تعلیم و تربیت اسلامی

نمایش ۱۶۱ تا ۱۸۰ مورد از کل ۴٬۲۵۵ مورد.

۱۶۱.

اخلاق ناصری و نسبت آن با اخلاق نیکوماخوس در تربیت اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: روح الله کریمی

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و پنجم دوره جدید بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۴

کلید واژه ها: اخلاق نیکوماخوس اخلاق ناصری دیدگاه اخلاقی خواجه نصیرالدین طوسی تربیت اخلاقی خواجه نصیر اخلاق و ارسطو

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۱۲۷ تعداد دانلود : ۱۱۵۲

هدف این مقاله بررسی نسبت اخلاق ناصری با اخلاق نیکوماخوس در حوزه تربیت اخلاقی است. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش تحلیل محتوا و روش تحلیل و استنتاج منطقی بهره گرفته شده است. بدین منظور ابتدا به لحاظ تاریخی به طور مختصر، منابع خواجه نصیر در نگاشتن اخلاق ناصری و جایگاه اخلاق نیکوماخوس در این میان بررسی، و تلاش شد نشان داده شود که اخلاق ناصری بویژه در حوزه تربیت اخلاقی از طریق تهذیب الاخلاق ابن مسکویه با اخلاق نیکوماخوس پیوند استواری می یابد. در ادامه با بررسی چهار اصل مهم تربیت اخلاقی در اخلاق ناصری، شامل «هیچ خُلقی طبیعی نیست»، «در تربیت اخلاقی باید به طبیعت اقتدا کرد»، «در تربیت اخلاقی حفظ سنتها و ارزشهای اخلاقی بر نقد آنها مقدم است» و «برای تخلّق به فضیلت های اخلاقی لازم است، کودک به تکرار عمل با هدف کسب عادت واداشته شود»، ریشه های آنها در اخلاق نیکوماخوس مشخص، و تفاوتها و همانندیهای میان این دو برجسته شد. نتایج پژوهش حاکی است که اگرچه میان گفته های خواجه نصیر در اخلاق ناصری و ارسطو در اخلاق نیکوماخوس در زمینه تربیت اخلاقی همانندیهای انکارناپذیری هست که احتمالاً فراروایت تقدم طبیعت بر صناعت مهمترین آن باشد، تفاوتهای مهمی نیز در این میان قابل مشاهده است که یکی از مهمترین آنها کمرنگ شدن جایگاه حکمت عملی (فرونسیس) و به طور کلی عقلانیت در تربیت اخلاقی مورد نظر خواجه نصیر است.

۱۶۲.

بررسی لحاظ شدن مؤلفه های تربیت دینی در مجلات رشد کودک: مطالعه ای براساس تحلیل محتوا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا حافظی

منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۴

کلید واژه ها: تحلیل محتوا تربیت دینی مجلات رشد کودک

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۰۲ تعداد دانلود : ۷۷۶

هدف از انجام این پژوهش، تحلیل محتوای مجلات رشد کودک، از نظر تربیت دینی بود. روش تحقیق پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا بوده است. جامعه آماری این پژوهش، تمامی متون و تصاویر این مجلات در سال تحصیلی 1392−1393 بوده است. دو مؤلفه: انس و ارتباط با خداوند مهربان، شناخت پیامبران به ویژه پیامبر اکرمn و ائمه اطهارb به عنوان مؤلفه های تربیت دینی از نظر فراوانی مورد بررسی قرار گرفتند. مؤلفه انس و ارتباط با خداوند مهربان از زیرمؤلفه های: عمل به دستورات الهی، شناخت نعمت ها و استفاده درست از آنها و مؤلفه شناخت پیامبران به ویژه پیامبر اکرمn و ائمه اطهارb از زیرمؤلفه های: شناخت انبیا و ائمه اطهارb، عمل به توصیه های آنها و رفتن به زیارت تشکیل شده اند. همه متون و تصاویر مجلات رشد کودک به عنوان واحد تحلیل انتخاب شدند. براساس معنی داری خی دو در سطح 05/0، نتایج نشان داد که نه تنها این مؤلفه ها به صورت نامتعادل در هر یک از این مجلات مطرح شده اند بلکه در بسیاری از موارد، برخی از زیرمؤلفه های این مؤلفه ها −به ویژه شناخت پیامبران به ویژه پیامبراکرمn و ائمه اطهارb− با کمترین توجه همراه بوده است که برای جبران این نقیصه پیشنهادهای لازم ارائه شد.

۱۶۳.

تحلیل محتوای کیفی کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از منظر تربیت اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد حسنی فاطمه وجدانی

منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلید واژه ها: تربیت اخلاقی کتاب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی و تحلیل محتوای کیفی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۶۸۳۴ تعداد دانلود : ۲۷۰۹

هدف از این مقاله، تحلیل محتوای کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی جهت استخراج الگوی نظری تربیت اخلاقی در این کتاب هاست. روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی از نوع قیاسی است. برای دستیابی به هدف مقاله، محتوای کتب یادشده از نظر اهداف، محتوا، اشکال ارائه محتوا و روش (یاددهی−یادگیری و ارزشیابی) بررسی شدند. یافته ها نشان می دهد که رویکرد برنامه درسی مطالعات اجتماعی، بین برنامه ای یا تلفیقی است؛ اهداف اخلاقی در کنار دیگر اهداف درس قرار گرفته و محتوای کتاب های درسی هم به تبع اهداف، دارای مضامینی اخلاقی شده است. مدل هدف گذاری، هرمی است. همچنین، برای یاددهی−یادگیری از روش هایی همچون بحث گروهی، بحث درباره موقعیت های اخلاقی فرضی، الگوپردازی، روش توضیحی و روش ایفای نقش استفاده شده است. اشکال ارائه محتوای اخلاقی نیز به طور عمده شامل متن، تصاویر و فعالیت است. برای ارزشیابی نیز افزون بر شیوه های معمول روش هایی همچون خود ارزشیابی نیز پیشنهاد شده است.

۱۶۴.

تعمیم پذیری روش های تربیت الهی در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید علی حسینی زاده علی فتحی

منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۴

کلید واژه ها: روش تربیتی خلیفه الله تعمیم پذیری تربیت قرآنی تربیت الهی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۸۶ تعداد دانلود : ۱۲۴۴

قرآن کریم، کتاب تربیتی است که خداوند متعال، در آن هم به طور مستقیم از روش هایی برای تربیت پیامبر اکرمn و سایر مردم استفاده کرده است و هم روش هایی را به پیامبر و دیگران برای تربیت آموخته است. هدف این پژوهش بررسی این مسئله است که آیا مربیان انسانی می توانند از روش های تربیتی خداوند در قرآن کریم به منظور تربیت انسان ها استفاده کنند یا اینکه روش های تربیت قرآن کریم ویژه خداوند است و مربیان انسانی نمی توانند در تربیت از آنها استفاده کنند؟ این تحقیق برای پاسخ به این سؤال از روش تحلیل و تفسیر آیات قرآنی استفاده کرده و به هشت دسته دلیل بر جواز استفاده مربیان از روش های تربیت الهی در قرآن کریم دست یافته است که عبارتند از: هدف تربیتی و هدایتی قرآن، عمومیت و عقلایی بودن زبان قرآن، توصیه به تدبر و تفکر در آیات قرآنی، دستور قرآن به تمسک به حبل الله، خلیفه بودن انسان برای خدا، الگو بودن پیامبر و جواز استفاده آن حضرت از روش های الهی، و نظایر آن.

۱۶۵.

اصول تربیت توحیدی براساس آموزه های قرآن و ائمه اطهار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: کیومرث قیصری گودرزی منصور خوشخویی احمد سلحشوری

منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلید واژه ها: توحید تربیت توحیدی اصول تربیت توحیدی و تربیت اسلامی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۲۴۸ تعداد دانلود : ۱۴۷۲

هدف از این مقاله بررسی و استخراج اصول تربیت توحیدی براساس آموزه های قرآن و ائمه اطهارb است. یکی از چالش های اساسی و مسائل نظام تربیت رایج، عدم استقرار نگرش جامع توحیدی در متربی است که این نقیصه خود را در فضای پر تردید عصر حاضر بیش از گذشته نمایان کرده است؛ اگرچه به توحید به عنوان غایت نهایی تربیت اسلامی تأکید فراوان و مکرری شده است؛ اما نظام تربیتی رایج تنها در مراحل اولیه تربیت به ارائه مطالبی سطحی در باب توحید می پردازد و در سایر مراحل تربیتی به این اصل اساسی و بنیادین آنچنان که لازم و شایسته است توجه نمی شود. این مقاله با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی و استنتاجی به واکاوی متون اسلامی در رابطه با توحید و تربیت می پردازد و مبانی و اصول تربیت توحیدی را براساس آموزه های قرآن و ائمه اطهارb استخراج می کند. با توجه به مبانی انسان شناسی توحیدی در مبنای فقر وجودی انسان، اصولی همچون اصل معرفت، ارتباط و اتصال، تمنا، پرهیز از کثرت گرایی، اخلاص و رضا و خشنودی بررسی و در ارتباط با مبنای صیرورت انسان به سوی خدا، به اصول انتخاب، همت بلند و اراده قوی، تناسب و هماهنگی، تعالی و استعلا، حرکت درونی و استمرار پرداخته شد و در پایان نیز اصول تذکر، محبت، گشودگی و زیبایی شناسی در رابطه با مبنای فطرت الهی و گرایش های درونی ویژه انسان بررسی گردید.

۱۶۶.

الگوی استخراج نظام مسائل آموزش و پرورش کشور مبتنی بر بیانات حضرت امام خامنه ای حفظه الله تعالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید مهدی سید طباطبایی سینا فریدونی

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و پنجم دوره جدید بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۴

کلید واژه ها: آموزش وپرورش امام خامنه ای دلالت پژوهی الگوی استخراج نظام مسائل

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۸۲۰ تعداد دانلود : ۲۲۳۹

اولین گام در راستای تحول بنیادین و کنار گذاشتن نظام کهنه و تقلیدی نهاد آموزش و پرورش در نظام جمهوری اسلامی ایران، شناخت دقیق از مسائل پیش روی آموزش و پرورش کشور است؛ هدف این پژوهش ارائه الگویی نظام مند به منظور استخراج نظام مسائل انقلاب اسلامی مبتنی بر بیانات رهبر معظم انقلاب است؛ بدین منظور سعی شد تمام سخنرانیهای مرتبط با حوزه آموزش و پرورش معظم له مطالعه و فیش برداری، و الگو با روش دلالت پژوهی استخراج شود. در پایان مشخص شد که الگوی مورد نظر مبتنی بر دو رکن الگوهای توصیفی و الگوهای هنجاری نظام مسائل آموزش و پرورش تشریح شده است.

۱۶۷.

تحلیلى کلامى از عدم تنافى افزایش جمعیت با چالش فقر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید مرتضى موسوى محمد جعفرى

منبع: معرفت سال بیست و پنجم مرداد ۱۳۹۵ شماره ۲۲۴ «ویژه کلام»

کلید واژه ها: فقر افزایش جمعیت فرزندآورى رازقیت الهى

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و خانواده

تعداد بازدید : ۱۰۰۵ تعداد دانلود : ۷۳۵

عدم وجود بینشى صحیح و واقع بینانه از حقیقت فقر و نحوه رابطه آن با فرزندآورى، یکى از مهم ترین عواملى است که مى تواند از انگیزه دو نهاد خانواده و حکومت در اقدام به فرزندآورى و افزایش جمعیت بکاهد و به تدریج جامعه را با بحران جمعیتى مواجه سازد. هدف از این پژوهش این است که با تحلیل رازقیت الهى، به تبیینى واقع بینانه تر از رابطه فقر و فرزندآورى و نگرشى اصلاح شده از سبک زندگى اقتصادى خانواده دست یافته و در نتیجه، شاهد میل جامعه به افزایش جمعیت باشیم. این تحقیق با روش توصیفى تحلیلى و رویکرد عقلى کلامى و با تکیه بر مبانى اسلامى، نتیجه مى گیرد که افزایش جمعیت نه تنها باعث فقر و تشدید آن نمى شود، بلکه اگر افراد یک جامعه توحیدى در مسیر بندگى خدا باشند، جمعیت فراوان مى تواند نشانه رحمت الهى و ابزارى براى تولید ثروت و پیشرفت آنها تلقى شود. همچنین با تأمل در حقیقت فقر و کشف هریک از عوامل الهى و انسانى پیدایش آن و نحوه مواجهه صحیح با آن، دعوت به افزایش جمعیت حتى براى افراد فقیر نیز قابل توصیه خواهد بود.

۱۶۸.

سنجش قرآنی دو رویکرد شناختی و غیر شناختی در ضعف اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی علیزاده

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال نهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۳۱

کلید واژه ها: ضعف اخلاقی شکاف نظر و عمل انسان شناسی اخلاق قرآنی روان شناسی اخلاق افلاطونی روان شناسی اخلاق ارسطویی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۹۱ تعداد دانلود : ۵۳۸

از مسائل دیرپای اخلاقی در حوزه روان شناسی اخلاق که فیلسوفان اخلاق بدان پرداخته اند، تحلیل «خطای اخلاقی آگاهانه» است. آیا ممکن است انسان، آگاهانه و عامدانه مرتکب خطای اخلاقی شود؟ اگر آری، این رخداد مستند به چه عاملی است؟ در پاسخ به این پرسش، دو رویکرد شناختی و غیرشناختی شکل گرفته است؛ دیدگاه اول، امکان ارتکاب خطای آگاهانه اخلاقی را منتفی می داند و معتقد است همواره خطای اخلاقی، مستند به جهل و فقدان معرفت است. دیدگاه دوم ضمن ارائه پاسخ مثبت به امکان وقوع این پدیده، ریشه های آن را هم در لایه معرفت و هم در لایه عناصر غیرمعرفتی در نظام اراده انسان جستجو می کند و حصر ریشه صدور خطای اخلاقی را در عنصر معرفت ناصواب می انگارد. به لحاظ تاریخی، نخستین فردی که دیدگاه نخست را مطرح نمود، افلاطون (مقرر دیدگاه سقراط) بود و اولین متفکر ارائه کنندة دیدگاه دوم نیز ارسطو بود. در این مقاله، این دو رویکرد به قرآن کریم عرضه شده و بر اساس آموزه های قرآنی، بین آنها قضاوت صورت گرفته است. نویسنده هیچ آیه ای به نفع دیدگاه اول در قرآن کریم نیافته است؛ اما ۷ دسته از آیات را در تأیید دیدگاه دوم یافته که شکاف نظر از عمل و ضعف اخلاقی را ممکن و محقَق دانسته و ریشه های غیرمعرفتی متعددی هم برای آن معرفی نموده است.

۱۶۹.

تبیین اهداف و ملاحظات «تربیت» اخلاقی کودک با نظر به مفهوم عاملیت انسان در اندیشه اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سعید آزادمنش نرگس سجادیه خسرو باقری

منبع: تربیت اسلامی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۳

کلید واژه ها: شناخت اراده اهداف گرایش تربیت اخلاقی دوران کودکی رویکرد اسلامی عمل

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۵۴ تعداد دانلود : ۲۷۰۲

هدف این پژوهش، تبیین اهداف و ملاحظات کلی تمهیدی «تربیت اخلاقی کودک» بر اساس ماهیت دوران کودکی از منظر رویکرد اسلامی عمل است. بدین منظور از دو روش تحلیل مفهومی (مفهوم پردازی) که تلاشی جهت فهم مفاهیم است و روش استنتاجی جهت تبیین اهداف و ملاحظات کلی تمهیدی تربیت اخلاقی بهره گرفته شده است. عمل اخلاقی از منظر رویکرد اسلامی عمل، رفتاری هنجاری است که همیشه بر مبادی معرفتی، گرایشی و ارادی خاص خود مبتنی است. ازاین رو، می توان تمهیدات اخلاقی در دوران کودکی را نیز در همین قالب سه گانه پی جویی کرد. همچنین در این دیدگاه، انگاره کلی دوران کودکی از نظر اخلاقی، «گزینش گری مسئولانه» است که شامل سه مؤلفه گزینه پردازی، گزینش گری و پذیرش مسئولیت پیامدهای گزینش است. تمهید اخلاقی در دوران کودکی اهدافی ازاین دست را شامل می شود: «آشنایی با امور نیک و بد»، «دست ورزی با امیال» و «گرایش به خوبی ها و تنفر از زشتی ها». علاوه بر این، با نظر به اهداف تمهیدی تربیت اخلاقی کودک و گزاره های واقع نگر دوران کودکی، ملاحظاتی برای تمهید اخلاقی قابل طرح است که برخی از آن ها بدین قرارند: «ارائه امور اخلاقی متناسب با توان قوه ی شناختی کودک»، «ارتباط کودک با محیط غنی اجتماعی−اخلاقی» و «به رسمیت شناختن حدود آزادی سلبی و ایجابی کودک».

۱۷۰.

تحلیل و بررسى آراء تربیتى علّامه اقبال لاهورى با تأکید بر اهداف و روش ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اکبر رهنما محسن فرمهینى فراهانى سید عبدالکریم مشکوتى تروجنى

منبع: معرفت سال بیست و پنجم آذر ۱۳۹۵ شماره ۲۲۸ «ویژه علوم تربیتی»

کلید واژه ها: تعلیم و تربیت اقبال لاهورى خودى اهداف و روش هاى تعلیم و تربیت

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات شخصیت ها[زندگینامه ها؛ اندیشه ها و...]

تعداد بازدید : ۸۴۸ تعداد دانلود : ۴۳۹

علّامه محمداقبال لاهورى به عنوان یکى از چهره هاى درخشان تاریخ مشرق زمین و دنیاى اسلام، کوشید تا اندیشه هاى اصلاح گرایانه، آگاه کننده و هدایتگر خویش را براساس آموزه هاى دین مبین اسلام بنا نهد. در آثار وى، به موضوعات گوناگونى از جمله «تعلیم و تربیت» برمى خوریم. ویژگى اصلى آراء تربیتى اقبال این است که علاوه بر اسلامى بودن، بر مفهوم فلسفى خاصى به نام «خودى»، به معناى انسان کامل بنا شده و در خصوص چگونگى تکامل ارزشى و اخلاقى «خودى» به تفصیل بحث کرده است. بر این اساس، هر کسى باید ابتدا به خود توجه داشته باشد، ارزش وجودى خود را بشناسد و سپس به امور دیگر بپردازد. این خودى مى تواند محک اعمال نیک و بد انسان باشد. این تحقیق نظرى است و سعى دارد با روش توصیفى تحلیلى، مهم ترین اهداف و روش هاى تربیتى مدنظر علامه اقبال لاهورى را بررسى کند.

۱۷۱.

معرفی نظام آموزشیِ جامع نگر به منظور رشد علمیِ زنان مبتنی بر آموزه های اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاطمه نجاری علی تقوی

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و چهارم دوره جدید تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳۱

کلید واژه ها: رشد علمی زنان نظام آموزشی جنسیتی نظام آموزشی جامع نگر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۵۵۹ تعداد دانلود : ۲۷۶

این سؤال اساسی مطرح می شود که اگر نظام آموزشی منحصرا جنسیتی (سنتگرا) و نظام آموزشی آندروژنی (تجدد گرا) هر دو مردود است، نظام آموزشی جامع نگر و مطلوبی که مطابق با ساختار اسلامی ایرانی کشور ما باشد و موجبات دستیابی به پیشرفت را برای زنان جامعه فراهم آورد، چگونه نظامی خواهد بود؛ لذا به منظور ایجاد فهمی عمیق و جامع از نظریات متفاوت در زمینه رشد علمی زنان و دستیابی به الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، پس از جمع آوری تعدادی از آثار و منابعِ نظریه پردازان در این حوزه به تحلیل مضمون این آثار پرداخته شده است. در این روش، ابتدا قسمتهایی از متون منتخب، که از زوایای گوناگون به رشد علمی زنان پرداخته است، استخراج شد؛ سپس، عبارتی که نماینده مفهوم آن قسمتها باشد با عنوان شناسه اولیه، شناسه گذاری شد. در ادامه شناسه های انبوه اولیه در قالبها و عناوین کلی به صورت شناسه گذاری ثانویه قرار گرفت و تلخیص گردید؛ پس از پایان این مرحله، شناسه گذاریهای ثانویه در قالبها و عناوینی بمراتب کلی تر به صورت شناسه گذاری نهایی قرار گرفت. بر پایه شناسه بندیهای نهایی در می یابیم که دیدگاه اسلام بر یکسان بودن ارزش زنان با مردان با وجود داشتن حقوق و تکالیف مشابه و متفاوت در پیشگاه الهی مبتنی است. اصل وجود دو بعدِ انسانی و جنسیتی در همه افراد، موجب می شود تا بر همین پایه، اولا در ابعاد انسانی و مشترک زنان و مردان، علوم و دروس ِمشترکی بین دو جنس آموخته شود و ثانیا در بعد جنسیتی مخصوص به هر جنس نیز، علوم و دروس ِهر جنس به تفکیک به هر گروه جنسی آموخته شود. هم چنین در بعد جنسیتی باید توجه کرد که این تفاوتها باید مکمل یکدیگر باشد و نهاد واحدی باید برای برنامه ریزی و تعیین وظایف و حقوق جنسیتی دو جنس وجود داشته باشد.

۱۷۲.

کارکردهای تربیتی و فرهنگی آیین های زورخانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سیده راضیه یاسینی

منبع: تربیت اسلامی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۲

کلید واژه ها: تربیت آیین زورخانه و فرهنگ

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۸۲ تعداد دانلود : ۷۳۲

در این مقاله ضمن اشاره به نگرش آیینی به جامعه و فرهنگ، مفهوم آیین و پانزده ویژگی مهم آن، تبیین شده و مبنایی برای بحث در خصوص آیین های گوناگون زورخانه ای ارائه شده است. همچنین با معرفی زورخانه و پیشینه آن، برخی کارکردهای تربیتی و فرهنگی آیین های زورخانه ای به مثابه مکانی فراورزشی و تربیتی، تشریح شده است. پرسش های مقاله عبارتند از: کارکردهای آیینی و فرهنگی زورخانه ها کدامند؟ زورخانه ها در تربیت افراد و در تقویت و توسعه تربیت فرهنگی جامعه ایران چه نقشی دارند؟ آیا در شکل ظاهری بخش های گوناگون زورخانه، حرکات و اعمال حاضران و نیز در تأسی به امور قدسی و اذکار و دعاها، به وجوه تربیتی این موارد توجه شده است؟ عناصر زیباشناختی آیین های زورخانه ای، از جمله لباس های متحدالشکل، موسیقی و ریتم حرکات ورزشی و ...، چه نقشی در تربیت ایفا می کنند؟ در بررسی آیین های مرسوم ورزش زورخانه، رویکردی توصیفی و مردم نگارانه در تحلیل موضوع به کار رفته و مفروض اساسی آن، اثربخش بودن آیین های زورخانه ای در تربیت شرکت کنندگان در این آیین است. در پایان، این نتیجه گرفته شد که اجرای آیین های زورخانه، این محل را از یک مکان صرفاً ورزشی فراتر برده و کارکردهای فرهنگی و تربیتی مؤثری به آن بخشیده است.

۱۷۳.

رویکرد اخلاق محور به تعاملات زناشویی ( تفاوت های نسلی در زنان متأهل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ام البنین چابکی

منبع: اخلاق وحیانی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلید واژه ها: زنان اخلاق زناشویی تفاوت های نسلی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۵۹ تعداد دانلود : ۹۲۳

این مطالعه با هدف توصیف جایگاه اخلاق در زندگی زناشویی از منظر زنان و علل تغییرات ارزشی رخ داده در این زمینه، انجام شده است. با توجه به پیامدهای تغییرات ارزشی در خانواده و اهمیت نقش زن در این نهاد بنیادین جامعه، پژوهش پیرامون این تغییرات، ضروری به نظر می رسد. این پژوهش با تبیین اخلاق و ارایه دسته بندی از آن، به گونه شناسی تعاملات زناشویی بر مبنای ماهیت اخلاقی تعاملات زوجین می پردازد. تغییرات ارزشی در تعاملات زناشویی و تفاوت های نسلی در این خصوص، با انجام یک پژوهش پیمایشی در مورد زنان متأهل ساکن شهر تهران نشان داده شده است. با توجه به نتایح به دست آمده، نقش ارزش های مدرن در تغییر ماهیت اخلاقی تعاملات زوجین مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان دهنده تغییرات ارزشی در تعاملات زناشویی زنان با توجه به میزان باور به اصول اخلاقی در تعامل با همسر است و در این زمینه، بین سه نسل از زنان متأهل، تفاوت بارزی وجود دارد. بدین معنا که نسل اول بیشتر و نسل سوم کمتر از دو نسل دیگر به این اصول توجه دارد. جامعه آماری پژوهش پیمایشی را زنان متأهل شهر تهران تشکیل می دهند که از میان آنان، 500 نفر به شیوه خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و به پرسشنامه محقق ساخته پاسخ دادند.

۱۷۴.

مطالعة تطبیقی رویکرد امام خمینی (س) و مهاتما گاندی به عدم خشونت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید صدرالدین موسوی جشنی محمدمعین گلباغ

منبع: پژوهشنامه متین سال هجدهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۷۱

کلید واژه ها: اسلام امام خمینی خشونت هندویسم گ‍ان‍دی عدم خشونت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۰۳ تعداد دانلود : ۷۰۳

ﺗﺤﻮﻻت ﺟﻬﺎن ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﺨﺼﻮص اﻧﻘﻼب ها، ﮐﻮدﺗﺎﻫﺎ و ﺟﻨﮓﻫﺎ در ﺳﺪة اﺧﯿﺮ منجر به ﺑﺴﻂ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﻈﺮﯾﺎت متعددی در باب ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ شده است. ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﯾﮑﯽ از ﻣﺘﺄﺧﺮﺗﺮﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﺎﺗﯽ ﮐﻪ در ﺳال های ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﺪل ﻣﻨﺎزﻋﺎت ﺧﺸﻮﻧﺖ ﭘﺮﻫﯿﺰ در ﺟﻬﺖ اﯾﺠﺎد ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺳﯿﺎﺳﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در ﺟﻮاﻣﻊ است. از جمله رهبران سیاسی که از روش عدم خشونت در مبارزات سیاسی خویش استفاده نمودند امام خمینی و گاندی می باشند. در این پژوهش تلاش شده با روش تطبیقی تشابهات و تفاوت های آرای این دو اندیشمند پیرامون مفهوم عدم خشونت بررسی شده و رفتار سیاسی ایشان مورد واکاوی قرار گیرد. بر اساس یافته های این پژوهش گاندی و امام خمینی به روش مبارزة خشونت پرهیز اعتقاد داشته و در مبارزات سیاسی خویش این روش را به کار بستند؛ اندیشه عدم خشونت در هر دو اندیشمند در آموزه های مذهبی ایشان ریشه دارد؛ انسان شناسی هر دو اندیشمند علی رغم برخورداری از مبانی متفاوت به هم نزدیک می شود و در نتیجه بر رویکرد آنها به مبارزه تأثیر عمده ای بر جای می گذارد.

۱۷۵.

نقش میزان پایبندی دانشجویان به سبک زندگی اسلامی در پیش بینی میزان گرایش آن ها به اعتیاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اکبر عطادخت پرویز پرزور

منبع: اعتیادپژوهی سال دهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۳۷

کلید واژه ها: سبک زندگی اعتیاد دانشجویان سبک زندگی اسلامی اعتیادپذیری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۰۹ تعداد دانلود : ۵۱۶

هدف: این مطالعه با هدف بررسی نقش میزان پایبندی دانشجویان به سبک زندگی اسلامی در پیش بینی میزان گرایش آن ها به اعتیاد انجام شد. روش: روش پژوهش توصیفی- همبستگی بوده و جامعه آماری آن را تمامی دانشجویان شاغل به تحصیل دانشگاه محقق اردبیلی در نیمسال اول سال تحصیلی 95-1394 تشکیل می دادند. از بین این دانشجویان 377 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شده و با استفاده از فرم کوتاه پرسش نامه سبک زندگی اسلامی، پرسش نامه استعداد اعتیاد دانشجویان و مقیاس نگرش سنج مواد مخدر مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که میزان پایبندی دانشجویان به سبک زندگی اسلامی با میزان تمایل آن ها به مصرف مواد و نیز مؤلفه های استعداد اعتیاد رابطه منفی داشته (01/0>P) و 23% از واریانس تمایل دانشجویان به مصرف مواد و 45% از واریانس استعداد اعتیاد دانشجویان با سبک زندگی اسلامی تبیین می شود. از بین مؤلفه های سبک زندگی اسلامی، مؤلفه مالی با ضریب بتای 28/0-، قویترین پیش بین تمایل دانشجویان به مصرف مواد و مؤلفه اخلاقی با ضریب بتای 28/0-، قویترین پیش بین استعداد اعتیاد در دانشجویان محسوب می شوند. بحث و نتیجه گیری: این یافته ها تلویحات مهمی در زمینه توجه به سبک زندگی اسلامی در دانشجویان و انجام اقدامات لازم برای ترویج و ارتقای آن به منظور پیشگیری از گرایش دانشجویان به آسیب های اجتماعی به خصوص مصرف مواد را به دنبال دارد.

۱۷۶.

تبیین الگوی مقابله در مشاوره و روان درمانی از نگاه اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: کوثر دهدست

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و چهارم دوره جدید زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳۳

کلید واژه ها: نظریه زمینه ای ساختارهای مقابله دینی مشاوره مبتنی بر نگرش اسلامی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۲۳ تعداد دانلود : ۴۰۹

این پژوهش با هدف ارائه الگویی مفهومی در حوزه مقابله در مشاوره و روان درمانی مبتنی بر ادبیات پژوهش دینی (اسلامی) صورت گرفت. در راستای این هدف در وهله نخست به مطالعه متون غربی در حوزه مقابله دینی پرداخته شد. سپس با مطالعه متون اسلامی یعنی آیات و روایات در موضوع مقابله با تنیدگیها و مشکلات در زندگی، مفاهیم نزدیک به موضوع استخراج، و با استفاده از روش گراندد تئوری به شناسه گذاری اقدام شد تا عوامل اصلی مقابله دینی در مشاوره و روان درمانی بر اساس ادبیات پژوهش دینی (اسلامی) به دست آید. یافته ها بیانگر این است که چگونگی اسناددهی افراد درباره منشأ و حکمت کارها و ماهیت و واقعیت دنیا، تحت تأثیر سازه های شناختی و فکری افراد بر چگونگی شکل گیری فرایند مقابله دینی و راهبردهای به کارگیری در افراد تأثیر فراوانی دارد که در نتیجه زمینه ساز آرامش و یا عدم آرامش هنگام رویارویی با مشکلات و تنشها در زندگی خواهد شد که همین امر لزوم توجه درمانگران را به اهمیت این فرایند می رساند. البته در این زمینه توجه به تفاوت در اهمیت و قطعیت چهارچوبهای مذهبی دینی در ذهن و باور مراجعان مختلف در جریان درمان راهگشا است.

۱۷۷.

طراحی الگوی مدیریت علوی برای تربیت مدیران ارشد نظام جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید علی اکبر احمدی محمدحسین رجبی دوانی محمدتقی امینی حسین عرب اسدی

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و چهارم دوره جدید پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳۲

کلید واژه ها: مدیریت اسلامی الگوی مدیریت علوی تربیت مدیران ارشد سیره علوی در مدیریت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۵۹ تعداد دانلود : ۹۵۳

مدیران ارشد نظام جمهوری اسلامی ایران یکی از اثرگذارترین عوامل در اداره عمومی کشور هستند. طراحی نظامی که بتوان این طبقه از مدیران کشور را بر اساس آن تربیت کرد، یکی از دغدغه های جدی اداره عمومی در جمهوری اسلامی ایران است. حکومت امیرالمؤمنین علیه السلام الگوی کاملی در تبیین ارزشهای اسلامی و الگویی مبتنی بر مبانی دینی است؛ لذا سیره علوی علیه السلام مهمترین منبعی است که از آن برای این مهم بهره برداری شده است. در این پژوهش با روش تحلیل مضمون، مضامین مرتبط در سیره استخراج، و با الگو سازی ساختاری تفسیری، الگوی مطلوب از سیره علوی استخراج و ارائه شده است. از نظر کارشناسان اجرایی و علمی در اعتباربخشی الگو استفاده شده است. از مجموع 329 شناسه استخراج شده از منابع علمی و 687 مضمون استنباط شده از شناسه ها، نتایج حاکی است که عناصر اصلی الگو عبارت است از: حاکم اسلامی، زمینه تربیت، خانواده، سازمان، مردم و تربیت شونده. هر یک از این مضمونهای اصلی سازمان دهنده الگو از مضمونهای فرعی و عناصری جزئی تر تشکیل شده است که گسترش نظری نظام را ممکن می سازد.

۱۷۸.

گام های مؤثر در صراط مستقیم انسانیت با تکیه بر آرای امام خمینی (س)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مرضیه صادقی

منبع: پژوهشنامه متین سال هجدهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۷۱

کلید واژه ها: صراط مستقیم ولایت عبادت زهد تهذیب نفس

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۱۸ تعداد دانلود : ۵۶۳

در مقاله حاضر در صدد بیان مؤلفه هایی هستیم که از نظر امام خمینی در کیفیت قدم زدن در صراط مستقیم انسانیت نقش مهمی را ایفا می کند و ضرورت پرداختن به این مسئله به این خاطر است که انسان برای رسیدن به سعادت باید در صراط مستقیم سیر کند. صراط از طرفی به طبیعت و از طرف دیگر به الوهیت (ما فوق طبیعت) ختم می شود. امام خمینی مفهوم صراط را شامل تمام زندگی دنیوی می داند و معتقد است این دنیا، دنیایی است که باید از آن عبور کرد. به طوری که اگر توانستیم از راه صحیح آن را طی کنیم به سعادت خواهیم رسید.

۱۷۹.

نقد دیدگاه های هری فرانکفورت و چارلز تیلور در مورد انتخاب گری آدمی بر اساس نظریه اسلامی عمل و پیامدهای آن در تربیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا مدنی فر خسرو باقری نوع پرست فاطمه زیباکلام علیرضا صادق زاده قمصری

منبع: پژوهشنامه مبانی تعلیم و تربیت سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱

کلید واژه ها: تربیت چارلز تیلور رویکرد اسلامی عمل هری فرانکفورت امیال مرتبه دوم

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت

تعداد بازدید : ۱۴۳۹ تعداد دانلود : ۶۲۸

هدف اصلی این پژوهش، بررسی و نقد مفهوم انتخاب گری آدمی در بستر اندیشه های هری فرانکفورت و چارلز تیلور بر مبنای نظریه اسلامی عمل است. برای دستیابی به این هدف از روش پژوهش تحلیل مفهومی و استنتاج بهره گرفته شد. فرانکفورت در تفکیک امیال آدمی معتقد است درحالی که امیال مرتبه اول، امیالی موجودند، امیال مرتبه دوم، حاصل موضعی هستند که آدمی نسبت به امیال مرتبه اول اتخاذ می کند. تیلور با پذیرش کلی این مدل مرتبه بندی شده، قائل به ضرورت اصلاح و بازنگری در این دیدگاه است. وی بر تأثیر مؤلفه زبان و اجتماع در ماهیت این امیال تأکید می کند. ارزیابی این دو دیدگاه از منظر نظریه اسلامی عمل، اشتراک ها و تفاوت-هایی را بین حالات سه گانه نفس آدمی با الگوی مرتبه بندی شده امیال آشکار می کند. این مقایسه که در چهار محور مختلف صورت می پذیرد، حاکی از آن است که از منظر نظریه اسلامی عمل، نقش ارزش های اجتماعی در امیال مرتبه دوم، نیازمند بازنگری است. سرانجام، بایسته هایی تربیتی برآمده از این بررسی در سه محور ""گسترش و تنوع بخشی به امیال مرتبه اول""، ""زمینه سازی برای تکوین امیال مرتبه دوم"" و ""تقویت ارتباط تأمل با عمل"" ارائه گردیدند.

۱۸۰.

یک دهه پژوهش: تحلیل استنادی دو فصلنامه تربیت اسلامی (1384−1394)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی محمدی معصومه حسن خانی معصومه امید

منبع: تربیت اسلامی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۲

کلید واژه ها: تحلیل استنادی علوم تربیتی دو فصلنامه تربیت اسلامی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۰۸ تعداد دانلود : ۶۱۰

این پژوهش با هدف شناسایی نحوه مواجهه (رویکرد) نظام تربیت رسمی و عمومی با تربیت اخلاقی انجام شده است. روش مورد استفاده کیفی است که با بهره گیری از تحلیل محتوای کیفی استقرایی، متون اسناد قانونی و مصوب و همچنین مصاحبه چهارده کارشناس انجام شده است. افراد مصاحبه شونده به روش هدفمند و گلوله برفی از میان کارشناسان ارشد نظام تربیت رسمی و عمومی انتخاب شدند. نتیجه تحلیل ها نشان داده که رویکرد تربیت اخلاقی در نظام تربیت رسمی و عمومی دوره ابتدایی در مؤلفه چیستی «رویکرد فضیلت گرایی دین ورزانه» است و در مؤلفه چگونگی (برنامه ریزی درسی) رویکرد تلفیق یا فرابرنامه درسی است که ویژگی اساسی آن آشفتگی است؛ یعنی وضع موجود برنامه درسی تربیت اخلاقی «فرابرنامه درسی تربیت اخلاقی آشفته» است. پیشنهاد این پژوهش تدوین و تصویب فرابرنامه درسی تربیت اخلاقی برای دوره ابتدایی است.

درخت حوزه‌های تخصصی