فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۸۱ تا ۳۰۰ مورد از کل ۴٬۹۹۰ مورد.
۲۸۱.

وظایف حکومت اسلامی در ارتباط با فقیر و مسکین

کلید واژه ها: فقر مسکین وظایف حکومت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۱۰۴
رفاه اقتصادی افراد جامعه از اصلی ترین مسائل در راستای پیشرفت و توسعه هر جامعه می باشد که در آموزه های اسلامی بسیار مورد تأکید قرار گرفته است، حکومت های اسلامی به رغم بهره مندی از منابع غنی خدادادی دچار افول شاخص های اقتصادی بوده و پدیده فقر یکی از بزرگ ترین معضلات جامعه اسلامی محسوب می شود، لذا حکومتهای اسلامی باید وظایفی که بر عهده دارند را در جهت بهبود وضعیت معیشتی جامعه و به ویژه فقرا و محرومان  طبق آیات و روایات وارده انجام دهد، نتایج تحقیق حاضر که به شیوه توصیفی تحلیلی و با جمع آوری کتابخانه ای مطالب صورت گرفته حاکی از آن است که دین اسلام برای رسیدن به اهداف عالی خویش از جمله عدالت اقتصادی برخی از اختیارات خاصی را به حکومت اسلامی داده است که با به کار گیری آنها بتواند عدالت اقتصادی در جامعه را به پا داشته و به مقابله با فقر بپردازد. و برخی از امور از جمله تهیه امکانات ضروری و اولیه زندگی بر آحاد جامعه را وظیفه حکومت قرار داده است که از جمله آنها تهیه مسکن، اشتغال زایی، تامین بهداشت و آموزش عمومی می باشد.
۲۸۲.

بازیابی منابع روایات کلامی امام رضا علیه السلام در کتاب کافی(مقاله ترویجی حوزه)

کلید واژه ها: امام رضا (ع) کلینی کافی روایات کلامی چالش امامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۹ تعداد دانلود : ۲۸۵
کتاب کافی تألیف محمدبن یعقوب کلینی، نخستین کتاب از کتب اربعه شیعه است. کلینی روایات کتابش را از کتاب ها و اصول شیعیان گرفته و به تدوین آنها پرداخته است. این اصول و کتاب ها به مرور زمان به دست فراموشی سپرده شد. یکی از راه هایی که می توان این منابع را بازسازی کرد، مراجعه به کتاب های فهرست نظیر نجاشی است. بخشی از روایات کافی، روایات کلامی معصومان علیهم السلام است. در این پژوهه، با استفاده از کتب رجالی به بازیابی منابع کلینی در روایات کلامی امام رضا(ع) پرداخته شده تا اتقان و صحت این روایات کتاب کافی مبرهن گردد. تحلیل اسناد و محتوای روایات کلامی منقول از امام رضا علیه السلام در «کافی» نشان می دهد، کلینی در شناسایی منابع و استفاده از منابع دست اول نهایت دق. جریان فکری معتزله، جریان سیاسی عباسی و جریان درون مذهبی واقفیه برخی از این حساسیت ها هستند.
۲۸۳.

بررسی استنادات فقهی اهل بیت علیهم السلام به قرآن کریم در روایات(مقاله ترویجی حوزه)

کلید واژه ها: استنادات فقهی تعلیم استنباط قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶
آنچه این تحقیق در صدد تبیین آن است نمونههای روایی از استنادات فقهی اهل بیت علیهم السلام در تبیین احکام مختلف فقهی و در ابواب مختلف مانند طهارت، نماز، روزه، حج، نکاح و حدود، به قرآن کریم است که در آنها ائمه علیهم السلام در مقام استدلال بر حکم فقهی موضوع، به آیه ای از قرآن کریم استناد نمودهاند. نتایج این تحقیق که به صورت کتابخانه ای و نرم افزاری و با تحلیل روایات صورت گرفته حاکی از این است که رجوع اهل بیت علیهم السلام به قرآن و استدلال به آن در بیان احکام و معارف، بدین جهت بوده که آن بزرگواران خواستهاند از جایگاه تعلیم، متعلمین را به نحوه دلالت آیات بر مقاصد فقهی، کلامی و.. ارشاد نمایند. همچنین ائمه هدی علیه صلوات الله اهتمام داشتهاند تا فقها و راویان حدیث را درباره رجوع به قرآن و استدلال به این کتاب مقدس ترغیب و تشویق نمایند و نیز در صدد اثبات این واقعیت محتوم بودهاند که هیچ گونه تحریفی در قرآن اتفاق نیفتاده است.
۲۸۴.

تأثیر ساختار روایی در تحلیل پدیده «جعل حدیث»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: تاریخ حدیث جعل حدیث حدیث ضعیف نقل شفاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۹۹
یکی از پدیده های مهم در تاریخ حدیث، مسئله جعل است. اگرچه مسئله جعل، ناظر به حدیث مطرح می شود، اما واقعیت عینی جعل مورد ادعا در حدیث، در عمل ناظر به گزارش های تاریخی است. ادعای «جعل حدیث» نیز همواره راه حلّی در تحلیل گزارش های تاریخ حدیثی به شمار می رود. از سویی دیگر مسئله «جعل»، موضوعی مشترک بین محافل بومی و خاورشناسی است. خاورشناسان بر مبنای عدم توجه به ساختار حدیث و با تأکید بر شفاهی بودن بنیاد احادیث، به اصالت جعل متمایل شده اند. سوال این است که چه تفاوتی بین برداشت از جعل در فضاهای بومی و خاورشناسی وجود دارد؟ واقعیت آن است که شناخت جعل، بدون شناخت ساختاری که جعل در آن واقع شده، امکان ندارد. برداشت واقع بینانه، معتقد به جعل در ساختار است و برداشت ساده انگارانه، آن را خارج از ساختار تحلیل می کند. ساختار حدیثی، به طور کلی مبتنی بر ویژگی هایی چون: اختصاص به دوران متقدم، اصالت نقل شفاهی، محوریت سند، تمایز ارزش گذاری از نقل و تمایز سطوح مختلف متن است. توجه به دو مغالطه رایج ساختاری شامل: مغالطه تلازم «جعل» و «نقل شفاهی» و مغالطه تلازم «ضعف» و «جعل» ازآن روست که به این نتیجه برسیم که به طور کلی، تلاش برای انتساب یک گزارش تاریخی به «جعل»، به عنوان اولین و آخرین راه حلّ و مبتنی بر رویکرد حذفی، قابل قبول نیست.
۲۸۵.

واکاوی سندی و محتوایی «الصلاه معراج المؤمن»(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: نماز معراج مؤمن آثار نماز احادیث مشهور الصلاه معراج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۴ تعداد دانلود : ۲۸۷
یکی از عبارات مشهور در افواه عوام و خواص، عبارت «الصلاه معراج المؤمن» است. این عبارت در علوم مختلف به انحاء گوناگون مورد استناد و استفاده قرار گرفته است؛ از این رو، این نوشتار ضمن اشاره به موارد استناد به این عبارت، در صدد بررسی سندی و محتوایی آن بر آمده است. عبارت مورد بحث، در میان دانشمندان و نویسندگان دینی، با دو رویکرد عمده مواجه است: برخی آن را روایت تلقّی کرده و به پیامبر اکرم نسبت می دهند؛ در مقابل برخی آن را عبارتی برداشت شده از روایات یا درایتی از برخی علمای متأخّر می دانند. گرچه در کتب غیر روایی این عبارت روایت تلقّی شده است، لکن پژوهش نگارنده نشان از آن دارد که چنین عبارتی در هیچ یک از کتب روایی فریقین به عنوان روایت نقل نشده است.؛ تنها مرحوم مجلسی در کتاب اعتقادات خود آن را بدون ذکر سند، به پیامبر اکرم نسبت داده است؛ در تفسیر محتوای عبارت نیز چهار رویکرد در این نوشتار نقل و مطرح شده است؛ لکن به نظر نگارنده تفسیر صحیح آن همان تلقّی رایج است که معراج اسم آلت بوده و معنای نهایی عبارت چنین خواهد بود: «نماز وسیله عروج و تعالی روحی مؤمن است.»
۲۸۶.

تدوین سیاسی حدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تدوین حدیث سیاست حاکمان نویسندگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۲۴۵
مقاله پیش رو در مقام پاسخ به این پرسش است که آیا نویسندگان متون اولیه حدیث تحت تأثیر سیاست حاکمان جور، اقدام به تدوین سیاسی حدیث نموده اند؟ در نتیجه این پژوهش، با روش تحقیق به صورت کتابخانه ای و روش اندیشه ورزی تحلیلی و استنباطی روشن می شود که سیاست در پاره ای موارد هم در استخدام نویسندگان حدیث و هم در تدوین حدیث، تأثیر مستقیم داشته است؛ به گونه ای که تدوین سیاسی حدیث نیز رخ داده است. با بررسی احادیث سیاسی تدوین شده، می توان «همسویی مضمون روایات با سیاست حاکمان جور» را در بسیاری از موارد، قرینه ای بر عدم صحت آن روایات دانست.
۲۸۷.

حوزه حدیثی شیعیان در بغداد از تأسیس تا پایان سده سوم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حوزه حدیثی بغداد مهاجران کوفی بومیان بغداد علم آموزی نگاشته های علمی انتقال میراث گذشتگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۳۳۳
آگاهی از تاریخ اندیشه ها هر محققی را ناگزیر رهسپار کانون های زایش آن تفکر می کند. بنابراین پی جویی از تاریخ تفکر و سیر اندیشه شیعی نیز نیازمند آشنایی و واکاوی حوزه های اندیشه ساز آن است. در این میان، حوزه حدیثی شیعیان در بغداد در تولید علم و عالم پروری از جایگاه ویژه ای برخوردار بود. در پژوهش حاضر، تأسیس این حوزه و مراحل بالندگی آن تا انتهای سده سوم و نیز عملکرد حوزه بغداد در سه عرصه علم آموزی، تألیف آثار و انتقال مکتوبات گذشتگان بررسی، تبیین و تحلیل می شود. بر اساس یافته های این پژوهش، پیشینه حرکت علمی شیعیان بغداد اغلب به عالمان محله کرخ در عصر صادقین v می رسد. تلاش علمی این گروه و جمعی از مهاجران کوفی در دوران تأسیس شهر بغداد به دلیل فقدان ظرفیت علمی لازم و شرایط سخت سیاسی به تأسیس حوزه بغداد نینجامید. این حوزه از زمان تأسیس تا انتهای قرن سوم سه مرحله را گذرانید. مرحله نخست(دوران مهاجران)، حوزه بغداد به وسیله عالمان مهاجر کوفی پایه گذاری شد. مرحله دوم(دوران بومیان)، شکوفایی این حوزه به دست عالمان بومی اش بود و حتی دوران خفقان متوکل نتوانست روند رو به رشد آن را متوقف سازد. مرحله سوم(عصر غیبت صغری)، تلاطم های عقیدتی مانع پویایی این حوزه به واسطه فعالیت عالمان بغدادی و رحله های علمی نشد. تجربه دو نمای متفاوت از علم آموزی، پرتألیفی، جامع نگاری های متعدد و پیشتازی در نگارش برخی تک نگاری ها که بررسی اعتبار این آثار نشانگر منزلت والای حوزه بغداد است و انتقال گسترده میراث معتبر و کهن ثقات متقدم شیعه، گزارشی از عملکرد حوزه حدیثی بغداد است .
۲۸۸.

بررسی آراء حدیثی – رجالی میرزا محمد اخباری با تکیه بر کتاب صحیفه اهل الصفاء فی ذکر اهل الاجتباء(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اخباری اصولی رجال میرزا محمد اخباری توثیق طرق اسانید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۸ تعداد دانلود : ۲۰۳
بدون تردید کتاب صحیفه اهل الصفاء فی ذکر اهل الاجتباء نشان دهنده عمق تفکرات اخباری گری محمد بن عبدالنبی نیشابوری مشهور به میرزا محمد اخباری است؛ زیرا در این کتاب مبانی رجالی و حدیثی وی به خوبی انعکاس یافته است. سودجویی او از مباحث رجالی به دلیل تقابلی است که در این موضوع با جریان اصول گرای هم عصر وی پدید آمده بود. وی در این اثر کوشیده است تا از کیان احادیث در مقابل جریان اصول گرای عصر خویش دفاع کند. وی از سویی با بازخوانی آرای عالمان متقدم رجالی و از سوی دیگر با نقد آرای رجالی متأخران، درصدد است نظریه ای بدیع را در علم رجال و در عین حال مخالف با نظریه اصولیان عرضه کند. جستار پیش رو سعی نموده با بررسی کتاب میرزا محمد به مبانی رجالی وی دست یابد و از رهگذر این بررسی، تقابل های گفتمانی عصر وی را پی جویی نماید. در ادامه با تمرکز بر روش شناسی اثر، مزیت های آن از جمله توثیقات رجالی، صحت طرق روایات، نقد آرای مخالفان اصول گرا را مورد کاوش قرار دهد.
۲۸۹.

