درخت حوزه‌های تخصصی

انسان شناسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
انسان شناسی باستان شناختی انسان شناسی زبان شناختی انسان شناسی زیستی انسان شناسی فرهنگی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲۱ تا ۱۴۰ مورد از کل ۳٬۳۰۵ مورد.
۱۲۲.

نگرش نسبت به ازدواج با خویشاوند در افراد دارای صفحه اینستاگرام در استان ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۲۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۷۰ و ۷۱ 7 - 27

کلید واژه ها: نگرش ازدواج خویشاوندی اینستاگرام ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵ تعداد دانلود : ۱۳۶
در استان ایلام حدود 45 درصد از ازدواج ها بین افراد خویشاوند انجام می شود. شمار زیادی از بیماری ها که پایه ژنتیکی دارند در فرزندان حاصل از ازدواج های خویشاوندی بیشتر از فرزندان حاصل از ازدواج با افراد غریبه مشاهده شده است. بدیهی است که نگرش مثبت نسبت به این گونه ازدواج ها تأثیر قابل توجهی بر فراوانی آن در جامعه دارد. برای پژوهش پیمایشی حاضر، فرمی جهت جمع آوری اطلاعات، طراحی و در شبکه اجتماعی اینستاگرام منتشر گردید و از مشاهده کنندگان درخواست شد تا به دقت به سؤالات آن پاسخ دهند. سؤال محوری پژوهش چنین بود: «آیا شما از ازدواج با خویشاوند در جامعه ایرانی حمایت می کنید؟»؛ پاسخ «بلی» و «خیر» به ترتیب نشان دهنده «نگرش مثبت» و «نگرش منفی» نسبت به ازدواج با خویشاوند است. در مجموع 476 نفر وارد مطالعه شدند. به منظور مطالعه همزمان ارتباط جنسیت، محل زندگی، وضعیت تأهل، وضعیت اقتصادی خانواده و میزان تحصیلات با نگرش نسبت به ازدواج خویشاوندی، از «رگرسیون لجستیک چند متغیره» استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که مردان نسبت به زنان (58/2 برابر)، افراد متأهل نسبت به افراد مجرد (60/2 برابر)، کسانی که حاصل ازدواج با خویشاوندان درجه سه هستند (نظیر ازدواج فرزندان عمو، عمه، خاله و دایی با یکدیگر) نسبت به آنانی که حاصل ازدواج با غیرخویشاوند هستند (81/1 برابر) و آنانی که وضعیت اقتصادی بالاتر از متوسط دارند نسبت به آنانی که در حد متوسط یا کمتر از آن هستند (54/1 برابر)، نگرش مثبت تری نسبت به ازدواج با خویشاوند دارند
۱۲۳.

نقش شبکه های اجتماعی مجازی در میزان ارزش های خانوادگی دانش آموزان مقطع متوسطه شهر ایلام در سال تحصیلی1398-1397(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۲۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۷۰ و ۷۱ 28 - 56

کلید واژه ها: شبکه های اجتماعی مجازی ارزش های خانوادگی دانش آموزان ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰ تعداد دانلود : ۵۶۱
مقاله حاضر با هدف بررسی نقش شبکه های اجتماعی مجازی در میزان ارزش های خانوادگی دانش آموزان مقطع متوسطه شهر ایلام انجام شده و جامعه آماری کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه اول و دوم شهر ایلام بوده است. حجم نمونه مورد بررسی بر اساس روش نمونه گیری کوکران به تعداد 377 نفر تعیین شده و روش تحقیق، پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بوده است.نتایج کلی تحقیق نشان داد که بین متغیرهای مستقل تحقیق (مدت زمان فعالیت، صمیمیت، فضای تعاملی شبکه های اجتماعی، عضویت کاربران در شبکه های اجتماعی مجازی، محتوای شبکه های اجتماعی، موقعیت اجتماعی - اقتصادی، گمنامی در شبکه های اجتماعی مجازی و سن) و ارزش های خانوادگی دانش آموزان، رابطه معنادار وجود دارد. نتایج ضرایب رگرسیونی استانداردشده حاکی از آن است که متغیرهای صمیمیت در شبکه های اجتماعی (32/0)، گمنامی (18/0-)، مدت زمان فعالیت در شبکه های اجتماعی (17/0-)، فضای تعاملی شبکه های اجتماعی (15/0-)، سن (1/0-) و موقعیت اجتماعی- اقتصادی (09/0-) به ترتیب، بیشترین تأثیر را در تغییرات ارزش های خانوادگی دارند. این متغیرها حدود 2/38 درصد از تغییرات ارزش های خانوادگی را تبیین می کنند.
۱۲۴.

برآورد تابع تولید آموزش در استان ایلام: رویکرد رگرسیون چندکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۲۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۷۰ و ۷۱ 57 - 76

کلید واژه ها: ایلام تابع تولید آموزش رگرسیون چندک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۱۵۰
اقتصاددانان و دیگر دانشمندان علوم انسانی شواهد گسترده ای ارائه داده اند که آموزش افراد را مولدتر می کند و درنتیجه درآمد آنها را افزایش می دهد. آموزش و پرورش همچنین مزایای غیرمالی، از جمله بهبود سلامت و ادغام اجتماعی را فراهم می آورد. سرانه بودجه آموزشی عمومی، درآمد سرانه، مخارج صرف شده برای آموزش و تعداد معلم از اصلی ترین نهاده های توضیح دهنده تابع تولید آموزش هستند؛ بنابراین شناسایی عوامل مؤثر بر تابع آموزش از لحاظ کارکردهای اقتصادی و اجتماعی برای سیاست گذاران مهم و ضروری است. این مطالعه با هدف برآورد تابع تولید آموزش (ابتدایی و متوسطه) در استان ایلام طی دوره زمانی 1398-1382 انجام شد. روش شناسی این مقاله مبتنی بر تخمین تابع تولید با استفاده از روش اقتصادسنجی و تکنیک رگرسیون چندگی بود. نتایج این مطالعه نشان داد که در بین 7 متغیر مورد استفاده در تابع تولید آموزش برآورده شده برای استان ایلام، 5 متغیرِ مخارج آموزشی خانوار، نسبت معلم به دانش آموز، تعداد مدارس، درآمد سرانه و شاخص قیمت استانی از تعیین کننده های اصلی نرخ پوشش تحصیلی هستند. دو متغیر مخارج عمرانی استانی و نسبت دانش آموز به جمعیت نیز از تعیین کننده های نرخ پوشش تحصیلی در استان ایلام نیستند.
۱۲۵.

طنز در رباعیات جلیل صفربیگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۲۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۷۰ و ۷۱ 117 - 147

کلید واژه ها: ایلام صفربیگی رباعی طنز طنز اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۱۴۱
جلیل صفربیگی شاعر فعال و توانای ایلامی است. او بیشتر با رباعی سرایی به عنوان شاعری نوگرا و خلاق برای اهل ادب امروز شناخته شده و به خوبی توانسته است در این قالب با مخاطبان خویش ارتباط برقرار کند. یکی از جنبه های مهم و از شاخصه های شعر صفربیگی، به کارگیری طنز است. هرگونه بررسی و کند و کاو در طنز او، داده هایی ضروری و ارزشمند را در اختیار خواننده قرار خواهد داد.در این مقاله با هدف بررسی طنز در رباعیات صفربیگی، شواهد طنز در تمام رباعیات ایشان (10 مجموعه)، استخراج و از لحاظ مضمونی و ادبی، طبقه بندی و تحلیل شد. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و شیوه انجام پژوهش، توصیفی- تحلیلی بود. سؤال کلی پژوهش نیز این بود که بازنمود طنز در رباعیات صفربیگی چگونه است؟یافته ها حاکی از آن است که در رباعیات صفربیگی 34 مورد طنز اجتماعی، 32 مورد طنز شخصی، 19 مورد طنز مذهبی و 20 مورد طنز فلسفی وجود دارد و این  به طور صریح بیانگر توجه خاص شاعر به طنز اجتماعی (فقر، خودکشی، بی عاطفگی و ...) است. او به خوبی توانسته طنز را به مثابه شگردی هنری برای بیان مقاصد هنری و اجتماعی خود به کار گیرد و از هر فرصتی برای آفرینش طنز و گوشه و کنایه های مطایبه آمیز و گاه نیش دار استفاده کند.
۱۲۶.

مهاجرت ساکنان پشتکوه به عراق در دوره قاجار و پهلوی و تحلیل اقدامات صورتگرفته برای بازگشت آنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۲۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۷۰ و ۷۱ 172 - 204

کلید واژه ها: مهاجرین پشتکوهی (ایلامی) ایران عراق پهلوی قاجار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۱ تعداد دانلود : ۱۷۸
هدف: جمعیت زیادی از اهالی پشتکوه ایلام در دوره قاچار و پهلوی به کشور عراق مهاجرت کردند که از آنها به «کرد فیلی[1]» یاد می شودآنها در ادوار مختلف از طریق فرستادن طومار به اولیای امور ایران و تعیین وکیل و مراجعه متعدد به کنسولگری ها و سفارت ایران در عراق در صدد بازگشت به وطن خود بودند. برخی از حاکمان پشتکوه و مسئولان ایرانی نیز در صدد بازگرداندن این دسته از مهاجرین به خاک ایران برآمدند؛ از این رو، مسئله نوشتار حاضر این است که بزرگان مهاجران ایلامی و مسئولان ایرانی چه اقداماتی برای بازگرداندن آنها انجام دادند و این اقدامات تا چه حد مؤثر بوده است؟   روش و رویکرد پژوهش: داده ها با بهره گیری از اسناد آرشیوی و منابع کتابخانه ای گردآوری و تحلیل شده است.یافته ها و نتیجه گیری: با وجود اینکه آن بخش از مهاجرین پشتکوهی که بر تابعیت ایرانی خود باقی مانده بودند، به انحاء مختلف از اولیای امور ایران می خواستند که موانع مهاجرت آنها را در منطقه پشتکوه برطرف نمایند تا بتوانند بدون ترس و واهمه به وطن خود بازگردند، آنچه در عمل اتفاق افتاد حاکمان ایلامی و مسئولان دولت مرکزی ایران به اقدامات محدودی برای بازگرداندن این دسته از مهاجرین مبادرت ورزیدند؛ از این رو، آنها و بازماندگانشان همچنان در عراق ماندند تا اینکه حزب بعث بسیاری از آنها را با وضعیت بسیار رقت باری طی چندین مرحله به ایران اخراج نمود. [1]. کردهای فیلی عراق به دو دسته تقسیم می شوند: بخشی از آنها از ساکنان اصلی استان های دیاله، واسط و میسان هستند که بعد از تحدید حدود ایران و عثمانی در آن سوی مرزهای ایران قرار گرفتند و بخشی دیگر از تبار ایلات و طوایف استان ایلام می باشند که در دوره قاجار و پهلوی به علل مختلفی به عراق مهاجرت کردند و اکثریت آنها به تابعیت کشور عراق در آمدند.
۱۲۷.

موره کن: شواهدی از گروه بندی های درون منطقه ای دوره مفرغ میانه زاگرس مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۲۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۷۲ و ۷۳ 73 - 95

کلید واژه ها: زاگرس مرکزی درّه هُلیلان موره کن دوره مفرغ میانه گروه بندی های درون منطقه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۲۵
یکی از مسائل مهم مطرح در باستان شناسی، تشخیص و تبیین مرزبندی های فرهنگی بر اساس توزیع مواد فرهنگی است. در این پژوهش با بهره گیری از نتایج مطالعات میدانی محوطه موره کن در درّه هُلیلان، مطالعات کتابخانه ای و شیوه توصیفی-تحلیلی به تبیین مرزبندی های فرهنگی درون منطقه ای حوزه زاگرس مرکزی در دوره مفرغ میانه پرداخته شد. نتایج تحقیق حاکی از این است که محوطه موره کن استقرارگاه کوچ نشینی شاخصی است که در حوزه چراگاه های زمستانی شکل گرفته است و حاوی نهشت های فرهنگی مهمی از دوره مفرغ می باشد. در دوره مفرغ میانه تفاوت های مهمی در سبک سفال رایج در زیستگاه های درّه هُلیلان نسبت به سبک سفال در محوطه های کوچ نشینی دامنه های جنوبی درّه هُلیلان دیده می شود. زیستگاه های درّه هُلیلان با گروه درّه های بخش شمالی حوزه توزیع سنّت سفال منقوش یکرنگ گودین III کشش و همگرایی داشته و به نظر می رسد حاشیه جنوبی درّه هُلیلان، چراگاه زمستانی گله داران متحرک مناطق پیشکوه بوده است. درّه های حوزه زاگرس مرکزی در دوره مفرغ میانه را می توان به دو گروه منطقه بندی کرد: گروه اول، درّه های در امتداد محور شرقی - غربی و در راستای مسیر ارتباطی جاده خراسان بزرگ را در بر می گیرد. به نظر می رسد جاده خراسان بزرگ و تماس هایی که به واسطه آن شکل گرفته، نقش اصلی را در پیوندهای درون منطقه ای این حوزه داشته است. گروه دوم، درّه های در امتداد محور شمالی - جنوبی نواحی پیشکوه شرقی و پیشکوه غربی به علاوه درّه نهاوند در شرق کوه گرین را شامل می شود. احتمالً زندگی کوچ نشینی نقش مهمی در برقراری پیوندهای درون منطقه ای در این قسمت از زاگرس مرکزی داشته است.
۱۲۸.

بررسی تأثیر آوازه برند بر نگرش مشتریان به برند با نقش میانجی اعتماد عاطفی و شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۲۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۷۲ و ۷۳ 166 - 186

کلید واژه ها: آوازه برند نگرش برند مشتریان اعتماد عاطفی اعتماد شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۱۴۶
پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان اثر آوازه برند بر اعتماد عاطفی و شناختی و تأثیر این اعتماد بر نگرش مشتریان به برند رستوران ها انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش اجرا، توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری آن را کلیه مشتریانی تشکیل دادند که در شش ماهه دوم سال 1398 به رستوران های شهر ایلام رفته اند. با استفاده از روش نمونه گیری کوکران، 384 نفر به عنوان نمونه تعیین شد که در نهایت با توجه به پرسشنامه های قابل قبول، تعداد 373 نفر حجم نمونه را تشکیل دادند. روش نمونه گیری به کار رفته در این پژوهش از نوع نمونه گیری ساده در دسترس بود. روایی پرسشنامه نیز با نظر خبرگان و بارهای عاملی تأییدی سنجیده شد. ضریب آلفای کرونباخ به دست آمده نیز حکایت از پایایی مناسب پرسشنامه داشت. تجزیه و تحلیل داده ها با تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری و با نرم افزار spss21 و smart PLS3 انجام شد. نتایج به دست آمده روشن ساخت آوازه برند بر سه متغیر نگرش مشتریان به برند، اعتماد شناختی و اعتماد عاطفی، اثر معناداری دارد؛ همچنین متغیر اعتماد شناختی بر نگرش مشتریان به برند، اثر معناداری دارد؛ اما تأثیر اعتماد عاطفی بر نگرش مشتریان به برند معنادار نبود. اعتماد شناختی در رابطه بین آوازه برند و نگرش مشتریان به برند میانجی گری می کند؛ ولی اعتماد عاطفی در رابطه بین آوازه برند و نگرش مشتریان به برند میانجی گری نمی کند.
۱۲۹.

انسان شناسی اعیان سازی در محله فیض آبادِ کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های انسان شناسی ایران دوره ۱۱ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۱ 229 - 250

کلید واژه ها: اعیانی سازی پیاده راه جابجایی جمعیت کرمانشاه محله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴ تعداد دانلود : ۱۲۰
این مقاله به بررسی فرآیند اعیان سازیِ محله تاریخی فیض آباد در کلانشهر کرمانشاه می پردازد. رویکرد نظری مبتنی بر نظریه های اعیانی سازی و روش پژوهش قوم نگاری است. فنون گردآوری داده مشاهده و مصاحبه است. با سی نفر از ساکنان پیشین و کنونی محله به صورت نمونه گیری هدفمند مصاحبه صورت گرفت. یافته ها نشان می دهد که فیض آباد محله ای تاریخی با قدمت 250 ساله است که در دهه گذشته از طریق مداخلاتی مانند جاده سازی، مجتمع سازی و پیاده راه در معرض تغییرات جدیدی قرار گرفته است که عبارتند از: 1. رونق محله و تسریع روند اعیان سازی به دلیل احداث پیاده راه مدرس در سال 1401 خورشیدی؛ 2. تغییر اقتصادی در بازار مسکن و مستغلات؛ 3. جابجایی بخشی از جمعیت محلی مانند گروه های فرودست و سالمندان توسط کارمندان دولت؛ 4. تغییرات شکل و اندازه خانواده در بخش های زیادی از محله؛ 5. افزایش تعداد زنان شاغل؛ 6. رواج الگوی زندگی فردی. 7. همبستگی اجتماعیِ شدید که سبب جایگزینی دوباره بومیان در مجتمع های مسکونی تازه ساز شده است. این همبستگی آگاهانه و سازمان-یافته نیست و تاب مقاومت در برابر موج های پسین اعیان سازی را نخواهد داشت.تغییر اقتصادی در بازار مسکن و مستغلات؛ جابجایی بخشی از جمعیت محلی مانند گروه های فرودست و سالمندان توسط کارمندان دولت؛ تغییرات شکل و اندازه خانواده در بخش های زیادی از محله؛ افزایش تعداد زنان شاغل؛ و رواج الگوی زندگی فردی. سرانجام، در محله همبستگی بالایی بر مبنای تاریخ، هویت و رابطه-ی طولانی مدتِ ساکنین وجود دارد که سبب جایگزینی دوباره بومیان در مجتمع های مسکونی تازه ساز است. این همبستگی آگاهانه و سازمان یافته نیست و تاب مقاومت در برابر موج های بعدی اعیان سازی را نخواهد داشت.
۱۳۰.

مطالعه چهره انسان در نگاره سلطان سنجر و پیرزن اثر محمود مذهب، مخزن الاسرار نظامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های انسان شناسی ایران دوره ۱۱ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۱ 251 - 280

کلید واژه ها: انسان سلطان سنجر و پیرزن محمود مذهب مکتب بخارا نظامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۱۲۸
نگارگری مکتب بخارا در امتداد مکتب هرات و تاثیرات بهزاد، شکل گرفت. محمود مذهب که از شاگردان برجسته بهزاد بود و به دستور عبیدالله خان ازبک به همراه چند تن از هنرمندان دیگر از هرات به بخارا آمده بود، تاثیرات مکتب هرات و بهزاد را با خصوصیات نقاشی محلی بخارا ادغام کرد و نگارگری بخارا، را با ویژگی های مستقل پایه گذاری کرد. در مکتب بخارا بیشتر، موضوعات تغزلی و تاریخی به تصویر کشیده شده است. پرداختن به موضوع اصلی داستان و عدم پرداخت به حواشی از ویژگی های بارز نگارگری بخارا است. هدف از این پژوهش مطالعه بر روی چهره انسان ها در نگاره سلطان سنجر و پیرزن می باشد. این پژوهش به این پرسش پاسخ می دهد: چهره انسان در این نگاره سلطان سنجر و پیرزن به چه صورت کار شده است؟ روش تحقیق پژوهش حاضر، توصیفی تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات با شیوه، اسنادی (کتابخانه ای) بوده است. این پژوهش با رویکردی تاریخی به ساختار این نگاره پرداخته است. یافته های این پژوهش نشان دهنده این است که این نگاره با ویژگی های مستقل مکتب بخارا تصویر شده ولی همچنان تاثیرات اندکی از بهزاد در چهره پردازی و منظره سازی این نگاره قابل مشاهده است شده ولی همچنان تاثیرات اندکی از بهزاد در چهره پردازی و منظره سازی این نگاره قابل مشاهده است و با استفاده از نمادپردازی بر اختلاف طبقاتی حاکم بر سطح جامعه و ظلمی که سلطان سنجر بر مردمش روا می داشته تاکید شده است. نگارگر مذکور با مهارت این داستان را به تصویر کشیده و با استفاده از المان هایی که به کاربرده و بیان عواطف در چهره انسان ها، ارتباط افراد باهم و شرح واقعه را به خوبی نشان داده است.
۱۳۱.

مطالعه روابط قدرت و مقاومت در جهان معاصر: مطالعه مردم نگارانه تجربه ی راهپیمایی اربعین 1394(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های انسان شناسی ایران دوره ۱۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۲ 33 - 67

کلید واژه ها: آیین راهپیمایی اربعین زندگی روزمره مقاومت موقعیت آستانه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۷ تعداد دانلود : ۱۴۲
این مقاله، بخشی از مطالعه ای است که برای شناخت ابعاد مردمشناختی، جامعه شناختی و مطالعات فرهنگی و رسانه ای راهپیمایی اربعین انجام شده است. استقبال و مشارکت افراد در راهپیمایی اربعین به عنوان یک میدان و فضای فرهنگی سبب شد تا یک کار مردمنگارانه در ضمن مشارکت یکی از محققان در راهپیمایی اربعین در سال های 1394 و 1395 به مدت 21 روز در جمع شرکت کنندگان انجام شود و مسافت تقریبی 240 کیلومتر را به صورت پیاده طی کرده و در طول مسیر به ثبت داده ها بپردازد. ما به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که چرا این فضاهای فرهنگی با استقبال فراگیر و فراملی و بدون مرز روبرو بوده است. ویکتور ترنر با ارائه نظریه های نمادها و قدرت مناسک در تغییر موقعیت های اجتماعی و تحلیل عمیق و روان شناختی اش تجارب خویش از زندگی و مناسک و آیینها را بیان می کند. بر اساس نظریه های ترنر توضیح خواهیم داد که افراد شرکت کننده در راهپیمایی اربعین از زندگی روزمره جدا شده و رها از چارچوب های اجتماعی حالت آستانه ای را تجربه می کنند. حالتی از رهاشدگی از نمادهای زندگی دوره نوسازی، اتحاد و با هم بودن که افراد در آن شرایطی کاملا یکسان دارند و از محدودیت های اجتماعی و شرایط یکنواخت زندگی روزمره رها می شوند که در شرایط عادی اجتماعی قابل تجربه نیست. حوزه تحقیقاتی مقاله به مناسک، مطالعات آیینی و مردم نگاری مربوط می باشد که ربط آن به روابط قدرت و مقاومت را مطالعه می کند و دستآورد آن می تواند مورد بهره مندی مطالعات فرهنگی ایرانی، قرار گیرد.
۱۳۲.

ضیافت گاو: مطالعه ای انسان شناختی از مناسِک دانشگاهی در ترکیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های انسان شناسی ایران دوره ۱۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۲ 69 - 98

کلید واژه ها: انسان شناسی علم پنجره های ترجمانی دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آنکارا ضیافت گاو مناسک دانشگاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۱۳۵
این مقاله تأملی است بر آیین ضیافت گاو با توسل به رهیافت های انسان شناسی علم و ذیلِ مفهوم مدرنیزاسیون آمرانه. ضیافت گاو مناسکی دانشگاهی است که تا پیش از همه گیری کووید-19 و بروز مسائل و ملاحظات امنیتی و سیاسی و بهداشتی، هر ساله در ماه مه در دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آنکارا ترکیه برگزار می شد. در این مقاله کوشیده ایم تا بر اساس داده های گردآوری شده درباره این مناسک، و مصاحبه با مطلعین کلیدی، و البته رجوع به منابع تاریخی و پژوهشی در زمان لزوم، نقش و کارکرد چنین مراسمی را در استقرار و ثبات یک نظام معرفتی جدید به صورت نظری صورت بندی کنیم. به این منظور و با ترکیب مؤلفه هایی از نظریات حوزه انسان شناسی علم، ضیافت گاو را در مقام یک آیین جبرانی در مواجهه با بحران معرفت شناختی اواخر عصر عثمانی و اوایل عصر جمهوری ترکیه تبیین کرده ایم. نهایتاً، با استفاده از این دستگاه نظری و ترکیب آن با دیدگاه پروژه محور برونو لاتور، مفهوم «پنجره های ترجمانی» را به عنوان شکل خاصی از کنش جبرانی نهادهای معرفتی مدرن در بستر مدرنیزاسیون آمرانه پیشنهاد کرده ایم. «پنجره های ترجمانی» فی الواقع فرصت-موقعیت هایی هستند که نهادهای معرفتی نوظهور، به میانجی این پنجره ها، قادر به جانمایی خود در بطن جامعه محلی و ایجاد شکلی از همزیستیِ رشدیابنده با نهادهای مستقر و از پیش موجود خواهند بود.
۱۳۳.

الگوی مصرف ظروف پلاستیکی یک بار مصرف؛ نمونه ی موردی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های انسان شناسی ایران دوره ۱۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۲ 99 - 121

کلید واژه ها: ازجاکندگی آسیب های زیست محیطی سلامتی ظروف یکبار مصرف پلاستیکی نظام انتزاعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۴ تعداد دانلود : ۱۳۸
طبق تحقیقات انجام شده پیشین، غذا خوردن و نوشیدن در ظروف یک بار مصرف پلاستیکی می تواند خطرات و ضایعاتی برای بدن انسان ایجاد کند. همچنین رها کردن این ظروف در طبیعت به دلیل طولانی بودن دوره بازگشت آن به چرخه طبیعت مشکلات زیست محیطی ایجاد خواهد کرد. در این تحقیق برآنیم که با بررسی نگرش مردم نسبت به مصرف این ظروف به این موضوع بپردازیم که طی چه فرایندی فرهنگ نحوه غذا خوردن و آشامیدن تغییر کرده است؟ از این رو با صد نفر از شهروندان تهرانی طبقه متوسط اقتصادی، مصاحبه عمیق انجام دادیم. یافته های این تحقیق نشان داد علیرغم آگاهی این شهروندان از این مسائل باز این ظروف به دلیل راحتی در مصرف و حمل، ارزان بودن، دسترسی آسان، تغییر سبک زندگی، مصرف گرایی و تنوع در رنگ و شکل این ظروف برای استفاده در مهمانی ها و همچنین تصور بهداشتی تر بودن آن نسبت به سایر ظروف نزد مردم مورد استفاده فراوان قرار می گیرد و به نوعی سبک غذاخوردن آنان را تحت شعاع خود قرار داده است. از منظری گیدنزی می توان کل پدیده یک بار مصرف را نظامی انتزاعی دانست که به از جاکندگی کنش (از جمله کنش های مرتبط با خوردن و آشامیدن) از زمان- مکان محلی و بازاستقرار آن در سطحی دیگر می شود. اعتماد به این نظام انتزاعی ایجاد شده در حدی است که مضرات مصرف این ظروف و آسیبی که به بدن و طبیعت وارد می کنند مد نظر قرار گرفته نمی شوند.
۱۳۴.

مطالعه ی فرایندهای اجتماعی و فرهنگی برندشدگی ترمه در شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های انسان شناسی ایران دوره ۱۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۲ 283 - 303

کلید واژه ها: برند برند شدگی پیامدها ترمه ف‍رای‍ن‍ده‍ا عوامل یزد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۱۲۶
امروزه برای عرضه و معرفی کالاها و خدمات و مقایسه آنها با محصولات سایر مشابه در بازار، از واژه خاصی استفاده می شود که آن را «برند» می نامند. برند برای اشاره به محصول یا خدمتی به کار می رود که ارزش اعتباری و اجتماعی بالایی داشته باشد. یکی از این برندها که نمادی از تجسم فرهنگ، هنر و صنعت بافندگی است؛ پارچه بافی ترمه در ایران است. پژوهش حاضر به دنبال واکاوی بسترهای اجتماعی و اقتصادی برندشدگی ترمه در شهر یزد بوده است. این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال است که ترمه بافی در یزد برای رسیدن به برندسازی چه مراحلی را طی کرده است و عوامل اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی این برندشدگی کدامند. روش تحقیق حاضر کیفی بوده و از تئوری زمینه ای بهره برده شد. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه بوده و نمونه آماری تحقیق 11 نفر از صاحبنظران و صاحبان برندهای معروف ترمه به شیوه نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی در شهر یزد انتخاب شده است. مقولات استخراج شده در یک مدل پارادایمی شامل پنج بعد شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله ای، راهبرد کنش و پیامدها است. نتایج تحلیل داده ها نشان می دهد که شرایط علی تاثیرگذار در برندشدگی ترمه شامل اراده بازفرآوری و تغییر در ترمه و تلاش برای تبدیل آن از یک کالای دست باف و هنری و بعد به یک کالای مدرن و ماشینی با هدف تولید انبوه بوده، شرایط زمینه ای شامل شرایط جغرافیایی یزد، روحیه سخت کوشی یزدی ها و نقش مواصلاتی و شرایط مداخله ای نظیر نقش تجار و رقابت فروشندگان با یکدیگر، راهبردهای تنوع در کالاهای ترمه، تنوع در طرح و رنگ ترمه و پیامدهایی چون برندشدگی، خاص بودگی و منحصربه فرد بودن باعث موفقیت و برندشدگی ترمه شده است.
۱۳۵.

مطالعه انسان شناختی هدایای دوره صفوی به دربار عثمانی: مطالعه موردی پوشاک و زیراندازها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های انسان شناسی ایران دوره ۱۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۲ 326 - 305

کلید واژه ها: صفوی عثمانی مارسل ماوس منسوجات هدایا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۴ تعداد دانلود : ۱۰۷
حاکمان صفوی از هدایا به عنوان یک راهبرد سیاسی استفاده می کردند و این هدایا حاوی پیام هایی از قدرت هنری و فرهنگی آنان بود. منسوجات از جمله هدایایی هستند که در دربار صفوی به وفور به کار رفته است و به عنوان ابزاری برای به نمایش گذاشتن قدرت حکومت و درباریان استفاده می شد. این پژوهش از منظر ماهیت و روش، تاریخی است که با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای به بررسی منسوجاتی پرداخته که به عنوان هدیه به دربار عثمانی ارسال شده است و به این سوالات پاسخ می دهد که: چه منسوجاتی به عنوان هدیه در نظر گرفته می شدند و چه ویژگی هایی داشتند؟ و ارسال هدایای فاخر و با ارزش، چه نقشی در ارتباطات سیاسی حکومت صفویه با دربار عثمانی داشت؟ این پژوهش س عی می کن د تا ضم ن بهره گی ری از نوش ته های تاریخی مربوط به دوره صفوی و عثمانی، از گزارشات س یاحان و پژوهشگرانی اس تفاده کند که با منسوجات فاخر آن دوره آشنا بودند. منابع تحقیقاتی شامل هدایایی است که از دربار صفوی به دربار عثمانی ارسال شده اند و ویژگی منسوجات شاخص صف وی را پوش ش می دهند. جامعه آماری شامل 5 عدد از منسوجاتی است که به عنوان هدایا از دولت صفوی در موزه توپکاپی در استانبول وجود دارند. نتایج نشان می دهد که طرح ها و نقوش پارچه های صفوی، غالباً معنای دوگانه ای داشته اند و به شکلی سخاوتمندانه به دربار عثمانی اهدا می شد، در حالی که حامل انگیزه ها و پیام های مختلف انسان شناختی و سیاسی مهمی بوده اند.
۱۳۶.

گفتمان اشتغال زایی در برنامه های توسعه جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۱۷ و ۱۱۸ ۷۰-۲۳

کلید واژه ها: اشتغال زایی تحلیل گفتمان برنامه های توسعه بیکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۱۵۵
هدف مقاله حاضر، بررسی گفتمان اشتغال زایی در برنامه های توسعه جمهوری اسلامی ایران است. به این منظور، متن شش قانون برنامه توسعه کشور به عنوان جامعه هدف پژوهش، مبنای بررسی و تحلیل قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن بود که در گفتمان اشتغال زایی حاکم بر قوانین برنامه های توسعه، دال شناور «اشتغال زایی»، در قالب نشانه هایی مرکزی مشتمل بر «تقلیل نرخ بیکاری» در قالب برنامه اول توسعه، «اشاعه و ترویج فرهنگ کار» در قالب برنامه دوم، «ایجاد اشتغال در مناطق کمتر توسعه یافته» در قالب برنامه سوم، «رفع موانع اشتغال زایی» در قالب برنامه چهارم، «ایجاد اشتغال پایدار» در قالب برنامه پنجم و در آخر «نگرش کلان و فرابخشی به اشتغال زایی» در قالب برنامه ششم توسعه مسدود گردیده؛ اما در عرصه عمل، مفصل بندی گفتمان های حاکم بر هر برنامه در حوزه اشتغال، حول نشانه های مرکزی مذکور، متمایز از یکدیگر بوده و نشانه های اصلی متفاوتی، نظام معنایی حاکم بر مفصل بندی گفتمان اشتغال زایی در برنامه های توسعه را شکل داده اند؛ چرا که هر چند در شش برنامه توسعه کشور، اشتغال زایی سیاستی اصلی و برجسته در حوزه اشتغال و به تبع آن کاهش بیکاری لحاظ گردیده، اما بر مبنای سکوهای نظری و بسترهای هویتی دو جناح غالب (اصولگرا و اصلاح طلب)، از سویی در ادوار مختلف مجلس که نقش تصویب کننده سیاست گذاریها را بر عهده داشته اند و از سویی در دولتهای مجری قوانین برنامه های توسعه، در قالب راهبردها و سازوکارهایی، اشتغال زایی پیگیری شده و رویکرد به مقوله اشتغال و اشتغال زایی نگرشی مبتنی بر اصول گفتمانی ای بوده که بر آن دوره، تفوق و تسلط گفتمانی داشته است؛ لذا بر این مبنا، شاهد سیاست گذاریهای غیر مستمر و منقطع در حوزه اشتغال در طول چهار دهه اخیر و در قالب شش برنامه توسعه در کشور بوده ایم.
۱۳۷.

ازدواج از دیدگاه شهید مطهری (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۱۷ و ۱۱۸ ۲۱۸-۲۰۱

کلید واژه ها: ازدواج فلسفه ازدواج مبانی مشاوره اسلامی شهید مطهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱۶ تعداد دانلود : ۲۵۱
هدف از پژوهش حاضر تبیین دیدگاه های شهید مطهری از مسائل اصلی ازدواج به روش توصیفی تحلیلی با استفاده از مجموعه آثار ایشان است. استفاده از دیدگاه های ایشان در مورد ازدواج به عنوان مبانی در دانش مشاوره اسلامی کارآمد و حائز اهمیت است. ازدواج از دیدگاه شهید مطهری پیمانی است میان زن و مرد در جهت قبول کردن یک سلسله تعهدات و مسئولیت ها که از دو سازه اصلی «تکلیف و مسئولیت» و «حق بهره مندی» تشکیل شده است. مسئله ازدواج در نگاه ایشان از جهات متعددی حائز اهمیت است؛ نخست حفظ هویت و حرمت انسان و به طور خاص زن در جامعه؛ دوم ازدواج همچون سدی مانع از سقوط انسان در دره فحشا و زشتی ها می شود؛ سوم ازدواج انسان را از خودخواهی و خودکامگی نجات می دهد؛ چهارم ازدواج کانون پرورش و تربیت انسان هاست. در نگاه شهید مطهری فلسفه ازدواج در تربیت روحی و رشد اخلاقی، حفظ نسل و ایجاد مودت بین همسران خلاصه می شود. مهمترین کارکردهای ازدواج ایجاد آرامش و طمأنینه (روان شناختی)، امنیت و آرامش (اجتماعی) و ساخته شدن و تهذیب نفوس انسانی (اخلاقی) است. تنها ملاک ضروری برای ازدواج «ایمان» است و سایر ملاک ها به تناسب ایمان مطرح می شوند. در نگاه ایشان مهریه، هدیه ای از طرف مرد به عنوان عاشق به معشوق خویش است؛ چنانچه خواستگاری مرد از زن را مطابق فطرت و تدبیری عاقلانه برای حفظ حرمت زن می داند.
۱۳۸.

ارزیابی وضعیت محرومیت نسبی فردی و گروهی درشهر تبریز و تاثیرشبکه های اجتماعی مجازی برآن

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی اقوام دوره ۱ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 149 - 179

کلید واژه ها: شبکه های اجتماعی مجازی محرومیت نسبی محرومیت نسبی فردی و گروهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۷ تعداد دانلود : ۱۹۹
هدف این پژوهش بررسی وضعیت محرومیت نسبی فردی وگروهی در شهر تبریز و تأثیر شبکه های اجتماعی مجازی بر آن است. محرومیت نسبی در این تحقیق دردو بعد محرومیت نسبی فردی و محرومیت نسبی گروهی (درسه بعد فرهنگی، اقتصادی و سیاسی) سنجش و مورد تحلیل قرار گرفته است. روش پژوهش پیمایش و جامعه آماری شامل شهروندان بالای 15 سال تبریزی است که 444 نفر از طریق فرمول کوکران تعیین شده است. روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای است و نمونه های هرخوشه به صورت تصادفی سیستماتیک انتخاب شده اند. یافته ها نشان می دهد که میزان محرومیت نسبی گروهی بیشتر از محرومیت فردی است. از بین ابعاد محرومیت نسبی گروهی نیز بعد فرهنگی محرومیت گروهی به مراتب بالاتر از ابعاد اقتصادی و سیاسی است. بررسی تاثیر شبکه های اجتماعی مجازی بر محرومیت نسبی نشان داد که «حضور با هویت واقعی در شبکه های اجتماعی مجازی» باعث کاهش محرومیت نسبی فردی و «ناراحتی ازمحرومیت» می شود. همچنین «مدت استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی» باعث افزایش محرومیت نسبی گروهی و «فعال بودن کاربران» در این شبکه ها افزایش «ناراحتی و دلخوری از محرومیت گروهی» و «مدت استفاده»  افزایش «امید به بهبود محرومیت گروهی» را در پی دارد. نتیجه به دست آمده نشان می دهدکه میزان اثرگذاری شبکه های اجتماعی مجازی بر محرومیت نسبی به کیفیت استفاده کاربران از این شبکه ها بستگی دارد و نوع مواجهه و بهره مندی از این شبکه ها، اثرات متفاوتی بر محرومیت نسبی به همراه دارد. 
۱۳۹.

بررسی رابطه بین اعتماد اجتماعی و مشارکت اجتماعی با رفتار دموکراتیک اعضای سازمان های مردم نهاد در خانواده (مطالعه موردی: استان ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۲۱ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶۶ و ۶۷ 205 - 232

کلید واژه ها: سازمان های مردم نهاد رفتار دموکراتیک اعتماد مشارکت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۱ تعداد دانلود : ۳۰۴
سازمان های مردم نهاد نظام پنهان ارتقای سلامت جامعه به شمار می روند. این سازمان های داوطلب، مستقل از دولت و در عین غیرانتفاعی بودن در خدمت مردم هستند؛ به همین دلیل صدای مردم نامیده می شوند. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین اعتماد اجتماعی و مشارکت اجتماعی با رفتار دموکراتیک اعضای سازمان های مردم نهاد در خانواده در استان ایلام انجام شد. روش تحقیق، پیمایشی بود و جامعه آماری آن را اعضای متأهل سازمان های مردم نهاد استان ایلام با جمعیت 5250 نفر تشکیل می دادند. بر اساس فرمول کوکران 381 نفر از اعضای سازمان ها به عنوان نمونه تعیین شد و با توجه به مشخصات جامعه، روش نمونه گیری در این پژوهش، خوشه ای چند مرحله ای انتخاب گردید. به منظور تعیین پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که ضریب حاصل برای تمامی بخش های پرسشنامه بالای 80% محاسبه گردید. یافته های تحقیق حاکی از رابطه مثبت و معنادار بین متغیرهای تحقیق؛ یعنی اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، جنسیت، وضعیت شغلی، مدت عضویت در سازمان های مردم نهاد، سن، خاستگاه (محل سکونت) و رفتار دموکراتیک در خانواده است و تنها بین متغیر تحصیلات و رفتار دموکراتیک، به جهت داشتن بار معنایی منفی بعضی از گویه ها، ارتباط منفی و معناداری وجود دارد.
۱۴۰.

نگاهی اجمالی به مؤلفه های فرهنگ بومی شهرستان دره شهر و قابلیت های کارکردی آن با تأکید بر توانمندسازی ظرفیت های محلی اقتصاد فرهنگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ ایلام دوره ۲۱ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶۶ و ۶۷ 105 - 131

کلید واژه ها: فرهنگ بومی مؤلفه های فرهنگ بومی اقتصاد فرهنگ و هنر س‍ی‍م‍ره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۹ تعداد دانلود : ۵۷۰
پژوهش حاضر با هدف شناخت اجمالی مؤلفه های فرهنگ بومی منطقه عمومی سیمره و قابلیت های کارکردی این فرهنگ و ارائه راهکار برای فعالسازی ظرفیت های محلی موجود در این زمینه بر اساس رویکردهای توسعه مشارکتی انجام شد. در این راستا برای گردآوری و تحلیل داده ها از شیوه توصیفی- تحلیلی به گونه مردم نگارانه استفاده گردید و به روایت راویان محلی عضو کانال تلگرامی «تاریخ و فرهنگ دره شهر» استناد شد که از کم و کیف مؤلفه های فرهنگی بومی و قابلیت های کارکردی آنها آگاهی داشتند. داده ها و اطلاعات به دست آمده مبین آن است که فرهنگ بومی سیمره در تمام زمینه های مورد بررسی، از جمله: ترانه ها و نغمه های شاد محلی، کارآواها، آیین ها و سنن ریشه دار و پیوندبخش، ضرب المثل های آموزنده و پرمحتوا، ادبیات شفاهی پندآموز، بازی های محلی مفرح و حکایت های تاریخی آموزنده از ظرفیت های کارکردی قابل توجهی برخوردار است که به انحاء مختلف، قابلیت احیا و انطباق با مقتضیات جدید را دارند و می توانند در راستای رونق بخشی به اقتصاد فرهنگ به بازار تولیدات فرهنگی وارد شوند. یافته های پژوهش نشان می دهند برخلاف دیدگاهی که به فرهنگ عامه نگاه تحقیرآمیزی دارد و فولکلور و مواد و داده های آن را در شمار مشتی خرافه، افسانه، اسطوره و گفتار مردم بی سواد قلمداد می کند، فرهنگ بومی منطقه سیمره از قابلیت های کارکردی و توان بالایی برای ورود به عرصه کسب و کارهای نوین فرهنگی – هنری و ایفای نقش در دوره جدید برخوردار است؛ بر این اساس، ضرورت دارد دولت در قالب راهبرد «فعال سازی ظرفیت های مردمی»، زمینه های گشایش و بالندگی ظرفیت های مذکور و گسترش کسب و کارهای فرهنگی را فراهم سازد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان