اعظم اعتمادی فرد

این مقاله به بایسته ها و شاخص های انصاف حکمرانان و کارگزاران سیاسی از منظر قرآن و روایات اسلامی تمرکز دارد. در این راستا سعی شده است که مفهوم انصاف و شاخص های آن از آیات قرآن کریم و روایات و احادیث اسلامی استخراج شود، یافته های این مقاله نشان می دهد که در قرآن کریم و روایات اسلامی، انصاف علاوه بر آن که ارزشی مؤکد در جامعه اسلامی و نیز در ارتباط با غیرمسلمانان و دشمنان محسوب می شود، بلکه در زمینه های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی نیز حکمرانان و کارگزاران جامعه اسلامی می بایست در شیوه عملکرد و کارگزاری شان چه در سطوح فردی و چه در سطوح مسئولیت های سیاسی به شاخصه های آن متعهد باشند. هم چنین در این مقاله علاوه بر شاخصه های انصاف به ضرورت و عوامل تحقق آن از منظر قرآن کریم و روایات پرداخته شده است. روش تحقیق در این مقاله به شیوه توصیفی تحلیلی است و روش گردآوری داده ها و شواهد نیز به شیوه کتابخانه ای و اسنادی می باشد که از طریق آن به استخراج شواهد از آیات قرآن و احادیث و روایات اسلامی پرداخته شده است.

نگاه دین مقدس اسلام به بنیان خانواده و اهتمام ویژه به تحکیم آن ناشی از اهمیتی است که تربیت و تعالی فرد و به تبع آن خانواده و جامعه دارد. رسیدن به خانواده های متعالی و مستحکم جز با آراستگی به فضایل اخلاقی و مشارکت تمام اعضای خانواده امکان پذیر نیست. در این میان حلم و بردباری از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد؛ از منظر دین مبین اسلام، ایمان، عبادت، عزت و کرامت نفس، بدون حلم، قوام و دوامی ندارد و تعلیم و تربیت و تبلیغ دین، بدون آن میسّر نمی گردد. به وسیله ی حلم و بردباری خانواده ها استحکام می یابند، نیازهای عاطفی تأمین می شود، افراد از انزوای اجتماعی و احساس تنهایی رها می گردند، زوجین به کمال رسیده و موجب بقا نسل می گردند. افراد تربیت شده در چنین خانواده هایی دارای آرامش و ثبات روانی هستند، در نتیجه انسان هایی مسئولیت پذیر بوده که در رشد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... جامعه سهیم می باشند. از این رو باید با عمل به دستورات قرآن کریم و به کارگیری سیره ی ائمه ی معصومین(علیهم السلام) در جهت تخلّق به خصیصه ی حلم در میان آحاد جامعه کوشید تا شاهد خانواده های مستحکم و در نتیجه جامعه ای معتدل، عزت مند و آرام باشیم؛ از این رو در مقاله ی حاضر که به روش کتابخانه ای و به شیوه ی توصیفی- تحلیلی انجام شده، ضمن تبیین ضرورت تحکیم خانواده و ترسیم الگوی خانواده ی مستحکم از منظر این دین الهی، نقش خصیصه ی حلم و بردباری بر استحکام نظام خانواده از نگاه قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته است.

اسلام هراسی پدیده ای است که در زمینه های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در جریان است و اکنون زنان به عنوان ابزاری در جهت گسترش امواج اسلام هراسی توسط قدرت های غربی به کار گرفته می شوند چراکه مسأله زن، از مسائل بسیار مهم و از اساسی ترین و راهبردی ترین مسائل فکری هر جامعه است. این مسأله از دیرباز، در جوامع، در بین متفکرین و در اخلاق و عادات گوناگون ملت ها وجود داشته است. موج گسترده و سنگین تبلیغات رسانه ای همواره بر این مبنا بوده که زنان مسلمان زیر شدیدترین فشارها قرار دارند و از هیچ یک از آزادی های قانونی و شرعی خود برخوردار نیستند و در مقابل زنان غیر مسلمان با برخورداری از عدالت جنسیتی و تمامی آزادی ها و حقوق برابر با مردان به سرعت در حال طی کردن مسیرهای پیشرفت و ترقی هستند. در این پژوهش سعی بر این است که ابتدا تعریفی جامع از اسلام هراسی ارائه شود و پس از آن به ترتیب حقوق زنان مسلمان، رفتارهای تبعیض آمیز علیه زنان و بازتاب زنان مسلمان در سینمای هالیوود بررسی و در انتها راهکارهای قرآنی جهت مقابله با این پدیده و تخفیف آثار آن بیان شود.

مقدمه: امروزه با توجه به زیاد شدن آمار زوجین متقاضی طلاق و آثار نامطلوب آن بر جامعه و اجتماع بشری بررسی عوامل مؤثر بر دلزدگی زناشویی بسیار مورد توجه محققان قرار گرفته است. دلزدگی زناشویی وضعیت دردناک فرسودگی جسمی، عاطفی و روانی است که در شدیدترین حالت آن به طلاق منتهی می شود. در همین راستا، این پژوهش با هدف تعیین نقش واسطه ای مهارت ارتباطی در رابطه بین ناگویی هیجانی و دلزدگی زناشویی زوجین متقاضی طلاق در شهر یزد انجام شد. روش: روش پژوهش توصیفی – همبستگی بود. جامعه ی آماری شامل کلیه ی زوجین متقاضی طلاق در شهر یزد بودند که از بین زوجین مراجعه کننده به دادگاه خانواده و مراکز مشاوره به روش نمونه گیری در دسترس تعداد 180 نفر از این زوجین به عنوان نمونه ی پ ژوهش انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای پژوهش پرسشنامه دلزدگی زناشویی (BMC)  پاینز (1996)، پرسشنامه تجدید نظر شده مهارت های ارتباطی جرابک (۲۰۰۴) و مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو (FTAS-20) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون تحلیل مسیر استفاده شد.   یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که بین ناگویی هیجانی و مهارت های ارتباطی با دلزدگی زناشویی در زوجین متقاضی طلاق رابطه معناداری وجود دارد (05/0>P). نتیجه گیری: بر اساس یافته های این تحقیق، شناخت وکسب مهارت های ارتباطی توسط زوجین، باتوجه به رابطه ی معنا دار ناگویی هیجانی و دلزدگی زناشویی می تواند نقش واسطه ای مؤثری در کاهش تقاضای طلاق داشته باشد.  

هرچند اسلام هراسی از اصطلاحات تازه ای است که به طور خاص، در زمینه رابطه اسلام و تفکر غرب، تداوم یافته است و به پدیده پیش داوری یا تبعیض علیه اسلام و مسلمانان گفته می شود، ولی مسأله جدیدی نیست؛ چراکه ظهور اسلام با این پدیده توأمان بوده است. در صدر اسلام همواره مخالفان و معاندانی وجود داشتند که به علت به خطر افتادن منافعشان به ستیز با اسلام برمی خاستند و با جدیت و شدت به گونه ای عمل می کردند که ماهیت این دین مبین و مقاصدش را به گونه ای معرفی نمایند که رغبت ها را بزداید و عقول را از توجه به احکام آن منصرف نماید. تاریخ همواره شاهد چنین رفتارهایی در جهت نشان دادن اسلامی ناکارآمد و غیرمنطقی بوده است. سابقه این اصطلاح به دهه ۱۹۸۰ بازمی گردد، اما پس از حملات ۱۱سپتامبر ۲۰۰۱ گستره و عمق آن بیش تر شده است. با نگاهی دقیق تر به رابطه اسلام و تفکر غرب می توان پیشینه تاریخی این مفهوم را در ستیزه های مداوم این دو تمدن فرهنگی یافت، هرچند در تکامل این دو تمدن نقاطی از تعامل نیز وجود داشته اما قسمت غالب تعاملات بر اساس تعارض و بر پایه بی اعتمادی طرفین بوده است. در این پژوهش سعی بر این است که ابتدا تعریفی جامع از اسلام هراسی ارائه شود و پس از آن زمینه ها و عوامل رشد اسلام هراسی در دوران معاصر بررسی و در انتها راهکارهای قرآنی جهت مقابله با این پدیده و تخفیف آثار آن بیان شود.

در میان آثار ماندگار ملل مختلف، مباحث و موضوعاتی بیان شده که اگر درون مایه های آن بررسی شود در تعامل و گفتگوی میان آن ها به امکان هایی دست خواهیم یافت که تطبیق آن ها را معقول می نماید. موضوع عبودیت و پایگاه تکوینی آن نیز از موضوعاتی است که در دیوان غزلیات حافظ و آثار افلاطون از نظر دور نمانده است. موضوعی که با توجه به سنخیت آن با فطرت و عهد الست به تعبیر حافظ ( البته بر مبنای اعتقاد به قرآن) و با مشاهده ایده ها قبل از هبوط روح در جسم انسان به تعبیر سقراط آثار افلاطون (البته بر مبنای تفکر فلسفی)، ریشه در نوع خلقت و سرشت آدمی دارد و با عشق نسبتی دیرینه دارد. بنابر اهمیت این دو اثر در ادبیات ایران و فلسفه و ادبیات غرب و نیز ضرورت تبیین موضوع مورد بحث که جایگاه اساسی در رساندن انسان به سعادت ابدی دارد پژوهش حاضر سعی کرده تا با رویکرد تحلیلی- تطبیقی به واکاوی این دو اثر بپردازد. از نتایج تحقیق بر می آید که شباهت ها و هم داستانی و هم زبانی حافظ و سقراط آثار افلاطون با وجود فاصله طولانی بین زمان بودن آن ها، به این بر می گردد که به زبان فطرت پاسخ سعادت طلبی فطری انسان را دادند و عشق را با سرشت انسان عجین و برای سیر مراتب انسان تا قرب الهی جاودان ترسیم کردند.

دین اسلام بر مبنای کتاب آسمانی قرآن و سیره معصومین(ع)، جهان بینی کامل و جامع الهی-اسلامی را برای بشر به ارمغان آورده است و از انسان ها می خواهد که برای رسیدن به غایت حیات خویش، در تمام روابط چه با خود، با خدا، با دیگران و با طبیعت اخلاقی زندگی کنند و در قرآن به کسانی که در این مناسبات مومن بوده و عمل صالح انجام دهند وعده ی حیات طیبه داده شده است. دغدغه ی ما در این مقاله این است که بر مبنای آیات قرآن، اعمال صالحی که انسان مومن در ارتباط با طبیعت باید انجام دهد تا به حیات اصیل و حقیقیِ ورای حیات دنیوی دست یابد، چیست؟ سخن این است که در مقابل این نگاه الهی به حیات و در بحث ما حیات طبیعت، جهان بینی مادی قرار دارد که بالاترین نوع نگاهی که به جهان هستی و به خصوص طبیعت پیدا کرده نگاه اومانیستی بر مدار خواست های خودخواهانه ی انسان بوده است و در نتیجه اعمال ضالّه و ظلم گونه ای نسبت به حیات طبیعت که خداوند آن را گاهواره ای برای رسیدن به غایت کمالش قرار داده انجام داده است؛ در نتیجه استنباط و تبیین اخلاق قرآنی در جهت حفظ طبیعت اولا: باطل کننده ی آن نوع نگاه مادی خواهد بود ثانیا: در صورت توجه به انجام رفتارهای قرآنی رفتارهای نامطلوب اصلاح خواهد شد ثالثا: جامعیت دین اسلام را برای زندگی راستین بشر ثابت خواهد کرد.