درخت حوزه‌های تخصصی

تفسیر و علوم قرآن

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترجمه قرآن تفسیر قرآن علوم قرآنی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۱۲۱ تا ۱٬۱۴۰ مورد از کل ۱۳٬۱۵۸ مورد.
۱۱۲۱.

حقوق زنان در خوانش مقاصدی «طاهر الحدّاد»

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه و اصول سال چهارم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 180 - 159

کلید واژه ها: طاهر حداد مقاصد شریعت فلسفه ی دین حقوق زنان تفسیر نص حقوق بشر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۴ تعداد دانلود : ۱۶۲
در جهان امروز، فلسفهی شریعت و چگونگی تعامل شریعت(امر ثابت) با مسائل اجتماعی(در بیشتر موارد امر متغیرِ متحول) و نیز تقسیمبندی دین و شریعت، از جملهی مهمترین دغدغهها و دلمشغولیهای نواندیشان مسلمان است. بدیهی است چگونگی خوانش از نص(متن دینی) و توجه به مبانی و روح و مقاصد آن، در شیوهی ارتباط دین و شریعت با امر واقع اثرگذار است. طاهر حدّاد با درک ضرورت وجودی اجتهاد و نیز تأکید بر نقش اساسی شریعت اسلامی در حمایت از حقوق بشر، به بازخوانی رویکردهای پیشین در ارتباط با این موضوع میپردازد. مقالهی حاضر با هدف معرفی رویکردی نو در اجتهاد فقهی-مقاصدی و بازپژوهی برخی اجتهادات در حوزهی حقوق بشر، با استفاده از روش توصیفی-تفسیری، به تبیین آموزههای طاهر حداد پرداخته است. وی با خوانش خاصی از نظریهی مقاصدی، دیدگاههای مبتنی بر صورتگرایی و ظاهرگرایی فقهی را نقد کرده است و میان روح دین و شریعت و مقاصد آن، با ظاهر احکام تمایز جوهری قایل شده و بیان از آن دارد که برخی احکام در طول زمان، باتوجه به مبانی و روح حاکم بر آن میتواند متحول شود و در این میان، ثوابت دین را از متغیرات آن بازمیشناسد. در ارتباط با حقوق زنان، او قائل به برابری حقوق زن و مرد است؛ چه اینکه هدف و روح دین اسلام، در راستای تحقق آزادی و برابری میان انسانها بوده و بر همین اساس، ضمن توجه به تفسیر و خوانشی مقصدمحور، تمامی صورتهای مبتنی بر نابرابری میان انسانها را مغایر روح و مقاصد دین و شریعت میداند.
۱۱۲۲.

تحلیل پیشنهاد ساخت «بنا» و «مسجد» بر اصحاب کهف از دیدگاه فریقین (و ارتباط آن با مسئله ساخت قبور صالحان و مسئله زیارت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۳ 189 - 214

کلید واژه ها: سوره کهف مسجد سیاق وهابیت ساختن قبور زیارت مطالعه تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۱ تعداد دانلود : ۳۰۶
در عصر جدید، پژوهش های تطبیقی بین مذهبی عمدتاً در حوزه شیعی با هدف بررسی دیدگاه های فریقین و نقد و ارزیابی آن ها در حال انجام است. در همین راستا، این نوشتار به بررسی آیه بیست و یکم سوره کهف که دیدگاه های مفسران فریقین و همچنین روایات تفسیری اهل بیت، صحابه و تابعان درباره آن متفاوت بوده، پرداخته است. بدین صورت که نظرات مفسران صحابه و تابعان از یک سو و روایات اهل بیت از دیگرسو گزارش شده و سپس با تطبیق نظرات مفسران شیعه و اهل سنت، آرای آنان ارزیابی گردیده است. از رهگذر این بررسی تطبیقی، حاصل شد که پیشنهاد ساخت مسجد بر اصحاب کهف، از سوی بدعت گذاران و مشرکان نبوده، بلکه از طرف موحدان بوده است. از دلایلی که برای تأیید این نظریه از آن بهره گرفته شد، می توان به سیاق آیه، سیاق و محور اصلی سوره و آیات دیگر مشتمل بر «بنا»، و نیز سکوت قرآن در برابر این پیشنهاد اشاره کرد. از سوی دیگر به شبهاتی که از سوی اهل سنت به این نظریه وارد شده، پاسخ داده شده است.
۱۱۲۳.

تحلیل انتقادی دیدگاه «جفت سوره ها» برپایه روابط سوره های همجوار نجم و قمر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 155 - 170

کلید واژه ها: سوره نجم سوره قمر ساختار زبان قرآن نظام زوجی سوره ها جفت سوره ها امین احسن اصلاحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۱۱۵
یکی از الگوهای تبیین ساختار زبان قرآن کریم،«نظام زوجی/ جفت سوره» است. از جمله قرآن پژوهان معاصر که به این دیدگاه پرداخته، امین احسن اصلاحی است . مقاله حاضر به روش تحلیل انتقادی و با هدف پاسخ گویی به این سؤال که تا چه اندازه این دیدگاه می تواند در قرآن شناسی مورد توجه قرار گیرد، سامان یافته است. برای رسیدن به این هدف، با روش مثال نقض، به نقد و بررسی این دیدگاه پرداخته شد. بر این اساس، از آنجا که امین احسن اصلاحی سوره نجم را با سوره پیشین یعنی سوره طور زوج دانسته است، پژوهش به روابط سوره نجم با سوره پسین خود یعنی سوره قمر پرداخته تا بتواند از یافته های آن در ارزیابی دیدگاه اصلاحی بهره ببرد. یافته های پژوهش به تایید بخشی از دیدگاه اصلاحی اشاره داشت بدین معنا که یکی از الگوهای روابط همجواری در بین سوره های قرآن کریم،همان گونه که اصلاحی اشاره نموده ، مکمل بودن دو سوره است. زیرا چنین وضعیتی در ارتباط دو سوره نجم و قمر نیز مشاهده شد،بدین گونه که این دوسوره به ترتیب موضوع« دریافت و ابلاغ وحی» را معناورزی می کنند. اما درباره دیدگاه اصلاحی که آیا در تعیین مصادیق به درستی عمل نموده یا خیر ، به نظر می رسد علی رغم دیدگاه اصلاحی، ارتباط محکمی بین سوره نجم با سوره پسین خود یعنی سوره قمر مشاهده می شود، بنابراین در تعیین اینکه سوره با سوره همجوار پیشین یا پسین زوجیت دارندباید با پژوهش های دقیق بر متن قرآن کریم، این نظام را بازطراحی نمود.
۱۱۲۴.

نقش واژه شناسی در تفسیر قرآن کریم (با تأکید بر تکامد پژوهی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 187 - 212

کلید واژه ها: واژه شناسی اتیمولوژی تکامدپژوهی تفسیر قرآن اختلافات تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۱۰۱
از عوامل موثر بر تفسیر قرآن با توجه به تلاشهای مفسران، پی جویی از معانی مفردات قرآنی است که البته در مواردی به دلایلی چون عدم توجه به معنای دقیق ریشه، وجود اشتراک لفظی در برخی واژه ها، خلط معنای حقیقی از مجازی و عدم تفکیک معنای اصلی از ثانویه اختلافاتی هم بین مفسران بوجود آمده است. مقاله حاضر در صدد تبیین نقش واژه شناسی در تفسیر قرآن کریم است که با رویکرد تکامدپژوهی صورت گرفته و هدف آن بیان دستاوردهای واژه شناسی در عرصه تفسیر است که پس از بررسی ریشه ای واژگان مختلف به ویژه تکامدها، با روش استنباطی و استدلالی صورت گرفته است. قابل ذکر است که به جهت محدودیتهای مطالعاتی تکامدها، بررسی اشتقاقهای واژه در زبان عربی و معادل یابی آن در زبانهای خواهر، در کشف معنای واژه اثرات قابل توجهی داشته است. از دستاوردهای واژه شناسی می توان به کاهش احتمالات تفسیری، نقد علمی تفاسیر و اصلاح ترجمه ها، شکل گیری نظریات جدید تفسیری، رهیابی به مطالعات میان رشته ای و امکان تفسیر آیات با بهره مندی از ظرفیتهای معنایی واژه در زبانهای دیگر اشاره کرد.
۱۱۲۵.

ارزیابی تکواژ وصفی "غیر" در ترجمه های قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی سال ۵ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیایی ۱۸) 35-51

کلید واژه ها: ترجمه تکواژ وصفی «غیر» قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۱۲۶
ترجمه متون مقدس و در رأس آن قرآن کریم، از ضروریات تبلیغی دین اسلام به شمار می آید. توجه به رسالت فرا زمانی و فرا مکانی قرآن، دانشوران بسیاری را در طول تاریخ اسلام بر آن داشت تا اقدام به ترجمه قرآن کنند. از جمله آن ها، دقت در ترجمه تکواژ "غیر" وصفی در قرآن کریم است. حال سوال این است که تکواژ "غیر" وصفی، به صورت دقیق بر چه معنایی دلالت می کند. ارزیابی و نقد توصیفی تحلیلی نمونه هایی از ترجمه های مشهور معاصر از واژه «غیر»، و در نهایت معرفی ترجمه پیشنهادی، حاکی از آن است که به دلیل رفع ابهام ذاتی این اسم، باید دائماً به جهت معنا اضافه گردد. از این رو"غَیر"، یا به معنای صفت است، و یا در موضع استثناء قرار می گیرد. مقایسه میزان دقت مترجمین در تشخیص نوعیت واژه "غَیر"، در برخی آیات قابل توجه بوده، و در برخی مواضع نیازمند بازنگری در ترجمه است.مقایسه میزان دقت مترجمین در تشخیص نوعیت واژه "غَیر"، در برخی آیات قابل توجه بوده، و در برخی مواضع نیازمند بازنگری در ترجمه است.
۱۱۲۶.

بررسی دسته بندی، ساختار هدایتی و غرض سوره قیامت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۷ ۲۰۹-۲۲۸

کلید واژه ها: سوره قیامت سیر هدایتی دسته بندی آیات غرض سوره ها تفسیر ساختاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۲ تعداد دانلود : ۲۶۸
این تحقیق به دنبال معرفی گام هایی برای کشف مستدل ساختار، سیر هدایتی و غرض سوره های قرآن کریم و تطبیق این گام ها در تفسیر سوره قیامت است. بر پایه یافته های این پژوهش، هدف مذکور در پنج گام قابل دستیابی است: دسته بندی اولیه آیات، عنوان گذاری اولیه دسته ها، سنجش ارتباط بین دسته ها و سیاق بندی، انتخاب عنوان مناسب برای سیاق ها، سنجش ارتباط بین سیاق ها و انتخاب عنوانی متناسب برای کل سوره. با اجرای این گام ها در تفسیر سوره قیامت، دسته بندی آیات، ساختار، سیر هدایتی و در نهایت غرض کلی سوره بیان شده است. در ادامه نظر مفسر کتاب الاساس فی تفسیر القرآن که از تفاسیر بارز در زمینه فهم منسجم سوره های قرآن کریم است، به منظور مقایسه و سنجش یافته های پژوهش حاضر مورد بررسی و نقد قرار گرفته است.
۱۱۲۷.

Layered Semiotics of Surah Takāthur

نویسنده:
منبع: Quran and Religious Enlightenment, Volume ۱, Issue ۲, October ۲۰۲۱ 51 - 60

کلید واژه ها: Quran Beginner sanctification Takāthur Visiting

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱ تعداد دانلود : ۷۹
At-Takāthur is one of the Meccan Surahs, which criticizes a part of the culture of the pre-Islamic society in terms of style and content. Like other Meccan Surahs it absorbs the audience to pay attention to Resurrection. A semiotic exploration of the signs of this surah, particularly its layered semiotics, reveals the messages behind its words and signs. In order to explain the first and apparent meaning of the verses, we analyzed the signs of this surah based on interpretive and literary sources. Findings show that in this surah on the horizontal axis, the choice of the words “Alhākum at-Takāthur” is reminiscent of a vain traditional behavior in the pre-Islamic era. This surah also considers visiting the graves with the intention of pride (extravagance) a fanatical approach to tribalism and a kind of irrational sanctification in pre-Islamic culture. On an intentional axis, the beginning words such as “Kallā” (the negative sign of the nexus-oriented) and “Thumma” (the connection of the nexus-oriented), “s” and “sawfa” refer to the condemnation and rejection of such useless behavior. These words also refer to the necessity of attention to a knowledge which will be occurred very soon.
۱۱۲۸.

Constituting Geometry of the Title “Islamic Medicine”

نویسنده:
منبع: Quran and Religious Enlightenment, Volume ۱, Issue ۲, October ۲۰۲۱ 73 - 92

کلید واژه ها: Islam Hadith Islamic Medicine

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۸ تعداد دانلود : ۱۶۹
The Qur’anic and Hadith materials of medicine are crude propositions that without their systematization cannot be entitled as the science of “Islamic medicine”. Looking into the general position of medicine in the Qur’an, this article draws a thematic outline of medicine in the narrations through thematic classification. After identifying the materials, a process should be done in seven steps to reach the title of the Islamic medicine. According to these steps, after ensuring the authenticity of the hadiths, it is necessary to make sure that the narrations were recorded correctly by the authors of the narrative books. Then, through examining possible harms inflicted on the narrations, being in three stages of issuing, quoting, and understanding, it will be possible to know that the narrations have been protected or are amendable. Afterwards, we need to provide a proper translation, identify similar and conflicting hadiths, investigate the connected and separate evidence, and gather the opinions of scholars and commentators to have a fair understanding of hadiths. In the final step, the interdisciplinary interaction between the experts in the two fields of hadith and medicine should be established in a mutual, step-by-step and joint way.
۱۱۲۹.

Modified article of Quranic arguments to prove the divinity of the words of the Holy Quran(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Quran and Religious Enlightenment, Volume ۲, Issue ۱ - Serial Number ۳, December ۲۰۲۱ 9 - 27

کلید واژه ها: Being divine words being revelatory Quran

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲ تعداد دانلود : ۱۴۴
One of the first and most important principles of the interpretation of the Holy Quran is the issue of the sanctity of theThe holy prophets performed miracles as a One of the first and most important principles of the interpretation of the Holy Qur’an is the issue of the sanctity of the Holy Qur’an. The meaning of the holiness of the Qur'an is that the Qur'an (both in word and meaning) is from God. And human beings and other creatures, including jinn, angels, etc., have no involvement in its creation. Therefore, this Qur'an is holy, so it is pure and completely true, and unlike the unholy texts, it cannot be criticized or damaged. When it is said that the Holy Qur'an is sacred both in word and meaning, this statement implies three characteristics of the Holy Qur'an: the divinity of the words of the Holy Qur'an, the soundness of the text, and its wisdom. In this article, the discussion of the divinity of the words of the Holy Qur’an has been examined and an attempt has been made to prove by quoting the verses of the Holy Qur’an that both the words and meanings of Qur’an are from God and it is not human but it is divine.  
۱۱۳۰.

مطالعه تحلیلی انتقادی نظریه مشهور فقها در کیفیت غسل ترتیبی

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه و اصول سال چهارم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 201 - 181

کلید واژه ها: غسل ترتیبی طهارت اصاله اطلاق اصل برائت فقه عبادات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۱۲۷
در فقه عبادات، احکام طهارات ثلاث به دلیل ابتلاء عمومی مکلفین و نقش آن در حکم وضعی سایر عبادات همچون نماز و روزه و حج اهمیت ویژه ای دارد و فقها در کتب خویش به بحث از آن پرداخته اند. در این میان احکام باب غسل حساسیت بیشتری دارد زیرا به دلیل وجود حدث اکبر، خلل در غسل مانع از صحت وضو (رافع حدث اصغر) نیز می باشد. پژوهش حاضر به دنبال این پرسش است که براساس ادله فقهی معتبر، کیفیت انجام غسل ترتیبی از لحاظ ترتیب شستن اعضاء بدن چگونه است؟ و آیا فتوای مشهور در این باب با مفاد ادله سازگارتر است یا فتوای غیرمشهور؟ روش پژوهش، تحلیلی انتقادی است. پس از طرح فتوای مشهور و غیرمشهور درباره شرط ترتیب شستن اعضاء بدن در غسل، به بررسی ادله فقهی و مفاد آنها پرداخته می شود. طبق فتوای مشهور فقها لازم است غسل ترتیبی در سه مرحله انجام شود. بایستی ابتدا تمام سر، سپس سمت راست بدن بطور کامل و سپس سمت چپ بدن بطور کامل شسته شود و خلل به این ترتیب مخلّ صحت غسل می باشد. ادله ایشان اجماع منقول، شهرت فتوایی، دو روایت و اصل احتیاط می باشد. بر اساس مباحث ارائه شده، این ادله از جهات مختلف قابل نقد می باشد. براساس اطلاق در مقام بیان چندین روایت و خدشه در استناد به روایات اجماع و شهرت و اصل برائت در مقام شرطیت امر زائد، فتوای غیر مشهور یعنی عدم لزوم تفکیک بین شستن سمت راست و سمت چپ بدن قوی تر می باشد.
۱۱۳۱.

فرجام مقاومت یا سازش با دشمن از منظر قرآن کریم

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم قرآن سال سوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۸) 91 - 111

کلید واژه ها: فرجام مقاومت سازش تسلیم قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۲۷۳
رویارویی حق با باطل، سنتی الهی است که از گذشته ی تاریخ آغاز شده و در تقابل مستمر خود با فراز و نشیب هایی مواجه بوده است. گاهی حق بر باطل پیروز می شده و گاهی جریان باطل از برتری برخوردار بوده است. در عصر کنونی با نمایش قدرت و ثروت استکبار جهانی و قلت امکانات مادی جبهه حق از یکسو و تهدیدهای نظام سلطه برای به زانودرآوردن آنان از سوی دیگر، دیدگاه مقاومت یا سازش نمود بیشتری پیدا کرده است. قرآن کریم ضمن هشدار در مورد روابط پنهانی با دشمن و سازش با آنان، بنای کفر را سست ترین خانه ها معرفی می کند. براساس سنت الهی ایستادگی در برابر باطل و تحمل سختی ها، شرط پیروزی حق و شکست باطل است و آثار حقیقی از جمله توسعه رزق، نزول فرشتگان، محبوب خدا واقع شدن و عزت را به دنبال داشته است و مقدمه تشکیل تمدن جهانی اسلام را فراهم خواهد کرد؛ اما مقاومت نکردن و سازش با دشمن، ارتداد، گمراهی، ذلت و خشم خدا را در پی دارد؛ ازاین رو شناخت این آثار نقش بسزایی در انتخاب یکی از دو مسیر پیش رو دارد. پژوهش حاضر به روش اسنادی و با شیوه توصیفی- تحلیلی به فرجام هرکدام از این دو مسیر از منظر قرآن کریم می پردازد. براساس یافته های تحقیق، سازش با دشمن، ارتداد، گمراهی، ذلت و خشم خدا را در پی دارد و مقاومت در برابر دشمنان حق افزون بر رزق الهی، نزول فرشتگان، محبوب خدا واقع شدن، نصرت و عزت، موجبات غلبه اسلام بر کفر و تشکیل تمدن جهانی اسلام را فراهم می کند
۱۱۳۲.

واکاوی مفهوم خلود در جهنم با رهیافت معناشناسی هم زمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی سال ۵ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیایی ۱۸) 53-78

کلید واژه ها: قرآن جهنم خلود معناشناسی هم نشین ها جانشین ها متقابل ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۹ تعداد دانلود : ۳۲۵
یکی از مفاهیم ارزشی در قرآن ، مفهوم "خلود"است. این پژوهش با معناشناسی همزمانی مبتنی بر تحلیل روابط همنشینی، جانشینی و متقابل های واژگان خلود به بررسی مفهوم قرآنی وکشف لایه های معنایی آن می پردازد واژه "خلود" 79" بار در قرآن آمده که" 41" بار در مورد بهشتیان و"38 "بار در مورد جهنمی ها است ، تقریبا در"30" مورد آن ، واژه"خلود" با "ابد"همراه بوده که "3 "مورد آن در مورد خلود ابدی کفار معاند در جهنم می باشد. همنشینی مکرر واژه "ابد"با "خلود"بر لزوم جاودانگی هر دو گروه در بهشت وجهنم تأکید دارد. اما به دلیل همنشینی خلود با مشیت الهی درآیات" 105 تا 108 "سوره هود وآیه "128" سوره انعام وتقابل واژه خلود با واژه"احقاب" در آیه" 23" سوره نبأ، امکان خروج مؤمنین عاصی و کفار غیر معاند از جهنم امکان پذیر است.از نظر صرفی واژگان "خلود" در قرآن بیش تر به صیغه اسم فاعل جمع "خالدون ،خالدین " آمده که نشان می دهد ، دستگاه خلود بهشتیان مثبت،پویا ،حمع گرا و دستگاه خلود جهنمی ها منفی،ایستا و ایمان گریز است. نگاه اصلی قرآن به خلود ، این است که دروازه ایمان به روی انسان گشوده شود تا از عذاب جهنم رهایی و به بهشت دست یابد.
۱۱۳۳.

لزوم توجه به قرائن عقلی منفصل در فهم مراد خدای متعال از ظاهر آیات با رویکرد پاسخ به شبهات(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: قرآن شناخت سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 43-58

کلید واژه ها: ظاهر آیات قرائن عقلی معلومات بدیهی معلومات نظری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۱۰۵
یکی از عوامل مؤثر در تفسیر قرآن و فهم مراد خدای متعال از ظهور آیات، قرائن عقلی است، قرائن عقلی دوگونه است: 1. معرفت ها و معلومات بدیهی صارف از ظهور آیات که از قرائن عقلی متصل شمرده می شود. 2. برهان های عقلی یا معلومات عقلی نظری که از قرائن منفصل آیات است. در تأثیر معلومات بدیهی در ظهور آیات و لزوم توجه به آن در تفسیر آیات اختلافی نیست، ولی در لزوم توجه به برهان های عقلی یا معلومات عقلی نظری در فهم مراد خدای متعال از ظهور آیات اختلاف است. گروهی آن را مسلّم و مفروغ عنه دانسته اند و برخی در مخالفت با آن بر بی نیازی فهم ظواهر قرآن از علوم عقلی به وجوهی استدلال کرده اند. در این مقاله نخست با روش تحلیلی، لزوم توجه به معلومات عقلی نظری در فهم مراد خدای متعال از آیات با بیان سه مقدمه تبیین شده و سپس با روش «تحلیلی انتقادی»، ادله مخالفان آن بررسی و به شبهات آنان پاسخ داده می شود.
۱۱۳۴.

سلامت معنوی در پرستاران ایرانی: یک مطالعه متاآنالیز

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۲) 35-50

کلید واژه ها: سلامت معنوی پرستاران متاآنالیز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۱۰۷
مقدمه و هدف: سلامت معنوی یکی از ابعاد مهم سلامت در انسان و رویکردی مهم در ارتقای سلامت عمومی محسوب می شود. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان سلامت معنوی در پرستاران ایرانی انجام شد. روش بررسی: این پژوهش به روش متاآنالیز انجام شد. تمامی مطالعات مرتبط سلامت معنوی در پرستاران در پایگاه های اطلاعاتی «PubMed»، «Web of Science»، «Scopus»، «Magiran» و «SID» و موتور جستجوی «Google scholar» پایان تیر 1400 با کلیدواژه های مناسب جستجو شد. در این مطالعه، ناهمگونی مطالعات با استفاده از شاخص 2 I و احتمال سوگیری در انتشار توسط آزمون Egger و مدل متارگرسیون برای ارزیابی متغیرهای مظنون به ناهمگونی در سطح معناداری 05/0 بررسی شد. تعداد 16مقاله با استفاده از نرم افزار Comprehensive Meta-Analysis مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: بر مبنای مدل تصادفی، میزان سلامت معنوی در پرستاران ایرانی برابر با 81/2 ± 53/82 (04/88-02/77 : حدود اطمینان 95%) بدست آمد. میانگین و انحراف معیار سلامت مذهبی و وجودی به ترتیب 30/7±60/37 و 75/7±38/37 بود. بین حجم نمونه، سال انجام، میانگین سنی و میزان سلامت معنوی رابطه معناداری وجود داشت (05/0>P). نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش، میزان سلامت معنوی در حد مطلوب بود. بنابراین، با توجه به پایبندی کشور به ارزش های اخلاقی دستیابی به چنین نتیجه ای دور از انتظار نیست.
۱۱۳۵.

ارزیابی آرای مفسران قرآن از دو وصف «ظَلُوم» و «جَهُول» در پایانه آیه امانت با تاکید بر سیاق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 80 - 90

کلید واژه ها: امانت حمل انسان ظلوم جهول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۲۸۹
از ویژگی هایی که قرآن برای انسان برشمرده دو ویژگی «ظَلُوم» و «جَهُول» در پایانه آیه امانت تأمل برانگیز است. نگاه خداوند به انسان در ابتدای همین آیه با تصریح به این دو ویژگی به ظاهر تناقض نمون است؛ زیرا این دو وصف پس از بیان عرض امانت و پذیرش آن از جانب انسان که بر عظمت و بزرگی وی دلالت دارد، واقع گردیده است. این تناقض نمایی آشکار در ظاهر آیه باعث گردیده تا مفسران قرآن در مواجهه با آن دو نگرش گوناگون در دو طیف مدح و ذم ارائه نمایند. این پژوهش پس از بازخوانی آرای مفسران قرآن و تحلیل محتوای اندیشه های تفسیری ایشان با تاکید بر قرائن درون متنی و سیاق آیات، باورمند گردیده که این دو ویژگی از جمله صفات انسانی است که آدمی در این آیه از قرآن کریم بدان ستوده شده. نتیجه آنکه تناقض ظاهری موجود در آیه امانت در پرتو شناخت این قرائن و تاکید بر سیاق قابل رفع است.
۱۱۳۶.

نقد ترجمه سوره واقعه(مطالعه موردی ترجمه ابوالفضل بهرام پور)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۵ 55 - 77

کلید واژه ها: قرآن کریم ابوالفضل بهرام پور سوره واقعه اغراض بلاغی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۱۱۵
قرآن کریم به زبان های گوناگون ترجمه شده است و درجه توانایی مترجمین آن در درک قرآن، تفهیم آن به زبان مقصد یا هر دوی آن ها و همچنین آشنایی با دانش زبانشناسی و ترجمه شناسی متفاوت بوده است. ابوالفضل بهرام پور یکی از این مترجمینی است که در ترجمه خویش توانایی بالایی در تفهیم و ترجمه متن قرآن کریم داشته است. البته ایشان نقاط ضعفی نیز داشته اند که مقاله حاضر بعد از بیان ویژگی های کلی سوره واقعه، ترجمه ابوالفضل بهرام پور را در اغراض مختلف بلاغی بررسی می کند؛ ابتدا به ویژگی بلاغی مانند تشبیه، استعاره، کنایه، تأکید، التفات و... در آیات سوره واقعه و سپس به مقایسه کردن آن اغراض بلاغی با ترجمه بهرام پور می پردازد. برخی از قصور ترجمه ها به سبب ساختار دقیق و پیچیده زبان قرآنی است که باعث شده مترجمان یک ترجمه را بر دیگری ترجیح دهند امّا برخی لغزش ها نیز به سبب غفلت در ساختار واژه و یا اسلوب صرفی، نحوی و بلاغی آن است؛ برخی نیز به ترجمه تفسیری دست زدند و بدون جدا کردن از اصل کلام از حواشی تفسیری به تفضیل و شرح پرداخته اند.
۱۱۳۷.

خوانش نشانه شناختی مضمون جهاد در سوره محمّد(ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۷ 119 - 146

کلید واژه ها: سوره محمد (ص) تحلیل متن سطوح ساختاری نشانه دلالت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۵۷
نشانه شناسی رهیافتی در نقد ادبی است که برای کاوش درباره شیوه خلق معنا در متون ادبی، قابلیت در خور توجهی دارد. این شیوه متن محور با رویکردی نظام مند به مطالعه تمامی فاکتورهایی که در تولید و تفسیر معنا یا در فرایند دلالت دخیل اند، می پردازد و سعی دارد به نقاط کلیدی متن و لایه های معنایی آن دست یابد. قرآن به عنوان سرآمد متون ادبی، معارف و معانی بلند خود را در هر سوره در قالب شبکه گسترده و زنجیره واری از نظام های نشانه ای عرضه نموده است. جستار پیش رو با تکیه بر روش توصیفی- استنتاجی، مضمون جهاد را در سوره محمد(ص) مورد توجه قرار داده است. این خوانش، متن سوره را به مثابه نظامی از رمزگان و نشانه های کلامی، در چارچوبی منسجم و در لایه های ساختاری مختلف آوایی، واژگانی و نحوی- بلاغی بررسی می کند. نشانه ها در متن این سوره از خلال محورهای هم نشینی و جانشینی و با توجه به سیاق و فضای حاکم بر سوره از کارکرد اصلی خود دور شده و دلالت هایی جدید می گیرند.
۱۱۳۸.

سنت های الهی در پیشرفت اقتصادی الحادی از دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۷ 593 - 618

کلید واژه ها: پیشرفت اقتصادی سنن الهی پیشرفت الحادی استدراج امهال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۸۰
در قرآن دو نوع پیشرفت اقتصادی تبیین شده است. قرآن بهره مندی های فراوان مادی را با تعابیر مختلف(برکات آسمان و زمین، نهرها و باغ ها و...) متناسب با عصر نزولش تبیین می کند که برای دو جامعه موحد و ملحد ماهیتی متفاوت دارند و مبانی تحقق آن ها نیز با هم تضاد دارند؛ پیشرفت توحیدی برای جامعه موحد و مؤمن محقق می شود و خیر و برکت برای آن هاست؛ اما پیشرفت الحادی برای ملحدان و نافرمانان ایجاد می شود و عذابی در ظاهر نیکوست. در این پیشرفت خداوند تمام درهای نعمت های مادی را بر آن ها می گشاید و به پیشرفت اقتصادی مبتلا می کند و این بهره مندی ها روز به روز بیش تر و بیش تر می شود ولی ناگهان آن نعمات را از آن ها می گیرد و به عذاب سخت دنیوی و سپس اخروی دچار می کند. در این مقاله تحقیقی به این سؤال پاسخ می دهیم که رابطه پیشرفت اقتصادی الحادی و سنن الهی از دید قرآن چگونه است؟ و آن دسته از سنن الهی که موجب بروز پیشرفت اقتصادی برای ملحدان می شود بررسی می شود. این پژوهش از روش توصیفی- تحلیلی استفاده می کند.
۱۱۳۹.

The Legal Verdict on Meeting and Dialogue before Marriage

نویسنده:
منبع: Quran and Religious Enlightenment, Volume ۱, Issue ۲, October ۲۰۲۱ 113 - 138

کلید واژه ها: marriage meeting Permission Forbiddance

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۸۰
Meeting of marriage candidates each other before marriage to reach a final decision to marry or cancel it is so popular in the Islamic society of Iran that it is not even thought to be “denied” and even the most fanatical religious person cannot forbid it; While most jurisprudential schools have allowed seeing suddenly the girl’s face and hands to wrists for the proposal, and some have allowed the girl to see the boy’s face as well, provided that the proposal does not enjoy her if it happens involuntarily and by force, some have prescribed it only once for the proposal to see the girl, and some have prescribed to see her several times. Some jurists have prescribed seeing the female body more than the face and hands to wrists, and seeing the girl’s body behind a lace covering even with pleasure. However, most schools have forbidden meeting and talking, and some jurists have allowed it on the condition of not committing sin. The study of the opinions of all jurisprudential schools shows that these opinions are inferential and based on their own ijtihad. They are not an indisputable legal verdict. They are based on restricting marriage to the pleasure and enjoyment of couples, ignoring other aspects of marriage and limiting the relationship between men and women to a pleasurable relationship. Criticizing the jurisprudential opinions and their principles, it is concluded that the ruling to allow the marriage candidates to meet and talk to the extent of a definite.
۱۱۴۰.

روش های غلبه بر اضطراب(استرس) و ایجاد آرامش در قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰شماره ۴۶ 137 - 160

کلید واژه ها: اضطراب قر آن روایات آرامش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲۸ تعداد دانلود : ۳۰۰
بشریت در طول تاریخ همیشه دچار انواع اضطرابها،نآارمی ها،استرس ها، ترس ها وغم های وحشتناک بوده است برای فرار ونجات از همه ترس ها وغم ها وناآرامی ها به انواع اوراد و اذکار در مناسک ها،آئین ها، ،عرفانهای نوظهور وغیره ایمان آورده وکاملا به آن وفادارشده هست. در این میان قرآن کریم به عنوان کتاب زندگی و شفا دهنده بیماری ها روش هایی را برای پیشگیری و درمان اضطرب و ایجاد آرامش ارائه داه است این پژوهش در صدد است با روش توصیفی و تحلیلی به این سؤال اساسی پاسخ دهد که روش های غلبه بر اضطراب (استرس) و ایجاد آرامش از منظر قرآن و روایات کدامند؟ به نظر می رسد که باتوجه به مبنای انسان شناختی قرآنی و روایی که انسان را موجودی مرکب از جسم و روح میدانند روش-های غلبه یر اضطراب را می توان به دو قسم کلی؛ روش های بینشی و روش های رفتاری تقسیم کرد. روش های بینشی شامل ، باورها و اعتقادات و نگرش صحیح در باره زندگی دنیوی و فلسفه و اهداف سختی ها و رنج ها و روش های رفتاری شامل؛یادخدا و ذکر ،توکّل و تقوا و دعا می باشند و مهم ترین باورها و اعتقادات باور و ایمان به خدا و معاد می باشند که هریک ار آنها نقش اساسی در غلبه بر اضطراب و ایجاد آرامش دارند

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان