اصغر هادی

اصغر هادی

مدرک تحصیلی: هیئت علمی گروه اخلاق اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۶ مورد از کل ۱۶ مورد.
۱.

اخلاق کاربردی رفتار کارفرمایان با کارگران در سیره پیامبر و اهل بیت(علیهم السلام)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اخلاق کاربردی سال ۱۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷۱) 89 - 110

کلید واژه ها: اخلاق اخلاق کاربردی کارگران کارفرمایان زیردستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳ تعداد دانلود : ۷۱
در این مطالعه به شیوه اخلاق کاربردی، فضایل و رذایل اخلاق کاربردی برخورد کارفرمایان با کارگران (اعم از کارگر اصطلاحی شامل کارمند و هر نیروی کار زیردست) در دو بخش مجزا بیان می گردد. در تاریخ کار و کارگری برخورد کارفرمایان با نیروی کار زیر دست خود اعم از کارگر اصطلاحی و کارمند و برده و خدمتکار و مانند آن با دو روش برخورد ضد اخلاقی و ضد انسانی و یا برخورد اخلاقی و انسانی بوده است. در سیره پیامبر و ائمه هدی -علیهم السلام- و فحاوی متون اخلاق اسلامی – به خلاف روش برخورد ضد اخلاقی و ضد انسانی- همواره بر حفظ و بالابردن کرامت انسانی کارگاران تأکید داشتند. بوسیدن دست کارگر، غذا خوردن با آنان، دوری از سرزنش آنان و بکار بردن عناوین احترام آمیز برای آنان از نمونه های این مسئله مهم است. به دوش گرفتن بخشی از وظایف کارگران، شتاب در پرداخت حقوق کارگر، در نظر داشتن ویژگی های جسمی کارگران، بخشش خرابکاری های احتمالی کارگر، واکنش نیکوتر به نیکی کارگر، تخفیف مجازات کارگر، رعایت نکات روان شناختی در پرداخت مزد کارگر، احترام به کارگر، رعایت ساعت کار کارگر، تقسیم کار، بستن قرار داد و تعیین ساعات کار و دستمزد، برخورد مناسب همراه با فروتنی و نرم خویی و امنیت معیشتی در دوره از کارافتادگی از فضایل اخلاقی برخورد با کارگران است که در سیره اولیاء دین و کتب اخلاقی به آن تصریح شده است.
۲.

ساخت و اعتباریابی مقیاس الگوهای ارتباطی زوجین با نگرش به منابع اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 29-44

کلید واژه ها: الگوهای ارتباطی زوجین مقیاس اعتباریابی اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۱ تعداد دانلود : ۲۰۴
این پژوهش، با هدف ساخت و اعتباریابی مقیاس الگوهای ارتباطی زوجین، با نگرش به منابع اسلامی انجام شد. بدین منظور، با استفاده از روش ترکیبی کیفی و کمّی، ابتدا مضامین مرتبط با الگوهای ارتباطی زوجین استخراج و سپس، با استفاده از روایی، محتوایی و روایی سازه آن تدوین و اعتباریابی گردید. جامعه آماری پژوهش، عبارت بود از: زوجین شهر اصفهان که با روش نمونه گیری در دسترس از مراکز مشاوره و مراکز آموزشی انتخاب شدند. یافته های پژوهش حاکی از وجود دو فرم الگوهای ارتباطی زوجین برای مردان و زنان بود. فرم زنان، با 34 سؤال و فرم مردان با 38 سؤال ساخته شد. تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که برای هر دو فرم، هفت عامل قابل شناسایی است که به ترتیب، برای زنان 85 درصد و برای مردان در مجموع، 86 درصد واریانس نمره کل آزمون را تبیین نمود. ضریب آلفای کرونباخ برای هر دو فرم، بالای 90 درصد بود که حاکی از اعتبار بالای آن است. این مقیاس برای فعالیت های حرفه ای، و تشخیصی و پژوهشی کاربرد دارد.
۳.

کتمان و آشکارسازی در جرم ها و خطاها در عرصه عمومی از نگاه اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴۴ ۴۷-۵۶

کلید واژه ها: اخلاق اسلامی کتمان آشکارسازی شفافسازی بیت المال جرم عمومی حق الناس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۷ تعداد دانلود : ۱۷۳
کتمان ممدوح و مذموم در اخلاق اسلامی جایگاه ویژه ای دارد. در کتمان مذموم، شفاف سازی و آشکارسازی لازم است. آنچه در پژوهش حاضر کنکاش می شود کتمان و آشکارسازی جرم و خطاهای عمومی است که مجرم درخصوص عموم مردم و بیت المال مرتکب شده است. در اینجا پرسش بحث برانگیز این است که وظیفه اخلاقی مجرم در خصوص عموم مردم برای جبران جرم خود چیست و تا کجا جرم خود را کتمان کند؟ وظیفه دیگران درخصوص آشکارسازی چیست؟ این پژوهش نخست، اصل اوّلی اخلاقی، در کتمان اسرار، عیوب، جرم و خطاهای خود و دیگران را تبیین می کند؛ سپس وظیفه اخلاقی دیگران در مقابل مجرم و خطاهای عمومی در آشکارسازی اسرار و عیوب را معین می کند و در ادامه، وظیفه اخلاقی مجرم را بعد از اقدام مجرمانه و خطاهای عمومی، بیان می کند و در نهایت وظیفه اخلاقی مظلوم و دیگران (مانند رسانه ها) را در اطلاع رسانی ظلم مجرم و حدود و شرایط آن آشکار می سازد.
۴.

معناشناسی صبر در قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و سوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۸۶) 150 - 173

کلید واژه ها: صبر معناشناسی مطالعات متنی رابطه هم نشینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۴۶ تعداد دانلود : ۱۱۲۰
استوارترین و مطمئن ترین روش در شرح آیات، راهیابی به عمق معنای واژگان قرآن است که راه را برای تبیین مراد خدای حکیم هموار می سازد. این روش در میان مستشرقان نظیر ایزوتسو و برخی از محققان اسلامی به کار گرفته شده است. پژوهش حاضر به معناشناسی مفهوم صبر در قرآن در سه گام معناشناسی واژگانی، میدان های معناشناسی و مطالعات متنی می پردازد. در گام اول با ارائه تعریف معناشناسی صبر و تبیین جهان بینی آن از دیدگاه قرآن، به مقایسه مفهوم صبر در قرآن با مفهوم صبر در پیش از اسلام می پردازد. در گام دوم میدان های معناشناسی و گستردگی معنایی واژه در قرآن بررسی می شود. و در گام سوم به مطالعات متنی صبر در قرآن پرداخته می شود. تعریف صبر و شبکه معنایی و واژه های کلیدی و کانونی و جهان بینی صبر در قرآن در این گام تبیین می گردد. نتیجه بررسی معناشناسی واژگانی صبر بر پایه معنای اساسی و با مطالعه جهان بینی و فرهنگ قومی عرب جاهلی پیش از اسلام، نخست این است که این واژه پیش از اسلام نیز کاربرد داشته و معنای اصلی واژه صبر و دیگر واژه های مترادف آن، همان استقامت و بردباری است و تطورات معنایی واژگانی نداشته است. ولی بر اساس جهان بینی اسلامی، این واژه تطور معنایی والای اخلاقی داشته و ارزش های معنوی دنیوی و اخروی برای آن ترسیم شده است.
۵.

کتمان ممدوح و مذموم (معیارها و چالش​ ها)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال هشتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۰ (پیاپی ۵۲) 123 - 148

کلید واژه ها: اخلاق اسلامی کتمان کتمان ممدوح کتمان مذموم کتمان خوب کتمان بد رازداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۹ تعداد دانلود : ۴۱۷
کتمان ممدوح و مذموم در اخلاق اسلامی جایگاه ویژهای دارد. در سبک زندگی مؤمنانه کتمان کردن از گنج های ایمان و گنج های نیکی و گنج های بهشت معرفی شده است و از سوی دیگر گاه کتمان، ناپسند و به آن وعده عذاب داده شده است. در زندگی امروز با توجه به گستردگی و تنوع روابط و پردازش اطلاعات، این مسئله جایگاه ویژه ​ای پیدا می کند. کتمان، فی نفسه حکم اخلاقی ندارد و به اعتبار مکتوم، ممدوح و مذموم/ خوب و بد است و کاتم (کتمان کننده) به اعتبار آن ارزش گذاری اخلاقی می شود. پژوهش حاضر کوشش دارد مصداق های هریک (از کتمان ممدوح و مذموم) را واکاوی، و با یک دسته بندی منظم آن را ارائه کند. کتمان ممدوح و مذموم یا نسبت به خود است یا نسبت به دیگران که هر یک دارای اقسامی است. کتمان اسرار عموم مسلمان و اسرار گروه و سازمان در اقسام کتمان ممدوح قرار می گیرد. روش تحقیق، استنباطی تحلیلی است؛ و ابزار جمع آوری داده ها، آیات و روایات و آثار اخلاقی است. پژوهش حاضر خواننده را با برخی از معیارها و چالش ها و موارد مستثنی و دلیل آن، در کتمان ممدوح و مذموم، آشنا می سازد، و او را بر شناخت حکم اخلاقی در مصادیق موضوع پژوهش توانمند می سازد.
۷.

حکم اخلاقی «شهرت طلبی» از دیدگاه اخلاق اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال نهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳۴

کلید واژه ها: اخلاق اسلامی شهرت طلبی شهرت خواهی ناپسند شهرت خواهی مجاز پیامدهای شهرت خواهی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
تعداد بازدید : ۱۹۷۷ تعداد دانلود : ۴۶۹
«شهرت طلبی» یکی از اصلی ترین انگیزش هایی است که امروزه عموم مردم را به انجام کارهای بزرگ وامی دارد. قهرمان شدن  نمایانگر انگیزه شهرت طلبی است که اگر از انسان ستانده شود، گویا محرک دیگری برای انجام امور خود ندارد. تب شهرت طلبی، به نوعی همه جوامع را فراگرفته است، به گونه ای که داوری درباره آن را با مشکل مواجه ساخته و مصادیق ناپسند، جای خود را به مصادیق پسندیده داده است. پژوهش حاضر، دیدگاه های اخلاق پژوهان مسلمان را درباره شهرت طلبی بیان می کند و پرسش های مطرح دراین باره را پاسخ می گوید. این مقاله، ارزش گذاری شهرت طلبی و تفکیک مصادیق مجاز از ناپسند و مذموم، و نیز موارد فاقد داوری را یادآور می شود، سپس به بررسی منشأ و انگیزه ها، عوارض منفی و راه های درمان شهرت طلبی، می پردازد.
۸.

اخلاق اسلامی و طب روحانی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال چهارم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۶ (پیاپی ۳۸) 44 - 67

کلید واژه ها: طب روحانی طب جسمانی طب قلب طب جسم رازی اخلاق اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۳ تعداد دانلود : ۵۵۹
طب روحانی یکی از سه دیدگاه مطرح در برخورد با مسائل اخلاقی در میان دانشمندان اخلاق اسلامی است؛ در این دیدگاه، روح انسان همچون جسم انسان، گرفتار انواع بیماری ها می شود و برای درمان آن باید از طبیب روحانی و داروهای معنوی بهره گیرد تا روحی سالم، پرنشاط، و ملکوتی پیدا کند. پژوهش حاضر در صدد پاسخ به این پرسش است که: تبیین روایات از اخلاق اسلامی بر اساس طب روحانی چیست؟ و به روش تحلیلی استنطاقی، تبیینی متفاوت از اخلاق، برگرفته از روایات مأثور و با نگاه طب روحانی ارائه می دهد. در این مقاله پس از بیان چیستی طب روحانی و طبیبان روحانی، رابطه طبیبان روحانی و بیماران روحانی نیز از دیدگاه روایات، تبیین شده است. نتیجه این تحقیق آن است که اخلاق اسلامی با این نگرش، از اخلاق با اهداف مادی و صرفاً دنیوی متمایز می گردد، چرا که در این نگاه، ثمره اخلاق، قلب سلیم و هدف آن قرب به خداوند و لقاء الله است، و اخلاق بندگی و ویژگی های معنوی که در دیگر مکاتب اخلاقی از آن خبری نیست، برجسته می گردد.
۹.

پاک زیستی در دوران تجرد(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال سوم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۰ (پیاپی ۳۲) 97 - 126

کلید واژه ها: پاک زیستی عفت عفاف استعفاف تجرد اخلاق مجردی اخلاق کاربردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۸ تعداد دانلود : ۴۰۸
دوران مجردی، بخش جدایی ناپذیر زندگی هر جوانی است که بیشتر با ازدواج پایان می یابد و وارد مرحله جدیدی می گردد. پاک زیستی مهم ترین وظیفه اخلاقی در دوران تجرد است و نقشی اساسی در سیر معنوی یک جوان به سوی خدا دارد. تبیین پاک زیستی و چیستی و چرایی و ویژگی های اخلاقی آن از دیدگاه فرهنگ دینی هدف مقاله حاضر است. از دیدگاه دینی، پاک زیستی با بار معنایی ویژه، صفات اخلاقی بسیاری را به همراه دارد و از سوی دیگر رذائل اخلاقی زیادی را برنمی تابد. اهمیت پاک زیستی تا آن جاست که بدون آن حرکت در مسیر کمال و سعادت انسانی امکان پذیر نیست. تبیین ویژگی های اخلاقی پاک زیستی، معلوم می سازد بسیاری از روابط جنسی و عاطفی میان دختران و پسران، که در جامعه فعلی ما وجود دارد، با چالش مواجه است. این مقاله در سه بخش، مفهوم شناسی پاک زیستی، ارزشمندی معنوی و اخلاقی پاک زیستی و ویژگی های اخلاقی پاک زیستی، به تبیین مسئله می پردازد.
۱۰.

معناشناسی عبودیت در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱۶

کلید واژه ها: عبودیت معناشناسی واژگان قرآن بندگی ایزوتسو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲۰ تعداد دانلود : ۲۲۲۲
معناشناسی بخشی از زبان شناسی امروزی (زبان شناسی توصیفی و ساخت گرا)، است. معناشناسی به دنبال مطالعه و بررسی شرایط تولید معنا و دریافت آن نزد خواننده است. در واقع، نویسنده، اثر را به عنوان تولید دستور زبانی و گرامری نگاه نمیکند و در نگاهی نو به مطالعة فرهنگ واژه و جهان بینی حاکم بر آن میپردازد. از این رو، با علم تفسیر متفاوت است. این روش در میان مستشرقان نظیر ایزوتسو و برخی از محققان اسلامی به کار گرفته شده است. پژوهش حاضر به معناشناسی مفهوم عبودیت در قرآن در چهار گام میپردازد و در نهایت با ارائة تعریف معناشناسانة عبودیت و تبیین جهان بینی آن از دیدگاه قرآن، به مقایسة مفهوم عبودیت در قرآن با مفهوم عبودیت در پیش از اسلام و نیز مفهوم عبودیت در روایات و مصطلحات دانشمندان اسلامی میپردازد.
۱۲.

راه هموار اخلاق دینی (نقد مقاله «آیا اخلاق دینی امکان دارد؟»(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال دوم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۸ (پیاپی ۳۰) 165 - 191

کلید واژه ها: اخلاق دینی اخلاق غیر دینی اخلاق سکولار رابطه دین و اخلاق فلسفه اخلاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۱۸۹
در مقاله حاضر به نقد و بررسی چالش هایی پرداخته می شود که در مقاله ای با عنوان «آیا اخلاق دینی ممکن است؟» بر سر راه اخلاق دینی قرار داده شده است با این بیان که گذر از دین به اخلاق، آسان و بدیهی و سرراست نیست. نویسنده مقاله یادشده پس از بیان مقدمه ای نسبتاً طولانی، شواهد شش گانه ای زیر را در ناهمواری راه گذار دین به اخلاق بیان کرده است. شواهد یادشده عبارتند از: 1. مسئله وجود خدا؛ 2. مسئله حضور خدا؛ 3. مسئله افعال خدا و موضوعیّت تکلیف الهی؛ 4. مسئله صفات خدا (اخلاقی بودن خدا)؛ 5. مسئله قدرت خدا و تقدیر الهی؛ 6. مسئله بازگشت به سوی خدا و حساب پس دادن به او. نگارنده در این مقاله پس از بررسی مقدمه به نقد و بررسی شواهد شش گانه می پردازد.
۱۳.

نقد رویکردهای تفکیک آداب از اخلاق (ارائه رویکرد جدید)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال سوم زمستان ۱۳۸۹ شماره ۱۰

کلید واژه ها: اخلاق ادب خلق آداب عادات رسوم و عرف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲۸ تعداد دانلود : ۶۶۱
اخلاق پژوهان در برابر این پرسش که «چگونه آداب را از اخلاق تفکیک کنیم؟» پاسخ های گوناگونی به دست داده اند، اما هیچ یک برای استفاده در تمام مکاتب و رویکردهای اخلاقی جامعیت لازم را ندارد. در مقاله پیش رو تلاش شده است ضمن نقد پاسخ های پیشین، معیاری جدید در تفکیک آداب از اخلاق عرضه گردد تا در تمام مکاتب و رویکردها کارگشا باشد. پس از ذکر مقدمه، نخست با بیان معانی لغوی «آداب» و «اخلاق» و تعاریف و اصطلاحات آن دو، به امکان تفکیک آداب از اخلاق و سپس به تفکیک هایی پرداخته ایم که صاحب نظران میان این دو قائل شده اند. در پایان نیز معیاری جدید به دست داده ایم که در تمام مکاتب و رویکرد های اخلاقی ازجمله رویکرد اخلاق قرآنی و روایی (مأثور) قابل استناد باشد.
۱۴.

اخلاق توحیدی و نقش آن در انگیزش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ۱۳۸۷ شماره ۱۳۰

کلید واژه ها: اخلاق انگیزش غریزه انگیزه روان‏شناختی نیازهای زیستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۲۸
این مقاله به ایضاح مفهومی دو اصطلاح «اخلاق توحیدی» و «انگیزش» و نیز مبانی گزینش شده می‏پردازد. سپس در سه بخش، نقش اخلاق توحیدی در انگیزش را بیان می‏کند: الف. نقش اخلاق توحیدی در انگیزه بقا؛ ب. نقش اخلاق توحیدی در انگیزه کمال و انگیزه‏های فرعی شامل: 1. انگیزه کنجکاوی؛ 2. انگیزه حقیقت‏جویی؛ 3. انگیزه استقلال و خودمختاری؛ 4. انگیزه قدرت. ج. نقش اخلاق توحیدی در انگیزه لذت و ارضای نیازهای زیستی و انگیزه‏های فرعی آن شامل: 1. انگیزه تغذیه؛ 2. انگیزه جنسی؛ 3. نیاز به لباس و مسکن؛ 4. نیاز به وسایل نقلیه؛ 5. انگیزه زیبایی‏دوستی؛ 6. انگیزه مال‏دوستی. آنچه در این پژوهش دنبال می‏شود نقش اخلاق توحیدی (بر اساس تبیین علّامه طباطبائی در تفسیر المیزان) بر ساختار کلی نیازها و انگیزه‏های انسان (بر اساس دیدگاه‏های روان‏شناختی حضرت آیه‏اللّه مصباح) است.
۱۵.

نقش توحید در تهذیب اخلاق(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق تابستان ۱۳۸۷ شماره ۱۲

کلید واژه ها: توحید تهذیب اخلاق اخلاق توحیدی غلبه ی توحید فضایل اخلاقی و رذایل اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹۵ تعداد دانلود : ۸۷۳
شیوه های دست یابی به تهذیب اخلاق- تحلّی به فضایل و تخلّی از رذایل- منحصر به بیان فواید و زیان های دنیوی و پاداش ها و کیفرهای اخروی فضایل و رذایل نیست. این مقاله به بیان شیوه ی دیگری در تهذیب اخلاق می پردازد که از شیوه های پیش گفته متفاوت است و آن مسلک «توحید» است. در این شیوه، نقش توحید در تهذیب اخلاق تبیین می شود. تبیین هایی که مقاله ی پیش رو از «نقش توحید در تهذیب اخلاق» ارایه می کند سه تبیین است: الف: غلبه ی توحید؛ ب: توحید خالص کامل؛ ج: توحید جامع اسماء و صفات؛ در این مقاله به مزایا و امتیازات این شیوه نسبت به شیوه های دیگر و نقش بی بدیل آن در تهذیب اخلاق اشاره و بر ایجاد زمینه ی جایگزینی آن در جامعه ی توحیدی یا دست کم بیان آن در کنار دیگر شیوه ها تأکید شده است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان