حبیب گوهری

حبیب گوهری

مدرک تحصیلی: دکتری زبان شناسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۲ مورد.
۱.

تحلیل نمود ایستایی و فعّالیتی در کردی کلهری (بر اساس رویکرد فازی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و گویش های غرب ایران سال یازدهم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۲ 1 - 21

کلید واژه ها: نمود کردی کلهری بعد زمان بُعد کیفی رویکرد فازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳ تعداد دانلود : ۱۰۰
پژوهش حاضر برپایه رویکرد فازی کرافت (2012) به واکاوی نمودهای ایستایی و فعّالیتی در کردی کلهری پرداخته است. باتوجه به طبقه بندی کرافت (2012) از انواع نمود، می توان چنین مطرح کرد که چهار نمود ایستایی گذرا، ایستایی ناگذرای ذاتی، ایستایی ناگذرای اکتسابی و نمود ایستایی نقطه ای نیز در کردی کلهری وجود دارد. همچنین در این زبان نمودهای فعّالیتی به دو نوع نمود فعّالیتی مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می شوند. تحلیل داده ها نشان داد که وجه مشترک چهار نمود ایستایی در کردی کلهری نقطه ای بودن فاز نمایه شده آن ها در بُعد کیفی است و تفاوت این نمودها در بسط فاز نمایه شده آن ها در بُعد زمان است. فازهای نمایه شده نمودهای فعّالیتی در دو بُعد زمان و بُعد کیفی گسترش می یابد که ازاین نظر، آن ها با نمودهای ایستایی تفاوت دارند. علاوه براین، تحلیل فازی، تفاوت بین نمودهای فعّالیتی مستقیم و غیرمستقیم را این گونه مشخص کرد که در نمود فعّالیتی مستقیم یک تغییر مستقیم و پیوسته در امتداد بُعد کیفی وجود دارد؛ اما در نمود فعّالیتی غیرمستقیم شاهد چنین وضعیتی نیستیم. باتوجه به تحلیل داده ها نتیجه گرفته می شود که تحلیل فازی می تواند تبیینی مناسب از تفاوت ها و ویژگی های مقوله نمود واژگانی به ویژه دو نوع نمود ایستا و فعّالیتی در کردی کلهری به دست دهد.
۲.

بررسی نقش ساخت اطلاع در خروج موضوع (با استناد به داده هائی از کردی جنوبی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های ایرانی سال ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۰) 1 - 20

کلید واژه ها: ساخت اطلاع خروج موضوع ضمائر جبرانی کردی جنوبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۵۶
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر ساخت اطلاع یا نحوه توزیع اطلاع بر روی تشکیل ساخت های موسوم به خروج در کردی جنوبی (کلهری) است. بر این اساس سعی شده است تا مصادیق مبتدائی و کانونی عبارات شناسائی و احتمال خروج آن ها در داده ها بررسی شود. ساخت اطلاع یکی از مهم ترین عواملی است که می تواند صورت نحوی جملات را دستخوش تغببر کند. این پژوهش عمدتاً بر اساس چارچوب ارائه شده در  لامبرکت (1994 و 2001) انجام گرفته است. برای گردآوری داده ها از شیوه میدانی، مشاهده، مصاحبه و مراجعه به منابع کتابخانه ای استفاده شد. از لحاظ روش تحقیق، پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است. نتایج نشان می دهد که فاعل و مفعول مبتدائی به عنوان موضوع های اصلی در ساختار موضوعی بند می توانند تحت فرایند خروج به چپ (به عنوان مبتدا) و خروج به راست (به عنوان ضد مبتدا) قرار بگیرند، در حالی که جای خالی آن ها در ساختار موضوعی به وسیله ضمایر جبرانی (ضمیر محذوف فاعلی و ضمیر مفعولی پی بستی) پر می شود. در مقابل، خروج موضوع کانونی از درون بند و قراردادن آن در آغاز یا پایان بند به صورت یک گروه اسمی منفک از لحاظ کلامی ناممکن یا نابجا تلقی می شود. بر اساس نتایج پژوهش، می توان دو الگوی نحوی را در کردی جنوبی متصور شد. نخست، اگر موضوع های فعلی کانونی باشند، شاهد توالی غیرمنعطف و بی نشان  فاعل + مفعول+ فعل هستیم و اگر موضوع ها مبتدائی باشند، آن گاه شاهد انعطاف پذیری ساختار جمله و خروج آزادانه موضوع ها و یا حتی حذف آن ها خواهیم بود.  
۴.

درباره (-ow) در کردی جنوبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علم زبان سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۵ 157 - 187

کلید واژه ها: مفعول نما حالت پی بست کردی جنوبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۱۲
هدف از پژوهش حاضر معرفی، توصیف، تبیین و بررسی نقش عنصر زبانی بسیار پرکاربرد (-ow) در کردی جنوبی است. این پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و داده های لازم به صورت میدانی از گویشوران بومی به وسیله مصاحبه و گفتگو جمع آوری شده است. بررسی داده ها نشان می دهد که پی بست (-ow) دارای توزیع و کاربردهای بسیار متنوعی است و عمدتاً با افعال متعدی ساده و مرکب ظاهر می شود، ولی گاهی نیز با (مفعول حرف اضافه در) افعال لازم به کار می رود. از نظر جایگاه، گاهی بعد از پی بست مفعولی ظاهر می شود و گاهی نیز قبل از آن. همچنین، در مواردی به صورت پیش بست تظاهر پیدا می کند. از لحاظ معنایی، این عنصر دارای معنای مشخص بوده و از لحاظ شمار و جنس با مفعول جمله مطابقه می نماید، ولی از نظر صوری همیشه دارای یک صورت واحد است. پی بست (-ow) می تواند با مفعول بسیاری از افعال همنشینی داشته باشد، در عین حال با دسته ای دیگر از افعال همنشینی ندارد. هم می تواند به مفعول معرفه ارجاع دهد و هم به مفعول نکره. بنابراین، به عوامل کلامی حساس نیست. روی هم رفته، اگرچه این پی بست می تواند دارای نقش های متنوعی باشد، لیکن بارزترین نقش آن مفعول نمایی و یا مضاعف سازی مفعول است.
۵.

زمان-وجه-نمود در گویش کردی خزلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و گویش های غرب ایران سال نهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۳ 103 - 121

کلید واژه ها: کردی خزلی زمان وجه نمود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۷ تعداد دانلود : ۲۰۳
هدف نوشتار پیش رو توصیف، تبیین و بررسی نظام زمان، وجه و نمود در گویش خزلی از خانواده کردی جنوبی است. داده های پژوهش از بررسی فایل های صوتی به صورت پیکره ای، مصاحبه های هدایت شده و یادداشت های آوانویسی شده از گویشوران بومی روستاهای بخش کارزان در استان ایلام طی سال های 1397 تا 1398 گردآوری شده اند. به مانند بیشتر زبان های جهان، مقوله های زمان، وجه و نمود در این گونه زبانی نیز درهم تنیدگی و هم پوشانی ساختاری دارند؛ بنابراین، به مثابه مقوله ای با عنوان زمان–وجه - نمود بررسی شدند. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که در کردی خزلی زمان دستوری آینده هیچ گونه بازنمایی صرفی ندارد و تشخیص مفهوم این زمان تنها از راه قیدهای زمان آینده یا موقعیت بافتی ممکن است؛ افزون بر این، در گویش یادشده دو زمان گذشته و حال و پنج نمود تام، ناقص استمراری، ناقص غیر استمراری، کامل و ناکامل و پنج وجه اخباری، اخباری - تأکیدی، التزامی، امری و شرطی - آرزویی بازنمایی می شوند که از برآیند آن ها پانزده ساخت «زمان– وجه - نمود»ی به دست می آید. از این پانزده ساخت، چهار ساخت در زمان حال و یازده ساخت در زمان گذشته است. تمامی پانزده مورد ساخت فاعلی - مفعولی دارند.
۶.

Relationship between Intrapersonal Intelligence of Iranian EFL University Male and Female Learners and Their Grammar Ability

نویسنده:
منبع: Iinternational Journal of Foreign Language Teaching & Research, Volume ۹, Issue ۳۵, Spring ۲۰۲۱ (۲) 157 - 166

کلید واژه ها: Intrapersonal Intelligence Iranian EFL male and female students grammar learning ability

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴ تعداد دانلود : ۱۸۸
This study aimed to discover the possible relationship between intrapersonal intelligence and grammatical ability of Iranian EFL male and female learners. To this purpose, 139 undergraduate English students (46 males and 93 females), with the age range of 22-32, were selected through a TOEFL test as the participants. To obtain the needed data, the instruments used were a 119-item Multiple Intelligences Questionnaire (MIDAS) to assess the participants’ intrapersonal intelligence, and a 30-item grammar TOEFL test to the measure their grammar ability. The obtained data were analyzed through descriptive statistics, Pearson correlation and linear regression. The difference between male and female students in grammar ability and intrapersonal intelligence was determined by independent samples t-test. The results indicated a statistically significance relationship between intrapersonal intelligence and English grammar ability scores. The results also revealed no significant difference between male and female students in terms of intrapersonal intelligence and English grammar ability. The findings of this study may assist language teachers, policy makers and curriculum designers to consider the role of intrapersonal intelligence as a helpful construct in learning English grammar.
۷.

ساخت اطلاع و ساخت آغازگری در زبان فارسی: مطالعه ای پیکره-محور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال سیزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۸ 213 - 242

کلید واژه ها: آغازگر نهاد ساخت اطلاع اطلاع نو اطلاع کهنه مطالعه پیکره ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۸ تعداد دانلود : ۲۴۶
در حالت بی نشان، نهادِ جمله آغازگر به شمار می آید و در حالت نشان دار، سازه های دیگری مانند گروه اسمی غیرِ نهادی، گروه حرف اضافه ای و موارد مشابه ممکن است بر اثر فرایند پیشایندسازی به صورت آغازگر نشان دار نمایان شوند. بر این مبنا، هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت اطلاعی و مقوله نحوی سازه های آغازگر (نشان دار و بی نشان) در زبان فارسی است. پژوهش حاضر را می توان پیکره ای-توصیفی به شمار آورد که داده های آن از دو پیکره زبانی فیلم سینمائی و گزارش فوتبال استخراج می شوند. پرینس (Prince, 1992)، وارد و بیرنر (Ward & Birner, 2004) و هالیدی و ماتیسن (Halliday & Matthiessen, 2004) به عنوان چارچوب نظری مورد استناد قرار گرفته اند. داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس (نسخه 23) تجزیه و تحلیل شده اند. مقایسه انطباق آغازگر با نهاد در هردو پیکره نمایانگر آن بود که میزان انطباق این دو در پیکره فیلم نسبت به پیکره فوتبال بیشتر است. همچنین، یافته ها نشان داد که از جنبه اطلاعی و در پیکره گزارش ورزشی، آغازگرهای بی نشان (نهاد) اغلب از جنبه کلامی استنباطی و از دیدگاه شنونده نو هستند، در حالی که در پیکره فیلم، آغازگرها اغلب از جنبه کلامی و شنونده هر دو کهنه هستند. در پیوند با سازه های پیشایندشده (آغازگر نشان دار) یافته ها نشان داد که این سازه ها از جنبه کلامی، بیشتر استنباطی (کهنه) و از دیدگاه شنونده نو هستند، در حالی که در پیکره فیلم این سازه ها اغلب از جنبه کلامی (و حتی شنونده) نو هستند. همچنین، در هردو پیکره گروه اسمی و گروه حرف اضافه ای پرتکرارترین سازه هایی هستند که جمله ها با آن ها آغاز می شوند.
۸.

چندمعنایی فعل های «xesen» «انداختن» و «kæften» «افتادن» در کردی ایلامی از منظر معناشناسی شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و گویش های غرب ایران سال نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۵ 105 - 128

کلید واژه ها: چندمعنایی معناشناسی شناختی نظریه های شناختی کردی ایلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۱۷۵
پدیده چندمعنایی به ظرفیت واژه ها در برخورداری از معانی مختلف مربوط می شود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی چندمعنایی فعل « xesen » «انداختن»  و همچنین جفت لازم   « kæften » «افتادن» با بهره گیری از رویکرد معناشناسی شناختی است. رویکرد شناختی، زبان را به عنوان پدیده ای ذهنی معرفی می کند. جهت تحلیل چندمعنایی فعل « xesen » از نظریه های مقوله بندی، طرحواره های تصویری و استعاره در رویکرد شناختی بهره گرفته شده است. داده های پژوهش از طریق مشاهده، مصاحبه و ثبت و ضبط گفتار روزمره سخنگویان کردی ایلامی گردآوری شد. یافته ها نشان داد که فعل« xesen » علاوه بر قالب مرکزی «انداختن، فرونهادن»، قالب های معنایی «تقلیل دادن»، «تحقیر کردن»، «جابه جا کردن»، «قرار دادن» و «پرتاب کردن» را نیز داراست. یافته ها همچنین نشان داد که فعل « kæften »، جفت لازم تمام معانی فعل « xesen » نیست. سخنگویان بر اساس نگرشی که نسبت به پدیده ها دارند و همچنین با بهره گیری از تجربه های عینی خود، مفاهیم انتزاعی مربوط به این افعال را در قالب سه طرحواره حجمی، حرکتی و قدرتی، مفهوم سازی می کنند. با توجه به ماهیت معنایی فعل های  « xesen »  و « kæften » طرحواره های حرکتی، بسامد وقوع بالاتری دارد. چندمعنایی این دو فعل در کردی ایلامی پدیده ای نظام مند و قابل توضیح با بهره گیری از طرحواره های شناختی است. 
۹.

نمود واژگانی درگویش لکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره دوزادهم مهر و آبان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۶۴) 344-305

کلید واژه ها: نمود فعل نمود دستوری نمود واژگانی گویش لکی کرافت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۱۶۶
یکی از مقوله های معنا شناختی که در کنار سایر مقوله های دستوری متبلور شده در فعل (از قبیل وجه و زمان دستوری) دارای اهمیت بسزایی است، نمود فعل است. مقوله نمود را می توان نحوه نگریستن به فعل از لحاظ آغاز شدن، چگونگی تحقق، تداوم و یا پایان یافتن رویداد فعل دانست، در حالی که نمود دستوری معمولاً با عناصر تصریفی و غیرتصریفی در جمله بیان می شود، افعال حاوی نمود واژگانی بدون اخذ نشانه دستوری خاصی و با توجه به معنا و ویژگی های ذاتی فعل، چارچوب زمانی خاصی را به لحاظ شروع، چگونگی تحقق، ادامه و پایان رویداد نشان می دهند. این پژوهش با رویکردی توصیفی تحلیلی و با درنظر گرفتن ر ویکردهای نمودی و مدل های موجود در خصوص نمود، به بررسی و طبقه بندی انواع نمود واژگانی فعل در گویش لکی می پردازد و نشان می دهد که در چارچوب مدل کرافت ( 2012 ) گویش لکی دارای چهار گروه اصلی نمود واژگانی شامل ایستا، فعالیتی، غایتمند و حصولی و ده زیر گروه نمود واژگانی شامل ایستای گذرا، ایستای پایدار اکتسابی، ایستای پایدار ذاتی، فعالیتی مستقیم (جهت دار)، فعالیتی غیر مستقیم (چرخه ای)، غایتمند مستقیم (جهت دار)، غایتمند غیر مستقیم، حصولی بازگشتنی، حصولی غیربازگشتنی و حصولی دوره ای (چرخه ای) است.
۱۰.

هم نامی و نقش های مختلف تکواژ وابسته “-æ” در کردی ملکشاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های ایرانی سال ۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۷) 269 - 293

کلید واژه ها: تکواژ -æ دستوری شدگی کردی جنوبی گونه ملکشاهی هم نامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۶۴
هم نامی پدیده ای است که در آن مقولات مختلف زبانی با نقش ها و معانی نامرتبط از صورت های آوایی و نوشتاری یکسان برخوردار هستند. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش های مختلف تکواژ “-æ” در کردی ملکشاهی است. پیکره زبانی این پژوهش با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختار یافته از سخنگویان کردی ملکشاهی به عنوان یکی از شهرستان های مرکزی استان ایلام گردآوری شد. برای بررسی نقش فرآیند دستوری شدگی در ایجاد هم نامی تکواژ “-æ” از اصول ارائه شده توسط هاپر (1996) و همچنین سازوکارهای معرفی شده هاینه و همکاران (1991) بهره گرفته می شود. یافته های مطالعه نشان داد که چند مقوله مستقل زبانی در کردی ملکشاهی به صورت تکواژ وابسته “-æ” بازنمایی می شوند. صورت مذکور ممکن است به عنوان پی بست، وند تصریفی و یا اشتقاقی در بافت های مختلف واقع شود. این تکواژ به عنوان وندی تصریفی با نقش «نشانه معرفه» به اسم یا گروه اسمی متصل می شود. تکواژ وابسته“-æ”  به صورت پی بستی و با نقش فعل ربطی و معین «است» نیز در کردی ملکشاهی به کار برده می شود. تکواژ “-æ” همچنین صورت الحاقی دو حرف اضافه مستقل «در» و «به» در گونه مذکور است که به برخی افعال به عنوان میزبان متصل می شود. علاوه بر این کارکردها، این تکواژ صورت دو پسوند اشتقاقی کردی ملکشاهی است که در تولید ساخت نام آوا و اسم به کار برده می شود. هر یک از نمودهای “-æ” در طول سازوکار دستوری شدگی تحت تأثیر تغییرات آوایی، ساختواژی ، نحوی و معنایی قرار گرفته اند و باعث ایجاد این هم نامی شده اند.
۱۱.

واژه بست در کردی کلهری ایلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های ایرانی سال ۵ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۶) 25 - 51

کلید واژه ها: واژه بست وند مطابقه گویش کلهری کردی ایلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۰۲
واژه بست ها واحدهای زبانی حد واسط بین واژه و وند هستند که هم بعضی از خصوصیات واژه و هم بعضی از ویژگی های وند را دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی واژه بست در گویش کردی کلهری ایلامی صورت گرفته است. این بررسی به روش توصیفی- تحلیلی است که داده های آن با مراجعه به منابع متعدد گویش کردی کلهری ایلامی و نیز شم زبانی نگارندگان این تحقیق تهیه شده است. الگوهایی که برای تشخیص این واژه بست ها در این مقاله به کار برده شده اند، همان معیارهایی هستند که شقاقی (1374) برای بررسی و طبقه بندی تکواژهای وابسته در زبان فارسی از زوییکی و پولوم (1983) اقتباس کرده است. بررسی داده های این پژوهش نشان می دهد که واژه بست های این گویش عبارتند از: ضمایر شخصی پی بستی، افعال ربطی، نشانه مفعول، نشانه معرفه، نشانه نکره، نشانه ماضی بعید و نشانه مجهول. در میان این واژه بست ها، واژه بست های ضمیری (ضمایر شخصی) نقش مطابقه ای دارند. همچنین، یافته های پژوهش حاضر نشان می دهند که می توان از الگوی زوییکی و پولوم (1983) به عنوان ابزاری علمی و البته مناسب برای تشخیص و مطالعه واژه بست های زبان کردی استفاده کرد. نکته تازه و دستاورد جدید این پژوهش شناسایی واژه بست « ɥ » به عنوان نشانه معین در فعل ماضی بعید و نیز استفاده از واژه بست « jâ » برای مجهول است. 
۱۲.

ترکیبی /تحلیلی بودگی مقوله های تصریفی فعل در گویش کردی خزلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و گویش های غرب ایران سال هشتم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۰ 91-108

کلید واژه ها: کردی خزلی کردی مقوله های تصریفی فعل ترکیبی بودگی تحلیلی بودگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۱ تعداد دانلود : ۳۲۱
هدف پژوهش حاضر توصیف، تبیین و بررسی تحلیلی/ ترکیبی بودگی مقوله های تصریفی فعل شامل زمان، نمود، وجه، جهت، قطبیت، مطابقه و سببی سازی در کردی خزلی از خانواده کردی جنوبی است. داده ها از بررسی فایل های صوتی به صورت پیکره ای، مصاحبه های هدایت شده و یادداشت های آوانویسی شده از گویشوران بومی روستاهای کارزان در استان ایلام طی سال های 1396 تا گردآوری شده اند. مقوله های زمان، وجه و نمود در این گونه زبانی هم پوشانی دارند؛ بنابراین، به مثابه یک مقوله بررسی شدند. نتایج نشان داد که مقوله زمان-وجه-نمود در این گونه زبانی به طور عمده به صورت ترکیبی و در مواردی هم به صورت ترکیبی و هم به صورت تحلیلی بازنمایی می شود.؛ افزون بر این، در کردی خزلی مقوله های قطبیت، جهت، مطابقه و سببی سازی نیز به طور عمده به صورت ترکیبی بازنمایی می شوند. میزان ترکیبی بودگی یک فعل براساس صورتی از فعل که بیشترین میزان ترکیبی بودگی را دارد، تعیین و براساس ارزش تعداد مقوله-در-واژه محاسبه می شود. این ارزش در این گونه زبانی 6 تا 7 به دست آمد که از این نظر کردی خزلی در زمره زبان های رایج دنیا رده بندی می شود.
۱۳.

عوامل مؤثر بر مطابقه مفعولی در کردی ایلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره یازدهم مهر و آبان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۵۸) 419-443

کلید واژه ها: کردی ایلامی نظام مطابقه بازنمائی نقش های دستوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۶ تعداد دانلود : ۲۶۱
زبان ها از ابزارهای متنوعی بهره می گیرند تا نقش های دستوری را بازنمایی کنند. یکی از این ابزارها (سازوکار) مطابقه است که در زبان های مختلف ممکن است کم و بیش از آن استفاده شود. از طرف دیگر، عوامل متنوعی ممکن است در زبان های مختلف بر روی قسمت های مختلف دستور زبان و ازجمله نظام مطابقه اثرگذار باشند. بر این اساس، در پژوهش حاضر با استناد به داده هایی از کردی ایلامی، هم به دنبال بررسی میزان استفاده از مطابقه مفعولی هستیم و هم درپی یافتن تأثیر احتمالی عوامل مختلف بر روی مطابقه پی بست های مفعولی با مفعول. برای تحقق این اهداف، از روش توصیفی، کتابخانه ای، مصاحبه و ضبط صدای گویش وران بومی جهت استخراج داده ها استفاده شده است. تعداد 10 نفر گویشور بومی با محدوده سنی 40 تا60 سال در استخراج داده ها کمک کردند. عوامل مؤثر بر مطابقه که در اینجا مورد بررسی قرار گرفته اند، برگرفته از گیون ( 2004 ) هستند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که در کردی ایلامی از پی بست های مطابقه مفعولی جهت ارجاع به مفعول استفاده می شود. همچنین نتایج نشان داد که در کردی ایلامی مطابقه مفعولی متأثر از برخی محدودیت هاست. مشخصاً، عوامل معرفگی/ نکرگی، ارجاعی/ غیرارجاعی، مبتدایی/ غیرمبتدایی و انضمام مفعول به بروز برخی محدویت ها در مطابقه پی بست های مفعولی با مفعول منجر می شوند. بررسی تأثیر این عوامل بر نظام مطابقه به خصوص در زبان های دارای نظام مطابقه دوگانه به منزله موضوع پژوهش های آتی توصیه می شود.
۱۴.

بررسی ساخت نحوی و ساخت اطّلاع سازه های پیشایندشده در جملات ساده فارسی (با استناد به داده هایی از یک گزارش فوتبال)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و گویش های غرب ایران سال هشتم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۹ 19-38

کلید واژه ها: ساخت اطلاع پیشایندسازی کلام شنونده جملات ساده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۳۷۱
ساخت اطّلاع، نحوه توزیع اطّلاع کهنه (مفروض) و نو در جملات است که نقش مهمّی در صورت بندی جملات دارد. در پژوهش حاضر، تأثیر وضعیّت اطّلاعی، نقش دستوری و مقوله نحوی سازه ها در پیشایندسازی آن ها بررسی شده است. برای تحقّق این هدف، پیکره ای شامل (226) جمله ساده (بی نشان و نشان دار) از گزارش فوتبال بررسی شد تا وضعیّت اطّلاعی، نقش دستوری و مقوله نحوی سازه های پیشایندشده مشخّص شود. طبقه بندی پرینس (1992)، وارد و بیرنر (2004) و همچنین بیرنر (2013) برای طبقه بندی مصادیق سازه ها، از مصادیق کلامی به مثابه چارچوب نظری استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که ازنظر وضعیّت اطّلاعی، بیشتر سازه های پیشایندشده در انواع جملات ساده فارسی به لحاظ کلامی کهنه هستند، هرچند که ازمنظر شنونده نو طبقه بندی می شوند. در نوشتار پیش رو هیچ مورد سازه پیشایندشده یافت نشد که ازدیدگاه شنونده کهنه باشد. ازنظر نقش دستوری، در همه انواع جملات نشان دار، سازه های بیان گر مفعول غیر مستقیم بیشتر از دیگر نقش های دستوری پیشایند شده هستند. ازنظر مقوله نحوی سازه های پیشایندشده به طور عمده گروه اسمی هستند.
۱۵.

مضاعف سازی واژه بستی و خروجِ مفعولِ صریح براساس داده هائی از کردی جنوبی (کلهری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علم زبان سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱ 351 - 386

کلید واژه ها: واژه بست مضاعف سازی خروج پسوند پی بست کردی کلهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۹ تعداد دانلود : ۳۴۶
هدفِ پژوهشِ حاضر بررسیِ فرایندِ مضاعف سازی واژه بستی و پیامدهای آن برای نحوِ زبان بر اساس داده هائی از کردی کلهری است. به عبارت دیگر، مسأله این است که آیا مضاعف سازی واژه بستی حالتِ غالب در کردی کلهری است یا اینکه این فرایند مانند بسیاری از زبان های دیگر منجر به منفک شدنِ گروهِ اسمی از درونِ بند و خروجِ آن به سمتِ چپ یا راست می گردد. تبیینِ تفاوتِ بین وند و واژه بست نیز از اهدافِ دیگر این پژوهش است. پژوهشِ حاضر توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر ارائه استدلال جهتِ بررسی رابطه بین مضاعف سازی واژه بستی و ساخت نحوی در کردی کلهری است. این پژوهش عمدتاً بر اساس چارچوبِ ارائه شده در  اسپنسر و لوئیز (2012) انجام گرفته است. برای گردآوری داده ها، از شیوه میدانی، مشاهده، مصاحبه و مراجعه به منابع کتابخانه ای، اقدام به جمع آوری داده ها شده است. نتایج نشان داد که فرایندِ مضاعف سازی واژه بستی به صورت محدود در کردی کلهری مورد استفاده قرار می گیرد. در مقابل، برای اجتناب از حضورِ هم زمانِ واژه بست و گروهِ اسمی مرتبط با آن، گویشورانِ کردی کلهری اغلب به ساختِ نحوی خروج به چپ یا راست متوسل می شوند و به این ترتیب، گروهِ اسمی (مفعولِ صریح) را از ساختار موضوعی جمله خارج می کنند.
۱۶.

میزان وام گیری در مقولات واژگانی اصلی براساس رویکرد سلسله مراتب وام گیری در کُردیِ کلهری (با تمرکز بر متغیرهای جنسیت، تحصیلات و سن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناسی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۲) 87 - 110

کلید واژه ها: وام گیری سلسله مراتب کردی کلهری مقولات واژگانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹ تعداد دانلود : ۲۴۰
هدف پژوهش حاضر بررسی میزان وام گیری مقولات واژگانی اصلی در کُردیِ کلهری است. مقولات اسم، فعل، صفت و قید در کُردیِ کلهری بررسی شدند تا مشخص شود در کدام مقوله گویشوران کُردیِ کلهری بیشتر از واژه های بومی یا وام واژه فارسی استفاده می کنند. براساس متغیرهای سن، جنسیت و تحصیلات، افراد به هشت گروه تفکیک شدند تا میزان استفاده از کلمه های بومی و قرضی در هر گروه مشخص شود. برای گردآوری داده ها، از پرسش نامه ای (فهرست) محقق-ساخته شامل 339 گویه (اسم، فعل، صفت و قید) استفاده شد. در طراحی پرسش نامه صرفاً واژه هایی انتخاب شدند که در کُردیِ کلهری هم از واژه کُردی و هم معادل فارسی آنها استفاده می شود. نتایج نشان می دهد در همه مقولات بررسی شده، میزان استفاده از واژه های بومی بسیار بیشتر از وام واژه های معادل فارسی است. همچنین، بین میزان وام گیری از مقولات بررسی شده، تفاوت آشکاری دیده نمی شود، در حالی که در همه رویکردهای سلسله مراتب وام گیری (Treffers-Daller, 2010; Muysken, 2000; Thomason & Kaufman, 1988)، مقوله نحوی اسم قابلیت بالاتری برای وام گیری نشان می دهد. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد دلایل دیگری به غیر از جایگاه سلسله مراتبی واژه ها، مانند خلأ واژگانی، در وام گیری دخیل هستند. بنابراین، رویکرد این پژوهش بدیلی تازه برای رویکردهای سلسله مراتبی قلمداد می شود.
۱۷.

مؤلفه های مؤثر بر تعیین نوع نمود واژگانی فعل در گویش لکی دره شهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناسی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۳) 163 - 188

کلید واژه ها: نمود واژگانی (موقعیتی) پویایی کرانمندی دیرشی بودن همگن بودن گویش لکی دره شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۱۵۲
در رویکردهای جدید به مقوله نمود واژگانی (موقعیتی)، معنای ذاتی فعل عامل مهمی در تعیین نوع نمود است. از مؤلفه های مؤثر در تعیین نوع نمود واژگانی، مشخصه های پویایی، دیرشی بودن، کرانمندی، همگن بودن و هسته ای بودن فعل است. درنتیجه، بررسی این ویژگی ها به عنوان عوامل تأثیرگذار بر نوع نمود در دستور زبان های طبیعی موردتوجه قرار گرفته است. این پژوهش که تحقیقی کیفی و به صورت توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مشاهده و مصاحبه با گویشوران لک زبان شهرستان دره شهر ایلام و با روش گردآوری داده ها از طریق مشاهده مشارکتی و مصاحبه های ساختار نیافته و نیمه ساختار یافته صورت گرفته است، می کوشد تا پس از تشریح این ویژگی های مهم مؤثر بر تعیین نوع نمود، با تکیه بر رویکردهای نمودی فیلیپ (2004, 2011, 2012) و کرافت (2012) به این پرسش ها پاسخ دهد: مؤلفه های مؤثر بر تعیین نوع نمود واژگانی در لکی کدامند؟ چنین مؤلفه هایی تا چه حد می توانند در تعیین انواع نمود موقعیتی در گویش مذکور از لکی، که از گروه زبان های غربی شمالی ایرانی است، کمک کنند؟ و نیز چگونه می توان به طور نظام مند قوانین و اصولی را برای مؤلفه های ذکر شده در لکی استخراج کرد؟ این پژوهش نشان می دهد در لکی گویش دره شهر براساس این مؤلفه ها می توان به طور نظام مند سیستم نمود واژگانی را در لکی پیاده و تبیین کرد.
۱۸.

مطابقه، ساخت اطلاع و مفعول نمائی افتراقی در کردی کلهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناسی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۱) 119 - 138

کلید واژه ها: مطابقه ساخت اطلاع مفعول نمائی افتراقی کردی کلهری مبتدا کانون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۴۱۵
زبان ها از ابزار حالت نمائی و مطابقه بهره می برند تا مفعول ها را نشان دار کنند. پژوهش حاضر صرفاً ابزار مطابقه را به عنوان جلوه ای از مفعول نمائی افتراقی در کردی کلهری بررسی می نماید. برای انجام این کار، رویکرد نقش گرایانه ساخت اطلاع به عنوان چارچوب نظری پژوهش به دیگر رویکردها ترجیح داده شد (لامبرکت، 1994 و 2000؛ دالریمپل و نیکولاوا، 2010؛  نیکولاوا، 2001). پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است. داده ها به شیوه میدانی و با ابزار مصاحبه، مشاهده و مشاوره با منابع معتبر کتابخانه ای استخراج شدند. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که در کردی کلهری مطابقه مفعولی به عنوان جلوه ای از مفعول نمائی افتراقی با مفعول هائی که دارای برجستگی کلامی باشند و مصداق آنها قبلاً در کلام آمده باشد انجام می گیرد. این مطابقه از لحاظ شخص و شمار است که به وسیله گروهی از پی بست های مفعولی که بر روی فعل ظاهر می شوند صورت می گیرد. نتیجه دیگر این که ساخت اطلاع برای مطابقه فاعلی عامل تأثیرگذار قلمداد نمی شود. همچنین، نتایج نشان می دهند که مفعول غیرمستقیم و افزوده ها نمی توانند محرک یا مبنای مطابقه باشند، حتی اگر مبتدائی باشند. نهایتاً، این که اگر مفعول (و یا فاعل) مبتدائی باشند، هم می توان آنها را حذف کرد و هم می توان به جایگاه پسافعلی منتقل کرد.
۱۹.

بررسی نظام مطابقه در کردی ایلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و گویش های غرب ایران سال هفتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۲۴ 49 - 72

کلید واژه ها: مطابقه فاعلی - مفعولی معرفگی - نکرگی ارجاعی - غیر ارجاعی بودن مبتدایی - غیر مبتدایی بودن انضمامی – غیر انضمامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۴ تعداد دانلود : ۳۵۸
زبان ها از سه سازوکار برای بازنمایی نقش های دستوری استفاده می کنند که عبارت اند از ترتیب سازه ها، حالت نمایی و مطابقه. در پژوهش حاضر نظام مطابقه و عوامل مؤثّر بر آن در کردی ایلامی بررسی شده است. برای انجام این کار، از روش توصیفی، مصاحبه و ضبط صدای گویشوران بومی به منظور استخراج داده های لازم استفاده شده است. عوامل مؤثّر بر مطابقه که گیون (2004) آن ها را بیان کرده است و همچنین روش کار دبیرمقدم (1392) به عنوان دو منبع مهم مورد استناد قرار گرفته اند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که در کردی ایلامی از نظام مطابقه فاعل مفعولی برای بازنمایی روابط دستوری فاعل و مفعول استفاده می شود؛ همچنین مشخّص شد که نظام مطابقه در کردی ایلامی گذرایی محور و زمان محور نیست. دستاورد دیگر این است که در کردی ایلامی، مطابقه ابزار مهمّی برای بازنمایی فاعل دستوری است ولی کاربرد مطابقه برای بازنمایی مفعول هم اختیاری است و هم متأثّر از چندین عامل. ازجمله عوامل مؤثّر بر مطابقه پی بست های مفعولی با مفعول می توان به عوامل معرفگی - نکرگی، ارجاعی - غیر ارجاعی بودن، مبتدایی - غیر مبتدایی بودن، انضمامی - غیر انضمامی بودن اشاره کرد؛ در حالی که این عوامل در مطابقه مفعولی در کردی ایلامی تأثیرگذار هستند، امّا در صورت بندی فاعل مؤثّر نیستند. سرانجام اینکه در کردی ایلامی، نمود جملات و نقش های معنایی در نحوه مطابقه وندها و پی بست های نشانه مطابقه، عوامل تأثیرگذاری نیستند.
۲۰.

بررسی جامعه شناختی پدیده رمزگردانی دو زبانه های کردی کلهری- فارسی در دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تدریس پژوهی سال ششم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ 39 - 63

کلید واژه ها: رمزگردانی دوزبانه جامعه شناسی زبان کردی زبان فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۴ تعداد دانلود : ۲۷۶
هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی جامعه شناسی پدیده رمزگردانی دوزبانه های کردی فارسی بود. روش: این پژوهش از نظر روش گردآوری داده ها جزء پژوهش های توصیفی از نوع همبستگی است؛ و براساس ماهیت جزء پژوهش های کاربردی محسوب می گردد. جامعه آماری شامل کل دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهرستان سرپل ذهاب در سال تحصیلی 97- 1396 است. با توجه به این که حجم کل جامعه آماری 3896 نفر بود؛ با استفاده از جدول مورگان 400 نفر (200 دختر؛ 200 پسر) در مقطع اول، دوم و سطح پیش دانشگاهی در بین دانش آموزان پسر و دختر به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شد. از شیوه نمونه ای طبقه ای نسبتی بر حسب جنسیت استفاده شده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه الگوی پژوهشی پاراشر (1980) بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی شامل میانگین و انحراف معیار و در بخش آمار استنباطی از آزمون t دو نمونه وابسته، آزمون t دو نمونه مستقل و تحلیل واریانس استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد کاربرد زبان فارسی در حوزه های خانواده، دوستی، همسایگی، اداری به طور محسوسی از زبان کردی کلهری بیشتر بود (00/0= p) اما کاربرد زبان فارسی در حوزه مدرسه به طور محسوسی از زبان کردی کلهری بیشتر بود (01/0= p). همچنین کاربرد زبان فارسی در تمام سطوح مختلف تحصیلی، دانش آموزان دارای سطح تحصیلات پیش دانشگاهی بیش از بقیه و افراد پایه اول کمتر از دیگر سطوح تحصیلی از زبان فارسی استفاده می کنند. همچنین افراد پایه اول بیشتر از دیگر گروه ها و افراد دارای سطح تحصیلات پیش دانشگاهی کمتر از بقیه گروه های تحصیلی از زبان کلهری استفاده می نمایند (209/4 =F، 000/0=p). همچنین بین کاربران زبان کلهری در دو گروه جنسی در کل حوزه های اجتماعی کاربرد زبان فارسی بین دختران بیشتر از پسران است و پسران نیز بیشتر از دختران به استفاده از زبان کلهری تمایل دارند و نتایج آماری تفاوت معنی دار بین دو جنس را تأیید می کند (002/0= P).

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان