درخت حوزه‌های تخصصی

فلسفه و منطق

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
توضیحی درباره چارت حکمت و فلسفه شرق فلسفه غرب گروه های ویژه منطق
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۵۲۱ تا ۳٬۵۴۰ مورد از کل ۱۴٬۱۰۸ مورد.
۳۵۲۱.

تحلیل انتقادی دلایل قائلان به مادیت ادراک، با نگاه به مبانی حکمت متعالیه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: ذهن تابستان ۱۳۹۷ شماره ۷۴ 25 - 49

کلید واژه ها: ادراک مادیت دوگانه انگاری فیزیکالیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۰ تعداد دانلود : ۷۷۰
در این پژوهش ابتدا اصول کلی و مشترک قایلان به نظریه های مادی انگارانه و دیدگاه های مخالف دوگانه انگاری، که برای اختصار آنها را «قایلان به مادیت ادراک» می نامیم، بر می شماریم؛ ادله یادشده در دو دسته کلی قرار می گیرند: دلایلی که در رد دوگانه انگاری جوهری اقامه شده است و دلایلی که برای اثبات دیدگاه های یگانه انگاری ارایه گردیده است. سپس به تحلیل و بررسی این دلایل می پردازیم. در پایان با بررسی دلایل مختلف، مشخص شد که دو دیدگاه رفتارگرایی و کارکردگرایی برای ادعای خود دلیلی اقامه نکرده اند. دلایل مطرح شده برای ماتریالیسم حذف گرا و این همانی به این دلیل که بر پایه استقرا هستند یا امید به پیشرفت دانش عصب شناسی در آینده، بسی جای تأمل ندارند؛ ولی نشان داده شد که برهان های ناتوانی تبیین دیدگاه دوگانه انگاری، تاریخ تکاملی، وابستگی عصبی، تأثیر روان گردان ها بر آگاهی و برهان مغز دوپاره، خدشه پذیر نیستند؛ ولی با نظر صدرالمتاللهین مبنی بر جسمانیه الحدوث وروحانیه البقا بودن نفس انسانی سازگاری دارند.
۳۵۲۲.

بازاندیشی در تقریرهای مختلف از راز تسبیح کائنات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه دین سال پانزدهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۴) 251 - 274

کلید واژه ها: تسبیح تنزیه خداوند ذکر موجودات سریان علم و حیات شعور هستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۰ تعداد دانلود : ۳۳۸
آیات و روایات بسیاری بر این مطلب دلالت دارند که هر آنچه در کائنات است، از ذوی العقول و غیر آن، تسبیح گوی خداوند متعال بوده و هستند. این ظهور یا تصریح، در تاریخ اندیشه اسلامی شرح و بسط های مختلفی را موجب شده است. عارفان، فیلسوفان و متکلمان و نیز مفسران و محدثان هر یک بر اساس مبانی و مشارب خاص خود، به تبیین این موضوع پرداخته اند. آنچه در این نوشتار می آید، نخست بیان اقسام مختلف نصوص دینی و سپس دسته بندی و ارائه هشت رویکرد و نظریه در تبیین آنهاست، به گونه ای که تا کنون در آثار موجود یافت نشده است. در پایان، تحلیل و نقد نظریات به همراه بررسی لوازم هر یک ارائه خواهد شد. نتیجه سخن آنکه، از حیث وجودشناختی سریان نوعی شعور و حیات در تمام مراتب هستی از یک سو و از حیث معرفت شناختی دلالت هر موجودی بر وجود و تنزیه خالقش از سوی دیگر، ما را به پذیرش تسبیح حقیقی کائنات -که مفاد قطعی آیات و روایات است- رهنمون می شود.
۳۵۲۳.

بررسی کارکردهای فطرت در اندیشه ی غزالی، در مقایسه با آثار ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نشریه فلسفه سال ۴۶ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 107 - 125

