فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۴۴۱ تا ۵٬۴۶۰ مورد از کل ۱۳٬۱۵۸ مورد.
۵۴۴۱.

بینامتنی قرآنی در مقامات ناصیف یازجی

کلید واژه ها: قرآن بینامتنی ناصیف یازجی تلمیح

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۵۱
یکی از رویکردهای مورد توجه در پژوهش های مربوط به ادبیات در دهه های اخیر مطالعات بینامتنی است. بینامتنی یادآور این نکته است که متون به نوعی همواره در تعامل با یکدیگرند. یافتن این روابط ما را به خوانشی نو از متون رهنمون می سازد. از جمله این متون کتاب مجمع البحرین ناصیف یازجی نویسنده و شاعر معاصر است. این تحقیق به روش تحلیلی– توصیفی و با استقراء آیات کریمه قرآنی در مجمع البحرین انجام شده است. هدف از پژوهش، شناخت و معرفی چگونگی و اندازه تأثیر قرآن کریم بر لفظ و محتوای مقامات ناصیف است. ناصیف در مقامات خود رویکرد قابل توجّهی به قرآن دارد. این امر وقتی بیشتر مورد توجه قرار می گیرد که بدانیم او یک مسیحی است. استفاده از مَثَل های رایج و مرسوم، اشاره به حوادث، داستان ها و اسامی شخصیت های قرآنی نیز که از آن به تلمیح یاد می شوند، نوعی از بینامتنی مقامات ناصیف با قرآن است. با تحلیل و بررسی عملیات بینامتنی در مقامات(متن حاضر) و قرآن(متن غایب) در می یابیم که این تعامل هر چند بیشتر به صورت نفی متوازی و نفی جزیی است، اما نفی کلی نیز در آن کم نیست.
۵۴۴۲.

دین و سیاست در فرهنگ فاطمی

۵۴۴۳.

نقش دانش اصول فقه در تفسیر قرآن از دیدگاه علامه طباطبائی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: اصول فقه علامه طباطبایی تفسیر قرآن مبانی تفسیر قواعد تفسیر منابع تفسیر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران شیعی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات رابطه تفسیر و تأویل با علوم دیگر
تعداد بازدید : ۳۲۹۳ تعداد دانلود : ۱۸۴۴
از دیدگاه علامه طباطبایی دانش اصول فقه در تفسیر قرآن و رسیدن به معنا و مراد خدای متعال از واژگان و جمله های قرآن کریم تأثیر چشمگیر و بسزایی دارد. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی نگارش یافته و هدف آن، ارائه و تبیین موارد و میزان نقش آفرینی دانش اصول فقه در تفسیر قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی است. در این پژوهش موارد و میزان تأثیر دانش اصول فقه در تفسیر و نیز برخی از کاربردهای عینی و عملی دانش اصول فقه در تفسیر قرآن به ویژه در غیر آیات الاحکام را از دیدگاه ایشان به اختصار ذکر می کنیم. از دیدگاه علامه طباطبایی دانش اصول فقه در سه بخشِ مبانی تفسیر، قواعد تفسیر، و منابع تفسیر نقش آفرین است و از میان بخش های یادشده، بیشترین تأثیر مربوط به بخش قواعد تفسیر است.
۵۴۴۵.

بررسی تطبیقی جایگاه تربیت در قرآن و کنوانسیون حقوق کودک

کلید واژه ها: قرآن تربیت کنوانسیون حقوق کودک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰۶ تعداد دانلود : ۱۲۵۵
این نوشتار پس از مفهوم شناسی تربیت و تبیین جایگاه آن در حقوق کودک به معرفی قرآن و کنوانسیون حقوق کودک به عنوان دو نظام واره تربیتی پرداخته است. پس از بررسی تطبیقی که به دو لحاظ کیفی و کمی صورت پذیرفت، این امر نمایان شد که کنوانسیون حقوق کودک از کاستی ها و نارسایی های فراوانی در زمینه تربیتی برخودار است. در نهایت این نتیجه بدست آمد که تربیت کودک در قرآن از جایگاهی ممتاز و جامع تر نسبت به کنوانسیون برخوردار است.
۵۴۴۶.

قصه؛ الگوی روایت تاریخی از منظر قرآن کریم (بازخوانی سوره ی مبارکه یوسف به عنوان بهترین روش تاریخ گویی)

کلید واژه ها: تاریخ روایت تاریخی قرآن کریم سوره یوسف رویکرد قرآنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰ تعداد دانلود : ۶۲
تاریخ یکی از دانش های بشری ا ست و تاریخ نویسی یکی از ابزارهای مهم انتقال تجربیات و فهم زندگی بشر به شمار می رود که از دیرباز بسیاری از افراد و متون، به ثبت و ضبط آن همت گمارده اند. در این میان، کتب ادیان ابراهیمی به طور عام و قرآن کریم، به طور خاص از جمله متونی هستند که مفادی تاریخی را به همراه دارند. از سویی دیگر متون دینی نظیر قرآن، در پی انسان سازی و بیان آمده اند و بیهو دگی و زیاده گویی در آن ها راه ندارد. قرآن کتاب زندگانی و الگوی مسلمانان است و همه علوم در آن نهفته است و برداشتن پرده های ابهام از هر چیزی در لوای آن میسر است. این مقاله با بازخوانی دقیق تر سوره مبارکه یوسف )ع(، به عنوان سوره ای تاریخی از قرآن، در تلاش است تا به ویژگی های الگوی روایت تاریخی از منظر قرآن کریم دست یابد. مقاله ی پیش رو، ابتدا با تبیین نسبت میان روایت داستانی قرآن و روایت تاریخی مرسوم، نگاه مخاطب را به قابلیت الگویابی روایت تاریخی از میان الگوی روایت داستانی قرآن معطوف میدارد. سپس با تحلیل روایت داستانی سوره ی یوسف)ع( به مثاب هی الگویی برای روایت تاریخی، و دسته بندی نتایج به دست آمده، به توصیه هایی مناسب به رهگیری برای رسیدن به روایت مطلوب تاریخی دست می یابد. روشن گری، دارای پیام انسان ساز بودن، توجه به بندگی خدا به عنوان نخ تسبیح روایت تاریخی، توجه به غیب و قدرت الهی، درنظرگرفتن نقش شیطان در تاریخ، پرداختن به شخصیت های تاریخی و ارائه ی الگوها، گذشتن از حواشی روایی، ارجاع مدام به سنن الهی، و روایت منزل به منزل با جانب داری حق با محوریت نقاط عطف روایت بر اساس سیر توحیدی تاریخ از جمله ویژگی های روایات تاریخی قرآن کریم هستند که در این مقاله مورد توجه قرار دارند.
۵۴۴۷.

متشابه و محکم و راسخان در علم از دیدگاه امام علی (ع)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: حضرت علی علیه السلام محکم متشابه مفسران نزاع نقد مصداق راسخان در علم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶
بحث مهم و متشابه از مهمترین مباحث علوم قرآنی است که در طول تاریخ بسیار مورد نزاع و اختلاف دانشمندان اسلامی و مفسران بنام قرار گرفته است؛ تا آن حد که نزدیک به بیست نظر درباره مفهموم و مصداق محکم و متشابه قرآنی و جایگاه راسخان در علم نسبت به فهم محکم و متشابه ارائه شده است که برخی از این نظرات قابل نقد و برخی دیگر نزدیک به هم یا مثل هم هستند. در این مقاله ضمن اشاره کوتاهی به پیشینه این بحث و آوردن نظرات دانشمندان اسلامی، به بررسی دیدگاه امام علی، علیه السّلام، درباره محکم و متشابه پرداخته شده است.  
۵۴۵۳.

اعجاز قرآن در پیراستگی از اختلاف(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: تحدی اعجاز قرآن پیراستگی قرآن از اختلاف شبهات اعجاز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱۶ تعداد دانلود : ۱۹۳۴
یکی از وجوه اعجاز قرآن که آیة 82 نساء نیز بدان تصریح دارد، هماهنگی و نبودن اختلاف درآن است. در این مقاله از رهگذر «تحلیل فوق توان بشر بودن قرآن از حیث نداشتن اختلاف»، «تبیین تحدی به این ویژگی» و «پاسخ گویی به شبهات»، این وجه اعجاز قرآن به اثبات میرسد. تکیه گاه استدلال بر وجود ملازمه میان از سوی بشر بودن قرآن و راهیافتن اختلاف فراوان در آن، با تحلیل ویژگیهایی از انسان و قرآن است. محدودیت، اثر پذیری، کمال پذیری و خطاپذیری انسان از یک سو و فراوانی و تنوع معارف قرآن در عین اتقان، فصاحت و بلاغت آن، نزول آیات بدون آمادگی پیشین و در شرایط گوناگون فردی و اجتماعی و در گسترة زمانی طولانی از سوی دیگر، امکان صدور قرآنِ بدون اختلاف را از سوی بشر منتفی میسازد و برخی شبهات در این زمینه پاسخ صحیح مییابد.
۵۴۵۴.

بررسی تفسیر اهل سنت از آیات 17 تا 21 سوره لیل ·(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: شیعه اهل سنت ابوبکر اتقی ابوالدحداح

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۱۱ تعداد دانلود : ۱۰۹۱
آیات17 تا 21 از سورة لیل، به ویژه آیة «سیجنبها الاتقی»، در نظر مفسران و متکلمان اهل سنت جایگاه ویژه ای دارد و یکی از مستندات مهم آنان در اثبات افضلیت و خلافت ابوبکر است؛ به گونه ای که گفته اند: «سورة واللیل سورة أبیبکر». اهل سنت برای اثبات مدعای خود به دو محور «روایات و اجماع» و «تحلیل درونی از آیات» استناد کرده اند که از دیدگاه متکلمین و مفسرین شیعه، روایات مورد استناد آنها از لحاظ سندی ضعیف و از لحاظ متن با تعارض و تناقض و اشکالات دیگر همراه است و اجماعی نیز مبنی بر نزول این آیات دربارة ابوبکر وجود ندارد. از دیدگاه شیعه، مصداق «الاتقی» ابوالدحداح است و آیات از لحاظ مدلول، عام اند.
۵۴۵۵.

ملاصدرا و ادراک کلیات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عقل ادراک ذهن کلی خیال مثل حس عقل فعال تجریـد رب النوع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷۹ تعداد دانلود : ۱۰۰۶
این مقاله ثابت میکند ملاصدرا با نفی تطابق ذهن و عین و نفی نظریه تجرید صور حسی و خیالی جهت حصول به صور معقول کلی، تبیین جدیدی را پیرامون کلّیّت مفاهیم عقلی ارائه نموده و بر همین اساس فرایند جدیدی را نیز برای نحوه ادراک کلیات ارائه میکند. از نظر ملاصدرا کلیت یک مفهوم عقلی یعنی آنکه اولاً، قابل صدق بر کثیرین باشد و ثانیاً آنکه مشترک میان اذهان متعدد انسانی باشد و مباحث ناظر بر مثل و اتحاد ذهن با آنها تنها ابزاری هستند که میتوانند این امکان را فراهم نمایند. پس دو عامل مهم و اساسی در ادراک کلیات از نظر ملاصدرا مثل و عقل فعّال هستند و ذهن در این میان صرفاً نقشی انفعالی دارد. از این رهگذر در این مقاله جایگاه معرفتشناختی ایندو در دیدگاه ملاصدرا تبیین میشود و فرایند ادراک کلیات از نگاه وی نیز مشخص میگردد.
۵۴۵۶.

انسجام اجتماعی از منظر قرآن کریم

نویسنده:

کلید واژه ها: انسجام انسجام اجتماعی همانندی تمایز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۹۳
نوشتار پیش روی، با در نظر گرفتن این فرضیه که زیست مطلوب اجتماعی انسان، مستلزم بایسته هایی نظیر انسجام اجتماعی است؛ کوشش نموده تا انسجام اجتماعی را از دیدگاه قرآن کریم بررسی نماید. بدین منظور در ابتدا، با معرفی الگوهای انسجام، نظیر تمایز و همانندی، به تبیین دیدگاه قرآن کریم در این زمینه پرداخته و مؤلفه های تقسیم کار و نظام اعتقادی، ارزشی و هنجاری مشترک را بررسی نموده است؛ سپس در ادامه از «تقویت وابستگی عاطفی»، «جامعه پذیری» و «انجام مناسک دینی» به عنوان عوامل تقویت کننده انسجام و نیز از عوامل دیگری نظیر «اختلال هنجاری، نمادی و توزیعی» به عنوان عوامل اختلال انسجام اجتماعی یاد نموده است.
۵۴۵۹.

ارتباط انسان ها در عالم آخرت از منظر قرآن(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلید واژه ها: قرآن انسان معاد جسمانی برزخ قیامت بهشت دوزخ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶
بنا بر نظریه غالب (نظریه ملاصدرا) در تبیین معاد جسمانی، انواع نعمت ها و عذاب های اخروی و هر آنچه در عالم آخرت برای انسان اتفاق می افتد، در قلمرو مثال متصل محقق می شود و امور خارج از نفس بوده و مخلوق قوه خیال اوست. نخستین پیامد چنین نظریه ای شخصی بودن معاد است و حال آنکه آیات بسیاری از قرآن کریم ناظر بر وجود ارتباطات جمعی گوناگون (رابطه شهادت، شفاعت، تصرف، پرس و جو، مجالست و محبت، اشراف، مناداه، مخاصمه، مجادله و استهزاء) در بین انسان ها با یکدیگر (بهشتیان با یکدیگر و دوزخیان و کفار با یکدیگر) می باشد که این امر با شخصی بودن معاد در قلمرو مثال متصل سر سازگاری ندارد. لذا با توجه به آیات بیان شده حداکثر می توان نظریه ملاصدرا در تبیین معاد جسمانی را در قلمرو مقال منفصل پذیرفت.
۵۴۶۰.

بررسی نظریه آیات مستثنیات سور مکی و مدنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: جمع قرآن آیات مکی آیات مدنی آیات مستثنیات تداخل آیات مکی و مدنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸۲ تعداد دانلود : ۱۲۸۳
مقصود از آیات مستثنیات، وجود آیه مدنی در سوره مکی و آیه مکی در سوره مدنی است. در قرون اول و دوم هجری از این موضوع اثری در منابع دیده نمی شود. اما در قرن سوم، نمونه های اندکی وجود دارد، و به تدریج در قرن چهارم و پنجم افزایش یافته و در قرن ششم و هفتم به اوج خود می رسد. از این رو در منابع تفسیری و علوم قرآنی از وجود 197 آیه مدنی در سوره های مکی، و 26 آیه مکی در سور مدنی نام برده شده است. اندیشمندان علوم قرآنی در تعریف مکی و مدنی بودن سوره ها، تعاریف خویش را بر اساس مبانی مختلفی مانند: خطاب، مکان و زمان مبتنی ساخته اند که به نظر نگارنده، زمان بهترین مبنا در تعریف آیات مکی و مدنی است. در این مقاله ضمن ارائه دلائل استثناء و تداخل آیات مدنی در سور مکی و آیات مکی در سور مدنی و نقد و بررسی آنها دلایل بطلان این استثناها ارائه شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان