تاریخ و سیره شناسی

نمایش ۱٬۶۸۱ تا ۱٬۷۰۰ مورد از کل ۶٬۷۰۴ مورد.

۱۶۸۱.

امام موسی صدر؛ احیاگر دین

نویسنده: مهدی فرخیان

منبع: یاد ایام ۱۳۸۸ شهریور شماره ۵۰

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام

تعداد بازدید : ۱۸۳۲

دکتر سیدجواد میری، جامعه‌شناس و استاد پژوهشگاه علوم انسانی در طول دوران تحصیل خود در مغرب‌زمین پیرامون آرا و اندیشه‌های امام موسی‌صدر تحقیقات گسترده‌ای انجام داده است. بهانه این گفتگو انتشار اثری از ایشان به نام «نگاهی به آرای فلسفی‌ امام صدر» است.

۱۶۸۲.

تفویض تشریع احکام در سیرة پیامبر اکرم (ص) از نگاه عالمان اهل سنت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدجواد ابوالقاسمی کاظم قاضی زاده

منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال چهارم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۴

کلید واژه ها: حکم تشریع تفویض

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۲۵ تعداد دانلود : ۶۹۲

یکی از مباحث پر چالش بین مورخان وسیره نگاران، عبارت است از: حوزة اختیارات پیامبر اکرم(ص) در تشریع احکام الهی، که یکی از مسئله های آن تحت عنوان ""نظریة تفویض امر دین به پیامبر اکرم(ص)"" در بین علمای شیعه و سنّی با چالش فراوان روبه روست، که در این مقاله نظریة مزبور با تأکید بر آرای عالمان اهل سنت مورد بحث قرار گرفته است. در این نگاه، تفویض عبارت است از «واگذاری و محول نمودن تمام و کمال کار، اختیار و اعتبار و جایگاه خود به کسی که در کفایت، علم، قدرت و تدبیر او تردیدی وجود ندارد». پرسش اصلی بدین ترتیب است: در حوزة تشریع احکام الهی به ویژه مواردی که نصّ خاصی وجود ندارد، آیا امر دین و شریعت به پیامبر اکرم(ص) تفویض شده است یا نه؟ در راستای این پرسش، دیدگاه های عالمان و اندیشمندان اهل سنّت را مورد بحث قرار داده و اجمالاً دریافته ایم که علی رغم وجود اختلاف ها و تفاوت ها، فی الجمله تفویض مشروط و مقید، مورد پذیرش اکثریت مطلق علمای اهل سنّت است؛ امّا به دلیل ابهام ها و مرزهای خطرناک، به عنوان نظری جامع و شایان اعتماد به رسمیت شناخته نشده است. با وجود این، به نظر می رسد اگر برخی شرایط فراهم گردد، این نظریه می تواند تا حدودی جایگاه خود را در حوزة تشریع احکام الهی و حوزة اختیارات پیامبر اکرم(ص) در تشریع احکام الهی تثبیت کند. لازم به ذکر است که جایگاه این نظریه با شرایط خاص خود در بین عالمان شیعه به رسمیت شناخته شده است.

۱۶۸۳.

تاریخی نگری و مرزهای دانش خداخواست(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عرب صالحی

منبع: اندیشه نوین دینی سال چهارم پاییز ۱۳۸۷ شماره ۱۴

کلید واژه ها: عقل فهم تاریخ دانش هیستوریسیزم نیهلیسم

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۲۶ تعداد دانلود : ۱۴۷۹

مقاله حاضر بیانگر تعریف، پیشینه، خاستگاه و دگرگونی های معنایی هیستوریسیزِم در طی زمان است. سپس در مقام نقد اندیشه تاریخی نگر، به تبیین ایده های دو منتقد این تفکر یعنی «روی کلوزر» و «کارل پیج» می پردازد. نگارنده نیز معتقد است این نظریه، فاقد بنیانی محکم می باشد و از تبیین روشمند مبانی خود ناتوان است.

۱۶۸۴.

نگرش عارفان به محبوب های سه گانه پیامبر(ص)

نویسنده: مهری زینی یدالله جلالی پندری

منبع: اسلام پژوهی پاییز و زمستان ۱۳۸۵ شماره ۳

کلید واژه ها: زن عارفان حضرت محمد(ص) عطر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۲۶ تعداد دانلود : ۹۵۱

حضرت محمد(ص) در حدیثی مشهور، از زن، عطر و نماز به عنوان سه محبوب دنیایی خویش یاد کرده اند. این حدیث رمزگونه برای عارفان نازک خیال دستمایه ای قرار می گیرد تا تعابیری گوناگون بر اساس پسندها و سلیقه های خود از آن عرضه نمایند. آنان در تاویل های خود از این حدیث، به انگیزه حب ، علت آن و ترجیح یکی از محبوب ها بر دیگری اشاره کرده اند و علاوه بر اینها، آن را مستمسکی برای اظهار اشتیاق و میل به زن، همسرگزینی و ... قرار داده اند. در بررسی تاریخی نظرگاه های عارفان در مورد این حدیث ، تحول دیدگاه آنان از تصوف زهدآمیز و ترک تعلقات و بریدن از ماسوی الله از جمله زن تا عرفان عشق انگیز و مبتنی بر محبت نسبت به همه مخلوقات و ...، زن به عنوان مظهر جمال حق دیده می شود. این نوشتار ضمن بیان نظرگاه های متفاوت و جالب عارفان در مورد این حدیث، به این نتیجه می رسد که هر یک از اجزاء سه گانه این حدیث، حضرت محمد(ص) را به حق نزدیک می ساخته و در واقع دلبستگی آن حضرت به زن، عطر و نماز همان دلبستگی به خداوند بوده است.

۱۶۸۵.

بررسی مناسبات علویان و زبیریان در عصر حسنین (ع)

نویسنده: علی سرافراز

منبع: تاریخنامه خوارزمی سال پنجم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۷ «ویژه نامه تاریخ اسلام»

کلید واژه ها: امویان عبدالله بن زبیر علویان امام حسین (ع) امام حسن (ع) آل زبیر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۲۵ تعداد دانلود : ۱۲۸۹

خاندان بنی هاشم و آل زبیر از مهم ترین و تأثیرگذارترین خاندان های عرب در تحولات سیاسی- اجتماعی تاریخ صدر اسلام بودند. از بزرگان این دو خاندان، حضرت علی (ع) و زبیر بن عوام دو صحابه برجسته پیامبر (ص) بودند که دوشادوش رسول الله (ص) در حوادث و غزوات عصر نبوی حضور فعالانه و همراه با جانبازی در راه اسلام داشتند. هرچند که بعد از رحلت پیامبر (ص) و بویژه در زمان خلافت حضرت علی (ع)، دو خاندان دچار اختلاف شدند؛ ولیکن از تأثیرگذاری آنها در تحولات سده نخست هجری نکاست. فرزندان حضرت علی (ع) و زبیر بن عوام نیز با یکدیگر رابطه دو سویه ای داشتند. در دوره حسن بن علی (ع)، رویارویی ایشان با عبدالله بن زبیر بیشتر به درگیری های لفظی منجر شد و رویکرد خصمانه داشت. در دوره حسین بن علی (ع)، هرچند ایشان و عبدالله بن زبیر دشمن دارای مشترک یعنی امویان بودند؛ ولیکن ابن زبیر ضمن نزدیکی به خاندان بنی هاشم، در پی تصاحب قدرت بود. این پژوهش بر آن است با تکیه روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به زوایای مناسبات حسن بن علی (ع) و حسین بن علی (ع) با عبدالله بن زبیر پرداخته و تعاملات و تقابلات آن ها را با حاکمیت وقت یعنی امویان روشن نماید.

۱۶۸۶.

رهیافت های معاصر در پژوهش سیره نبوی

نویسنده: سید محمد حسینی مترجم: حسن محمدی

منبع: آیینه پژوهش ۱۳۷۶ شماره ۴۷

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره‌ حضرت محمد(ص)

تعداد بازدید : ۱۸۲۴

۱۶۸۷.

روش شناسی مناظرات امام هشتم (ع)

نویسنده: محمد خطیبی کوشکک

منبع: پیام زمستان ۱۳۸۶ شماره ۸۷

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۲۳ تعداد دانلود : ۱۲۶۵

۱۶۸۸.

میزگرد بررسى ابعاد سیاسى، اجتماعى، عرفانى نهضت سید الشهداء

مصاحبه شونده: محمود تقی زاده داوری محسن غرویان محمد لگنهاوزن

منبع: معرفت ۱۳۷۹ شماره ۳۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ کربلا

تعداد بازدید : ۱۸۲۴

۱۶۸۹.

داستان قرآنی:موسی و عبد صالح (قسمت دوم)

نویسنده: محمود خیراللهی

منبع: بشارت ۱۳۸۲ شماره ۳۸

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۲۲

۱۶۹۰.

بررسی و توصیف حوادث کربلا در اشعار اهلی شیرازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا نبی لو

منبع: شیعه شناسی سال هفتم پاییز ۱۳۸۸ شماره ۲۷

کلید واژه ها: اهل بیت کربلا امام حسین تفکر شیعی آرایه ها و فنون ادبی اهلی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ کربلا

تعداد بازدید : ۱۸۲۰

کربلا و حوادث مربوط به آن در اشعار شاعران فارسی،خصوصا شاعران شیعی نمود بسیار زیادی دارد. مولانا محمد اهلی شیرازی یکی از شاعران شیعی است که در اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم،این موضوع را در اشعار خود پرورانده است. این پژوهش بر مبنای بررسی اشعار کربلایی او شکل گرفته است. از مهمترین یافته های مقاله حاضر می توان به این نکات اشاره نمود: بهره گیری شاعر از تفکرات شیعی. توصیف وقایع کربلا،که موضوع اخیر در این مقاله تحت عناوین زیر بررسی شده است: تاثیرپذیری شاعر از حوادث کربلا،ترسیم گوشه هایی از وقایع کربلا،تاثیر حوادث کربلا بر عالم و توصیف شاعر از آنها و بهره گیری از اجرام آسمانی و طبیعت و... . در این توصیف ها، شخصیت های مثبت و منفی در واقعهکربلا،آرایه های که با محوریت کربلا در شعر اهلی پدید آمده است. در مجموع اهلی یکی از موفق ترین شاعرانی است که با تفکرات شیعی خود بسیاری از احوال و وقایع تاریخ شیعه و خصوصا سرگذشت کربلا را در شعر فارسی ترسیم نموده و سبب ماندگارتر شدن این مفاهیم در ادبیات فارسی شده است.

۱۶۹۱.

نگاهی به دیدگاه های سیاسی امام هادی(ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: علی اکبر علیخانی محمدرضا اصغری شورستانی

منبع: حکومت اسلامی سال هجدهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۶۸)

کلید واژه ها: حکومت شیعه حاکمان اندیشة سیاسی امام هادی(ع) حق انتقاد

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۱۹ تعداد دانلود : ۱۱۲۵

هدف این مقاله، تبیین دیدگاه های سیاسی امام هادی(ع) است. با توجه به شرایط بسیار سخت و فضای ملتهب سیاسی دوره امام هادی(ع) آن حضرت، مجالی برای ارائه دیدگاه های سیاسی در دوره امامتشان نداشتند؛ اما در این مقاله سعی شده است که برخی از دیدگاه های ایشان از منظر سیاسی، مورد بحث و تحلیل قرار گیرد. ابتدا به رویکرد کلان آن حضرت، نسبت به سیاست و حکومت از جمله نوع نگاه امام به قدرت و دنیا و همکاری با حکومت های ظالم اشاره شده و در ادامه نیز به ویژگی های بازیگران و نخبگان عرصة سیاست پرداخته شده است. سپس جایگاه مردم و وظایف و تکالیفی که متوجه ایشان است از منظر آن حضرت، مورد بررسی قرار گرفته است. آنچه از اندیشة سیاسی آن امام در بحث اوصاف بازیگران و نخبگان سیاسی به دست می آید اینکه آن حضرت، رعایت تقوای الهی، صداقت و یکرنگی با مردم، بردباری و تحمل، رعایت شایسته سالاری و تمهید بستر برای نقد را برای حاکمان و نخبگان عرصه سیاست، لازم و ضروری می دانند. در مقابل، مردم نیز باید اطاعت آگاهانه و به دور از تعصب از حاکمان، داشتن روحیة نصیحت و خیرخواهی و دانش و معرفت در فهم امور را پیشة خود سازند.

۱۶۹۲.