درخت حوزه‌های تخصصی

اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
اخلاق اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵۲۱ تا ۵۴۰ مورد از کل ۸٬۶۳۱ مورد.
۵۲۱.

بررسی محتوای کتاب های درسی قرآن دوره متوسطه اول بر اساس شاخص های رویکرد اسلامی در تربیت اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ششم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۹) ۱۰۸-۸۷

کلید واژه ها: تربیت اخلاقی رویکرد اسلامی کتابهای درسی قرآن دوره متوسطه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۹ تعداد دانلود : ۱۸۱
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی شاخص های رویکرد اسلامی در تربیت اخلاقی و تحلیل محتوای کتاب های درسی قرآن دوره متوسطه اول بر اساس آن شاخص ها انجام شد. • روش: این پژوهش با ترکیبی از روش های مطالعات کتابخانه ای، دلفی فازی، تحلیل محتوای کیفی– قیاسی و کمی صورت گرفت. در بخش مطالعات کتابخانه ای، جامعه پژوهش را منابع علمی مرتبط با موضوع تحقیق تشکیل داد و روش نمونه گیری از آن، در دسترس بود که تا رسیدن به حد اشباع اطلاعات ادامه داشت. برای جمع آوری داده ها از فیش و برای تجزیه و تحلیل داده ها از شیوه کیفی استفاده شد. در بخش دلفی فازی، جامعه آماری شامل اساتید شاغل در دانشگاه های استان همدان در سال 1399 در رشته های علوم تربیتی، روانشناسی و الهیات بود که 40 نفر از آن ها به صورت هدفمند به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته و برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی بهره گیری شد. در بخش تحلیل محتوا، جامعه آماری را کتاب های درسی قرآن دوره متوسطه اول تشکیل داد که به روش سرشماری بررسی شد. برای جمع آوری داده ها از چک لیست محقق ساخته تحلیل محتوا و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آنتروپی شانون بهره برداری گردید. • یافته ها: یافته ها حاکی از توزیع نامتوازن شاخص های رویکرد اسلامی در تربیت اخلاقی در محتوای کتاب های نامبرده است، بطوریکه بیشترین ضریب اهمیت مربوط به شاخص امر به معروف و کمترین ضریب اهمیت مربوط به شاخص های توجه به تمایلات فطری انسانی، خودسازی، خودشکوفایی، خودشناسی، انتخاب آگاهانه و فعل ارادی می باشد. • نتیجه گیری: بازنگری در محتوای کتاب های مذکور بر اساس شاخص های رویکرد اسلامی در تربیت اخلاقی ضروری است.
۵۲۲.

کارکرد قواعد اخلاقی در نظریه حقوقی اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 171 - 208

کلید واژه ها: رابطه اخلاق و حقوق اخلاق عرفی اخلاق اسلامی حکم حکومتی تئوری مصلحت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۱۳۹
مقاله پیش رو در پی پاسخ به دو سوال اساسی است. اول اینکه رابطه میان حقوق و اخلاق چگونه است؟ هر چند اصل وجود رابطه میان این دو حوزه مهم اجتماعی روشن به نظر می رسد اما کیفیت نسبت این دو با یکدیگر واضح نیست. نسبت میان اخلاق و حقوق از دیرباز محل مناقشه فلاسفه اخلاق و حقوقدانان بوده است. دلیل این اختلاف، تفاوت در میان مکاتب فکری مختلف حقوقی و اخلاقی است. در دیدگاه اسلامی منشاء هر دو حوزه اخلاق و حقوق به خواست شارع بر می گردد و به همین جهت مکتب اخلاقی اسلام رابطه ای متفاوت از سایر مکاتب اخلاقی با حقوق پیدا خواهد کرد. سوال دوم این است که اخلاق به عنوان حوزه ای متفاوت و در عین حال مرتبط با حقوق چگونه می تواند در روند قانون گذاری تاثیر گذار باشد؟ آیا قانونگذار می تواند احکام اخلاقی را که طبعاً فاقد ضمانت اجرای حقوقی اند از پشتبانی قهری حاکمیت برخوردار سازد؟ با مراجعه به آثار فقها در حوزه اختیارات حاکم اسلامی، به نظر می رسد اگر تئوری مصلحت امام (ره) را مبنا بگیریم، قانونگذار می تواند هر مصلحت مورد تایید کارشناسان را به عنوان قانون وضع کند بنابر این احکام اخلاقی هم اگر مصلحت جامعه اقتضا کند توان تبدیل به قانون را خواهند داشت.
۵۲۳.

تأملی در ضرورت استفاده از «خود-ارزیابی» در برنامه درسی تربیت دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال شانزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۷ 57 - 84

کلید واژه ها: خود - ارزیابی برنامه درسی تربیت دینی اصول تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۱۳۱
این تحقیق با هدف تبیین ضرورت «خود−ارزیابی» و تناسب آن با اصول تربیت دینی انجام گرفت. روش تحقیق، توصیفی−تحلیلی بود. براساس یافته ها مشخص شد که خود−ارزیابی با هشت اصل تربیت اسلامی (اصل جامعیت، اصل توحید و اخلاص، اصل مشارکت و مسئولیت، اصل تفاوت های فردی، اصل گرایشات مثبت دینی، اصل عذرپذیری و جبران، اصل کرامت و اصل مداومت و نظارت دائمی) متناسب بود و بر ارزشیابی رایج (شناخت−محور، کمی و معلم−محور) مزیت دارد. همچنین، به کار بردن خود−ارزیابی در برنامه درسی تربیت دینی می تواند از حالت حداقلی (به صورت مکمل) تا حالت حداکثری (تنها مدل ارزیابی) متفاوت باشد. درنهایت، استلزامات کاربرد خود−ارزیابی در برنامه درسی تربیت دینی مطرح شده است.
۵۲۴.

غذاهای اصلاح شده ژنتیکی و اصل سودرسانی

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 26 - 44

کلید واژه ها: غذاهای اصلاح شده ژنتیکی اصل سودرسانی گرسنگی جهانی برنج طلایی دانه های اصلاح شده ژنتیکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۲۶۱
یکی از جدیدترین دستاوردهای رشته زیست فناوری، غذاهای اصلاح شده ژنتیکی هستند. تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی یک مسئله بحث برانگیز در سراسر جهان است. مهم ترین و جنجالی ترین مسئله تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی اخلاق است. برخی معتقدند تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی از منظر اخلاقی صحیح است و برخی دیگر تولید این غذاها را غیرموجه و نادرست می دانند. مطابق اصل سودرسانی، اثبات اخلاقی بودن تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی تنها با ارزیابی دقیق مزایا و مضرات و برتری مزایا ممکن است. به اعتقاد مخالفان، تولید این نوع غذاها معایب و مشکلات غیرقابل جبرانی دارد که برخی از آن ها شناخته شده و برخی هنوز ناشناخته اند. آسیب دیدن سلامت انسان و محیط زیست و ایجاد مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی از مهم ترین دلایل مخالفان است. در مقابل موافقان برای تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی مزایای قابل توجهی برمی شمارند. حل مشکل گرسنگی جهانی، بالا رفتن کیفیت مواد غذایی و بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزان از مهم ترین دلایل موافقان اخلاقی بودن تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی است. در مقاله حاضر دلایل موافقان تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی با روش توصیفی، تحلیلی بررسی و نقد می شوند. بررسی ها نشان می دهد با وجود این که تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی با مزایای قابل توجهی همراه است دلایل موافقان با اشکالاتی مواجه است و تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی به پژوهش ها و آزمایش های بیش تری نیاز دارد.
۵۲۵.

تدوین کدهای اخلاقی ناظر بر رفتار کارکنان سازمان های متولی مهار فقر در پرتو سیره امام علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۳ ۵۲-۲۷

کلید واژه ها: اخلاق فقر تحلیل محتوا سیره امام علی (ع) فراگرد سلسله مراتبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲ تعداد دانلود : ۱۲۱
هدف مقاله، تدوین کدهای اخلاقی ناظر بر رفتار کارکنان سازمان های متولی مهار فقر در پرتو سیره امیرمومنان است. رویکرد کیفی تحلیل تم انجام گرفته که با مطالعه نهج البلاغه و سیره امیرالمؤمنین، کدهای اولیه تدوین؛ و پس از تایید خبرگان، جهت تکمیل و اصلاح با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته، کدهای نهایی با نرم افزار MAXQDA 10 تحلیل گردیدند. جامعه خبرگان، 11نفر از حوزه اقتصاد و اخلاق بودند و مصاحبه به روش گلوله برفی، تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. نتیجه، 186 کد، ناظر بر 5 تمِ عدالتهای رفتاری، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و توزیعی بود. در مرحله کمی با روش AHP و نرم افزار 11 Expert Choice تِم های اصلی اولویت بندی شدند. نتایج، نشانگر ارتباط نزدیک تم ها بود. ارزش کاربردی پژوهش، ارائه پیشنهادات برای اصلاح نظام مدیریتی و تدوین منشور اخلاقی مناسب برای سازمان های متولی مهار فقر است؛ تا در صورت اجرایی شدن شان، با ارتقای شاخص های اخلاقی سازمان ها، به کاهش فقر در جامعه بیانجامند.
۵۲۷.

تبیین و نقد روش شناختی فرآیند تحلیل مفهومی تربیت در پژوهش «درآمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال شانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۶ 7 - 37

کلید واژه ها: فلسفه تربیت اسلامی روش شناسی تحلیل مفهومی تربیت: رویکرد لفظی و متن محور تبیین و نقد روش شناختی خسرو باقری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۵ تعداد دانلود : ۴۶۶
هدف از این تحقیق، تبیین و ارزیابی روش شناختی فرایند تحلیل مفهومی «تربیت» در پژوهش «درآمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران» (باقری، 1389) است. تبیین این فرایند به روش تحلیل پس رونده و ارزیابی آن نیز به شیوه نقد بیرونی و درونی انجام شده است. در این راستا ابتدا تحلیل مفهومی مورد استفاده برای تعریف تربیت در این پژوهش، به لحاظ روش شناختی تبیین شده که به شناسایی هفت مفروض انجامیده است. سپس این فرایند و مفروضات و نتایج آن، از وجوه متعددی و  با تکیه بر پنج ملاک مورد نقد و ارزیابی واقع  شده اند.  اهم مواردنقد  عبارتند از: 1. بی توجهی به جنبه ابداعی فلسفه تربیت و وجه اعتباری مفهوم تربیت؛ 2. عدم استفاده از استدلال جدلی در پردازش مفهوم تربیت؛ 3. عدم اشاره به مبانی ناظر به بیان واقعیات و حقایق فطری زندگی انسان در تعریف تربیت؛ 4. ملاحظه نکردن نیازها و جنبه های اجتماعی زندگی انسان در تعریف تربیت؛ 5. ملتزم نبودن به ملاک های اعتباربخشی به مفاهیم تربیتی؛ 6. بی توجهی به بسیاری از مفاهیم تربیتی قابل درج در شبکه معنایی تربیت اسلامی؛ 7. در نظر نگرفتن جنبه های ثابت و متغیر برای مفهوم تربیت؛ و 8. فراگیرنبودن تعریف پیشنهادی تربیت نسبت به ابعاد مختلف تحول آدمی.
۵۲۸.

نقش آفرینی اخلاق در فرایند بازاریابی اثربخش شبکه نمایش خانگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 179-196

کلید واژه ها: بازاریابی اخلاق صنعت شبکه نمایش خانگی فیلم و سریال تئوری داده بنیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۱ تعداد دانلود : ۲۵۳
تحقیق حاضر با هدف ارائه الگوی فرایندی بازاریابی اثربخش صنعت شبکه نمایش خانگی به انجام رسیده است. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی، و از لحاظ رویکرد پیمایشی-اکتشافی می باشد. جامعه آماری این تحقیق گروهی از خبرگان حوزه بازاریابی شامل اساتید دانشگاهی، مدیران ارشد بازاریابی، و مشاورین بازاریابی صنعت فیلم و سریال بودند و مورد مصاحبه عمیق قرار گرفتند. این انتخاب و انجام مصاحبه، تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت و پس از آن متوقف شد. در این تحقیق، از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شد و این فرایند تا رسیدن به اشباع نظری محقق ادامه یافت. سرانجام این روش، مصاحبه با 9 نفر از خبرگان بود. در این تحقیق، از آنجایی که از روش تئوری داده بنیاد استفاده گردید، ابزار اصلی جمع آوری داده ها، مصاحبه عمیق و غیرساختار یافته با خبرگان بود. سرانجام پس از طی کدگذاری های سه گانه باز، محوری و انتخابی، مدل مفهومی تحقیق بر اساس مدل پارادایمی طراحی شد.
۵۲۹.

واکاوی مضامین ویژه نامه های امام علی به کارگزاران در حوزه های اخلاق براساس روش تحلیل محتوای کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۴ ۱۰۴-۷۹

کلید واژه ها: نامه های امام علی به کارگزاران تحلیل محتوای کیفی رویکرد عرفی مضمون ویژه اخلاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶ تعداد دانلود : ۷۱
هدف پژوهش حاضر توصیف و کشف مضامین ویژه نامه های امام علی به کارگزاران در حوزه های اخلاق فردی، اجتماعی و الهی و تعیین جایگاه اخلاق در مبانی نظری حضرت با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی می باشد. بدین منظور با کاربست نرم افزار تحلیل مضمون MAXQDA ، نامه ها براساس واحد تحلیل مضمون، کدگذاری شده و بر اساس اشتراکات در بین آن ها تحت عنوان مقوله های مختلف تقسیم بندی شده اند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که باتوجه به اینکه در تمام مقوله های پرمضمون، زیرمقوله های اخلاقی بیشترین فراوانی مضمون را به خود اختصاص داده اند در مبانی نظری حضرت اخلاق جایگاه عظیمی دارد. مضمون ویژه در حوزه اخلاق اجتماعی حفظ کرامت انسان ها و در حوزه اخلاق فردی ساده زیستی و در حوزه اخلاق الهی مضمون تقوا می باشد که دایره معنایی آن ها با توجه به مضامین وارد شده ترسیم گشته است و در پایان روش های تربیتی حضرت در راستای تقویت کارگزاران در این حوزه ها مشخص گردیده است.
۵۳۰.

بررسی انتقادی برین سودگرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۴ ۱۹۸-۱۷۷

کلید واژه ها: منصور نصیری سودگرایی اخلاقی برین سودگرایی خودگرایی اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۱۰۴
غایت گرایی اخلاقی یکی از نظریه های اخلاق هنجاری است که طرفداران بسیاری دارد و شاید بتوان گفت امروزه سودگرایی اخلاقی که از زیر شاخه های آن به شمار می آید نظریه غالب در فلسفه اخلاق غرب است. گرچه اخلاق فضیلت نظریه ای است که تا عصر حاضر در میان متفکران مسلمان رواج داشته است اما با آشنایی آنها با نظریه های جدید در باره اخلاق از جمله غایت گرایی و سودگرایی برخی کوشیده اند براین اساس نظریه اخلاق اسلامی را تبیین کرده و سازگاری آن را با قرآن و روایات نشان دهند. از این رو، منصور نصیری با توجه به اهمیت سودگرایی اخلاقی و جاذبه های آن تقریری از این نظریه مطرح کرده است که نه تنها اشکالات سودگرایی رایج بر آن وارد نباشد بلکه با آموزه های اسلامی نیز سازگار باشد و آن را برین سودگرایی نامیده است. در این مقاله به شیوه توصیفی، تحلیلی و نقدی، علاوه بر گزارشی از این تقریر و نقد آن، ناسازگاری آن با آموزه های دینی نیز نشان داده می شود.
۵۳۱.

پیش بینی ویژگی های اخلاقی و شخصیتی مورد تأکید اسلام مبتنی بر رفاه ذهنی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد و دلالت های تربیت اقتصادی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال شانزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۵ 113 - 141

کلید واژه ها: رفاه ذهنی صبر عزت نفس اعتماد به نفس ریسک پذیری خلاقیت تربیت اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۱ تعداد دانلود : ۲۶۷
آموزه های اسلامی و تجارب بشری نشان می دهد این امکان وجود دارد که در زندگی هر انسانی، آسایش و رفاه مادی (رفاه عینی) حاصل شده، ولی به دلائلی احساس رضایتمندی از زندگی و شادکامی (رفاه ذهنی) حاصل نشود. پژوهش حاضر به دنبال تبیین این موضوع است که نهادینه کردن ویژگی های شخصیتی و اخلاقی مورد تأکید اسلام در کنار تربیت اقتصادی، ظرفیت این را دارد که علاوه بر تأمین رفاه عینی منجر به افزایش رفاه ذهنی شود. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی−پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسش نامه و با روش نمونه گیری تصادفی از 451 دانشجو از جامعه دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد، روابط بین ویژگی های اخلاقی و شخصیتی صبر، خلاقیت، اعتماد به نفس، عزت نفس و ریسک پذیری با رفاه ذهنی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های این مطالعه نشان می دهد ارتباط مستقیم معنی دار، میان متغیرهای مذکور با رفاه ذهنی وجود دارد؛ همچنین بر مبنای تحلیل رگرسیونی، اعتماد به نفس، صبر و عزت نفس به طور معناداری می توانند رفاه ذهنی دانشجویان را افزایش دهند. نظام تعلیم و تربیت هر جامعه ای به واسطه شناخت متغیرهای پیش بینی کننده معنادار در به وجود آمدن این حالت و با استفاده از ابزارهای خود، در جهت افزایش رضایتمندی از زندگی می تواند نقش خود را ایفا کند.
۵۳۲.

تبیین مطالبات مقام معظم رهبری از نظام آموزش وپرورش در گام اول انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۲ 155 - 184

کلید واژه ها: گام اول و دوم انقلاب مطالبات مقام معظم رهبری نظام آموزش وپرورش رسمی و عمومی دانش آموز تراز جامعه اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۲۱۱
بیانیه گام دوم انقلاب تجدید مطلعی خطاب به ملت ایران و به ویژه جوانان است که به مثابه منشوری برای دومین مرحله خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی خواهد بود. یکی از حوزه های که نقش بسزایی در تحقق اهداف گام دوم انقلاب دارد، حوزه آموزش وپرورش است؛ چراکه از یک سو، بخش مهمی از این اهداف طی فرایند تعلیم و تربیت حاصل می شود و از سوی دیگر، بخشی از این اهداف، توسط نیروی انسانی تربیت یافته در نظام آموزشی تحقق می یابد؛ لذا برای تحقق اهداف گام دوم انقلاب باید به بهبود نظام آموزش وپرورش توجه خاصی کرد. برای بهبود نظام آموزش وپرورش باید چالش های آن در گام اول انقلاب بررسی  تا در گام دوم مرتفع شود و بستر تحقق اهداف فوق را فراهم آورد. جهت بررسی چالش های نظام آموزش وپرورش در گام اول، به مطالبات مقام معظم رهبری در مورد آموزش وپرورش می پردازیم؛ چراکه مطالبات ایشان به مثابه چراغی، روشنی بخش اذهان در مورد چالش های آموزش وپرورش است. با این اوصاف، هدف از پژوهش حاضر، تبیین مطالبات مقام معظم رهبری از نظام آموزش وپرورش در گام اول انقلاب است. روش مورداستفاده، روش اسناد کاوی بوده و بیانات ایشان درباره آموزش وپرورش با تأکید بر سال های پایانی منجر به چهل سالگی انقلاب بعد از ابلاغ سیاست های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش وپرورش کشور تحلیل شد. پس از تحلیل بیانات، مطالبات ایشان در قالب چهار مقوله کلان یعنی سیاست گذاری آموزشی، معلم، محتوای آموزشی و فضای آموزشی، احصا گردید که همین مطالبات می تواند سرلوحه حرکت نظام آموزش وپرورش در گام دوم انقلاب و تربیت دانش آموزان تراز جامعه اسلامی باشد.
۵۳۳.

جستاری بر مبانی، اصول و روش های پرورش حبّ ذات متعالی از دیدگاه اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال شانزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳۷ 27 - 51

کلید واژه ها: حب ذات حب ذات متعالی تربیت اسلامی مبانی اصول روش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۲۴۹
بررسی مبانی، اصول و روش های پرورش حبّ ذات متعالی از دیدگاه اسلام، هدف اصلی مقاله حاضر است. برای نیل به این هدف از روش توصیفی−تحلیلی، استنتاجی و نقد درونی استفاده شده است. یافته های به دست آمده، بیانگر آن است که در ارتباط با حب ذات، رویکردهای مختلفی از قبیل خودگروی اخلاقی و خودگروی روان شناختی وجود دارد که با دلایل مستدل مورد نقد قرار گرفتند. به نظر می رسد رویکرد «حب ذات متعالی» براساس آموزه های اسلام، یک نگاه کلان و همه جانبه به بحث حب ذات دارد. در این راستا، با ابتنا به حب ذات الهی، ابتدا اصول رشد متعالی، نوع دوستی و حب الهی استنباط و سپس، روش های تربیتی خدا آگاهی، خودآگاهی، ارتقاء من متعالی، رشد متوازن شخصیتی؛ داشتن هویت اخلاقی باز، ارج نهادن به احساسات انسانی؛ ابتنای محبت به دیگران بر پایه محبت الهی و تکیه گاه قرار دادن خداوند در زندگی به عنوان نتایج حب ذات متعالی براساس دیدگاه اسلام استخراج شدند. پیشنهاد می شود که اسناد فرادستی نظام آموزش وپرورش با توجه به مؤلفه های حب ذات متعالی نقد و بررسی شده، مؤلفه های حب ذات متعالی در برنامه درسی پنهان و آشکار بررسی شود. از جمله پیشنهادات کاربردی، فراهم کردن بسترها و انگیزه های لازم در نظام تعلیم وتربیت برای حرکت به سمت حب ذات متعالی؛ ترویج نوع دوستی، دیگرگرایی و هویت باز اخلاقی در آموزش وپرورش رسمی و غیررسمی است.
۵۳۴.

طراحی و تبیین مدل عدالت سازمانی با رویکرد ارزش های اسلامی درسازمان آموزش و پرورش ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ششم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۹) ۵۴-۳۱

کلید واژه ها: عدالت سازمانی ارزش های اسلامی آموزش و پرورش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۶ تعداد دانلود : ۱۵۹
هدف: یکی از مسائل مهم، ارزشی و مورد تأکید درآموزش وپرورش بحث عدالت سازمانی است که رعایت آن در سازمان آموزش وپرورش که یک سازمان آموزشی است و زیرساخت های آینده منابع انسانی جامعه در آن شکل می گیرد، مهم و ضروری است. به همین دلیل، هدف از انجام این پژوهش طراحی و تبیین مدل عدالت سازمانی با رویکرد ارزش های اسلامی است. روش: روش پژوهش به لحاظ ماهیت داده از نوع کیفی و به لحاظ هدف از نوع کاربردی می باشد. مشارکت کنندگان در پژوهش را 27 نفر از اساتید ، متخصصان و خبرگان سازمان آموزش و پرورش استان اردبیل تشکیل می دهند که به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. گردآوری اطلاعات از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق و تجزیه وتحلیل اطلاعات نیز با استفاده از فن تحلیل مضمون و نرم افزارMAXQDA انجام شد. جهت بررسی روایی پژوهش از روش مثلث سازی داده ها و برای ارزیابی پایایی از روش هولستی استفاده شده است. یافته ها: نتایج حاکی از شناسایی سه مضمون اصلی برای عدالت سازمانی با رویکرد ارزش های اسلامی شامل عدالت توزیعی (عدم تبعیض در اجرای قوانین، انتصاب و استخدام بر اساس معیارهای اسلامی، امانت داری، توزیع عادلانه امکانات و ...)، رویه ای (پایبندی به قرآن، برخورداری از تقوا، رعایت حلال و حرام، نهادینه سازی امر به معروف و نهی از منکر، گذشت کردن هنگام مشاهده اشتباه ها، برخورداری از پشتوانه قوی معنوی و مذهبی و ...) و مراوده ای (احساس برادری دینی، اخلاص در کار، حفظ کرامت انسانی، داشتن روابط حسنه باهم، فروخوردن خشم، افتادگی نسبت به کارکنان و ...) است .نتیجه گیری : بر این اساس لازم است زمینه و بسترهای لازم برای پیاده سازی عدالت سازمانی و پیامدهای آن فراهم نمود.
۵۳۵.

رابطه بین هویت سازمانی و خوش بینی تحصیلی با نقش میانجی تصویر سازمانی در مدارس اسلامی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ششم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۰) ۱۲۲-۱۰۳

کلید واژه ها: تصویر سازمانی هویت سازمانی خوش بینی تحصیلی مدارس اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۱۸۹
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی تصویر سازمانی در رابطه بین هویت سازمانی و خوش بینی تحصیلی در مدارس اسلامی شهر تهران انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه معلمان مدارس اسلامی مقطع ابتدایی شهر تهران به تعداد 270 نفر می باشد. حجم نمونه آماری با استفاده از جدول Krejcie & Morgan (1970) 159 نفر تعیین شد. جهت انتخاب نمونه آماری پژوهش نیز از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده گردید. به منظور جمع آوری داده ها و اطلاعات موردنیاز در این پژوهش از پرسشنامه خوش بینی تحصیلی Beard, Hoy & Woolfolk Hoy (2010)، پرسشنامه هویت سازمانی Mael & Ashforth (1992) و پرسشنامه محقق ساخته تصویر سازمانی استفاده شد که پایایی هر یک از آن ها به ترتیب برابر با 85/0، 81/0 و 79/0 به دست آمد. با هدف تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که هویت سازمانی با خوش بینی تحصیلی، هویت سازمانی با تصویر سازمانی و تصویر سازمانی با خوش بینی تحصیلی رابطه دارند. همچنین نتایج نشان داد هویت سازمانی با میانجی گری تصویر سازمانی با خوش بینی تحصیلی رابطه دارد. نتیجه گیری: خوش بینی تحصیلی از نشانه های موفقیت یک مدرسه است وآنچه را که موجبات بهبود این مولفه مهم در مدارس اسلامی خواهد شد، توجه به هویت سازمانی و تصویر سازمانی مدارس اسلامی است. درک نامناسب ذینفعان از هویت سازمانی و تصویر سازمانی یک مدرسه اسلامی و ظرفیت های موجود در آن بر کیفیت آموزشی و عملکرد کلی مدرسه تاثیرگذار خواهد بود.
۵۳۶.

تبیین جایگاه رفتار ناقض حق کرامت در جرم انگاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 237-264

کلید واژه ها: اسلام جرم انگاری ملاک جرم کرامت رفتارهای ناقض کرامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۵ تعداد دانلود : ۲۳۹
تبیین ملاک های مورد پذیرش جرم انگاری در نظام های حقوقی متفاوت است چرا که در روند جرم انگاری، با یک اصل و ملاک رو به رو نیستیم، بلکه ملاک ها و اصول متعددی به نوبه ی خود در فرآیند جرم انگاری ایفای نقش می نماید. بنابراین در توجیه جرم انگاری یک رفتار، ممکن است چند ملاک، مد نظر قانونگذار باشد نظیر حفظ کرامت انسانی، حمایت از ارزش های اخلاقی، نفی ضرر، حفظ مصالح اساسی، برقراری نظم اجتماعی و اجرای عدالت کیفری و ... کرامت نه تنها یک ارزش دینی محسوب می گردد بلکه به عنوان یک ارزش انسانی جهان شمول نیز می باشد که به ژرف در آموزه های دینی و از جمله قرآن بر آن تأکید شده و در عرصه ی جهانی نیز در نیمه ی نخست قرن بیستم با صدور اعلامیه ی جهانی حقوق بشر به رسمیت شناخته شده است. کرامت انسانی اساس شکل گیری دو نگرش اخلاق گرایی و کمال گرایی در مبنای جرم انگاری سیستم های حقوقی می باشد. کرامت نه تنها یک ارزش دینی محسوب می گردد بلکه به عنوان یک ارزش انسانی جهان شمول نیز می باشد. در دیدگاه اخلاق گرایی، نقض ارزش های اجتماعی و در نگرش کمال گرائی علاوه بر آن، نقض ارزش های اخلاقی و رسیدن آسیب به شخصیت و منش انسانی فرد نیز قابل جرم انگاری می باشد که می تواند از طریق الزام های قانونی و ضمانت اجراها در سیاست جنایی حمایت گردد. کرامت انسانی از ارزش های فراگیر این جهان است که در فرآیند جرم انگاری و دادرسی کیفری، از مداخله ی غیرضروری حقوق جزا نیز جلوگیری می کند و در واقع با ارائه ی معیارها و ضوابطی مثل منع مجازاتهای ظالمانه و نامتناسب و همچنین منع مجازات مضاعف، شکنجه و استفاده ی ابزاری از انسان، حاکمیت کیفری دولتها را محدود کرده است. در یک سیاست کیفری کرامت مدار، تعامل کرامت ذاتی انسان با مقررات سیاست کیفری در کلیه ی مراحل از مرحله ی جرم انگاری تا اجرای مجازات و اعاده ی حیثیت مشهود و نمایان است. در مقاله ی حاضر کوشش می شود ضمن ایضاح مفهومی کرامت انسانی و تبیین حدود آن، دیدگاه معطوف به جرم انگاری رفتارهای ناقض کرامت، مبانی و مستندات آن مورد تبیین، بررسی و مطالعه قرار گیرد.
۵۳۷.

برنامه درسی دین و زندگی دوره متوسطه دوم؛ چالش های موجود (وارسی تجارب زیسته دبیران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۲ 5 - 29

کلید واژه ها: دین و زندگی برنامه درسی مشکلات آموزشی چالش های غیر آموزشی دوره متوسطه دوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۳ تعداد دانلود : ۱۹۸
موفقیت و اثربخشی برنامه های درسی گوناگون نظام آموزشی مستلزم شناسایی واقعیات میدانی و تلاش برای حل مشکلات و تنگناهای اجرایی آن هاست. یکی از مهم ترین عرصه ها و کارکردهای نظام آموزشی در کشور ما تربیت دینی است که در راستای رشد و پرورش فضایل و سجایای دینی و اخلاقی دانش آموزان پیش بینی شده و در دوره متوسطه دوم از طریق برنامه درسی خاص و کتاب مربوط بدان یعنی «دین و زندگی» توسط دبیران این درس اجرا و آموزش داده می شود. از این منظر، هدف اصلی تحقیق حاضر وارسی و شناسایی مجموعه تنگناها و مشکلات برنامه درسی دین و زندگی در مقطع متوسطه دوم با استناد به ادراکات و تجارب زیسته دبیران درس مذکور است. رویکرد کلی حاکم بر این پژوهش با توجه به ماهیت و هدف آن کیفی از نوع پدیدارشناسی بوده و طی آن داده ها و اطلاعات لازم با رعایت اصل اشباع نظری از طریق مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با ۲۰ نفر از دبیران دین و زندگی مقطع متوسطه دوم شهرستان کاشان که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، جمع آوری و سازمان دهی شده اند. جهت تجزیه وتحلیل و تفسیر اطلاعات به دست آمده از روش مرحله هفت مرحله ای کلایزی استفاده شد. نتایج حاصله نشان داد که از دیدگاه دبیران حوزه برنامه درسی دین و زندگی مقطع متوسطه دوم نظام آموزشی کشور مجموعاً با دو مانع اصلی یعنی مشکلات آموزشی (مسائل مرتبط با مدرسه و عوامل درسی و آموزشی) و چالش های غیر آموزشی (واقعیت های بیرون از محیط مدرسه) مواجه است. این موانع که البته هر یک دارای طبقات فرعی خاص خود هستند، در عمل باعث می شوند برنامه درسی دین و زندگی مقطع متوسطه فاقد کارکردهای مورد انتظار تربیتی و تأثیرات مثبت بر روی یادگیری های دینی و اخلاقی دانش آموزان باشند. بدیهی است به کارگیری راهکارهای علمی جهت حل مشکلات مذکور می تواند باعث کارآمدی هر چه بیشتر نظام آموزشی کشور در درس دین و زندگی شده و دانش آموزان را نیز از  فضایل دینی موردنظر بهره مند سازد.
۵۳۸.

تأثیر و نقش قوامیت مرد در خانواده بر تربیت فرزند؛ با رویکرد روان شناسی مثبت(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۶) 57-80

کلید واژه ها: قوامیت تربیت فرزند الگوی تربیتی قرآن ساختار قدرت خانواده روان شناسی مثبت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۵ تعداد دانلود : ۱۷۴
فرزندآوری و استمرار نسل، از اهداف اصلی تشکیل خانواده می باشد، اما رسالت برتر، تربیت و پرورش فرزند است که نیازمند وقت و توان کافی، آرامش و آسایش است تا با کنش و واکنش های مناسب، فرزند نیز از تعادل روانی، اخلاقی و هماهنگی بیشتر شخصیتی برخوردار شود. الگوهای ساختار قدرت در خانواده، تأثیر به سزایی در این مقوله دارد. این پژوهش، درصدد بررسی نقش و تأثیر «قوامیت» به عنوان الگوی برگزیده قرآن از ساختار قدرت خانواده در تربیت و تعالی فرزند است که به روش توصیفی تحلیلی، سامان یافته است. یافته های پژوهشی حاکی از این است که مهم ترین راه ایجاد الگوی سالم در احترام به والدین، با نهادینه سازی فرهنگ قدردانی در فرزندان، استفاده بهینه از فرصت والدگری والدین، برقراری روابط محترمانه و صمیمانه بین فرزندان، رشد و تقویت سلامت جسمی شخصیتی فرزندان، تقویت و رشد نقش جنسیتی فرزندان، آموزش و نهادینه سازی غیرت و حیای فرزندان است که علاوه بر رضامندی و تحکیم خانواده ارتباط مستقیمی با تعالی جامعه نیز دارد.
۵۴۰.

بررسی آموزشی-تربیتی موضوع قوامیت مردان بر زنان در پرتو آموزه های قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 5-20

کلید واژه ها: سوره نساء قوامیت بررسی آموزشی - تربیتی اموزه های اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۶ تعداد دانلود : ۴۰۱
سوره نساء یکی از سور مدنی است .دراین سوره مسائل وحقوق زناشویی مطرح شده است.یکی ازمسائل مطرح دراین سوره «قوامیت » مردان بر زنان است. آیه سی وچهار این سوره قوامیت مردان برزنان را براساس انفاق و تفضیل مردان بیان کرده است. مساله قوامیت مردان مورد توجه مفسران از آغاز تا به حال قرار گرفته و هرکدام از آنها براساس فرهنگ حاکم برجامعه برداشت هایی از این آیه داشته اند. این آیه در مقام بیان اخلاقی موضوع تصدی امور مردان نسبت به زنان است و مفسران دو عنوان انفاق و تفضیل را عامل قوامیت بیان کرده و در تعیین مصداق انفاق و تفضیل دیدگاه های گوناگونی را ارائه داده اند. این دیدگاه ها از حالت افراط و تفریط فراوان برخوردارهستند. در این پژوهش براساس سیاق آیات سوره نساء وآیات قبل و بعد از آیه «قوامیت »و آیات دیگر در بقیه سوره ها ودقت درمعنای انفاق و تفضیل و قوامیت به این نکات رسیده است که قوامّیت قرابت و نزدیکی با تکالیف آموزشی و اخلاقی از جمله رفتار بر اساس عدل، رعایت حدود، رعایت اصل معروف، نفی ضرر و تعدّی، گذشت و... از سوی مرد به زن است. و همچنین «حوزه نفوذ قوامیت مردان مربوط به مسائل خانوادگی وزناشویی» است وحوزه های دیگر زندگی زنان را دربرنمی گیرد وزنان در بقیه موارد از اختیار تام برخوردارهستند. همچنین از سیاق آیات مرتبط با احکام زناشویی و آیات قبل و بعد آیه 34 سوره نساء میتوان دریافت که قوامیت مرد بر زن فقط مربوط به حوزه زناشویی است و زن در سایر موقعیت های زندگی از شخصیت خاص و مستقل خود برخوردار است و در پیش گاه خدای متعال، تنها ملاک و معیار برتری تقوا می باشد. در نهایت از مجموع آموزه های اخلاقی اسلام استنیاط می گردد که قوامیت مرد بر زن بر دو اساس است ، «انفاق » که به پرداخت مهریه تفسیر شده است و «تفضیل» که براساس آیات دیگر قرآن می توان آن را به «روزی رسانی » تفسیر کرد . اسلام پایه احکام و حقوق مربوط به زن را بر مبنای فطرت وی ق رار داده است، زی را وظ ایف اجتماعی و تکالیف اعتباری به فطرت و سرشت انسان ختم می شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان