درخت حوزه‌های تخصصی

بطور کلی همایندها یکی از بخشهای مشکل آفرین برای یادگیرندگان زبان انگلیسی محسوب می شود. یادگیرندگان ایرانی زبان انگلیسی نیز همانند سایر زبان آموزان در خصوص کاربرد همایندهای انگلیسی با مشکلات عدیده ای مواجه هستند. تحلیل گفتار زبان آموزان ایرانی، مبین گستره این مشکل بوده و نیاز به صرف انرژی و زمان بیشتر برای تسلط به کاربرد همایندهای انگلیسی از سوی زبان آموزان را آشکار می سازد. این تحقیق بطور خاص به بررسی کاربرد انواع مختلف همایندها در گفتار30 زبان آموز سطح متوسط ایرانی پرداخته و همچنین خطاهای همایندهای آنها را طبقه بندی و مورد ارزیابی قرار می دهد. تحلیل پیکره گفتار شرکت کنندگان نشان داد که از میان هفت گروه مختلف همایندها، همایند ""فعل+ حرف اضافه"" مشکل سازترین نوع همایند برای زبان آموزان ایرانی به شمار می رود و زبان اول به میزان قابل توجهی (7/56 درصد) بر خطاهای گفتاری آنان در کاربرد همایندهای انگلیسی تاثیر گذار است. دیگر یافته های این تحقیق و پیشنهاداتی در خصوص تدریس و یادگیری همایندها در مطالعه آورده شده است.

برای بررسی ابداعات واژگانی در کتاب شعر آنگاه پس از تندر اثر اخوان ثالث، ابتدا 116 واژه هنجارگریز از اثر مذکور جمع آوری شد و در پیکره رایانه ای گروه فرهنگ نویسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی مورد جستجو قرار گرفت و معلوم شد که از میان 116 واژه مذکور تعداد 57 واژه (14/49%) در آثار نویسندگان دیگر هم به کار رفته اند. نتیجه گیری شد که تعداد 59 واژه (86/50%) به اغلبِ احتمال برساخته اخوان ثالث و واژه نو محسوب می شوند. درباره این سؤال که هنجارگریزی واژگانی در اشعار اخوان ثالث به چه میزان با تعمیم قواعد زبان و به چه میزان با نقض قواعد زبان صورت گرفته، در این مقاله نشان داده می شود که هنجارگریزی واژگانی در اکثر موارد (1/74%) با تعمیم قواعد و در 9/25% موارد با نقض قواعد زبان صورت گرفته است.درباره این سؤال که کدام فرایند صرفی در هر یک از موارد تعمیم یا نقض قواعد زبان بیشتر دخیل است، نشان داده می شود که در مورد تعمیم قواعد بیشتر از همه از ترکیب (53%) و در مورد نقض قواعد بیشتر از همه از اشتقاق (5/48%) برای ساختن واژه های هنجارگریز استفاده شده است. سرانجام درباره این سؤال که کدام محدودیت بیش از همه نقض شده است، نشان داده می شود که محدودیت نحوی (5/75%) بیشتر از سایر محدودیت ها نقض شده است. هدف از این بررسی و پاسخ به سؤال های بالا این است که امکانات بالقوه زبان فارسی در حوزه واژه سازی شناخته شوند و راه گشای معادل یابی در ترجمه ادبی باشند. همچنین هنجارگریزی واژگانی می تواند به عنوان یکی از ابزارهای شعرآفرینی در اشعار اخوان ثالث جنبه ای از ویژگی های سبکی سروده های وی را مشخص کند.

فرهنگهای متفاوت، گفتمان های متفاوت دارند و هر گفتمانی را نمی توان بی هیچ مشکلی و بدون دستکاری در قالب گفتمان دیگر ریخت. این تعدیل یا دستکاری به بومی گرایی منتهی می شود. ونوتی و توری هر دو معتقدند که زبان برتر(فرا دست)، خصوصیات خود را به زبان(فرودست) تحمیل می کند.به عبارتی زبانهای دیگر خود را به قالب انگلیسی نزدیک می کنند. در این مقاله ثابت می شود که این مسئله،یک قاعده ی کلی نیست و هدف اثبات این امر است که مترجم به عنوان اولین کسی که در معرض واژگان و فرهنگ بیگانه قرار می گیرد با به کار گرفتن استراتژی های مناسب ترجمه، می تواند از نفوذ عناصربیگانه زبان فرادست جلوگیری نماید و در نتیجه ی معادل یابی صحیح واژگانی و فرهنگی از امر سلطه ی فرهنگی در زبان فرو دست ممانعت به عمل آورد.در بررسی انجام شده از ترجمه “The scarlet letter” اثر ناثانیل هاثورن و ترجمه ی آن از ""سیمین دانشور"" تحت عنوان ""داغ ننگ""مشخص شد که مترجم به شیوه ای هنرمندانه به استانداردسازی و در نتیجه بومی گرایی پرداخته و بدین ترتیب از تداخل زبانی و فرهنگی در زبان مقصد ممانعت به عمل آورده است.

همزاد یکی از فنون ادبی در آثار خولیو کورتاسار است. وی به عنوان استاد ادبیات تخیلی‘ بسیار ماهرانه به این موضوع پرداخته و مجموعه داستان های زیادی را آفریده که امروزه نه فقط در ادبیات آمریکای لاتین مورد توجه قرار گرفته اند‘ که در زمره آثار ادبیات کلاسیک جهان نیز به شمار می آیند. وی با به تصویر کشیدن انواع مختلف همزاد‘ که با هویت آدمی مرتبط اند‘ نوع متفاوتی از ادبیات تخیلی را ارائه می دهد. بنابراین‘ آنچه که در این تحقیق مد نظر است‘ بررسی حضور همزاد در یکی از داستان های کوتاه وی به نام ‹‹جزیره ای در نیمروز›› است که در آن‘ یک مهماندار هواپیما‘ به نام مارینی‘ در مسیر تهران – رم از فراز جزیره یونانی سیروس واقع در دریای اژه می گذرد. طی پرواز‘ وی متوجه این جزیره می شود و از پنجره هواپیما به آن می نگرد. مارینی به گونه ای شگفت آور مجذوب جزیره می شود و از این لحظه به بعد‘ این وسوسه به گونه ای مهار نشدنی افزایش می یابد. وی در حالی که مشغول نظاره جزیره است‘ به ناگاه خودش را در این مکان می بیند و داستان بر همین اساس به پیش می رود.

به اعتقاد گیدئون توری، ترجمه رفتاری مبتنی بر هنجار است: مترجم در جریان آموزش های مستقیم و غیرمستقیم خود، هنجارهای زبانی، فرهنگی و اجتماعی متداول میان مترجمان عصر خود را می آموزد و آن ها را آگاهانه یا ناآگاهانه در شیوه ترجمه خویش بکار می برد؛ به عبارت دیگر، ترجمه تحت تأثیر محدودیت های زبانی، اجتماعی و فرهنگی که فرهنگ مقصد بر ترجمه اعمال می کند صورت می گیرد. بااین حال، به اعتقاد توری، مترجمان در پذیرش یا رد هنجارها آزادی دارند هرچند که عموماً تمایل دارند از هنجارها تبعیت کنند؛ چون تبعیت از هنجارها پاداش به دنبال دارد و نقض هنجارها ممکن است با طرد و مخالفت روبرو شود. این تحقیق بر اساس این فرضیه است که در دوره معاصر، عمدتاً بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، سبکی جدید در ترجمه قرآن پدید آمده که ریشه های اجتماعی و فرهنگی دارد. این سبک جدید بر خلاف سبک تحت اللفظی پیش از خود و در تقابل با آن مشخصاً سبکی ادبی است. تا قبل از انتشار ترجمه مرحوم قمشه ای ترجمه ها تحت اللفظی بودند و هنجارهای ترجمه و انتظارات خوانندگان قرآن بر یکدیگر منطبق بود. پس از انتشار ترجمه مرحوم قمشه ای، حرکتی متفاوت به سوی سبکی جدید آغاز شد؛ سبکی ادبی که رد پای آن به وضوح در تمامی ترجمه های معاصر قرآن دیده می شود. بنا بر فرضیه تحقیق، ترجمه های متعددی که در این دوره به چاپ رسیده اند مثالی از تأثیر هنجارها بر ترجمه است. اگرچه انتظار می رود که هر ترجمه قرآن تجربه ای زبانی و سبکی متفاوتی باشد، ولی تحقیق نشان می دهد که همه ترجمه ها در سبک اشتراک دارند و در تفسیر معنی قرآن است که با یکدیگر متفاوت اند و با توجه به اینکه کسانی که به ترجمه قرآن پرداخته اند غالباً ادیب به حساب می آیند می توان ترجمه های معاصر قرآن را طبع آزمایی ادبی مترجمان ادیب در حوزه ترجمه قرآن نامید.

مقاله حاضر تلاشی است در راستای بررسی نمود هویت ها و روابط جنسیتی در زبان در نسخه اصلی فیلم «ساعت ها» (انگلیسی) و نسخه دوبله شده آن ( فارسی)– فیلمی که مولفه جنسیت در آن نقش بسزایی ایفا می کند.

مقاله حاضر به بررسی کتاب زبان انگلیسی پایه اول متوسطه (هفتم) از منظر مولفه های فرهنگی و هویتی شامل اسامی اشخاص، اماکن، البسه، پوشش، غذا، نوشیدنیها و مشاغل می پردازد. بررسی این کتاب بر اساس روش تحلیل محتوایی، مصاحبه و گفتگو با 8 معلم که کتاب حاضر را تدریس کردهاند و 12 نفرمتخصص حوزه آموزش زبان تهیه شده است.نتایج این بررسی نشان می دهد که مولفین نتوانسته اند به اندازه کافی به مولفه های فرهنگی بپردازند. کتاب حاضربه صورت کلی متمرکز بر فرهنگ بومی ایران است و نمونه هایی از فرهنگ جهانی در آن دیده نمی شود. نکته دیگرآن که، تنها مسائل فرهنگی و هویتیِ شهر تهران در این کتاب منعکس گردیده و خصیصه های فرهنگی سایر مناطق ایران در آن نادیده گرفته شده است. بر همین اساس در پایان این مقاله راهکارهایی برای بهبود این کاستی ها ارائه شده است.

ساخت اطلاع به عنوان یکی از بخش­های دستور زبان (Lambrecht, 1994) به میزان بجایییک صورت زبانی در یک موقعیت ارتباطی و کلامی خاص مرتبط می­شود. به عبارت دیگر، در ساخت اطلاع مسئله این است که در یک موقعیت خاص از بین چندین صورت زبانی با معنای گزاره­ای و تحلیلی مشابه، کدام صورت زبانی بجا و کدام نابجاست. در این پژوهش برخی از پیامدهای عملی نظریه ساخت اطلاع برای ترجمه تبیین شده است. برای تحقق این هدف، پرسش نامه­ای طراحی شد که در آن آزمودنی­ها در دو مرحله پیش­آزمون و پس­آزمون به سؤال هایی درمورد صرف و نحو جواب دادند. نتایج به دست آمده از به کارگیری آزمون T4 جفتی روی داده­ها نشان می دهد در آزمون صرف تفاوت مشاهده شده بین عملکرد آزمودنی­ها در دو مرحله آزمون معنا­دار بوده؛ درحالی که در آزمون نحو تفاوت معنا­دار نبوده است. پیامد این پژوهش برای ترجمه این است که ترجمه تحت اللفظی صورت­های زبانی به ویژه در حوزه صرف به تولید صورتی نابجا منجر می­شود؛ اما در حوزه نحو ممکن است به تولید ساختی بینجامد. پیامد دیگر این است که برای ارائة ترجمه ای با ارزشِ نقشی برابر، مانند دیگر حوزه­های دستور زبان، مترجمان به آموزش صوری ساخت اطلاع نیاز دارند.