین پیشنهاد می شود اساتید کتابداری و اطلاع رسانی ضمن معرفی جستجو بعنوان یک روش یادگیری در کنار سایر روش های برای افزایش آگاهی و پرورش مهارت های تفکر خلاق در جامعه دانشگاهی معرفی نمایند.  

هدف : هدف اصلی پژوهش حاضر، تحلیل محتوای تولیدات کتابداری ایران در پایگاه Web of Science و مشخص نمودن گرایشهای موضوعی تولیدات علمی کتابداری ایران و زیرشاخه های فعال آن است. روش/رویکرد پژوهش : این تحقیق یک مطالعه کاربردی و از نوع پژوهشهای توصیفی است. جامعه آماری پژوهش را تمامی مقاله های علمی جهان در حوزه کتابداری که بین سالهای 2000 تا پایان 2011 در نمایه نامه های استنادی آی.اس.آی نمایه شده اند، تشکیل داده است. یافته ها : نتایج مربوط به تحلیل محتوای مقاله ها نشان داد در قسمت موضوعات اخص، موضوعات مرتبط با «اینترنت (موتورهای جستجو...)» و «کتابسنجی (علم سنجی، وب سنجی، تحلیل استنادی، ...)» به طور مشترک در رتبه نخست قرار دارند. از نظر رده های کلان نیز نتایج نشان داد رده موضوعی «فناوری» دارای بیشترین تعداد مقاله است. یافته های مربوط به نقشه علمی مقاله های کتابداری ایران نیز از وجود سه خوشه خبر داد که جز بزرگترین خوشه، عامل «خود استنادی» تأثیر شگرفی در شکل گیری خوشه های دیگر داشته است. نتیجه گیری : تمرکز پژوهشگران کتابداری ایران بر این موضوعات سبب شده به برخی از موضوعات دیگر نظیر «خدمات مرجع»، «مجموعه سازی»، «محیط کتابخانه»، «خودکارسازی کتابخانه ها»، «خدمات رسانی به معلولان»، «آرشیو و حفاظت» کمتر توجه کنند.

این پژوهش با هدف شناسایی تأثیر شاخص های آلتمتریکس شبکه علمی- اجتماعی ریسرچ گیت بر شاخص های علم سنجی پایگاه های علمی استنادی اسکوپوس، وب او ساینس و گوگل اسکالر صورت گرفته است. پژوهش حاضر یک تحقیق کاربردی و از نوع پیمایشی-توصیفی بود که به روش علم سنجی و با رویکرد آلتمتریکس انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل پژوهشگران و نویسندگان ایرانی حوزه پرستاری بود که در بازه زمانی 2000-2019 و در تاریخ اجرای پژوهش (16/03/2020)، مدرک نمایه شده ای در پایگاه استنادی اسکوپوس داشته و همچنین عضو شبکه اجتماعی علمی ریسرچ گیت بوده اند. نمونه آماری پژوهش شامل 158 نویسنده پرتولید بود که توسط اسکوپوس معرفی شدند. علاوه بر آماره های توصیفی، در بخش آمار استنباطی، به کمک نرم افزار اس پی اس اس  و اکسل از آزمون همبستگی بین شاخص های مورد مطالعه استفاده گردیده است. پژوهش نشان داد که بین اغلب شاخص های ریسرچ گیت با شاخص های مورد بررسی در پایگاه اسکوپوس، وب اوساینس، و گوگل اسکالر رابطه ی معناداری وجود دارد. اما بین شاخص دنبال شوندگان با شاخص های اچ- ایندکس و استناد دریافتی در پایگاه های اسکوپوس و وب اوساینس رابطه ی معناداری وجود ندارد. بررسی ارتباط بین میزان استناد دریافتی در پایگاه های گوگل اسکالر، اسکوپوس، و وب اوساینس نشان داد رابطه معناداری بین میزان استناد دریافتی در پایگاه های اسکوپوس، وب او ساینس و گوگل اسکالر وجود دارد. به ترتیب قوی ترین رابطه همبستگی در این مورد بین شاخص استناد دریافتی در پایگاه گوگل اسکالر و اسکوپوس، وب اوساینس و اسکوپوس، و نهایتاً گوگل اسکالر و وب اوساینس است. همچنین رابطه معناداری بین شاخص اچ ایندکس در پایگاه های اسکوپوس، وب او ساینس و گوگل اسکالر وجود دارد. میران همبستگی بین شاخص اچ ایندکس اسکوپوس و گوگل اسکالر از همبستگی بین شاخص اچ ایندکس سایر پایگاه های مورد بررسی در این بخش قوی تر است.

هدف پژوهش: نظر بر این که قرآن های دوره ایلخانی در مراکز هنری مختلف تهیه شده اند، هدف از این پژوهش بررسی ویژگی های تذهیب در مراکز هنری این دوره و مصداق یابی الگوها و عناصر مشابه یا نوآورانه در نسخ است. روش تحقیق: روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی و تطبیقی است. در این پژوهش قرآن های تذهیب شده در دوره ایلخانی در سه مرکز هنری آن زمان؛ بغداد، موصل و همدان؛ تبریز و مراغه؛ و نسخ محلی شیراز مورد مطالعه قرار گرفتند. چهار فاکتور نقوش تزئینی (پس زمینه خوشنویسی ها)، قالب سرسوره، ترنج ها (متصل و منفصل) و علامات درون متنی و مصداق یابی با هم تطبیق داده شدند. یافته ها: برخی عناصر مکتب سلجوقی مانند هشت وجهی ها، ترنج های کنار صفحات، استفاده از دوایر برای به دست آوردن قالب های تزئینی در دوره ایلخانی هم کاربرد داشته است. گره سازی یا نقش در هم تنیده، در آخرین آثار سلجوقی پدید آمده و تبدیل به عنصر پرکاربرد در دوره ایلخانی شده است. بر اساس کاربرد عناصر و قالب های هندسی و غیرهندسی، تذهیب قرآن های ایلخانی در سه گروه  عمده با وجود این که در یک دوره تهیه شده اند گونه های متفاوتی به عنوان وجه ممیزه نشان می دهند. نتیجه گیری: کاربرد گره های هندسی هشت، شانزده و دوازده پر تا پایان دوره ایلخانی در نسخ بغداد رو به کاهش رفته و محدود شدند. عناصر جدید پدید آمده در قرآن های تبریز و مراغه به صورت نقوش گیاهی، صفحه مستقل برای شمسه، تاج بالای کتیبه، ارزش رنگی لاجوردی و طلایی در اوایل قرن هشتم کم کم جایگزین الگوهای پیشین شده و در میان مُذهّبان رواج یافته است.

مقدمه: با توجه به دو جریان خاص و عام و یا تفکیکی و انسجامی جهانی شدن، انتظار می رود هر یک از جوامع امروزی، بویژه قشر تحصیلکرده، روابط منسجم در ابعاد مختلف را با جامعه جهانی حفظ و تقویت کنند. یکی از مصداقهای تأثیرگذار در ایجاد و حفظ این نوع روابط، استفاده از رسانه های گروهی و شبکه های ارتباط جمعی است. از این رو، هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر استفاده از رسانه های گروهی و شبکه های ارتباط جمعی بر مهارتهای ارتباطی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان است. روش: این پژوهش به صورت پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه در سال تحصیلی 90-1389 و در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شده است. نمونه گیری با استفاده از روش طبقه بندی شده و به صورت سهمیه ای انجام گرفته و حجم نمونه 390 نفر است. برای بررسی فرضیه ها، از تحلیل رگرسیون استفاده شده است.آزمون فرضیه ها نشان می دهد بین استفاده از رسانه های جمعی و مهارتهای ارتباطی، رابطه وجود دارد. یافته ها: آزمون فرضیه ها مبیّن رابطه ای میان میزان استفاده از رسانه های جمعی با مهارتهای ارتباطی است. افراد استفاده کننده از اینترنت و تلویزیون در سازه مهارتهای ارتباطی، نمره بالایی را دریافت کردند. نتیجه گیری: از میان متغیرهای اثرگذار بر مهارتهای ارتباطی، به ترتیب، سن، میزان استفاده از رسانه ها، پایگاه اقتصادی - اجتماعی، مقطع تحصیلی، جنس و وضعیت تأهل سهم بیشتری داشتند.  

مقدمه: ویژگیهای خاصّ دستوری و نگارشی زبان و خط فارسی، دشواریهایی را در ذخیره و بازیابی اطلاعات در محیط رایانه ای پدید آورده است. رسم الخط فارسی نیز از یک سو به علت اختلاف نظر پدیدآورندگان متون و از سوی دیگر پیچیدگیهای ذاتی خود، به هنگام ذخیره، جستجو و بازیابی چالشهای متعددی را برای طراحان و نمایه سازان پایگاه ها، کاربران و پدیدآورندگان منابع به وجود آورده است. روش بررسی: این پژوهش به روش تحلیل محتوا انجام شد.100 عنوان از پایان نامه های موجود رشته کتابداری و اطلاع رسانی به منزله نمونه ای از متون فارسی در پایگاه های اطلاعاتی پژوهشگاه های علوم و فناوری اطلاعات ایران و مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و از هر پایگاه 50 عنوان به صورت تصادفی انتخاب شد. با استفاده از دستور خط فارسی مصوب فرهنگستان زبان، کلماتی که درست یا نادرست نوشته شده بود، از یکدیگر تفکیک و در مرحله بعد، عنوانهای مورد نظر در هر دو پایگاه و با حالتهای متفاوت کلمات مرکب، جستجو گردید و در نهایت، نتایج بازیابی در پایگاه ها، ارزیابی و مقایسه شد. یافته ها: نتایج این بررسی نشان داد 2/71% از کلمات عنوانها به صورت درست و 8/28% نادرست نگارش شده اند. همچنین، مشخص شد 6/51% این کلمات، دو جزئی و 5/47% سه جزئی هستند و اغلب نویسندگان پایان نامه ها، در مورد نحوه نگارش کلماتی که 2 جزئی و مشتق می باشند، دچار خطا شده اند. در پایگاه اطلاعاتی مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری، تنها حالت ثبت شده عنوانها به بازیابی عنوان مورد نظر انجامید و در پایگاه اطلاعاتی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، تنها 58% عنوانها با تغییر رسم الخط همچنان بازیابی شدند. نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد پایگاه اطلاعاتی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران نسبت به پایگاه اطلاعاتی مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری، در بازیابی عنوان پایان نامه ها در حالتهای مختلف پیوسته و جدا نوشته شده، بهتر عمل می کند. همچنین، باید به نویسندگان پایان نامه ها، استفاده از قواعد یکدست ملی بویژه در نگارش کلمات 2 جزئی و مشتق تأکید شود.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رفتار اشتراک گذاری اطلاعات کتابداران کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی در شبکه های اجتماعی مجازی در دوران محدودیت های ایجاد شده جهت پیشگیری از شیوع ویروس کووید 19 بود.  این پژوهش از نوع کاربردی بود و به روش پیمایش تحلیلی انجام شد. جامعه پژوهش را کتابداران کتابخانه های عمومی زیر  پوشش نهاد کتابخانه های عمومی کشور در منطقه خراسان تشکیل داد که بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه 231 نفر تعیین گردید. در مجموع 150 نفر (65 درصد) پرسشنامه برخط پژوهش را تکمیل نمودند. یافته ها نشان داد که حدود 42 درصد کتابداران بیش از سه سال از شبکه های اجتماعی مجازی استفاده کرده اند و نزدیک به نیمی از آن ها بین نیم تا یک ساعت را به استفاده از این شبکه ها در طول شبانه روز اختصاص داده اند. کتابداران به طور معناداری پایین تر از سطح مطلوب به اشتراک گذاری اطلاعات در این شبکه ها اقدام کرده اند. نتایج هم چنین حاکی از این بود که ببن رفتار اشتراک گذاری اطلاعات کتابداران زن و مرد و هم چنین کتابداران سطوح تحصیلی مختلف در شبکه های اجتماعی مجازی تفاوت معناداری وجود نداشت. اما بین هر دو شاخص مورد بررسی اعتماد (اعتماد به شبکه و اعتماد به اعضای شبکه) و رفتار اشتراک گذاری اطلاعات کتابداران در شبکه های اجتماعی مجازی رابطه معنادار و مثبتی وجود داشت.

هدف: هدف از این پژوهش، بررسی سنجش اثر سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی شهر تهران بر شاخصهای عملکرد کتابخانه ای (امانت، عضو و مراجعه) است. روش: در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه عینی سواد اطلاعاتی است. این پرسشنامه ها در بین کتابداران 32 کتابخانه عمومی شهر تهران که به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شده بودند، توزیع شد. از بین 100 پرسشنامه که بین کتابداران کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در شهر تهران توزیع گردید، 86 پرسشنامه برگشت داده شد. همچنین، آمار 3 شاخص «امانت»، «عضو» و «مراجعه» مربوط به سال 1389 کتابخانه ها نیز استخراج گردید. برای تعیین اثر سواد اطلاعاتی بر این شاخصها، از فرمول ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته ها: نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان داد کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی شهر تهران در مهارت اول در سطح متوسط؛ در مهارتهای دوم، سوم و چهارم بالاتر از سطح متوسط و در مهارت پنجم از مهارتهای سواد اطلاعاتی در سطحی پایین تر از حد متوسط قرار دارند. در مجموع، با توجه به یافته های پژوهش می توان گفت سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی شهر تهران بالاتر از سطح متوسط است. با وجود این، بین سواد اطلاعاتی کتابداران با شاخصهای عملکرد مورد نظر، همبستگی مشاهده نشد. اصالت/ارزش:  در نوشته های چندی به میزان سواد اطلاعاتی کتابداران توجه شده است، اما به اینکه این سواد در ارائه خدمات کتابخانه ای چه تأثیری داشته توجهی نشده است. این مقاله اثری است که نشان می دهد بین سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی شهر تهران و شاخصهای عملکرد کتابخانه ای آنها رابطه معنادار وجود ندارد. همزمان، نشان می دهد سطح مهارتهای سواد اطلاعاتی جامعه مورد بررسی در برخی موارد متوسط و در برخی موارد بالاتر از متوسط است.

استخراج فراداده باعث تسهیل در فرایند نمایه سازی و بهبود در بازیابی اطلاعات است. از سوی دیگر، خودکارسازی این فرایند سبب افزایش کارایی نسبت به استخراج دستی فراداده هاست. نام دانشجو، نام اساتید، عنوان، رشته و مقطع تحصیلی، چکیده، و کلمات کلیدی نمونه ای از فراداده های پایان نامه است. هدف در این مقاله شناسایی خودکار مرز فراداده و بدنه اصلی در پایان نامه های فارسی است. بدین منظور، 250 پایان نامه ثبت شده در سامانه «ایرانداک» جمع آوری شده است. ویژگی های مد نظر از هر پاراگراف استخراج شده و سپس، پاراگراف های پایان نامه با روش ماشین بردار پشتیبان به دو کلاس فراداده و بدنه طبقه بندی شد. در این پژوهش برای تنظیم پارامترهای الگوریتم ماشین بردار پشتیبان، الگوریتم فرامکاشفه ای خفاش به کار گرفته شده است. نتایج نشان می دهد که روش پیشنهادی با دقت 6/96 درصد نوع پاراگراف را تشخیص می دهد.

امروزه، محیط های کسب و کار و سازمان ها نیازمند استفاده از منابع پردازشی، ذخیره سازی و نرم افزاری متعددی برای دستیابی به اهداف مشخص شده خود هستند. پیدایش محاسبات ابری شیوه دستیابی به منابع ذخیره سازی و پردازش اطلاعات را دگرگون نمود. وجود ویژگی های دسترسی آسان از طریق مکانیسم های استاندارد ارتباطی شبکه و افزایش خودکار موجب علاقه وافر سازمان ها به استفاده از خدمات ابری شده است. با وجود این، انتخاب خدمت مناسب به دلیل افزایش تنوع خدمات ابری از نظر قیمت، مکان خدمت و پارامترهای کیفیت خدمات موجب شده است که فرایند انتخاب خدمت ابری در سازمان ها با دشواری فراوان همراه باشد. از الزامات انتخاب صحیح خدمت ابری در سازمان، تشخیص عوامل تأثیرگذار در انتخاب و برآورد میزان اهمیت هر یک از این عوامل است. در این پژوهش کوشش شده با پیروی از رویکرد آمیخته و استفاده از روش بررسی نظام مند ادبیات و «دلفی فازی در قالب طرحی اکتشافی، عوامل مؤثر در انتخاب خدمت ابری سازمان ها شناسایی شده و این عوامل با کمک روش بهترین-بدترین رتبه بندی شود. در گام اول، با بررسی نظام مند ادبیات این حوزه و همچنین، بررسی تطبیقی سه استاندارد صنعتی توافقنامه های سطح خدمت ابری، ۲۴ عامل مؤثر بر انتخاب خدمت ابری شناسایی گردید. به منظور بهره گیری ازتجارب و نظرات صاحب نظران این حوزه در جهت گسترش بدنه دانشی موجود، اعتبارسنجی و پالایش عوامل مؤثر در انتخاب خدمت ابری از روش «دلفی» فازی استفاده شد. بر اساس اجماع خبرگان، ۲۰ عامل مؤثر بر انتخاب خدمت ابری سازمان ها در قالب ۴ مؤلفه اصلی تأیید و نهایی شد. در پایان، عوامل تأیید شده از مرحله قبل با روش بهترین-بدترین وزن دهی و رتبه بندی گردید. نتایج نشان داد که در انتخاب خدمت ابری به ترتیب، مؤلفه های عملکردی، امنیتی، محیطی و سازمانی از بیشترین اهمیت برخوردار هستند. از ۲۰ عامل مؤثر بر انتخاب خدمت ابری به ترتیب، عوامل دستر س پذیری با وزن ۰/۱۳۷، قابلیت اطمینان با وزن ۰/۱۳۴، زمان پاسخگویی/ تأخیر با وزن ۰/۱۲۲، حاکمیت با وزن ۰/۰۹۶، ظرفیت با وزن ۰/۰۷۲بیشترین وزن را دارند.

هدف: هدف این پژوهش شناسایی نقش کتابخانه های عمومی در توسعه اقتصادی جامعه از دیدگاه متخصصان، کتابداران و مدیران کتابخانه های عمومی کشور است. روش : پژوهش حاضر از نوع اکتشافی-کاربردی است و با رویکرد کیفی و با روش نظریه داده بنیاد انجام شده است. در این پژوهش، 26 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه ها، کتابداران، مدیران کتابخانه های عمومی مراکز استان کشور به صورت هدفمند مورد مصاحبه نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. برای تحلیل داده های مصاحبه از روش استروس کوربین که شامل سه مرحله کد گذاری باز، محوری و انتخابی است استفاده شد. یافته ها: بر اساس داده های حاصل از این پژوهش، 6 مقوله اصلی و 36 مقوله فرعی با توجه به ماهیت و پتانسیل های موجود در کتابخانه های عمومی کشور به عنوان راهبردهایی که منجر به توسعه اقتصادی در جامعه خواهد شد مفهوم سازی شدند. این راهبردها به عنوان مؤلفه های توسعه اقتصادی شاملِ ایجاد شغل، کیفیت زندگی، توسعه نیروی انسانی، قدرت خرید، توسعه پایدار و توسعه گردشگری بودند. اصالت/ارزش: از طریق مؤلفه های شناسایی شده در این پژوهش می توان شاهد «جامعه دانش محور»، «رشد مشاغل موجود»، «شکوفایی کارآفرینان جدید»، «کمک به غنا و نشاط جامعه»، «توسعه اقتصاد دانش محور»، «توسعه اقتصاد محلی»، «آموزش مادام العمر»، «صرفه جویی اقتصادی» و «توسعه ساخت وساز کتابخانه های عمومی» که نشان دهنده توسعه یافتگی جامعه است بود.

هدف: این پژوهش با هدف کشف وضعیت کتابخانه های عمومی تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی کشور از نظرِ ارائه خدمات به معلولان (جسمی-حرکتی، نابینایان و کم بینایان، ناشنوایان و کم شنوایان) انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر از نظرِ هدف کاربردی و از نظرِ روش اجرا پیمایشی است که به صورت مقطعی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کتابخانه های عمومی تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی تشکیل می دهند که به صورت سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه ای محقق ساخته بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها و ارائه آمار توصیفی، از نرم افزار SPSS 23 استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که از نظرِ ارائه خدمت به گروه های مختلف معلولان، 50 درصد کتابخانه ها به معلولان جسمی-حرکتی ارائه خدمات می کنند اما تنها 11 درصد کتابخانه ها به ناشنوایان و کم شنوایان و 12 درصد به نابینایان و کم بینایان خدمات ارائه می دهند. وضعیت کتابخانه های موردبررسی در هفت مقوله سیاست گذاری و بودجه، دسترس پذیری ساختمان و فضای فیزیکی، تبلیغات و توسعه خدمات ، خدمات و برنامه های جانبی، مجموعه منابع، نیروی انسانی، و تجهیزات و فناوری های کمکی از نظرِ میانگین پایین تر از حد متوسط بود. در این میان، مقوله دسترس پذیری ساختمان و فضای فیزیکی کتابخانه ها، با میانگین 49/2 بالاترین و مقوله آموزش کارکنان با میانگین 49/1 در میان کتابخانه های عمومی کشور پایین ترین میانگین را داشتند. اصالت/ارزش: توجه کتابخانه ها به نیازها و انتظارات معلولان در زمینه خدمات و امکانات امری ضروری است. تاکنون، بررسی وضعیت کتابخانه های عمومی در زمینه ارائه خدمات به معلولان با این حجم از گستردگی انجام نگرفته است. یافته های این پژوهش می تواند راهگشای مسئولان، مدیران و کتابداران کتابخانه های عمومی به منظور ارائه خدمات بهتر به این گروه از جامعه باشد.

هدف: واکاوی و تحلیل تحول ساختار، سازمان و تجهیزات نیروی انتظامی در عصر قاجار. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش با روش تاریخی و به شیوه توصیفی-تحلیلی و با استفاده از اسناد و مدارک آرشیوی و منابع کتابخانه ای نوشته شده است. یافته ها و نتیجه گیری: ساختارهای آموزش نظامی و انتظامی دوره قاجار پس از شکست در جنگ های ایران و روس به سمت مدرن شدن سوق پیدا کرد. نخبگانی چون عباس میرزا، امیرکبیر و میرزا حسین خان سپهسالار به این روند سرعت بیشتری بخشید. در این فضا توجه به نوسازی نهادهای انتظامی و توسعه آن نیز اهمیت فوق العاده ای پیدا کرد چرا که امنیت عمومی و حفظ و حراست از مال، جان و ناموس افراد به یکی از اولویت های نظام های سیاسی بدل شد؛ هر چند در اجرای آن کاستی های فراوان مشاهده گردید. تشکیل و تأسیس نظمیه و ژاندارمری و توجه بیش از پیش به آموزش های نوین انتظامی به تأسی از ساختارهای مدرن و غربیِ پلیس و توسط افسران سوئدی، روس و انگلیسی در ایران پایهگذاری شد.

زمینه و مسئله تحقیق: در دنیای تغییرات مستمر، تحول دیجیتال به موضوعی ضروری و عامل کلیدی بقای سازمان ها تبدیل شده است. این موضوع،  نه تنها تغییری فناورانه، بلکه تغییرات بنیادین در تمامی ابعاد و به بیان ساده تحول کسب و کار است.  بانک ها مانند سایر سازمان ها در عصر دیجیتال با ویژگی های متفاوتی مانند ظهور فناوری های تحول آفرین و مدل های کسب و کار جدید، حضور در اکوسیستم ها و افزایش اهمیت بالای تجربه مشتری، روبه رو می شوند. جهت بازنگری معماری سازمانی با رویکرد تحول دیجیتال لازم است ویژگی های متمایزکننده بانک دیجیتال با بانک های سنتی به خوبی شناسایی شوند. چرا که این ویژگی ها بر انتخاب رویکرد چارچوب معماری سازمانی و همچنین مکتب فکری معماری سازمانی تاثیر گذار هستند. روش تحقیق: در این پژوهش، ابتدا با روش مرور نظام مند مبانی نظری، 284 مقاله با کلمات کلیدی مرتبط با بانکداری دیجیتال مورد بررسی قرار گرفت تا ویژگی های متمایز کننده این بانک با بانک های سنتی به دست بیاید. جهت شناسایی شاخص ها و دسته بندی آنها با استفاده از مرور نظام مند علاوه بر پژوهشگر (کدگذار 1) توسط یک فرد متخصص مرور سیستماتیک (کدگذار 2) نیز انجام شد. با توجه به مقدار ضریب کاپا 804/،0  6   ویژگی کلان متمایز کننده بانک دیجیتال عبارتند از: مشتری محور، سرویس محور، مبتنی بر اکوسیستم، انطباق با فناوری های دیجیتال، استراتژی تحول دیجیتال و پلتفرم محور که در قالب 18 ویژگی خرد، کد گذاری شده اند. جهت یافتن مکتب فکری معماری سازمانی و چارچوب معماری سازمانی متناسب با بانک دیجیتال، پرسشنامه با جامعه آماری 27 نفر از خبرگان حوزه معماری سازمانی و تحول دیجیتال طراحی شد. نتایج حاصل از پرسشنامه با روش تصمیم گیری چند شاخصه سوارا-واسپاس مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می دهد جهت پیاده سازی معماری بانک دیجیتال با توجه به ویژگی های کلان و خرد متمایز کننده این بانک، لازم است مکتب اکولوژیکال و رویکرد چارچوب سرویس محور انتخاب شوند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین شیوه های استفاده حداکثری از قابلیت های هستان نگارهای قرآنی در عمل، به بازنمون کاربردی و عملیاتی از کاستی ها و مشکلات و پیشنهادات مطرح شده در زمینه کاربرد هستان نگارهای قرآنی موجود پرداخته است.روش شناسی: چارچوب روش شناختی آرکسی و امالی (2005) در طراحی مرور نظام مند دامنه ای حاضر به کار رفته است. جستجو در 6 پایگاه اطلاعاتی بین المللی، در فروردین 1401 صورت پذیرفت و برای سازماندهی مطالعات، از نرم افزار مدیریت منابع اطلاعاتی (Endnote) استفاده شد. از مجموع 811 پژوهش، 317 مقاله تکراری و با مطالعه عنوان و ، 362 مقاله به دلیل غیرمرتبط بودن با هدف مطالعه، حذف گردید. سپس متن کامل مقالات مطالعه شده و معیارهای ورود و خروج اعمال و در نهایت، 14 مقاله به مطالعه مروری راه یافتند.یافته ها: تاکنون هستان نگارهای علوم قرآنی برای طراحی موتور جستجوی معنایی، توسعه سیستم های گفتگو به زبان طبیعی، ابهام زدایی از کوئری کاربر به زبان طبیعی، تشخیص گفتار و ارزیابی تلاوت قرآن، پیوند آیات قرآن با منابع چندرسانه ای وب به کار رفته اند.نتیجه گیری: به مدد فناوری های معنایی از جمله هستان نگارها، انتشار دانش صحیح قرآنی، محقق شده و می توان کاربران را به سمت بازیابی دانش قرآنی، رهنمون ساخت. از این رو، لازم است هستان نگار جامع قرآنی به زبان فارسی نیز طراحی و توسعه داده شود تا مبنایی برای کاربردهای ذکر شده در پژوهش های پیشین از جمله سیستم های گفتگو به زبان فارسی و طراحی موتور جستجوی معنایی فارسی قرار گیرد.

هدف: هدف اصلی این پژوهش، مقایسه تولیدات علمی دانش آموختگان مقطع دکتری دانشگاه های دولتی و غیر دولتی داخل با دانش آموختگان دانشگاه های خارج از کشور در حوزه کتابداری و علم اطلاعات است. روش: روش پژوهش پیمایشی است و اطلاعات از طریق سیاهه وارسی و کتاب «کتابداران دانشگاهی ایران» (1390) گردآوری گردید. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی مجذور خی استفاده شده است. جامعه مورد پژوهش، شامل 76 نفر از دانش آموختگان داخل و خارج از کشور و تولیدات علمی آنان است. یافته ها: دانش آموختگان داخل وخارج از نظر تولید مقاله و مجموع تولیدات علمی، تفاوت معناداری ندارند. روند تولیدات علمی رو به رشد است و تولیدات علمی دانش آموختگان پس از اخذ مدرک دکتری سیر صعودی داشته است. نتیجه گیری: آموزش کتابداری در مقطع دکتری در ایران موفق بوده است و دانش آموختگان توانسته اند همپای همقطاران خود که از خارج فارغ التحصیل شده اند، به تولید اطلاعات علمی بپردازند. اگر چه تولیدات علمی فقط یک معیار برای سنجش کارایی اعضای هیئت علمی است، اما معیاری ضروری است. تولید و انتشار نتایج تحقیقات، به حرفه کتابداری کمک می کند بنیانهای نظری و معرفت شناختی خود را شکل دهد. بدون این زیربنا، حرفه کتابداری و اعضای هیئت علمی آن جایگاه اجتماعی خود را از دست خواهند داد.