فلسفه اسلامی

دین اسلام بر توحید حق تعالی تاکید می کند و از آن جا که متفکران مسلمان غالباً انسان را خلیفه خدا می دانند که مجلای صفات الهی و دارای صورت الهی است و از طرفی حقیقت انسان را « نفس ناطقه» می دانند، بنابر این نفس انسـانی –گرچه قوای متعدد دارد- همانند حق تعالی دارای وحدت است. البته از این توحید نفس تفاسیرمتعددی که مبتنی بر مبنای فکری خاص هر متفکری است ارائه شده است. ابن عربی معتقد است چنان که حق تعالی واحدی است که در کثرات تجلی یافته است و کثرت ها نمایشگر وحدت اویند،نفس انسانی نیز واحدی است که در قوای مختلف که بمنزله اسباب و آلات او هستند تجلی کرده است. ملاصدرا رابطه نفس با قوا و افعالش را مانند مساله توحید افعالی می داند. از نظر وی نفس انسانی، تمام قوای حسی، وهمی، خیالی و عقلی است و هر که عارف به حقیقت وجود و اطوار آن باشد، این مطلب دقیق را خواهد فهمید.

۱۴۲۳.

ذات غیر متغیر و صفات متغیر در حکمت سینوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمد بهشتی

منبع: پژوهش های فلسفی-کلامی ۱۳۸۶ شماره ۳۱و۳۲

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۱۰ تعداد دانلود : ۵۸۴

۱۴۲۴.

چالش فلسفی غزالی و ابن رشد و نقش آن در شکوفایی حکمت و کلام اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: علی زمانی قمشه ای

منبع: کلام اسلامی ۱۳۷۸ شماره ۲۹

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلسفه تطبیقی

تعداد بازدید : ۱۸۰۹

۱۴۲۵.

شجره الهیه میرزا رفیعا نائینی (قسمت دوم)

نویسنده: عبدالله نورانی

منبع: جاویدان خرد ۱۳۵۶ شماره ۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۰۸ تعداد دانلود : ۸۹۹

۱۴۲۶.

اوحدالدین رازی؛ حکیم ناشناخته عصر ایلخانی

نویسنده: نصرالله پورجوادی

منبع: اشراق بهار و تابستان ۱۳۸۴ شماره ۲ و ۳

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی

تعداد بازدید : ۱۸۰۸ تعداد دانلود : ۷۸۶

۱۴۲۷.

سلامت معنوی از دیدگاه «رنه دکارت» و «علامه طباطبائی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید رحمت الله موسوی مقدم امیرعباس علیزمانی

منبع: حکمت و فلسفه سال هفتم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۲۸)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۰۷ تعداد دانلود : ۱۰۷۵

۱۴۲۸.

وجود در فلسفه ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد ذبیحی

منبع: دانشکده ادیبات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان ۱۳۸۳ شماره ۳۹

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۰۶ تعداد دانلود : ۹۶۱

۱۴۲۹.

بررسی تطبیقی اندیشه اخلاقی ارسطو و خواجه نصیرالدین طوسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین کلباسی مجتبی الهیان الهام محرابی

منبع: فلسفه دین سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۲۸)

کلید واژه ها: سعادت عدالت اخلاق ارسطو سیاست بررسی تطبیقی خواجه نصیر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۰۸ تعداد دانلود : ۱۳۶۴

این مقاله بر مبنای بررسی تطبیقی نظرات اخلاقی ارسطو و خواجه نصیرالدین طوسی و بررسی شباهت دیدگاه های اخلاقی آنان نگاشته شده است. چنانکه نشان داده خواهد شد، فضایل اخلاقی نقش مهمی را در رسیدن به سعادت ایفا می کنند. سعادت برترین خیری است که هر کس فقط به خاطر خود سعادت، به دنبال آن است. خواجه نصیر همچون ارسطو می اندیشید که اخلاقیات، مبانی و پایه های عینی و واقعی دارند؛ اما برخلاف ارسطو، باور داشت که عقل انسان به تنهایی قادر نیست که به همه این مبانی برسد و علاوه بر عقل باید در به دست آوردن معرفت کامل در مورد ویژگی های اخلاقی، از شریعت یاری جست. همچنین شریعت با معرفی جهان آخرت چشمان ما را به روی یک زندگی پایان ناپذیر باز می کند که جزییات آن جهان توسط عقل شناخته نشده است. به هر روی، شریعت در نظر خواجه نصیر برای زندگی در متن چنین جهانی، لازم و ضروری خواهد بود. «عدالت» به عنوان منشأ فضایل و سعادت بشری، نقطه مشترک اندیشه اخلاقی ارسطو و خواجه نصیر است که هم در اخلاق ناصریو هم در اخلاق نیکوماخوسبر آن تأکید می کنند. عدالت در رویکرد آنان منشأ همه فضیلت ها (و نه جزیی از آن) است و تا عدالت نباشد، سعادت میسر نخواهد شد.

۱۴۳۰.

نقد ابن هیثم بر بطلمیوس

نویسنده: س. پینس مترجم: بهناز هاشمی پور

منبع: فرهنگ ۱۳۷۶ شماره ۲۰ و ۲۱

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی طبیعیات

تعداد بازدید : ۱۸۰۶ تعداد دانلود : ۹۶۵

در این مقاله یکى از رساله‏هاى منتشر نشده 1 ابن هیثم، مؤلف کتاب مشهور المناظر 2 ، مورد بررسى قرار مى‏گیرد.این رساله که شکوک على بطلیموس نامیده مى‏شود، نمایانگر وضعیت حساس علوم اسلامى در سده‏هاى چهارم و پنجم هجرى قمرى/دهم و یازدهم میلادى است و[رد و پیشینه این اثر را]در متون قدیمتر نیز مى‏توان جست.

۱۴۳۱.

وجود در نگاه دو اندیشمند: پارمنیدس و ملاصدرا

نویسنده: میترا (زهرا) پورسینا

منبع: آینه معرفت ۱۳۸۳ شماره ۴

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۰۵ تعداد دانلود : ۸۸۰

۱۴۳۲.

وجود رابط از دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا اکبریان حسین علی محمدی

منبع: آینه معرفت ۱۳۸۷ شماره ۱۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلسفه تطبیقی

تعداد بازدید : ۱۸۰۴ تعداد دانلود : ۸۷۶

۱۴۳۳.

ابن سینا و تمثیل عرفانی / اثر هانری کرین

مترجم: انشاءالله رحمتی

منبع: کتاب ماه فلسفه سال اول آبان ۱۳۸۶ شماره ۲

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی فلسفه مشاء

تعداد بازدید : ۱۸۰۴ تعداد دانلود : ۱۰۰۷

۱۴۳۴.

‏بحث تطبیقی درباره «اصالت نور» در سهروردی و «اصالت وجود» در ملاصدرا ‏

نویسنده: رضا اکبریان

منبع: خردنامه صدرا ۱۳۸۰ شماره ۲۵

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۰۴ تعداد دانلود : ۱۰۸۷

۱۴۳۵.

بررسی تقریرهای گوناگون از برهان ابن سینا بر توحید ذاتی واجب تعالی در اشارات و تنبیهات(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: حسینعلی شیدان شید

منبع: آیین حکمت سال ششم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲۲

کلید واژه ها: ابن سینا قطب الدین رازی مرتضی مطهری خواجه طوسی توحید ذاتی فخرالدین رازی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۰۳ تعداد دانلود : ۶۶۷

ابن سینا برهانی ابتکاری بر اثبات توحید ذاتی واجب الوجود دارد که آن را در اشارات و تنبیهات بسط داده است، هرچند بیانی اجمالی از آن را در الهیّات شفا نیز آورده است. شارحان در تقریر این برهان راه های گوناگونی پیموده و هریک تفسیر و تقریر خاصی از آن ارائه کرده اند. اختلاف این تقریرها عمدتاً در تعیین اقسام و فرض هایی است که در این برهان مورد نظر ابن سینا بوده است. در این مقاله، پس از اشاره به جایگاه برهان ابن سینا در میان براهین توحید، تقریرهای فخرالدّین رازی، خواجه نصیرالدّین طوسی، قطب الدّین رازی و استاد مطهّری از این برهان بیان و ارزیابی شده ، و، در پایان، این نتیجه حاصل آمده است: تقریر خواجه طوسی – به دلیل خالی بودن از اشکالات تقریرهای دیگر از قبیل تصرّف در کلام ابن سینا و یا افزودن قسمی بر اقسام مورد نظر ابن سینا، و نیز به سبب وارد نبودن اشکال هایی که به اصول برهان کرده اند - از دیگر تقریرها به کلام ابن سینا نزدیک تر است.

۱۴۳۶.

سید محمد کاظم عصار : فیلسوف و عارف عصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید حسن امین

منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۷۷ شماره ۶۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی

تعداد بازدید : ۱۸۰۱ تعداد دانلود : ۱۳۰۳

علامه جاودان یاد، سید کاظم عصار ( 1302-1393 ق / 1263 -1353 ش ) استاد برجسته دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران در سالهای آغازین تأسیس آن ، از اعاظم حکیمان و عارفان معاصر ایران بود. در شرح حال او ، مقالاتی در مجلات مختلف به چاپ رسیده است. اما نگارنده ، که سالهای پایانی حیات آن بزرگوار را درک کرده ، برای نیکداشت یاد و تقدیر از مرتبت علمی و خدمات ایشان در این دانشکده ، نگارش نسبتاً جامع سرگذشتنامه این استاد را مناسب دانسته و بر عهده گرف5ته است . این مقاله مشتمل بر پاره ای از اطلاعات است که در مقالات دیگر نیامده است .

۱۴۳۷.

مبانی نظریه حرکت جوهری ملاصدرا در فلسفه افلاطون ‏

نویسنده: منیره پلنگی

منبع: خردنامه صدرا ۱۳۷۹ شماره ۲۰

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۰۱ تعداد دانلود : ۹۲۷

۱۴۳۸.

آیا میان فلسفه اسلامی و پدیدار شناسی غربی می تواند دیالوگی بر قرار شود؟ ‏

نویسنده: رضا داوری اردکانی

منبع: خردنامه صدرا ۱۳۸۰ شماره ۲۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۰۰ تعداد دانلود : ۹۳۱

۱۴۳۹.

تحلیل و بررسی رویکرد توماس آکوئینی به برهان صدیقین این سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اصغر پوربهرامی رضا اکبریان محمد سعیدی مهر علی افضلی

منبع: قبسات سال هفدهم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۶۵

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۰۲ تعداد دانلود : ۱۰۲۶

۱۴۴۰.

انسان در عالم اظله و ارواح :آیات و احادیث

نویسنده: محمد بیابانی اسکویی

منبع: سفینه ۱۳۸۶ شماره ۱۵

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۰۰ تعداد دانلود : ۱۲۴۷

درخت حوزه‌های تخصصی