کلید واژه ها: غزالی فطرت انسان شناسی عقل منطق دین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰ تعداد دانلود : ۳۶۴
غزالی در آثار مختلفش، ابراز می کند که هر انسانی بر فطرتی بی نشان (الفطره الاصلیه) متولد می شود اما این والدین هستند که انسان را از فطرت نخستینش به آئین خاصی سوق می دهند. او فطرت را در معانی مختلف و با رویکردهای متفاوت به کار می برد. در رویکرد انسان شناسی دینی، از نظر غزالی، اولاً نمی توان به سادگی پذیرفت که فطرت اصلی انسان که با آن متولد می شود دقیقاً مطابق با اسلام است و ثانیاً برای رسیدن به حقیقت، باید به فطرت اصلی توجه نمود. همچنین غزالی در محک النظر و احیاءالعلوم، با رویکرد منطقی نسبت به فطرت، آن را گاهی مترادف با عقل می داند و گاهی ابزاری شهودی برای فرایند استدلال های منطقی. در جستار حاضر بر آنیم تا به اهمیت مفهوم فطرت در اندیشه ی غزالی و تأثیرپذیری وی در این بحث، از ابن سینا توجه کنیم و نشان دهیم که غزالی، گاهی فطرت را در مباحث انسان شناسانه ی دینی مورد توجه قرار داده و گاهی در مباحث معرفت شناسانه و نیز در برخی از مبادی منطق. از این رو، غزالی و ابن سینا را در متن آثارشان مورد توجه قرار خواهیم داد، البته آثاری که در آنها از فطرت بیشتر سخن گفته اند، تا مقایسه ی دقیق تری میان آراء آن دو در خصوص فطرت داشته باشیم.
۳۵۲۴.

پژوهشی در معنا از چشم انداز پدیدارشناسی هوسرل در سنجش با ویتگنشتاین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت و فلسفه سال چهاردهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۵۳) 25 - 44

کلید واژه ها: معنای مثالی نویما تصویر کاربرد قاعده – پیروی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۶ تعداد دانلود : ۴۳۰
چارچوب انتولوژیکی معنی مثالی1 در فلسفه هوسرل، بنیادی صرف نظر نکردنی به منظورتوصیف پدیدارها چون اعیان تجربه، معنی داری زبان و نیز عینیت این مقومات است که از طریق تقلیل مسلم گرفته می شود. در مقابل معنی برای ویتگنشتاین چیزی جز صورت منطقی جمله نیست که در نسبت میان ساخت جمله و تصویر آن و نیز در نسبت آن دو با وضع واقع تحلیل می شود. بنابراین تفکر و نیز اندیشه به اعتبار زبان تحصیل می شود که شرح مبسوط آن در این مقاله آمده است. مفهوم هوسرل از معنی از رهگذر پدیدارشناسی کالیفرنیا در تفسیر فرگه ای از تئوری هوسرل آرام گرفت. این تفسیر به موجب نوشته های پر قدرت فلاسفه تحلیلی به طور خاص ویتگنشتاین شکست می خورد، آن طور که ما به طور مشروح به آن خواهیم پرداخت. ما نشان می دهیم که این نوشته ها بر ارتباط ناپذیری منولوگ کاملاً صامت درونی تاکید دارند تا مفهوم هوسرل از معنی و عینیت اعمال معنی را ناموثر و بی اعتبار نشان دهند. در این مقاله، اولین بار، تئوری انتظار در مفهوم ویتگنشتاین با مفهوم او از قاعده پیروی و تعالیم پیش متعین پیوندزده می شود. سپس به چگونگی تأسیس گزاره های حامل انتظار در نسبت با گزاره های اخباری بر پایه تعالیم پیش متعین می پردازد.
۳۵۲۵.

بازخوانی تأویل ابن عربی از عرش در پرتو حکمت متعالیه و تبلور آن در معماری آئینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی - کلامی سال بیستم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۷۶) 95 - 118

کلید واژه ها: عرش ابن عربی انسان کامل حکمت متعالیه آرخه معماری آیینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۱ تعداد دانلود : ۸۲۲
مقاله حاضر می کوشد تا ضمن واکاوی حقیقت واژه قرآنی «عرش»، به ایضاح معنای حقیقی و مجازی آن پرداخته و تأویل عرش، موضوع استوای حق بر عرش و رابطه آن با انسان کامل در کلام ابن عربی و امام در مکتب شیعه و تفسیر مفسرین حکمت متعالیه از «عرش» در آیات کریمه قرآن را بررسی کرده و سپس به تبیین معانی واژه عرشه، آرکه و آرخه لاتین بپردازد. در واقع، همان گونه که «عرش» در قرآن کریم به معنای حقیقی عرش الله که همان مبدأ المبادی آفرینش است و به معنای مجازی (مثل جنات معروشات یا سقف خانه ها) نیز به کار رفته است، واژه آرخه نیز به معنای مبدأ آفرینش در فلسفه یونان و نیز طاقی و طاقچه در هنر معماری است. در پاسخ به این پرسش که چرا «عرش» در معانی گوناگون به کار رفته است، می توان - برمبنای اصل مراتب وجود در حکمت متعالیه - گفت که حقیقت عرش در هر مرتبه ای از نشیات وجودی، ظهوری متناسب با آن حقیقت دارد و ظهور ناسوتی عرش در عالم، معابد و مساجد، در انفس، وجود عنصری پیامبر و امام و به تبع در انسان های پیرو آنهاست.
۳۵۲۶.

بررسی جایگاه انرگیا و انتلخیا در اندیشه ارسطو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات فلسفی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۰ 145 - 170

کلید واژه ها: انرگیا انتلخیا فعلیت کمال صورت حرکت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۹ تعداد دانلود : ۴۵۳
مفهوم کمال در اندیشه ارسطو در مابعدالطبیعه با کلماتی مانند انرگیا و انتلخیا بیان می شود هر دو در انگلیسی بهactuality ترجمه شده است. ارسطو در مباحث مختلف از «انرگیا» و «انتلخیا» سخن گفته است: در مابعدالطبیعه در بحث صورت، قوه و فعل و علل چهارگانه، در علم النفس در تعریف نفس، و در طبیعیات در بحث حرکت و در اخلاق بحث سعادت به نوعی از «کمال» و «فعلیت» استفاده کرده است. پرسش این است معنای دو واژه انرگیا و انتلخیا چیست و چه نسبتی میان معانی آنها در این مباحث مختلف وجود دارد؟ چرا ارسطو از دو واژه برای بیان مقصود خود استفاده کرده است؟ آیا ایندو واژه به هم قابل تحویل هستند؟ ارسطو برای انرگیا و انتلخیا تعریف واضح و صریحی ارایه نکرده است و در قالب مثال ها در مواضع مختلف تمایز آنها را بیان کرده است. تفاوت میان انرگیا و انتلخیا بسیار ظریف است؛ انرگیا به معنای «کار معین» و انتلخیا به معنای «کمال و تمامیت» است. در این نوشتار در پی آن هستیم ضمن تبیین معنای انرگیا و انتلخیا در اندیشه ارسطو در مباحث مختلفی که ارسطو از آنها سخن گفته است به تحلیل جایگاه و تفاوت آنها دست یابیم. بدین منظور انرگیا را در چهار معنا که به همدیگر قابل تحویل هستند و انتلخیا را در دو معنا که به هم قابل تحویل نیستند دسته بندی نمودیم و به این نتیجه دست یافتیم که «انرگیا» به عنوان معنای مقدماتی برای معنای «انتلخیا» است.
۳۵۲۷.

«کثرت گراییِ ارزشی» در نقد اخلاقیِ هنر: جستاری نقّادانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات فلسفی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۰ 269 - 291

کلید واژه ها: نقد اخلاقی هنر ارزش های اخلاقی ارزش های زیبایی شناختی کثرت گرایی ارزشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۵ تعداد دانلود : ۴۰۷
مسأله ی معیار داوری در نقد اخلاقی هنر از سرنوشت سازترین مسایل در این وادی است، یعنی این مسأله که کدام دسته از ارزش ها معیار داوری در باب آثار هنری اند و ارزش نهایی آن ها را تعیین می کنند. در این میان، یکی از متأخّرترین رویکردها «کثرت گرایی ارزشی» است، که در عرض سه رویکرد عمده ی دیگر، یعنی «اصالت اخلاق»، «اصالت زیبایی شناسی»، و «خودآیینی گرایی»، پیشنهادی متفاوت عرضه می دارد، و آن این که ترکیبی از ارزش ها (از جمله ارزش های اخلاقی و زیبایی شناختی) معیار داوری نهایی در باب هنر اند. یکی از شاخص ترین نمایندگان «کثرت گرایی ارزشی» در نقد اخلاقی هنر بریس گات است. او، در دفاع از رهیافت خاصّخود نسبت به نقد اخلاقی هنر، «کثرت گرایی ارزشی» پیشه می کند. امّا به نظر می رسد که «کثرت گرایی ارزشی»، دست کم بر طبق روایت او، با مسایلی مواجه است که پذیرش آن را ناموجّه می سازند. «کثرت گرا» یا باید بپذیرد که تصمیم گیری نهایی در باب ارزش هنر به شمّ و ذوق داور احاله می شود، یا باید تصدیق کند که رویکردش بالمآل به یکی از سه رویکرد عمده ی دیگر فروکاسته می شود، و یا این که معیار تازه ای در کار بیاورد که هر دو دسته ارزش زیبایی شناختی و اخلاقی بالمآل قابل تبدیل به آن باشند. روشن است که، در حالت اوّل، نقد به معنای عملی نظام مند منتفی خواهد بود و، در حالت دوم و سوم، «کثرت گرایی ارزشی» معنای محصّلی نخواهد داشت.
۳۵۲۸.

استدلال های ساده بروکنر در رد شکاکیت نسبت به جهان خارج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متافیزیک سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۵ 77 - 92

کلید واژه ها: شکاکیت برون گرایی معنایی آموزه ی دسترسی ویژه بروکنر دور معرفتی سازگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۸ تعداد دانلود : ۵۳۴
 شکاکیت فلسفی نسبت به جهان خارج حصول معرفت را نسبت به گزاره هایی که درباره جهان خارج هستند، ناممکن می داند. ازجمله روش های اثبات این مدعا ارایه استدلالی شکاکانه است که براساس معرفت نداشتن ما به وقوع نیافتن فرضیه شکاکانه صورت بندی می شود. برای اولین بار، پاتنم تلاش می کند نشان دهد با پذیرش رویکرد برون گرایی معنایی می توان کذب مقدمه اخیر از استدلال شکاکانه را نتیجه گرفت؛ اما استدلال او به لحاظ معرفی دوری است و در رد شکاکیت موفق نیست. از این رو بروکنر تلاش می کند با ارایه استدلال های به نسبت ساده تری، مشکل دوری بودن استدلال پاتنم را برطرف کند. موضوع مقاله حاضر، بررسی این مسیله است که آیا این استدلال ها در رد شکاکیت نسبت به جهان خارج موفق هستند یا خیر. نتیجه حاصل از تحلیل و بررسی استدلال های ساده بروکنر مشخص می کند که برخی از این استدلال ها همچنان به لحاظ معرفتی دوری اند و در رد شکاکیت موفق نیستند؛ اما ارزیابی و تحلیل یکی از این استدلال های به اصطلاح سازگارگرایانه، که با استفاده توأمان از برون گرایی و آموزه دسترسی ویژه ارایه شده است، نشان می دهد که اگرچه این استدلال در رد شکاکیت فلسفی موفق نیست، اما به درستی نشان می دهند که ما در باور به گزاره هایی که درباره جهان خارج هستند، موجه هستیم.
۳۵۲۹.

بررسی آراء اندیشمندان پیرامون حدوث و قدم نفس انسانی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: نسیم خرد سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۶)

کلید واژه ها: حدوث نفس قِدم نفس جسمانیه الحدوث روحانیه الحدوث روحانیه البقاف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۷ تعداد دانلود : ۶۳۳
بحث درباره حدوث یا قدم نفس انسانی، از با سابقه ترین و پرچالش ترین مباحث میان اندیشمندان است. متفکران با مبانی فکری و روش های تحقیقی گوناگون خود، دیدگاه های متفاوتی در این باره دارند. بسیاری از متکلمان اسلامی، قائل به قدم زمانی نفس هستند به استثنای گروه اندکی مانند خواجه نصیر که قائل به حدوث آن است. در بین فلاسفه، افلاطون بنا بر قول به مُثُل، معتقد به قدم نفس است. در مقابل، شاگرد او ارسطو، ابن سینا و شیخ اشراق، با ردّ قول به قدم نفس بصورت برهانی، قائل به حدوث آن هستند. در این میان صدر المتألهین شیرازی نیز قائل به حدوث آن است. البته وی با استفاده از مبانی حکمت متعالیه مانند حرکت جوهری، قائل به حدوث جسمانی و بقای روحانی نفس است برخلاف ابن سینا که قائل به حدوث روحانی نفس است. عرفا که در مبانی فکری صدرایی سهم مهمی دارند، به نظر می رسد به حدوث جسمانی نفس همراه با اعتقاد به وجود اندماجی آن نزد وجودات برتر خود قائل هستند.
۳۵۳۰.

ارزیابی فلسفی مدل خطی از تمایز علم محض- علم کاربردیمطالعه ای موردی در علم نانو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه علم سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 139-156

کلید واژه ها: علم محض علم کاربردی مدل خطی علم نانو بازنمایی علمی طراحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۳ تعداد دانلود : ۲۹۲
تقسیم بندی علوم به محض و کاربردی سابقه ای دویست ساله دارد. در این مدت، فیلسوفان و مورخان علم و فناوری درگیر این مسأله بوده اند که چه معیاری این دو نوع علم را از یکدیگر متمایز می کند. مدل خطی یکی از قدیمی ترین و رایج ترین مدل هاست که مبتنی بر معیار حاصل از آن، هدف علم محض رسیدن به معرفت است، در حالی که هدف علم کاربردی به کار گرفتن معرفت علمی برای حل مشکلات عملی است. در این مقاله استدلال خواهد شد که مدل خطی برای تمایز علم محض– علم کاربردی در حوزه ی نانو کارآمد نیست. بنابراین، اگر پیش فرض تمایز علم محض از علم کاربردی درست باشد، رسم تمایز در حوزه ی مذکور نیازمند مدلی دیگر است.
۳۵۳۱.

نظریه مرحله ای و تحلیل بقا بر اساس نظریه مشابهت زمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نشریه فلسفه سال ۴۶ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 87 - 105

کلید واژه ها: چهاربعدگرایی نظریه مرحله ای بقا اتصاف زمانی ارجاع شمارش غیرزمانمند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۵ تعداد دانلود : ۴۵۰
چهاربعدگرایی به عنوان یک هستی شناسی اشیای مادی بر این اعتقاد است که بقای اشیا در زمان، مشابه امتداد آنها در مکان است. یکی از نسخه های مهم این نظریه مشهور به نظریه مرحله ای، بر این باور است که اشیا عادی، مراحلی لحظه ای هستند که به واسطه داشتن مشابه های زمانی مختلف در زمان های مختلف بقا دارند. یکی از ایرادات عمده این نظر این است که این نظریه، در تبیین حقیقی بقای اشیا در زمان توفیقی ندارد. این نوشتار دو هدف دارد: ما نخست تبیین نظریه مرحله ای از بقا و برخی مسائل وابسته بدان (یعنی مسائل اتصاف زمانی، ارجاع و شمارش غیرزمانمند) را ارائه می نماییم و سپس به ذکر برخی از دشواری هایی که اتخاذ چنین رویکردی پدید می آورد، می پردازیم. با قطع نظر از نارسایی تحلیل نظریه مرحله ای از بقا و اتصاف زمانی و نقدهای مختلفی که از این حیث بر آن وارد شده است، چنین می نماید که راهبردهای آن در حل مشکل آن در شمارش غیرزمانمند مغایر ملاک های متعارف وحدت و کثرت عددی می باشد.
۳۵۳۲.

شناخت سواد دانشگاهی؛ چیستی و ماهیت آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شناخت پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۷۹

کلید واژه ها: سواد دانشگاهی مطالعات جدید سواد رهیافت سوادهای دانشگاهی سواد گفتمان های دانشگاهی مهارت زبانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۵ تعداد دانلود : ۵۵۵
در این مقاله مفهوم سواد دانشگاهی به طور عمیقی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. به همین منظور دیدگاهی تاریخی با ریشه یابی تکامل سواد دانشگاهی برگرفته از ادبیات نظری مربوطه فراهم خواهیم آورد. با وجود این، از همه مهم تر، در این مقاله به دنبال تعریف سواد دانشگاهی از طریق توصیف دیدگاه ها، رویکردها و الگوهای بسیار متفاوتی که متضمن این اصطلاح بسیار پیچیده است خواهیم بود. سپس به بررسی مفهوم «سواد» برگرفته از «مطالعات جدید سواد» خواهیم پرداخت، گفتمان های دانشگاهی را در ارتباط با حوزه ی سواد دانشگاهی مورد توجه قرار خواهیم داد و به نقش «مهارت زبانی» در توسعه ی سواد دانشگاهی خواهیم پرداخت. در خاتمه ی مقاله، آثار متأخر در زمینه ی سواد دانشگاهی بحث خواهد شد، و موضوع «وضعیت سواد دانشگاهی در نظام آموزش عالی ایران» را با تفسیری انتقادی مورد بررسی قرار خواهیم داد. لذا مجموع مباحث مطرح شده در این مقاله منظری مناسب ارائه می کند که از طریق آن کار تجربی در این حوزه از «توسعه ی دانشگاهی» می تواند مورد تحلیل قرار گیرد.
۳۵۳۳.

تصورات تاریخی افلاطون از پیشینیان و ارتباط آن با ریشه شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شناخت پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۷۹

کلید واژه ها: افلاطون کراتیلوس فلسفه زبان معرفت شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۲ تعداد دانلود : ۴۱۳
چکیده: افلاطون در کراتیلوس و دیگر آثار خود عقایدی متعارض درباب ریشه شناسی ابراز کرده که از دیرباز موجب اختلاف نظر بوده است. وی در کراتیلوس استفاده از ریشه شناسی را منع می کند زیرا به عقیده او مطابقتی میان نامها و چیزها وجود ندارد و تحلیل نام به حروف و هجاهای سازنده اش ماهیت نامیده را آشکار نمی سازد. اما او در دیگر آثار خود در چند مورد به ریشه شناسی نامها پرداخته است که ظاهراً ناقض سخنان قبلی او به نظر می رسد و به همین جهت مفسران درباب موافقت یا مخالفت او با ریشه شناسی اختلاف نظر داشته اند. کراتیلوس به زعم اکثر محققان از آثار دوره میانی افلاطون است در حالی که ریشه شناسیهای مذکور در آثار متأخر وی مطرح شده است و این نشان می دهد که او احتمالاً پس از کراتیلوس درباره ریشه شناسی تجدید نظر کرده و به استفاده از این روش گرایش یافته است. ریشه شناسی در کراتیلوس بدین سبب منع شده است که به عقیده افلاطون نامگذاران یونانی ماهیت حقیقی چیزها را نمی شناخته اند و در نتیجه نامهایی که وضع کرده اند ماهیت چیزها را منعکس نمی سازد. نامگذاران که افلاطون معمولاً آنان را قانونگذار می خواند، همان پیشینیانی هستند که علاوه بر نامها، قوانین و سنن و اعتقادات یونانیان را بنیاد گذاشته اند. افلاطون در کراتیلوس و آثار نزدیک به آن به دانش پیشینیان بدگمان است و مخالفت او با ریشه شناسی نیز از نتایج همین بدگمانی است. وی در آثار متأخر خود به علتی نامعلوم از عقیده سابق خود برگشته، فضایل پیشینیان را ستوده و به دانش برتر آنان اذعان کرده است. همزمان با این تغییر عقیده و برخلاف آنچه در کراتیلوس مطرح شده بود، گفته می شود که نامهای یونانی از هر جهت با چیزها مطابقت دارند و این ناشی از دانش نامگذارانی است که به گفته افلاطون ماهیت حقیقی چیزها را می شناخته اند. بر اثر این تغییر عقیده افلاطون به ریشه شناسی گرایش یافته و در آثار این دوره در چندین مورد از این روش استفاده کرده است. بنابراین علت مخالفت و سپس موافقت افلاطون با ریشه شناسی، تغییر عقیده او درباره دانش نامگذاران و پیشینیان بوده است. در این مقاله ضمن گردآوری و تحلیل فقراتی از محاورات افلاطون که در آنها به موضوع نامها، نامگذاران و پیشینیان اشاره می شود، ارتباط میان این موضوعات و سیر تدریجی تغییر عقیده او بررسی خواهد شد.
۳۵۳۴.

تحلیلی بر مبانی فلسفی حقوق بین الملل محیط زیست(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شناخت پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۷۹

کلید واژه ها: فلسفه محیط زیست حقوق بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۹ تعداد دانلود : ۶۶۱
مقصود از فلسفه حقوق بین الملل محیط زیست، نظرات کلی حاکم بر علم حقوق بطور اعم و حقوق بین الملل محیط زیست بطور اخص می باشد. دو موضوع در فلسفه حقوق بین الملل محیط زیست دخیل است که یکی مبنا و دیگر هدف حقوق است. فلسفه حقوق بین الملل محیط زیست به طور قابل ملاحظه ای با حوزه کاری فلسفی در اخلاق زیست محیطی اشتراک و همپوشانی دارد.حقوق بین الملل محیط زیست با ایجاد مکانیسم هایی برای همکاری بین المللی مستمر و دائمی میان دولت ها که بسیاری از آنها از دل معاهدات بین المللی جوشیده، نشان داده است که چگونه می توان تخریب فرامرزی محیط زیست را که صلح و امنیت بین المللی را تهدید می کند، تبدیل به فرصتی برای همگرایی بین المللی نماید. لازم به ذکر است که بحث از فلسفه حقوق محیط زیست بسته به اینکه نگرش مادی یا الهی باشد، نتایج دو گانه ای دارد. لذا هدف این مقاله آشنا کردن متخصصان محیط زیست با دیدگاه های مختلف فلسفه محیط زیست در جهان امروز است.
۳۵۳۵.

تجربه در فلسفه ابن سینا با مراجعه به کاربست عملی آن در آثار طبیعی او(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه و کلام اسلامی سال پنجاه و یکم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 245 - 260

کلید واژه ها: ابن سینا خطا پذیری معرفت تجربی روش تجربی کاربست عملی تجربه مشاهده نظام مند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۸ تعداد دانلود : ۳۰۷
ابن سینا در کنار مباحث نظری درباره تجربه، در علوم طبیعی از جمله پزشکی، زیست شناسی و هواشناسی نیز به صورت عملی تجربه را به کار برده است. او در مباحث نظری، احکامی را ناظر به شرایط حصول، مؤلفه ها و کارکرد معرفت تجربی بیان کرده است که از جمله آنها می توان به لزوم مشاهده حسی همراه با تکرار، یقینی بودن و کلیت مشروط معرفت تجربی و استفاده برهانی از معرفت تجربی اشاره کرد. اما بی توجهی نسبت به کار بست عملی تجربه توسط ابن سینا، ما را از رسیدن به تصویر دقیق تجربه نزد او محروم خواهد ساخت. خطا پذیری معرفت تجربی و تأکید فراوان بر مشاهده نظام مند، دو حکمی هستند که ابن سینا در مباحث کاربردی خود به آنها پرداخته و در مباحث نظری او کمتر مورد توجه بوده است.
۳۵۳۶.

تحلیل انتقادی تأویل ابن سینا و میرداماد از نظریه مُثُل افلاطونی از منظر سید احمد علوی و ملامحمد آقاجانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه دین سال پانزدهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۴) 275 - 291

کلید واژه ها: آقاجانی ابن سینا افلاطون حدوث دهری حمل علوی مثل میرداماد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۰ تعداد دانلود : ۳۰۷
نظریه مُثُل در طول تاریخ فلسفه موافقان و مخالفانی دارد. عده ای مانند فارابی، ابن سینا و میرداماد آن را نقد و تأویل کرده اند. دو حکیم مسلمان سید احمد علوی شاگرد میرداماد و ملامحمد بن علیرضا بن آقاجانی شاگرد ملاصدرا از منظر متفاوتی به این نظریه نگریسته و نقدهای ابن سینا و میرداماد را به چالش کشیده اند. در این مقاله ابتدا به طرح مسئله و گزارشی از نظریه مُثُل و پس از آن به بررسی و تحلیل انتقادی این دو حکیم از تفسیر و تأویل های ابن سینا و میرداماد پرداخته ایم. یافته های مقاله نشان می دهد که هم ابن سینا و هم میرداماد در تبیین و نقد نظریه مُثُل افلاطونی دچار مغالطه و خلط شده اند.
۳۵۳۷.

Against the Equal Weight View in the Epistemology of Disagreement(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت و فلسفه سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۵۶) 43 - 59

کلید واژه ها: Conciliatory View Disagreement intuition Vision Asymmetry Normative judgement.

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۴ تعداد دانلود : ۲۹۳
In this paper I propose an argument against the conciliatory view in peer disagreement. One of the most important grounds for conciliatory views is the assumption that the epistemic situation in peer disagreement between two peers is symmetri cal. Symmetry justifies the conciliatory views. If so, showing that the situation is actually asymmetric should count as a refutation to conciliatory views of disagreement. By appealing to the difference between the processes by which the beliefs of the two parties have been formed, I try to show that there is a difference between the reliabilities of the two beliefs. This means the asymmetrical situation between two peers in disagreement. Since the conciliatory and steadfast views are contradictory views, any argument against one of them should be considered as an argument for the other.
۳۵۳۸.

انحصار علم به علم حضوری نزد صدرالمتألهین(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های عقلی نوین سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۶ 9 - 39

کلید واژه ها: اصالت وجود علم حصولی علم حضوری صدرالمتألهین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۰ تعداد دانلود : ۴۷۸
مسأله تقسیم علم به حضوری و حصولی نزد فیلسوفان مسلمان ثمره نگاه هستی شناختی به پدیده علم است و از دیرباز تا کنون مورد اعتقاد تقریباً اکثریت حکما بوده است، در این نوشتار، برخلاف این دیدگاه رایج میان حکما که علم را به دو دسته مذکور تقسیم می کنند، با نظر به روش خاص استنباط آراء فلسفی صدرا، و تحلیل و بررسی دیدگاه وی در خصوص حقیقت علم که آن را امری وجودی می داند و معتقد است در هنگام علم به هر چیزی، نفسِ همان چیز نزد عالم حاضر می شود، و سپس با تطبیق این رویکرد با مبانی فلسفی خاص او از جمله اصالت وجود، وحدت و بساطت وجود، تساوق وجود با کمالات آن و اتحاد عاقل و معقول، این مسأله به اثبات می رسد که تقسیم مشهورِ علم در معرفت شناسی صدرالمتألهین قابل پذیرش نیست، بلکه او علم را منحصر در علم حضوری می داند. پشتوانه این رأی نیز شواهد و مؤیداتی است که در مواضع مختلف از آثار صدرالدین و شاگردان حکمت متعالیه قابل اصطیاد است.
۳۵۳۹.

بررسی اخلاقی آموزشِ نوشتن بدافزارها و مهارتِ هک و نفوذ به سیستم ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی - کلامی سال بیستم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۷۶) 71 - 94

کلید واژه ها: آموزش هک اخلاق حرفه ای اخلاق فناوری اطلاعات بدافزار هکر تست نفوذ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۶ تعداد دانلود : ۴۱۳
امروزه برگزاری دوره های آموزشی مهارت هک کردن رو به افزایش بوده و با استقبال زیادی مواجه شده است. در برخی کشورها آموزش هک و نوشتن بدافزارها جزء واحدهای درسی دانشجویان رشته های کامپیوتر و فناوری اطلاعات در نظر گرفته شده است. به اعتقاد برخی، از آنجا که آموزش مهارت هک و بدافزارنویسی ممکن است افراد را به سمت فعالیت های مجرمانه سوق دهد و افراد از این مهارت سوء استفاده کنند، به ضرر جامعه است و بر همین اساس، غیراخلاقی است، اما برخی دیگر با این آموزش ها موافق اند و بر این باور اند که برای این که بتوانیم با مجرمان سایبری مقابله کنیم، باید بتوانیم مانند آن ها فکر کنیم. به اعتقاد این افراد، کارشناسان امنیتی برای فهم بهتر نقاط ضعف امنیتی سیستم ها و مقابله با بدافزارها نیازمند یادگیری مهارت هک کردن و نوشتن بدافزارها هستند و از همین رو، آن را اخلاقی می دانند. بنابراین، با توجه به افزایش برگزاری دوره های آموزشی بدافزارنویسی و مهارت هک کردن و همچنین اهمیت امنیت رایانه ها، در این مقاله به تبیین، تحلیل و نقد و بررسی استدلال های موافق و مخالف اخلاقی بودن آموزش نوشتن بدافزارها و مهارت هک کردن پرداخته می شود و راه کارهایی برای استفاده اخلاقی از آموزش این مهارت ها ارایه می شود.
۳۵۴۰.

ظهور زیبایی و هیأت هنری در پرتو انوار اشراقی فلسفه سهروردی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شناخت بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۷۸

کلید واژه ها: زیبایی شناسی اشراقی هنر اشراقی سهروردی عالم خیال صور معلقه بهجت زیبایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۶ تعداد دانلود : ۸۴۲
شأن وجودشناختی و حیث معرفتی زیبایی به مثابه یک مفهوم و امر زیبا به عنوان وجه تحققی آن، زمینه های تأملات فلسفی در این باب را فراهم آورده است. از تبیین سقراطی تا صورتبندی های قرن هیجدهمی در قبال زیبایی، با وجود رهیافت ها و تفاوت رویکردها، زمینه های فلسفی برای نظریه پردازی در مورد هنر همچون متعلق شناخت پدید آمده است. در این میان فلسفی ترین مواجه برای استخراج و دسته بندی نظریه های زیبایی شناسی و هنری از متون فلسفی بازسازی و خوانش این نظریه ها از کلیت و پیکره این متون و استنباط امور جزیی از دیدگاه های کلی فیلسوف است. این مقاله قصد دارد با شرح وجوه زیباشناختی آثار و آرای کلی کلی سهروردی از حیث ساختار و هیأت کلی اثر و جنبه های ابداعی عالم و صور معلقه، این حقیقت را نشان دهد که صورتبندی سلسله مراتبی عوالم، ربط و نسبت آن ها با یکدیگر و تبیین معرفت تشکیکی اشراقی برای ادارک حقایق و معارف، پیکری زیباشناختی و وجهی هنری دارد. توضیح مبانی فلسفی زیبایی شناسی و هنر در بطن حکمت اشراقی و دسته بندی انضمامی ویژگی های هریک ا آن ها، هدف دیگری است که این نوشتار دنبال کرده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان