درخت حوزه‌های تخصصی

مقاله پیش رو به مطالعه شکل گیری فرهنگ و هویت فرهنگی جوانان با تمرکز بر تجارب و تعاملات آن ها در شبکه های اجتماعی مجازی و استفاده از این شبکه ها در زندگی روزمره شان می پردازد. این مقاله حاصل کار پژوهشی بر روی کاربران جوان تهرانی عضو شبکه اجتماعی فیس بوک از تاریخ یک خرداد 1394 تا اوایل مهرماه 1394 است. در این مقالهاز روش مردم نگاری مجازی برای کشف تجارب زیسته و تعاملات جوانان در ارتباط با شبکه های اجتماعی، معانی و مفاهیم مرتبط با آن ها و همچنین دلایل و انگیزه های حضور جوانان در این شبکه ها استفاده شده است. نتایج این پژوهش ضمن تشریح تجربه زیسته شبکه های اجتماعی و وضعیت استفاده های جوانان از این شبکه ها نشان می دهد که حضور در شبکه های اجتماعی به مثابه زندگی روزمره امکان و فضایی برای شکل گیری نوع خاصی از هویت فرهنگی جوانی را فراهم می کند. ازاین رو مهم ترین ویژگی های فرهنگ جوانی عبارت اند از؛ واکنشی، فردگرایانه، فراجنسیتی، طبقاتی و مصرف گرا بودن.

آنچه در این مقاله مدنظر است، بررسی وضعیت ارتباطات در جهان امروز و به طور اخص رسانه ها و ارتباط آن با دین است. اندیشمندان مختلفی در حوزه ارتباطات و اطلاعات، رابطه ارتباطات و اطلاعات با مقوله دین را بررسی کرده اند. در این تحقیق سعی شده است که مهم ترین نظریات بعضی از آنها موردتأمل قرار گیرد. چگونگی ارتباط رسانه ها با عامل فرهنگ و همچنین، نقش آنها در شکل دهی به شخصیت انسان ها و نحوه ارتباط انسان ها با یکدیگر از خلال رسانه ها از جمله عواملی بودند که این مقاله دغدغه بررسی آنها را داشت. از آنجایی که جهانی شدن یا به تعبیر بعضی از اندیشمندان، جهانی سازی، خصوصاً در حوزه اقتصاد، مهم ترین ویژگی و مشخصه جهان امروز است، عامل رسانه ارتباط تنگاتنگی در گسترش این مقوله بازی می کند و ازآنجاکه دین به طور قابل توجهی چه به صورت ایجابی و چه به صورت سلبی از جهانی شدن که رسانه نقش کاتالیزور را در آن دارند، تأثیر می گیرد، این مقاله ارتباط بین دین، رسانه و وضعیت معناداری در جهان ارتباطات را بررسی می کند

این مقاله با هدف ترسیم کیفیت بازنمایی زندگی روزمرة جوانان در تلویزیون ایران، از طریق بررسی بازنمایی زندگی روزمرة جوانان در سریال فاصله ها و با بهره گیری از نظریات بازنمایی و انتقادی زندگی روزمره، انجام شده است. نتایج نشان می دهد که در سریال فاصله ها، بر اساس فن کلیشه سازی، برخوردی گزینشی و متعصبانه با زندگی روزمرة جوانان صورت گرفته است و، ضمن گروه بندی جوانان به سنتی و مدرن، مرز میان «ما» و «آن ها» مشخص شده است. دیدگاه مسلط سریال پُرکردن فاصلة ارزشی بین جوانان با هم نسلان خود و پدرانِ آرمان گراست. سریال، با تبلیغ فرهنگی علیه جوانان، آن ها را در موضع ضعف قرار می دهد و قصد سازمان دهی زندگی روزمرة آنان را دارد. از سوی دیگر شاهد هستیم که، تحت تأثیر سیستم بر زیست جهان، کنش ارتباطی کنش گران جوانِ زندگی روزمره با هم نسلان خود و نهادهای اجتماعی دچار اختلال گشته است؛ جالب آن که هر کدام از نهادهای اجتماعی به شیوه ای مشابه با مسائل زندگی روزمرة جوانان برخورد می کنند

فضای مجازی بستری برای تعاملات و کنش های متقابل برای ابراز احساسات میان کاربران و از جمله دختران است که قابلیت های متفاوتی را برای نقش ها و مناسبات اجتماعی آنها فراهم می کند. بر همین اساس شناخت چگونگی شکل گیری این تعاملات و ابراز احساسات مجازی مهم است. این پژوهش با اتخاذ رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی به توصیف چیستی و چگونگی تجربه ی زیسته ی احساسات مجازی دختران و فرآیند بروز و ابراز آن در فضای مجازی می پردازد. جامعه ی مطالعه شده شامل دختران شهر قم است که حداقل چهار ساعت از شبانه روز را با فضای مجازی سپری می کنند و تحت عنوان کاربران پرمصرف تلقی می شوند. داده ها از طریق نمونه گیری هدفمند و مصاحبه ی عمیق با 15 نفر جمع آوری و با استفاده از روش تحلیل پدیدارشناسی شش مرحله ای مبتنی بر روش ون مانن تحلیل شد. تحلیل داده ها نشان می دهد که تجربه ی زیست شده ی احساسات مجازی دختران در دو سطح ذهنی و عینی شدن احساس شکل می گیرد؛ به گونه ای که دختران با ورود دختران به فضای مجازی، به نوعی از فضای واقعی جدا می شوند و به صورت پنهانی و با تمایل به استفاده از مفاهیم و قالب های غیر دیداری احساسات خود را در فضای مجازی منتشر می کنند. نتایج نشان داد، آنها با تصاویر و محتوای تبادل شده همذات پنداری می کنند و چنان در فضای شبکه غرق می شوند که با کنشگران دیگر احساس صمیمت می کنند و درونیات غیرقابل انتشار خود را برای دیگران افشا می کنند. این وضعیت برای آنها چنان است که حتی بعد از ورود به فضای واقعی احساس حضور در فضای مجازی را دارند.

در عصر کنونی، رفتار سیاسی شهروندان در جوامع گوناگون تحت تأثیر رسانه ها و فناوری های جدید ارتباطاتی قرار گرفته و تغییر شکل و ماهیت داده است. یکی از مهم ترین رفتارهای سیاسی شهروندان، مشارکت سیاسی و رفتار رأی دهی آنان است که بیش از هر چیز دیگری، در محدوده عمل و تأثیر وسائل ارتباط جمعی و به ویژه رسانه های اجتماعی نوپدید قرار گرفته است. در این راستا، پژوهش حاضر تلاش دارد، تأثیر رسانه های اجتماعی- فیس بوک، اینستاگرام و تلگرام- بر مشارکت سیاسی دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی را در انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری (هفتم اسفندماه 1394) بررسی و مطالعه نماید. روش پژوهش، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها نیز پرسشنامه محقق ساخته است. با استفاده از فرمول کوکران از جامعه آماری 8569 نفری - که تمام دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشکده های پردیس اصلی دانشگاه علامه طباطبائی را شامل می شد- 370 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب و بررسی شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد که بین میزان استفاده از رسانه های اجتماعی منتخبِ تحقیق با مشارکت سیاسی (413/0)، میانِ میزان اعتماد به رسانه های اجتماعی موردبررسی و مشارکت سیاسی (318/0) و میزان اثربخشی در استفاده از رسانه های اجتماعی با مشارکت سیاسی (523/0) رابطة مثبت و معناداری وجود دارد. در ارتباط با دو متغیر زمینه ای مقطع تحصیلی (401/0-) و سن پاسخگویان (دانشجویان نمونه تحقیق) با مشارکت سیاسی (431/0-) نیز رابطه معکوس و معنادار است. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی نیز نشان می دهد، که حدود 32 درصد از کل واریانس مشارکت سیاسی دانشجویان با این پنج متغیرِ معنادار یعنی میزان استفاده، میزان اعتماد، میزان اثربخشی، مقطع تحصیلی و سن قابل پیش بینی است.

مشارکت سیاسی که یکی از انواع مشارکت است، از شاخص های توسعه اجتماعی و سیاسی در کشورها به شمار می رود. نظریه پردازان علوم اجتماعی و سیاسی و سیاست ورزان همواره به انتخابات به صورت بارزترین شیوه و تجلی این مشارکت توجه کرده اند. در جمهوری اسلامی ایران نیز مطالعه رفتار انتخاباتی، به ویژه در دهه اخیر، به طور جدی در دستور کار پژوهشگران حوزه های مربوط قرار داشته است. پرسش اصلی مقاله حاضر این است که آیا بین استفاده از شبکه های اجتماعی با مشارکت سیاسی رابطه وجود دارد یا خیر؟ و در صورت وجود رابطه میان استفاده از شبکه های اجتماعی با مشارکت سیاسی، استفاده از شبکه های اجتماعی چه تأثیری بر ابعاد مشارکت سیاسی دانشجویان دارد؟ هدف از نگارش این مقاله، بررسی رابطه میان شبکه های اجتماعی و رفتار انتخاباتی در میان دانشجویان دانشگاه مازندران است. با تقسیم شبکه های اجتماعی (سرمایه اجتماعی شبکه) به سه بعد تعاملی، ساختی و کارکردی و مشارکت سیاسی (رفتار انتخاباتی) به سه سطح تماشاگرانه، متوسط و فعال، یافته های پژوهش نشان داد رابطه ای کاملاً مثبت بین شبکه بندی اجتماعی (سلسله مراتب شبکه و انواع مشارکت) و مشارکت سیاسی وجود دارد و بعد ساختی شبکه های اجتماعی بیشترین تأثیر را بر رفتار انتخاباتی دانشجویان داشته اند. برای آزمون فرضیه ها از روش تحلیل همبستگی و تحلیل رگرسیون چندمتغیره استفاده شد.

اخلاق حرفه ای در تبلیغات به چگونگی به کارگیری اصول اخلاقی توسط رسانه ها می پردازد و تأثیر آن را بر دانش، بینش و روش رفتاری مخاطبان ارزیابی می کند و مبحث اخلاق اطلاع رسانی به مبحث استفاده یا عدم استفاده از اطلاعات می پردازد. در این مقاله تلاش شده است با بهره گیری از نتایج آماری حاصل از دو روش مصاحبه عمقی (دلفی) جهت استخراج شاخص های اندیشمندان، صاحب نظران، استادان، سیاست گذاران و دست اندرکاران صنعت تبلیغات و همچنین تحلیل محتوای پیام های تبلیغاتی منتشر شده از طریق رسانه های جمعی جهت تشخیص میزان پایبندی رسانه ها به این شاخص ها، مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از این پژوهش نیز تدوین 14 شاخص استخراج شده از 128 شاخص مقدماتی است که می توانند برای تدوین نظام اخلاق حرفه ای مورد بهره برداری قرار گیرند.

با شکل گیری فضای مجازی و متعاقب آن پیدایش شبکه های اجتماعی ، سازمان های رسانه ای و رسانه های سنتی با تهدیدات و فرصت های جدیدی روبرو شده اند. چالش های جدید رسانه های نوین متکی بر اینترنت برای رسانه های سنتی، موضوعی است که همواره محل بحث صاحبنظران بوده است. مسئله اصلی این پژوهش تبیین چالش های کنونی و آتی سازمان صدا و سیما در فضای مجازی و ارائه راهکارهایی برای مواجهه با این چالش ها است .همچنین در این پژوهش با توجه به اینکه وظیفه پایش و اثرگذاری در فضای مجازی بطور رسمی به معاونت فضای مجازی سازمان صدا و سیما واگذار شده و معاونت مذکور نیزنسبتاً نوپا است ، سعی شده تا با بررسی فرصت ها، تهدیدات، نقاط قوت و ضعف این معاونت ، راهبردهای مناسب مطرح و معرفی شوند. راهبردهای مورد نظرپژوهش به معاونت این امکان را می دهد تا در برابر اقدامات سایر شبکه های اجتماعی  و کاربران فضای مجازی منفعل نبوده بلکه واکنش بموقع از خود نشان داده وحتی اعمال نفوذ نماید. این پژوهش با استفاده از روش دلفی ، طی سه مرحله و با بهره گیری از الگوی برنامه ریزی استراتژیک دیوید به این مهم دست یافته است. به همین منظور از نظرات 18 نفر از خبرگان حوزه رسانه کمک گرفته شده است. بر اساس یافته های این پژوهش، چالش های سازمان صدا و سیما به دو دسته : چالش های کنونی و چالش های آتی تقسیم بندی و برای هر دسته از این چالش ها نیز راهکارهای مختص به خود ارائه شده است. نتیجه این تحقیق نشان می دهد: نقاط قوت و فرصت های معاونت فضای مجازی از نقاط ضعف و تهدیدات آن بیشتر است که در نهایت راهبردهای تهاجمی، مناسبترین راهبردها برای این معاونت تشخیص و پیشنهاد شده اند .

این مقاله با استفاده از روش نشانه شناسی سه سطحی بارت به تحلیل ده انیمیشنی که در ده سال (2014-2005) موفق به کسب جایزة اسکار شده اند، از نظر چگونگی بازنمایی«دیگری» و دلالت های ایدئولوژیکی که در مورد آن وجود دارد، می پردازد. در این پژوهش مطالعه شیوه بازنمایی نژاد و جنسیتِ «دیگری» دو مؤلفه اصلی است. نتیجه پژوهش نشان می دهد نگاه نژادی شده در مقایسه با «دیگری» در انیمیشن های مورد تحلیل تغییر کرده است و همچنین تحولی صریح در نگاه به زن در این انیمیشن ها اتفاق افتاده است. به عنوان یک نتیجه گیری کلی می توان گفت که بازنمایی دیگری در انیمیشن هایی که در سال های اخیر برنده جایزه اسکار بوده اند، به این صورت است که نژاد و جنسیت افراد نیست که «دیگری» بودن آنها را تعیین می کند بلکه افکار، عقاید و رفتار ایشان است که مشخص می کند چه کسی دیگری است. بازنمایی دیگری در این انیمیشن ها به عنوان فردی که مخالف تغییر است، تفاوت ها را برنمی تابد، پایبند سنت است و به محیط زیست آسیب می زند از جمله نتایج این پژوهش است.