وثاقت مشایخ ابن ابی عمیر، صفوان و بزنطی بر پایه توثیق عام طوسی در عدّه

کلید واژه ها: توثیق عام مشایخ الثقات ابن ابی عمیر صفوان بزنطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۱۱۰
یکی از مباحث مطرح در علم رجال توثیق مشایخ ابن ابی عمیر، صفوان و بزنطی است که از شهادت طوسی به دست آمده است. ایشان شهادت داده است که برخی راویان از جمله این سه راوی از غیر ثقه نقل نمی کنند. به این توثیق عام، اشکالاتی وارد شده است که به تمامی آنها در این مقاله پاسخ داده شده است. مهم ترین اشکال، مواردی است که این راویان از غیر ثقه نقل کرده اند. با احصای تمامی آنها مجموع این نقض ها به 83 مورد رسیده است که به تمامی آنها -به جز نقض به نقل راویان سه گانه از عبدالله بن بکیر- پاسخ داده شده است. این پاسخ ها شامل: عدم ثبوت نقل، عدم ثبوت تضعیف، عدم حجیت تضعیف، عدم دلالت تعبیر رجالی بر تضعیف، نقل در حال استقامت و... هستند. با جواب از این اشکالات اثبات می شود که نقل این سه راوی از شخصی نشان از توثیق اوست، هر چند که تنها یک روایت از او داشته باشند.
۲۹۰.

دراسه علاقات التناص بین القرآن و الخطبه رقم 109 من نهج البلاغه فی الأسماء والصفات الإلهیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: القرآن نهج البلاغه الخطبه 109 الأسماء و الصفات الإلهیه التناص

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۲۹
الخلاصه تعتبر نمذجه نص عن آخر أحد الأسالیب المهمه فی البحث الأدبی. یسمى هذا النوع من البحث الیوم بالتناص. تُظهر هذه العلاقه أن بعض النصوص تستفید من نصوص أخرى بالوعی أو باللاوعی، وتهدف إلى التأکید على أن کل نص ومتحدث یتأثر بنصوص ومتحدثین آخرین، سابقین کانوا أو لاحقین، ویستفید فی الوعی أو فی اللاوعی من کلماتهم و أفکارهم. تتناول هذه المقاله علاقه التناص بین القرآن و نهج البلاغه. القرآن نص مخفی أو غائب و نهج البلاغه هو النص الحاضر. یهدف المؤلف إلى توضیح عمق الصله بین هذین النصین، و اکتشاف تجلی نورانیه کلام الوحی فی کلام الإمام علی (ع). یدرس هذا البحث علاقه التناص بین القرآن و الخطبه 109 من نهج البلاغه فی مجال الأسماء و الصفات الإلهیه بالمنهج الوصفی التحلیلی و المقارن. ثم یحدد مختلف أنواع التناص بما فیها النفی الجزئی (الاجترار الناقص و الکامل)، النفی المتوازی (الامتصاص) والنفی الکلی (الحوار). تظهر نتائج هذه الدراسه أن أکثر حالات الإمام علیه السلام بالقرآن تنتمی إلى علاقه فئه التناص من نوع النفی المتوازی بحوالی 53٪ من الحالات و النفی الکلی و الاجترار الناقص بحوالی 24٪ من الحالات، بینما لم یتم استخدام الاجترار الکامل. الکلمات المفتاحیه: القرآن – نهج البلاغه – الخطبه 109- الأسماء و الصفات الإلهیه – التناص.
۲۹۱.

نمط العبره من الأحداث التأریخیه بناءً على تحلیل محتوى الخطبه القاصعه للإمام علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الإمام علی الخطبه القاصعه تحلیل المحتوى التأریخ العبره من التأریخ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۰۷
یتمتع کلام أمیر المؤمنین (ع) بفخامه المفردات وسمو المعانی وانسجام البنیه، ویحظى بأهمیه خاصه بعد القرآن الکریم، وبصفته جزءًا من أحادیث أهل البیت (ع) فهو یعتبر بمثابه المصدر الثانی لدین الإسلام المبین. من بین خطبه، تعتبر الخطبه القاصعه ذات أهمیه خاصه بسبب اتساع المفاهیم والتشدید على قضایا مهمه وحساسه للغایه فی ذلک الوقت، فضلًا عن صدورها فی مجموعه معینه من المسلمین. بما أن تحلیل النصوص الدینیه والوصول إلى موضوعاتها العمیقه یتطلب استخدام أسالیب بحثیه متعدده التخصصات قائمه على النص، لذلک فی هذه الدراسه تقوم على منهج "تحلیل المحتوى"، وبعد استخراج المحاور الرئیسیه والثانویه لهذه الخطبه وهیکلها الهندسی، سنتطرق لنظره الإمام للقضایا التأریخیه وکیفیه العبره منها، وأخیرًا سنرسم نموذجًا لکیفیه التعلم والاعتبار من الأحداث التأریخیه. تصنف الأنواع المختلفه من العبر المستفاده من الأحداث التأریخیه على النحو التالی: تشکل العبره من الشیطان، وأتباع الشیطان، وأغنیاء الأمم السابقه، والمؤمنین من الأمم السابقه، وعوامل هزیمه القدماء، وعوامل انتصار القدماء، جزءًا مهمًا من نتائج هذا البحث، وسوف نبین کلًا منها بذکر مثال. کما أننا سعینا فی هذا المقال لاستخراج النمط، وفی ظل مناقشه عوامل هزیمه وانتصار السلف، حددنا أهم عوامل هذین القسمین، ورسمنا نمطها من خلال ذکر الأولویه. وشرحنا تأثیر عامل التفرقه والانقسام کأهم عامل فی هزیمه الأمه السابقه وبینا أسبابه مثل اتباع الشیطان واتباع القاده المتعجرفین وغیر الطاهرین، مع بیان مکانه الوحده والتعاطف والأمر بالمعروف والنهی عن المنکر والاهتمام بالقیامه فی انتصار الأمم، وقد کان جزء من نتائج البحث خاصًا بنمط العبره من الأحداث التأریخیه من منظور الإمام علی.  
۲۹۲.

عوامل وموانع گسترش احادیث شیعه در عصر امام موسی کاظم(ع)

کلید واژه ها: حدیث روایت شیعه اصحاب امام موسی کاظم(ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۱۱۶
حدیث شیعه، در طول حیات خویش، فراز و نشیب های بسیاری به خود دیده است. وحدیث شیعه در دوران امامت امام کاظم(ع) با وجود سختگیریهای خلفای عباسی، نتوانست شاکله اصلی مدرسه حدیثی شیعه را نابود کند. هزاران صحابی دانشمند در گوشه وکنار سرزمین اسلامی پراکنده بودند وعلوم ومعارف شیعی را به دیگران منتقل می کردند. گسترش علوم ومعارف شیعی در زمان صادقین (ع) وتربیت شاگردان عالم ودانشمند سبب رونق حوزه حدیث ومعارف اسلامی در دوران امام کاظم(ع) شد. حدیث شیعه در دوران امامت امام کاظم(ع) بدلائل گوناگون از جمله طولانی بودن دوران امامت حضرت، پدید آمدن دوران فراغت در زمان مهدی وهادی عباسی، گزارش بسیاری از روایات توسط برادر ایشان جناب علی بن جعفر نگارنده کتاب مسائل، سازمان وکالت که در زمان امام(ع) به اوج خود رسیده بود واصحاب ویاران آن حضرت در گوشه وکنار سرزمین اسلامی حضور داشتند واحادیث وروایات ائمه وامام کاظم(ع) را به دیگران منتقل می کردند، گسترش یافت.  اما آن گونه که در دوره امامت امام صادق(ع) در حال گسترش بود،  واحادیث وروایات شیعه در محافل عامه وخاصه به اوج خود رسیده بود، رشد نیافت. عدم گسترش احادیث در دوران امامت امام کاظم(ع) به دلیل عوامل گونا گون از جمله جو خفقان واختناق سیاسی برای امام(ع)  وشیعیان، کارشکنیهای دستگاه خلافت، اختناق فرهنگی، دوری شیعیان از امام(ع) وغیره بوده است لذا این سؤال مطرح می شود که وضعیت حدیث شیعه در دوران امامت امام کاظم(ع) چگونه بوده است؟ در این رساله، با مراجعه به کتب روایی وتاریخی به سؤال فوق پاسخ داده می شود.
۲۹۳.

حدیث و طبقه بندی آن در رویکردی تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: شیعه اهل سنت حدیث طبقه بندی تاریخ حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۱۸۸
حدیث در حوزه علوم اسلامی کمتر به عنوان یک فرایند دیده شده است. از مقوله روش بودن، از خانواده تاریخ بودن، ساختار مشخص داشتن و قصد ماندگاری از ارکان مهم این فرایند میراثی در اسلام است. طبقه بندی از مباحث اصلی فلسفه علم است و یکی از راه های تحلیل درست تاریخ، توجه به طبقه بندی تاریخی است. در علوم تاریخی، آنچه به یک طبقه بندی معنا می دهد، صرفاً امکان ذهنی و منطقی آن نیست بلکه واقعیت تاریخی نیز نباید از نظر دور ماند. ازاین رو اصلی را با عنوان «لزوم معناداری طبقه بندی» تعریف می کنیم و سه طبقه بندی « موضوعی» ، «دوره ای» و «شیعه-اهل سنت» را که بسیار مورد توجه است، بررسی می کنیم. تقسیم حدیث به شیعه و سنی از نمونه رایج این تقسیم ها در تاریخ حدیث است. به طور کلی تبیین روابط بین حدیث شیعه و سنی، مبتنی بر رویکرد تاریخی، این نتیجه روشن را به دنبال خواهد داشت که این طبقه بندی، دارای مبنای کاملاً قابل دفاعی در تحلیل دقیق تاریخ حدیث نیست؛ زیرا آنکه هریک از روابط پنج گانه، اعم از اتحاد، واکنش، متن و حاشیه، اقتباس و تمایز تنها با بخشی از احادیث و نه همه آن ها مرتبط است. طبقه بندی مبتنی بر واقعیات تاریخی، از منطق قابل دفاع تری در تحلیل تاریخی حدیث برخوردار است.
۲۹۴.

تحلیل انتقادی کتاب «الفوائد المجموعه فی الاحادیث الموضوعه» با محوریت احادیث مناقب امام علی (ع)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: احادیث جعلی موضوع نگاری مناقب امام علی (ع) شوکانی الفوائد المجموعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۸۹
در «الفوائد المجموعه» شوکانی احادیث موضوع کتب عامه مانند الموضوعات و اللئالی را جمع نموده، هرجاکه نقدی وارد است، از صحت حدیث دفاع نموده و هرجاکه از نظر وی نقدی وارد نیست، احادیث موضوع را معرفی نموده. در اکثر موارد به علت وجود فرد وضاعی در سلسله رجال، حکم به وضع حدیث داده و در مورد متن حدیث اظهار نظر نشده. سؤال مطرح شده این است که نظر وی درباره احادیث مناقب امام علی (ع) تا چه اندازه ای از صحت برخوردار است؟ بررسیهای انجام شده نشان میدهد که نویسنده غیر از موارد کمی که از صحت حدیث دفاع نموده، در مواردی بدون ذکر هیچ علتی حدیث را موضوع شمرده و در مواردی دیگر تنها علّت وضع وجود یک فرد شیعی در رجال حدیث است، در صورتی که این احادیث در منابع معتبر روایی و تاریخی فریقین ذکر شده و نه تنها موضوع نیست، بلکه صحت آن نیز اثبات شده است.
۲۹۵.

جلوه های ظهور مهر و عطوفت در رفتار و گفتار امام علی (ع)

کلید واژه ها: مهر عطوفت رفتار گفتار امام علی(ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱ تعداد دانلود : ۶۶
اهل بیت عصمت و طهارت بهترین الگو برای بشریت بوده و در همه حالات و امور زندگی لازم است از سیره و سخن این بزرگواران درس گرفت. در این میان، مولای متقیان علی علیه السلام که تنها امامی است که بر مسند خلافت و حکومت ظاهری تکیه زده اند بیش از دیگر معصومین می تواند در رفتارهای فردی و اجتماعی و تعامل با دوستان و دشمنان مورد عنایت و توجه قرار گیرد که از جمله آنها مسئله مهر و عطوفت است. در این تحقیق جلوه های ظهور مهر و عطوفت امام علی(ع) در برخورد با همکیشان، دشمنان، کارگزاران، اقلیت های مذهبی و خانواده مورد دقت قرار گرفت و نتایج ذیل حاصل شد در ارتباط با همکیشان سیره امام شامل حسن ظن، مهر و عطوفت نسبت به نیازمندان، خانواده شهدا، ایتام و جامعه اسلامی در قالب راهنمایی و یاری خلفا برای حفظ دین و کیان اسلامی بوده است. در ارتباط با غیر مسلمانان سیره امام اینگونه بوده که همگان باید زیر سایه حکومت اسلامی در آسایش و امنیت به سر ببرند تا بلکه بر اساس این احساس امنیت با تعالیم اسلام آشنا گشته به راه هدایت و خدای یکتا رهنمون شوند؛ در ارتباط با عموم مردم، در این زمینه می توان به سفارشات امام به فرزند و کارگزارانش برای مهر ورزی و مقدم داشتن مهر بر قهر نسبت به عموم مردم و همچنین سیره حضرت در عفو و گذشت؛ و پرهیز از کینه و دشمنی از مواردی است که نشاندهنده مهر و عطوفت امام (ع) نسبت به عموم مردم بوده است.امام در برابر مخالفان و دشمنانشان اوج مهر ورزی و عطوفت خویش را جهت هدایت آنها به کار می گرفتند و همیشه مدارا را مقدم میدانستند بر برخوردهای قهر آمیز  و در بیان مهر و عطوفت حضرت در خانه همین کافی است که رهبر و امام جامعه اسلامی کار منزل خویش را با زنش تقسیم کند و در انجام کارهای خانه به همسرش یاری رساند ، از جلوه های ظهور مهر و عطوفت امام نسبت به کارگزارنشان می توان به موارد ذیل اشاره نمود: مدح و ستایش، مدح افراد لایق، تشویق و بیان نقاط مثبت آنها، نظارت و مراقبت، توجه دادن کارگزاران به لزوم مهر و عفو
۲۹۶.

کاربست «لا أبَا لَک» در روایات، از ذم تا مدح(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: لا أبا لَک احادیث مشکل اصطلاحات روایی کنایات روایی فضای صدور سیاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۱۸۷
وجود اصطلاحات و مجازها اعم از استعارات، کنایات، تشبیهات و ... در متون، هر چند لازمه هر کلام رسا و شیوایی است، اما گاه موجب دشواری در فهم مراد جدی و معنای دقیق آن می گردد. این مسئله در متون روایی نیز به چشم می خورد به گونه ای که برای دستیابی به مقصود اصلی و مفاهیم صحیح این عبارات، در نظر گرفتن فضا و سبب صدور احادیث و سیاق کلام، امری لازم و غیر قابل اغماض است. عبارت کنایی «لا أبا لَک» از جمله این اصطلاحات است که در وهله اول شبهه «وجود الفاظ دشنام گونه در کلام معصومان R » را به اذهان متبادر می سازد. این پژوهش، در پی زدایش ابهام از فحوای این روایات، با روش توصیفی استنتاجی در گردآوری مطالب و مقایسه تحلیلی داده ها، سعی دارد مفهوم صحیح و معادل امروزیِ تعبیر «لا أبا لَک» را بیابد. مراجعه به مفاهیم لغوی و کاربست این اصطلاح در متون کهن و اصیل عرب، واکاوی دیدگاه شارحان و نیز سیاق و فضای صدور روایات، نشان می دهد که نه تنها مفهوم ذمی که نگاهی رایج و باوری عمومی است، همواره معنای دشنام و ناسزا نمی دهد، بلکه فراتر از آن، این عبارتِ کنایی در روایات صرفا به معنای نکوهش، مدح و تعجب به کار رفته است.
۲۹۷.

تحلیل و بررسی متنی و سندی حدیث «لا تناجشوا»(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: حدیث سند متن امالی سید مرتضی لا تناجشوا نجش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۹۷
« نجش » عنوانی فقهی است به معنای تقلب و فریب که از حدیث « لا تناجشوا » اخذ شده است. این واژه به خاطر بار معنایی عامی که دارد، از واژگان به کار رفته در یکی از احادیث راهبردی ناظر به مباحث سبک زندگی است و تمامی عرصه های زندگی را شامل می گردد. نوشتار حاضر از یک سو، به بررسی سندی در کتب فریقین به روش توصیفی تحلیلی با رویکرد حدیثی پرداخته است که در منابع رجالی شیعه و اهل سنّت با سلسله سندهای متفاوت به فراوانی آمده و به لحاظ سند، صحیح می باشد. از سوی دیگر، از منظر تحلیل و تبیین متن روایت، این واژه با مشتقاتش در ادبیات عرب پیش از اسلام وجود داشته و مورد استفاده شعراء و ادیبان بوده است و ممکن است یکی از واژگان دخیل از زبان حبشی به عربی باشد. مشتقات این واژه در قرآن نیامده؛ اما در حدیث، در مقام های بیانی مختلفی مورد استفاده قرار گرفته است. واژه پژوهان و لغت شناسان اختلاف نظرهای زیادی درباره معنی و مصداق این واژه داشته اند. در بررسی متن این روایت، معنای «قیمت افزایی دروغین اجناس بدون قصد خرید» برای این واژه برجسته تر از بقیه معانی بوده؛ اما معنای اشتراکی آن در استفاده های مختلف حدیث، «فریب دادن» است که در احادیث «کاری ناپسند، مذموم و حرام» تلقی شده است. لازم به ذکر است که علما به خاطر کاربرد فراوان فقهی این حدیث، در منابع فقهی خود، استناد فراوانی به آن نموده اند که نتیجه بحث آن ها به صورت جامع و مفید در این نوشتار جمع آوری شده است.
۲۹۸.

تحلیلی بر بایسته های تربیت بدنی از منظر آموزه های روایی

کلید واژه ها: روایات آموزه های روایی تربیت بدنی تحلیل تربیت بدنی ورزش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۱۸۳
اهمیت و نقش تربیت بدنی در صحت و سلامتی جسم و روان انسان مورد تأیید و تأکید متخصصان عرصه تربیت جسمانی بوده و به تجربه ثابت شده است که بخش عمده ای از بیماری های انسان، ریشه در بی توجهی و یا کم توجهی به این مهم دارد. پرسش اصلی پژوهش این است که آیا آموزه های روایی به این مسئله کلیدی پرداخته اند یا خیر؟ عدم بررسی نظام مند و روشمند مسئله یادشده، موجب شد، نگارندگان با مراجعه به روایات اهل بیت (ع)، تربیت بدنی و اهمیت و کارکردها آن را با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی مورد تجزیه وتحلیل قرار دهند. برآیند و ره آوردهای پژوهش نشان می دهد که کلام وحی و روایات گهربار معصومین (ع) به این مسئله اهتمام ویژه داشته و در بسیاری از موارد به انجام آن تأکید نموده اند. همچنین مشخص شد داشتن قدرت جسمانی فضیلت و ملاک و معیار برتری بعضی بر بعضی دیگر محسوب می شود؛ لذا خداوند با تأکید بر اینکه طالوت چون از توانایی و قدرت جسمانی برخوردار بود او را به عنوان رهبر و فرمانروا منصوب کرده است و نیز روشن شد که معصومین (ع) به نمونه های از ورزش همچون اسب دوانی، تیراندازی، شمشیربازی، شنا، کشتی و... اهتمام داشته و دستور داده اند که موارد یادشده را مؤمنین فراگرفته و به فرزندان خویش بیاموزند. نتیجه نهایی بیانگر آن است که پویایی و نشاط و شادابی و صحت و سلامتی که از طریق ورزش حاصل می گردد، مطلوب و مقصود گزاره های روایی اسلام ناب محمدی (ص) بوده و در حوزه نظر و عرصه عمل به این اصل اساسی اشاره نموده اند که در این نوشتار تبیین و تشریح شده اند.
۲۹۹.

بررسی و تحلیل مفهوم روایت نبوی «من تعلم القرآن ثم نسیه لقی الله اجذم»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: غریب الحدیث تعلیم قرآن حفظ نسیان اجذم یزید بن ابی زیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۵ تعداد دانلود : ۲۸۵
حفظ قرآن به معنای به خاطر سپردن آیات و سوره های آن، از زمان نزول قرآن تابه حال، همواره مورد عنایت مسلمانان قرار داشته و از ارزش و جایگاه والایی برخوردار بوده است. فراموشی الفاظ قرآن پس از حفظ آن نیز امری ناپسند قلمداد می شود. این باور گاه تا به آنجا پیش می رود که بر مبنای برخی روایات نظیر روایت نبوی «مَن تَعَلَّمَ القُرآنَ ثُمَّ نَسِیهُ لَقِیَ اللهَ أَجذَمُ» فراموش کننده قرآن، مستحق عقوبت در روز قیامت دانسته می شود. نویسندگان این مقاله، با روش «توصیف و تحلیل» برای دستیابی به مفهومی صحیح از حدیث یادشده، ابتدا با استفاده از قواعد و معیارهای حدیث شناختی، به بررسی سلسله سند حدیث می پردازند و اشکالات آن را مطرح می کنند، سپس با نگاهی به نظریات شارحان و محدثان، به تحلیل متن حدیث پرداخته و از مفهوم صحیح آن که نوعی تشبیه و یا کنایه است، پرده برمی دارند.
۳۰۰.

تحلیل مداراه السیاسیه والعسکریه للإمام علی (ع) تأکیدا على نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام علی (ع) تحلیل مصداقی مدارای سیاسی مدارای نظامی نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۸۸
المداراه صفه من أسمى صفات الإنسان، والتی أکد الله تعالى علیها فی القرآن الکریم على أنها برکته ورأفته. یتمثل الغرض من هذا البحث وضرورته فی التعریف بنموذج المداراه وطریقه تعامل الإمام علی (ع) مع رجال الدوله السیاسیین والاجتماعیین والعسکریین. ترکز الدراسه الحالیه على موضوع تحلیلی نموذجی للمداراه السیاسیه والعسکریه فی حیاه الإمام علی (ع)، تم استخدامه من خلال جمع المعلومات بمنهج تسجیل الملاحظات والدراسه المکتبه والمنهج الوصفی التحلیلی. إن إنجازات ونتائج هذا البحث فی أمثله المداراه هی: مداراته مع الخلفاء الذین سبقوه کتقدیم المشوره لهم فی الشؤون السیاسیه والعسکریه والوساطه وأمثله على مداراته مع خصوم الحکومه (أصحاب الجمل وصفین والخوارج) مثل: عدم بدء الحرب، وملاحقه الهاربین وقتل الأسرى وما إلى ذلک.  

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان