فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۱۰۱ تا ۲٬۱۲۰ مورد از کل ۸٬۶۶۷ مورد.
منبع:
اخلاق دوره جدید سال ششم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۴ (پیاپی ۴۶)
111 - 133
حوزه های تخصصی:
با توجه به نقش انکارناپذیر اخلاق در قلمرو جرم انگاری، پذیرفتن یا نپذیرفتن مفهومِ «نسبیت جرم» به این بستگی دارد که مفاهیم اخلاقی، جزء قضایای اِخباری به حساب آیند یا انشایی. به بیان دیگر، با اخباری دانستن مفاهیم اخلاقی، پدیده نسبیت جرم چندان پذیرفتنی نیست؛ درحالی که با انشایی دانستن مفاهیم اخلاقی، باب بررسی نسبیت جرم گشوده می شود. بی تردید میان اندیشمندان غربی یکی از طلایه داران اشاعه مفهوم نسبیت جرم، جامعه شناس تجربه گرای فرانسوی، امیل دورکهیم است که با ابداع مفاهیمی، همچون «وجدان جمعی» و «آنومی» به گسترش دیدگاه خود درخصوص نسبی بودن مفاهیم اخلاقی و جرم های قانونی پرداخت. در همین راستا هدف مقاله پیش رو بررسی نسبیت جرم از دریچه اخلاق بوده و تلاش شده است با بیان دیدگاه های دورکهیم، به عنوان یکی از اندیشمندان بزرگ این حوزه، به صورت متمرکز به این موضوع پرداخته شود. راهبرد این تحقیق کیفی و راهکار اجرایی، به صورت کتابخانه ای با استفاده از روش توصیفی تحلیلی بود. مهم ترین دستاورد این تحقیق این بود که هرچند قضایای اخلاقی در جزئیات، بسته به مقتضیات زمان و مکان، متغیر و نسبی هستند، در قالب دو مفهوم کلیِ ظلم و عدل، اِخباری بوده و در بازه های زمان و مکان، ثابت باقی می مانند. بنابراین، به همین دلیل است که برخی رفتارهای غیراخلاقی در تمامی دوران ها و کشورها جرم تلقی شده و تحت عنوانِ جرایم طبیعی قرار گرفته اند.
بررسی پایبندی دانشجویان کارشناسی حسابداری به اخلاق حرفه ای(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق دوره جدید سال ششم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۱ (پیاپی ۴۳)
265 - 292
حوزه های تخصصی:
اخلاق در هر حرفه ای لازم است و اهمیت آن در حسابداری و حسابرسی نیز انکارناشدنی است. این مقاله با هدف بررسی و تعیین سطح پایبندی به اخلاق حرفه ای دانشجویان کارشناسی حسابداری در زمان کنونی و تصمیم گیری و برنامه ریزی برای آینده نوشته شده است. این پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی است و اطلاعات لازم در آن، ازطریق پرسش نامه به شیوه های مجازی و حضوری از دانشجویان کارشناسی حسابداری جمع آوری شده است. نتیجه های به دست آمده از یافته های پژوهش، براساس میزان نمره های حاصل از پرسش نامه با استفاده از تحلیل های توصیفی و استنباطی و آزمون پارامتریکt تک متغیره بررسی و تحلیل شده است. یافته های حاصل از پژوهش نشان می دهند که سطح پایبندی به اخلاق حرفه ای در جامعهٔ بررسی شده متوسط است که این سطح از پایبندی مطلوب به نظر نمی رسد. بنابراین، برنامه ریزی برای نهادینه کردن اخلاق در جامعهٔ حرفه ای و توجه بیشتر به این موضوع در مجموعه های آموزشی و حرفه ای ضروری است.
بررسی رویکرد تربیت اخلاقی در نظام تربیت رسمی و عمومی دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه تعلیم و تربیت
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت دینی
این پژوهش با هدف شناسایی نحوه مواجهه (رویکرد) نظام تربیت رسمی و عمومی با تربیت اخلاقی انجام شده است. روش مورد استفاده کیفی است که با بهره گیری از تحلیل محتوای کیفی استقرایی، متون اسناد قانونی و مصوب و همچنین مصاحبه چهارده کارشناس انجام شده است. افراد مصاحبه شونده به روش هدفمند و گلوله برفی از میان کارشناسان ارشد نظام تربیت رسمی و عمومی انتخاب شدند. نتیجه تحلیل ها نشان داده که رویکرد تربیت اخلاقی در نظام تربیت رسمی و عمومی دوره ابتدایی در مؤلفه چیستی «رویکرد فضیلت گرایی دین ورزانه» است و در مؤلفه چگونگی (برنامه ریزی درسی) رویکرد تلفیق یا فرابرنامه درسی است که ویژگی اساسی آن آشفتگی است؛ یعنی وضع موجود برنامه درسی تربیت اخلاقی «فرابرنامه درسی تربیت اخلاقی آشفته» است. پیشنهاد این پژوهش تدوین و تصویب فرابرنامه درسی تربیت اخلاقی برای دوره ابتدایی است.
حکم اخلاقی «شهرت طلبی» از دیدگاه اخلاق اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
«شهرت طلبی» یکی از اصلی ترین انگیزش هایی است که امروزه عموم مردم را به انجام کارهای بزرگ وامی دارد. قهرمان شدن نمایانگر انگیزه شهرت طلبی است که اگر از انسان ستانده شود، گویا محرک دیگری برای انجام امور خود ندارد. تب شهرت طلبی، به نوعی همه جوامع را فراگرفته است، به گونه ای که داوری درباره آن را با مشکل مواجه ساخته و مصادیق ناپسند، جای خود را به مصادیق پسندیده داده است. پژوهش حاضر، دیدگاه های اخلاق پژوهان مسلمان را درباره شهرت طلبی بیان می کند و پرسش های مطرح دراین باره را پاسخ می گوید. این مقاله، ارزش گذاری شهرت طلبی و تفکیک مصادیق مجاز از ناپسند و مذموم، و نیز موارد فاقد داوری را یادآور می شود، سپس به بررسی منشأ و انگیزه ها، عوارض منفی و راه های درمان شهرت طلبی، می پردازد.
بررسی عوامل مؤثر بر بروز رفتار اخلاقی در مصرف کننده(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با توسعه روزافزون نقش و اهمیت بکارگیری اصول اخلاقی در کسب و کار، حجم زیادی از مطالعات و تحقیقات مدیریت در سالهای اخیر به موضوع اخلاق در مدیریت پرداخته اند. هدف مقاله حاضر بررسی عوامل جمعیت شناختی، عوامل اجتماعی، روانشناختی و باورهای دینی بر بروز رفتار اخلاقی در مصرف کننده و تحلیل این عوامل بر اساس نظریات اخلاقی معاصر می باشد. جامعه آماری پژوهش، مشتریان فروشگاه های زنجیره ای شهرستان کرمانشاه می باشد که برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه ای محقق ساخته استفاده شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. نتایج حاصل از بررسی فرضیه های پژوهش نشان می دهد عوامل جمعیت شناختی، عوامل اجتماعی، روانشناختی و باورهای دینی بر بروز رفتار اخلاقی در مصرف کننده موثر هستند که در این میان عوامل فرهنگی و اجتماعی بیشترین تأثیر را در بروز رفتار اخلاقی در مصرف کنندگان دارد. در نهایت نیز تاثیر این عوامل بر مصرف کننده از منظر فلسفه اخلاق و نظریات اخلاقی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
تاثیر داستان های قرآن بر سلامت روان (مطالعه موردی داستان های سوره کهف)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه مسأله آرامش و سلامت روان به عنوان اساسی ترین رسالت مطالعات روان شناختی، نقش پررنگی در حوزه دین پژوهی ایفا می کند و جزء جدایی ناپذیر باورهای دینی و مذهبی به شمار می رود. در این راستا، روان درمانی که مبتنی بر فراهم سازی بسترهایی به منظور ایجاد آرامش و سلامت روان است، در بُعد آموزش و درمان، از ابزاری مؤثر با عنوان ""داستان گویی"" بهره می جوید. از آن جا که در قرآن نمونه های زیبایی از داستان های آموزشی و درمانی دیده می شود، پژوهش حاضر می کوشد که با بررسی داستان های سوره کهف شامل داستان اصحاب کهف، صاحب دو باغ و دوست فقیرش، موسی و مرد عالم و ذوالقرنین، به تبیین نقش داستان پردازی های قرآن در ارائه الگویی کارآمد و مؤثر به منظور مقابله با چالش ها و اختلالات روانی و در نتیجه دستیابی به سلامت روان بپردازد. برآیند پژوهش نشان می دهد که داستان های یادشده درصدد اصلاح باورهای شناختی، تغییر نگرش، ارائه راه حل های درست و معرفی انسان کامل هستند.
بررسی و نقد الگوی تربیت اخلاقی در کتابهای آموزش قرآن دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه تعلیم و تربیت
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت دینی
یکی از مأموریتهای مهم نظام آموزش و پرورش رسمی کشور تربیت اخلاقی است. برنامه درسی قرآن نقش مهمی را در این زمینه بر عهده دارد. این پژوهش به تحلیل محتوای کتابهای درسی قرآن دوره ابتدایی و کتاب راهنمای قرآن می پردازد تا در نهایت، الگوی تربیت اخلاقی را در این کتابها شناسایی کند و مورد نقد و ارزیابی قرار دهد. روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی است. یافته ها نشان داد که الگوی هدفگذاری در این کتابها از الگوی محتواگرا یا رویکرد کشکول ارزشها پیروی می کند و البته به صورت موزاییکی تنظیم شده است. شیوه سازماندهی محتوا، مارپیچی ساده و ابتدایی در چارچوب چهار عرصه ارتباطی است. روشهای پیشنهادی برای تبیین و تشریح مضمونهای ارزشی از جمله بحث و گفتگو، زمینه مناسبی را برای درگیری شناختی دانش آموزان ایجاد می کند که البته با اهداف شناختی هماهنگ نیست. رویکرد ارزشیابی درس قرآن بویژه ارزشیابی یادگیری در حوزه اخلاق نیز رویکرد مناسبی است.
مبانی اخلاقی رفتار همسران مسلمان از منظر قرآن )با نگاهی به مباحث روان شناسی مرتبط)(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
موضوعات مهمی چون ارتباط های صحیح همسران در زندگی مشترک و در ابعاد گوناگون، از جمله بُعد رفتاری، از ضرورت های فرهنگی هر جامعه برای پاسداشت خانواده است که هر دو حوزه علم و دین به آن توجه کرده اند. همچنین، مبانی و شاخصه های معیّنی در هر دو حوزه برای این موضوع وجود دارد. هدف پژوهش تبیینی حاضر، بررسی مبانی اخلاقی رفتار همسران مسلمان از منظر قرآن است. در این نوشتار به روش تحلیلی استنتاجی حُسن معاشرت یا به تعبیر قرآن، معاشرتِ به معروف، به عنوان مبنای اخلاقی و محوری در حوزه رفتار همسران با یکدیگر مطرح شد. این مبنا تمامی رفتارهای اخلاقی همسران در قبال یکدیگر را دربرمی گیرد. همچنین، در این مقاله تمامی رفتارهای همسران، زیرمجموعه تکریم و تغافل و تقابل قرار گرفتند که هریک به نوبه خود، اصلی اخلاقی در حوزه رفتار قلمداد می شوند.
تبیین ماهیت دوران کودکی در هندسه نظریه اسلامی عمل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف اصلی این پژوهش، تبیین ماهیت دوران کودکی از منظر رویکرد اسلامی عمل می باشد. برای دست یابی به این هدف از روش پژوهش تحلیل مفهومی، از نوع مفهوم پردازی بهره گرفته شد. بنابراین، مبانی انسان شناختی نظریه اسلامی عمل با نظر به مختصات دوران کودکی تحلیل و بازتعریف شدند. در رابطه با ماهیت دوران کودکی از منظر رویکرد اسلامی عمل، در یک نگاه کلی می توان گفت که دوران کودکی، دوران گذار به عاملیت است. در این زمینه می توان به ویژگی های دوران کودکی از منظر رویکرد اسلامی عمل اشاره کرد. این ویژگی ها که در قالب مبانی انسان شناختی قابل طرح می باشند، از تحلیل مبانی انسان شناختی به دست آمده اند. «حضور ناب تر میل فطری در کودک»، «درهم تنیدگی امیال و اراده کودک» و «وجود توان اندیشه ورزی در کودک» برخی از گزاره های واقع نگر انسان شناختی معطوف به دوران کودکی از منظر رویکرد اسلامی عمل محسوب می شوند.
بررسی تطبیقی ارزش های اخلاقی در روایت های رضوی و اشعار ابی العتاهیه(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق دوره جدید سال ششم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۲ (پیاپی ۴۴)
43 - 71
حوزه های تخصصی:
در سیره تربیتی امام هشتم، علی بن موسی الرضاA اشاره هایی لطیف و متفکرانه درباره مؤلفه های اخلاقی انسان کامل می توان یافت که نشان دهنده ژرف نگری و ثبات اندیشه های الهی امام است و جامعه اسلامی باید همچنان نسبت به فراگیری آن عطشناک و آزمند باشد. بنابراین، این روایت های پربار یکی از منابع غنی در پرورش نسل اسلامی است. در شعرهای ابی العتاهیه، شاعر عهد عباسی، نیز شعرهایی با محتوای اخلاقی می بینیم که علاوه بر بازتاب موقعیت سیاسی و اقتصادی و فرهنگی جامعه، تداعی گر معانی آیات قرآن کریم و انعکاس دهنده اندیشه های ناب و کلام ائمه معصومDهستند. هدف این پژوهش تطبیقی که با روش تحلیلی توصیفی انجام شد، بررسی رویکرد های اخلاقی انسان کامل در پرتو سخنان گوهربار رضوی و اشعار شاعر زهد و حکمت، ابی العتاهیه بود.
مفهومشناسی و شاخصهای کسبوکار حلال از دیدگاه اسلام(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق دوره جدید سال ششم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۴ (پیاپی ۴۶)
49 - 69
حوزه های تخصصی:
کسبوکار و تعاملات تجاری را میتوان یکی از حوزههای فراگیر تعاملات اجتماعی در جوامع بشری دانست. این حوزه همواره، یکی از حوزههایی است که ساماندهی به آن و نظامسازی در آن بسیار دشوار بوده است تا جایی که تئوریهای گوناگون اقتصادی سعی در تبیین آن در سطوح گوناگون کردهاند. آموزههای دین اسلام در حوزه اقتصاد و روابط تجاری، بهگونهای فراگیر و همهجانبه، نظامی برپایه کسبوکار حلال بنا میکنند. درواقع، تلاش برای کسب روزی حلال، ساماندهنده حوزه تعاملات تجاری و اقتصادی است. در تلاش برای کسب روزی حلال، هم سعادت اخروی تأمین خواهد شد و هم کارآمدی دین در عرصه سامانبخشیدن به روابط تجاری به بهترین شکل ظهور خواهد کرد. برایناساس، در نوشتار حاضر تلاش شد، اصول کسبوکار حلال با تکیه بر آیات و روایات برشمرده و تا حدودی تبیین شود. از جمله این اصول میتوان به شاخصهای کسبوکار اسلامی در عرصه حقوق و دستمزد، خرید و فروش، توزیع و مصرف، تبلیغات و ترویج و نیز شاخصهای کلی در کسبوکار اسلامی اشاره کرد.
حقوق اخلاقی وجایگاه آن در فضای مجازی(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق دوره جدید سال ششم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۴ (پیاپی ۴۶)
71 - 88
حوزه های تخصصی:
چنان که از عنوان این پژوهش بر میاید ، موضوع آن درباره نوع خاصی از حق است . واژه ی حق مشترک لفظی است و کاربردها و معانی فراوانی دارد . اما یکی از مهمترین مواردی که این اصطلاح بر آن صدق میکند، قواعد و فضایل اخلاقی است که میتوان آن را حق اخلاقی نامید ، چرا که برخی از امور وارزش های اخلاقی نوعی حق را ایجاد می کنند که ما اخلاقا ملزم به رعایت آنها هستیم . البته این نوع از حق با سایر حقوق ، به ویژه حقوق قانونی تفاوتهایی دارد ، از جمله اینکه حقوق اخلاقی ضمانت اجرا ندارد و اگر آن را رعایت نکنیم قابل مجازات و پی گیری نمی باشد . در این پژوهش برای تببین بیشتر این نوع از حق ، به دیگر تفاوتهای حقوق اخلاقی و قانونی نیز اشاره خواهد شد . حقوق اخلاقی دارای تقسیم بندی های خاص خودش می باشد .. از جمله حقوق درونی ، حقوق انسان بر خودش ، ونیز بر اعضا و جوارح خویش است . واز جمله حقوق بیرونی ، می توان به حقوقی که در روابط انسان با سایر انسان ها و بالاخره با حیوانات و حتی اجسام نیز اشاره نمود . به نظر نگارنده ، همانطور که در فضای واقعی و حقیقی ، این حقوق ( اخلاقی ) ارزش واعتبار دارد در فضای مجازی هم می توانیم مصادیقی برای آن پیدا نماییم که آگاهی و آشنایی ما با آن ، ما را ملزم به رعایت بیشتر آن در فضای مجازی خواهد کرد.
رابطه حقوق بشر و انسان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در این مقاله چگونگی و چرایی ارتباط بین حقوق بشر و دانش های انسان شناسی بررسی و ارزیابی می شود. انسان شناسی با توجه به رویکردها و روش های گوناگونی که در آن وجود دارد، به دینی، فلسفی، عرفانی و تجربی تقسیم می شود. هدف این پژوهش بررسی رابطه حقوق بشر با این دانش ها و ارزیابی نقش آنها در تعریف و تدوین این حقوق است. حقوق بشر اگرچه به طور کلی با همه دانش های انسان شناسی مرتبط می شود، اما بنیادی ترین رابطه آن با انسان شناسی های دینی و فلسفی برقرار است. قواعد این حقوق بر اساس آموزه های آنها توجیه و از مبانی مستحکم برخوردار می شود. اما انسان شناسی تجربی صرفاً در فرآیند اجرای حقوق بشر قابل ملاحظه است و در تعریف و شناسایی حقوق بشر، به دلیل هویت فرافرهنگی آن، چندان نقشی ندارد. انسان شناسی عرفانی نیز کاربرد همگانی ندارد.
جایگاه ارزش های اسلامی درمبانی انعطاف پذیری خانه های معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مسکن انعطاف پذیر با هدف پاسخگویی به نیازهای در حال تغییر انسان ها دارای راهکارهایی در طراحی می باشد، در اسلام این نیازها در قالب ارزش های اسلامی، منتج از اسماء الهی و اخلاق اسلامی، صفات سلبی و ثبوتی را به منظور تبیین سازوکارهای نظری این رویکرد شکل می دهد. پژوهش حاضر سعی دارد، با همپوشانی ارزش های اسلامی به صورت عام با رویکرد انعطاف پذیری، نشان دهد که ارزش های اسلامی چگونه می توانند در مبانی طراحی انعطاف پذیری مسکن منعکس گردند و تعیین کننده پیوندی صحیح با اصول معماری اسلامی باشد؛ در این راستا با روشی توصیفی و فرا تحلیلی، با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و میدانی، ارزش های اسلامی تأثیرگذار در مسکن (حریم، تکریم، تأکید بر جمع گرایی، زیبایی و تذکر) که با توجه به بیشترین تذکرات در اسلام از منابع عرفانی و اخلاقی است؛ با تحلیل سیستمیAHP، با کمک نرم افزار Expert choice و پرسش نامه خبرگان علوم اسلامی اولویت بندی شدند؛در واقع مقادیر کمی معیارها و زیرمعیارها، حساسیت حضور هر ارزش را با زیر معیارهایش و در مجموع را، مشخص می کند. در پایان مشخص شد که حریم، دارای بالاترین اهمیت معیاری و زیر معیاری بوده و تعیین سلسله مراتب و همنشینی فضاها با هدف محدودیت بخشی به تغییرات آینده، باید در درجه ی اول مبانی طراحی مسکن انعطاف پذیر قرار گیرد.
حفظ حیات طبیعت بر مبنای اخلاق قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
دین اسلام بر مبنای کتاب آسمانی قرآن و سیره معصومین(ع)، جهان بینی کامل و جامع الهی-اسلامی را برای بشر به ارمغان آورده است و از انسان ها می خواهد که برای رسیدن به غایت حیات خویش، در تمام روابط چه با خود، با خدا، با دیگران و با طبیعت اخلاقی زندگی کنند و در قرآن به کسانی که در این مناسبات مومن بوده و عمل صالح انجام دهند وعده ی حیات طیبه داده شده است. دغدغه ی ما در این مقاله این است که بر مبنای آیات قرآن، اعمال صالحی که انسان مومن در ارتباط با طبیعت باید انجام دهد تا به حیات اصیل و حقیقیِ ورای حیات دنیوی دست یابد، چیست؟ سخن این است که در مقابل این نگاه الهی به حیات و در بحث ما حیات طبیعت، جهان بینی مادی قرار دارد که بالاترین نوع نگاهی که به جهان هستی و به خصوص طبیعت پیدا کرده نگاه اومانیستی بر مدار خواست های خودخواهانه ی انسان بوده است و در نتیجه اعمال ضالّه و ظلم گونه ای نسبت به حیات طبیعت که خداوند آن را گاهواره ای برای رسیدن به غایت کمالش قرار داده انجام داده است؛ در نتیجه استنباط و تبیین اخلاق قرآنی در جهت حفظ طبیعت اولا: باطل کننده ی آن نوع نگاه مادی خواهد بود ثانیا: در صورت توجه به انجام رفتارهای قرآنی رفتارهای نامطلوب اصلاح خواهد شد ثالثا: جامعیت دین اسلام را برای زندگی راستین بشر ثابت خواهد کرد.
خویشتن داری و نقش آن در آرامش نفس از منظر افلاطون(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر درجهت حل معضل ناآرامی و اضطراب انسان معاصر، با تکیه بر آرای افلاطون، نشان می دهد، ازجمله راه های تحقق آرامش نفس، پای بندیِ آدمی به فضایل و در رأس آنها خویشتن داری است. افلاطون پس از ترسیم منزلت انسان در هستی به عنوان موجودی بهره مند از قوه ی عاقله و مستقر در شبکه ی خویشاوندی مثل، به تحلیل و نقد درک عامیانه ی خویشتن داری پرداخته و آن را بازاندیشی می کند. به زعم او، برداشت عامه از مفهوم خویشتن داری در معنای مالکیت فرد بر نفس خویش، ضمن تناقض ذاتی و کارکرد صرفاً شخصی آن، به استتار عملکرد واقعی عقل می انجامد؛ زیرا خویشتن داری همان نظام مندی و هارمونی نفس است که در نتیجه ی حاکمیت عقل بر قوای محکوم نفس حاصل شده و بدین وسیله فرد را به ثبات نفس و نوعی مصونیت و استقامت دربرابر انواع هیجانات سوق داده، آرامش او را تأمین می کند. ازاین رو به زعم افلاطون، آرامش آدمی بر امری درونی استوار است و همواره در نظم حاکم بر نفس تعیّن می یابد. براین اساس می توان گفت، مهم ترین عامل ناآرامی انسان معاصر، بحران معرفتی او از خود و نیروی درونی خویش است؛ فلذا برای حل این بحران، باید ماهیت الهی نفس و نظم حاکم بر آن را به او یادآوری کرد؛ امری که در فلسفه ی افلاطون در فضیلت خویشتن داری، صورت بندی می شود
سبک زندگی فردی در حوزه تربیت سیاسی بر مبنای نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت دینی
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی اخلاق و تربیت در روایات
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات موارد دیگر متون حدیث نهج البلاغه پژوهی
این پژوهش با هدف تبیین سبک زندگی فردی در حوزه تربیت سیاسی بر مبنای نهج البلاغه انجام شده است. روش آن کیفی و گردآوری اطّلاعات، کتابخانه ای است. در این پژوهش «سبک زندگی» شیوه زندگی موفّقِ مؤمنانه است که به فرد، خانواده یا جامعه هویّت می دهد و مجموعه ای از طرز تلقی ها، ارزشها و شیوه های رفتاری است که چگونگی زندگی کردن انسان را در پرتوی آموزه های اسلامی مشخّص کرده است. هم چنین در این تحقیق «تربیت سیاسی» فعّالیّتی منظم و مستمر برای آماده سازی فرد به عنوان شهروند جامعه اسلامی به منظور پذیرش مسئولیّت و شیوه اندیشیدن و تحلیل مسائل برای پرورش انسانهای آگاه برای هدایت جامعه بشری است. در این پژوهش 17 مؤلفه محوری با توجّه به خطبه ها، نامه ها و حکمتهای نهج البلاغه استخراج و تبیین شده است. این مؤلفه ها عبارتند از: تقوا با زیر مؤلفه های مخالفت با هوای نفس و خودسازی، خدامحوری، آخرت طلبی، حقّ مداری، توکّل بر خدا، توسّل، قناعت، صبر، پرهیز از طمع، دوری از بخل، پرهیز از خودپسندی، تواضع، پرهیز از لجبازی، شجاعت، حیا، علم آموزی و زهد. نتایج نشان می دهد که این مؤلّفه ها و آموزه های آنها، می تواند علاوه بر اثربخش بودن در زندگی فردی شهروندان به عنوان بستر تربیتی اندیشه و رفتار سیاسی آنان در جامعه و نیز پیش نیاز عملکرد شایسته کارگزاران در پذیرش مسئولیّتها باشد. هم چنین می تواند عاملی پیشگیرانه در بروز بسیاری از آسیبها و ناکارامدیهای فضای سیاسی جامعه و الگویی کلیدی و کارامد در ارائه سبک زندگی مطلوب به شمار رود که در آن فرد و جامعه به رشد و کمال برسند.
قصاص نفس در اسلام و ابعاد تربیتى آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقوله قصاص نفس و نقد و بررسى مؤلفه هاى آن، موضوعى بحث برانگیز در محافل داخلى و خارجى است. تکثر دیدگاه ها و تعدد رویکردها نسبت به این موضوع موجب بازتاب ها و نظرات متفاوتى گردیده است.
این مقاله با روش توصیفى تحلیلى در پى آن است تا با استناد به قرآن و منابع دینى، اهمیت، جایگاه و ضرورت قصاص نفس را در اسلام بیان نماید. حاصل تحقیق بیانگر این است که قصاص نفس در اسلام عملى عقلانى، اخلاقى و اجتماعى است و شالوده و فلسفه آن برپایى قسط و عدالت فردى و اجتماعى است.
این تحقیق با ارائه برخى از اصول (عدالت، عزت مدارى و...) و روش هاى تربیتى (تناسب جرم و مجازات، اخفاى عیوب و...)، به ضرورت قصاص نفس در اسلام پرداخته است.
رویکرد اسلامی به هنر و برنامه های درسی هنری در آموزش عالی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به بررسی مفهوم هنراسلامی، مبانی نظری و اصول تربیتی هنر اسلامی می پردازد و در نهایت با توجه به مبانی تربیتی و دینی الگوی برنامه درسی برای نهادینه سازی رویکرد اسلامی به هنر در آموزش عالی ارائه شده است. نتایج نشان می دهد که هنر محصول تقابل انسان با هستی است. در این میان ، هنر اسلامی واجد ویژگی منحصر به فردی است که آن ویژگی حکمت آمیزی آن است. مبناهای نظری هنر اسلامی عبارت است از: انسانشناسی، جامعه شناسی، دین شناسی، معرفت شناسی و روش شناسی و مهمترین مبناهای تربیتی هنر اسلامی عبارت است از: خداجویی، عقلانیت، کرامت، هدایت پذیری و مهمترین اصول تربیتی هنر اسلامی شامل اخلاص، کل گرایی، عدالت جویی، حق گرایی، عزت، معنویت گرایی، میزانگرایی و مخالفت با لذتهای نامشروع است. در نهایت نیز عنصرهای هدف، محتوا، روشهای تربیتی، محیط آموزشی و ارزشیابی برنامه درسی هنری با رویکرد اسلامی با محوریت روش، موضوع و مخاطب مبتنی بر مبانی و اصول تربیتی و نظری هنر اسلامی به منظور تحقق هدفهای آرمانی در زمینه دانش، بینش، نگرش، ارزش و توانش تدوین شده است.
سعادت از نظر ابن سینا؛ غایت جامع یا غالب؟(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی فلسفه مشاء
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه اخلاق
احراز صدق اولیات ازجمله دغدغه های مهم معرفت شناختی است. ابن سینا این قضایا را بدیهی الصدق می داند (نظریه کلاسیک). از میان متأخران، مصباح یزدی این راه حل را کافی ندانسته و به آن اشکال وارد کرده است. از نظر وی احراز صدق و کلیت حقیقی این قضایا در گروی فرارَوی از مفاهیم و به کار گرفتن علم حضوری است و این گونه می توان اطمینان حاصل کرد که اولیات بافته های ذهن نیستند، بلکه حقایقی عینی و کلی هستند. مقاله پیشِ رو شامل سه بخش است: بخش اول، طرح مسئله تحقیق است؛ بخش دوم، طرح نظریه کلاسیک و نقد مصباح یزدی بر آن است؛ بخش آخر، طرح و بررسی نظریه مصباح یزدی و پاسخ به اشکالات واردشده به این نظریه است. در این قسمت دو بحث عمده وجود دارد: اول اینکه هردو معنای ارجاع اولیات به علم حضوری معانی قابل قبولی هستند؛ بحث دوم اینکه اشکال ابتنای صدق قضیه کلی بر جزئی، ناشی از عدم تفکیک بین حیثیت مابه ینظر و مافیه ینظر مفاهیم است. نتیجه اینکه از نظر ما رگه هایی از دیدگاه مصباح یزدی در آثار ابن سینا وجود دارد.