جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ

مقاله حاضر با هدف پاسخ به پرسش هایی مانند چیستی دلایل بسط یافتگی و توسعه و پیشرفت گفتمان انقلاب اسلامی در گستره منطقه ای و جهانی و بررسی همگرایی عوامل مؤثر بر تسلط گفتمان انقلاب اسلامی و عوامل مؤثر بر اشاعه تمدنی این گفتمان نگاشته شده است. در این راستا تحلیل گفتمان هم در جایگاه نظریه و هم در جایگاه روش مورد استفاده قرار گرفته است. کسب قابلیت های راهبردی در حوزه تمدنی از طریق خصوصیات تمدن، ویژگی های اشاعه تمدنی انقلاب و خصایص فرهنگی آن، درک سازوکارهای پویای فرهنگ و نیز قابلیت نظام سازی در حوزه های اجتماعی قابل درک و استحصال است. در گفتمان انقلاب اسلامی، دال مرکزی، «هویت اسلامی و انقلابی» است. گفتمان اصول گرایی شیعی به عنوان بیان اُخری گفتمان انقلاب اسلامی، دال «توسعه و پیشرفت متعالیه» را به عنوان «دال مرکزی تمدن ساز گفتمان انقلاب اسلامی» معرفی می نماید که با کاشفیت از اشاعه تمدنی انقلاب اسلامی، قابلیت و ظرفیت اشاعه و بسط یافتگی گفتمان انقلاب اسلامی را در سطوح ملی، منطقه ای و جهانی نمایندگی می کند و با توجه به عناصر و عوامل استیلابخش (هژمونیک ساز) چهارگانه، قابلیت برنامه ریزی هوشمندانه و دیرپا می یابد. عاملیت سیاسی و فرهنگی گفتمان انقلاب اسلامی همراه با بهره گیری از فرایند طرد و برجسته سازی و دسترسی (رو به وسعت) و اعتبار (رو به فزون) نسبت به سایر گفتمان ها (مدرنیته) هم از عوامل استیلابخش اولیه تکوینی و هم از عوامل زمینه ای مؤثر بر فرایند تمدن سازی و بسط یابندگی تمدنی انقلاب در مراحل توسعه ای آن محسوب می گردد.

۱۲۷.

«چپ اسلامی» و «توسعه لیبرالی» در ایران (مورد مطالعه: سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یوسف اباذری محمد روزخوش

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره ششم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلید واژه ها: تعدیل اقتصادی جامعة مدنی توسعة سیاسی چپ خط امام سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۱۶ تعداد دانلود : ۱۸۲۲

هدف این پژوهش تأملی جامعه شناختی در رویکرد جناح «چپ سنتی» به «توسعه» در سال های پس از جنگ (1376- 1384) است. توسعه در این پژوهش به تغییر اجتماعی سازمان یافته تعبیر شده است. در این پژوهش، در قالب مطالعه ای موردی بر سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی- به عنوان یکی از مهم ترین و منسجم ترین و «ایدئولوژیک ترین» تشکل های این جناح- تمرکز شده است. سپس نقد آنان بر سیاست تعدیل اقتصادی و واکنش آنان به نسخه ای از همین سیاست و مشارکت آن ها در «پروژة توسعة سیاسی» در عصر اصلاحات در چارچوب تغییر مناسبات سیاسی و ایدئولوژیک پی گرفته شده است. این تشکل پیش از دوم خرداد منتقد جدی سیاست تعدیل اقتصادی بود و آن را «پروستاریکای نظام جمهوری» اسلامی می شمرد. قرارگرفتن در جایگاه اپوزیسیون قانونی، فروپاشی شوروی و «بحران» در ایدئولوژی چپ، تغییرات اجتماعی و فرهنگی و برآمدن ارزش ها و خواست ها و نیروهای اجتماعی جدید در کشور و مواجهه با بحث های تازة فکری، سازمان را در مدار تحول قرار داده است، اما آنچه معنا و مسیر و نمای بیرونی این تغییر را تعیین می کند، رخدادی پیشامدی و حادث است: دوم خرداد. پس از دوم خرداد سازمان هویتی اصلاح طلبانه می یابد و بازسازی نظم سیاسی را در صدر اهداف خود می نشاند، اما به عنوان عضوی مهم از ائتلاف اصلاح طلبی و با منطق اولویت دادن به بازسازی نظم سیاسی، لاجرم از بخشی از اهداف خویش، به طور عمده در حیطة اقتصاد، پس می نشیند و بر این انگاره تکیه می کند که هر تحولی از مسیر توسعة سیاسی و اصلاح ساخت قدرت می گذرد. این رویکرد پیامدهای متنوعی چه در عرصة نظر و چه در حیطة پرکتیس های سیاسی و اجتماعی دارد. در پژوهش حاضر، سویه های مختلف این رویکرد و ناسازه های مضمر در آن نشان داده می شود.

۱۲۸.

فرهنگ شیعی و کاریزما در انقلاب اسلامی ایران (1357-1356)

نویسنده: حسین حسینی حسین بشیریه

منبع: مدرس علوم انسانی زمستان ۱۳۷۸ شماره ۱۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۰۸ تعداد دانلود : ۱۳۶۶

۱۲۹.

ارتباطات ، جهانی شدن و جنبش های اجتماعی ( نگاهی اجمالی به جنبش های اصلاح طلبی در ایران )

نویسنده: فرهاد نصرتی نژاد

منبع: پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه مازندران سال چهارم پاییز ۱۳۸۳ شماره ۱۴

کلید واژه ها: جهانی شدن ارتباطات جنبش های اجتماعی جنبش اصلاح طلبی ایران

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۰۱ تعداد دانلود : ۲۰۰۰

بسیاری از اندیشمندان علوم اجتماعی بر این باورند که تحولات حوزه ی ارتباطات و تکنولوژی ارتباطی جدید موجب ظهور پدیده ی جدیدی به نام جهانی شدن شده است . پدیده ای که ساحت های مختلف حیات اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده و موجبات بروز جنبش های جدید اجتماعی را فراهم ساخته است . این جنبش ها دارای ویژگی های خاصی هستند که آنان را از جنبش های کلاسیک (جنبش های متعارف) جدا می سازد . این مقاله بر آن است تا پس از بررسی مفاهیم یاد شده ، به این سوال پاسخ دهد که آیا جنبش اصلاح طلبی ایران را می توان در زمره ی جنبش های جدید اجتماعی قرار داد ؟ ...

۱۳۰.

زنان و نهادهای مدنی مسایل موانع و راهبردهای مشارکت مدنی زنان در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد عبداللهی

منبع: جامعه شناسی ایران ۱۳۸۳ شماره ۲

کلید واژه ها: زنان ایران مشارکت مدنی نهاد مدنی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی

تعداد بازدید : ۲۳۸۵ تعداد دانلود : ۹۲۸

پایین بودن میزان مشارکت مدنی شهروندان ایرانی به ویژه زنان یکی از مسایل اساسی جامعه در حال گذار امروزی ایران است که بدون شناخت موانع و برنامه ریزی در جهت ارتقای کم و کیف آن مدیریت تضادهای اجتماعی و ساماندهی نظم و توسعه کشور اگر غیرممکن نباشد، حداقل بسیار مشکل خواهد بود. موضوع این مقاله مشارکت مدنی زنان و هدف توصیف و تحلیل جامعه شناختی آن در جهت شناخت سهم هر یک از عوامل در تبیین و پیش بینی میزان ارتقای آن در ایران است. در بخش نظری بر اساس نتایج به دست آمده از بررسی دیدگاه ها و مرور منابع تجربی موجود یک چارچوب مفهومی تلفیقی و نوین تنظیم گردیده و در قالب آن پرسش های اساسی و فرضیه های اصلی مطرح شده است. در بخش روش شناسی نیز ضمن اشاره به تعریف مفاهیم، نحوه مقیاس سازی ها و شیوه سنجش روایی و پایانی ابزار اندازه گیری، جامعه آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه و تکنیک های گردآوری و تحلیل داده ها معرفی شده است. در بخش توصیف و تحلیل داده ها ضمن اشاره به مشخصات محیط های اثباتی و هنجاری محل زندگی زنان در استان ها و شهرستان های کشور در سطح کلان، وضعیت خاص اجتماعی شدن زنان در محیط های قومی و خانوادگی در سطح میانی، و نیز ورودی های حاصل از فرایند اجتماعی شدن زنان از لحاظ موقعیت و نقش در جامعه، احساس از محیط هنجاری، پنداشت از اعیان فرهنگی و اجتماعی، ارزش ها و نگرش ها،‌ هویت اجتماعی، میزان رشد نظام شخصیتی و خروجی های نظام شخصیتی از جمله آمادگی آنان برای عمل تشریح گردیده است. علاوه بر توصیف کم و کیف مشارکت مدنی زنان رابطه آن با هر یک از عوامل فوق الذکر در سطوح کلان، میانی و خرد تحلیل و سهم هر یک از عوامل اصلی در تبیین و پیش بینی تغییرات آن در سطح ایران تعیین گردیده است. در پایان بر اساس یافته های علمی،‌ پیشنهادهایی در قالب چند راهبرد اساسی به منظور ارتقای کم و کیف مشارکت مدنی شهروندان ایران به ویژه زنان ارایه شده است.

۱۳۱.

فرهنگ سیاسی مردم مازندران

نویسنده: علی کریمی مله احمد رضایی

منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال اول تابستان ۱۳۸۵ شماره ۲

کلید واژه ها: فرهنگ سیاسی فرهنگ سیاسی محدود فرهنگ سیاسی وفاقی فرهنگ سیاسی منازعه ای جهت گیری شناختی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۳۸۶

"این مقاله، با الهام از سنخ شناسی سیاسی آلموند و وربا در مورد «فرهنگ سیاسی»، فرهنگ سیاسی مردم مازندران را مورد بررسی قرار می دهد. برای این منظور، از روش پیمایش و انتخاب نمونه های مورد نظر مطابق روش های علمی استفاده شده است که نتایج تحقیق قابل تعمیم به کل استان مازندران می باشد. مطابق یافته های تحقیق که از 331 نمونه استخراج شده است، بعد شناختی فرهنگ سیاسی مردم مازندران، در مقایسه با بعد عاطفی و داوری، قوت کمتری دارد. از منظری دیگر، یافته نشان می دهد که فرهنگ تبعی یا انقیادی در قیاس با فرهنگ سیاسی مشارکتی و محدود از وسعت بیشتری در مازندران برخوردار است. به علاوه، از میان فرهنگ سیاسی وفاق گرا و منازعه گرا، فرهنگ سیاسی مردم مازندران گرایش بیشتری به سمت فرهنگ وفاق گرا در حوزه سیاست عمومی و مبانی مشروعیت نظام سیاسی نشان می دهد. "

۱۳۲.

نقش تبلیغات سیاسی در رفتار انتخاباتی ساکنان تهران

نویسنده: تقی آزاد ارمکی

منبع: نامه علوم اجتماعی ۱۳۷۵ شماره ۸

کلید واژه ها: رأی انتخابات مجلس شورای اسلامی تبلیغات سیاسی نمایندگان مجلس رأی دهندگان داوطلبان نمایندگی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی

تعداد بازدید : ۲۳۸۱

۱۳۳.

از سیاست مدرن تا سیاست پسامدرن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عبدالحسین کلانتری

منبع: مجله علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۵ شماره ۸

کلید واژه ها: قدرت سیاست سیاست بازنمایی سلطه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی

تعداد بازدید : ۲۳۷۰ تعداد دانلود : ۱۱۶۹

در این مقاله نگارنده درصدد است تا در پرتو تغییراتی که در فضای مفهومی واژگان «سیاست» و «قدرت» از دوران مدرن به پسامدرن صورت گرفت، تاثیرات این تغییرات را بر «جامعه‏شناسـی سیـاسی تطبیقی»(Comparative Political Sociology) بنمایاند. در این مسیر، پس از مطالعه نظری چگونگی تغییر فضای مفهومی و نظام مدلولی واژگان مورد بررسی، مشخص می‏شود که به موازات سیاسی شدن پدیده های غیرسیاسی مدرن نظیر امور اجتماعی، فرهنگی و معرفتی در دستگاه نظری پسامدرن(با تاکید بر اندیشه های میشل فوکو)، حوزه «جامعه‏شناسی سیاسی»(Political Sociology) و بالطبع جامعه‏شناسی سیاسی تطبیقی هم از حیث گستره و هم از جهت موضوعی بسط یافته و لاجرم استفاده روش‌های تلفیقی را در دستورکار خود قرار داده اند. به‏علاوه، گسترش مرزهای سیاست موجب شده که مرز میان حوزه‏های مورد بحث با سایر حوزه‏های علمی کم رنگ‏تر شده و آن‌ها را به یک‌دیگر وابسته‏تر سازد.

۱۳۴.

مقاله: انقلاب ایران فراتر از معما

نویسنده: محمدعلی همایون کاتوزیان مترجم: حسن توان

منبع: چشم انداز ایران اردیبهشت و خرداد ۱۳۸۹ شماره ۶۱

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۳۶۳ تعداد دانلود : ۳۷۶۹

۱۳۵.

تحول خودآگاهی ها و هویت های سیاسی در ایران

نویسنده: حسین بشیریه

منبع: مطالعات ملی ۱۳۸۱ پاییز شماره ۱۱

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی

تعداد بازدید : ۲۳۵۶ تعداد دانلود : ۱۵۴۵

۱۳۶.

الکسی دوتوکویل: زندگی انجمنی و دموکراسی

نویسنده: حسین ایمانی جاجرمی

منبع: کتاب ماه ۱۳۸۳ شماره ۸۹

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی

تعداد بازدید : ۲۳۴۵ تعداد دانلود : ۱۰۸۲

۱۳۷.

فلسفه: انقلاب در تاریخنگاری فرنان برودل و مکتب «آنال»

نویسنده: دیوید مون مترجم: عزت الله فولادوند

منبع: بخارا مهر و آبان ۱۳۸۴ شماره ۴۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی انقلاب

تعداد بازدید : ۲۳۴۴ تعداد دانلود : ۱۱۷۷

۱۳۸.

معمایی نه چندان پنهان: بیوگرافی سیاسی و مسئله ای به نام مسئولیت روشنفکری

نویسنده: افشین متین

منبع: گفتگو تابستان ۱۳۸۰ شماره ۳۲

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۳۴۰ تعداد دانلود : ۶۵۱

۱۳۹.

بازنمایی جامعه شناختی برخی نارضایتیهای منجر به انقلاب اسلامی در پنج رمان سیاسی ـ اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: امید قادرزاده هیرش قادرزاده علی مرشدی زاد

منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال نهم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۳۰

کلید واژه ها: تحلیل محتوا انقلاب اسلامی رمان نارضایتی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۳۴۰ تعداد دانلود : ۱۰۸۱

این مقاله درصدد است تا در چارچوب نظریه بازنمایی، نحوه انعکاس برخی نارضایتیهای منجر به انقلاب اسلامی را در رمان های انتشار یافته پس از انقلاب، در قالب بررسی کمّی و استقرایی، شناسایی کند. در این پژوهش، با استفاده از روش و تکنیک تحلیل محتوا، رمان های «قطار57»، «اسماعیل»، «فصل کبوتر»، «جزیره سرگردانی» و «ساربان سرگردان» بررسی شده است. نمونه گیری از نوع احتمالی سیستماتیک و واحد تحلیل در این بررسی، پاراگراف است.

۱۴۰.

فلسفه انقلابی: خلاصه ای از نگارش دکتر رضا داوری اردکانی در فصلی از کتاب «انقلاب اسلامی و وضع کنونی عالم»

نویسنده: محمد بلوریان

منبع: سوره اندیشه بهمن و اسفند ۱۳۸۹ شماره ۴۸ و ۴۹

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی انقلاب

تعداد بازدید : ۲۳۱۲ تعداد دانلود : ۸۷۳

در نوشتهای که میبینید، قرار بوده است فصل «فلسفه و انقلاب» از کتاب «انقلاب اسلامی و وضع کنونی عالم» ساده و موجز شود؛ البته با حفظ معنی و مفهوم. آنگونه که بنده فهمیدم اصل مطلب در نسبت میان فلسفه و انقلاب، این است که از طرفی «انقلاب مرحلهی بریدن از رسوم سابق و رسمیت دادن به چیزی است که مقارن با تغییر تفکر (یعنی فلسفه) در وجود مردمان پدید آمده است» و از طرف دیگر «آغاز فلسفه و تجدید آن، تعرض به حقیقت وجود و ظهور نحوی حقیقت و بناکردن عهدی جدید یا استوار ساختن عهد قدیم بوده است و این عین حقیقت انقلاب است» اما اگر به این مختصر بسنده کنیم، با وجود مفاهیم زیادی که در همین اختصار نهفته است، بهره کافی را نبردهایم.

درخت حوزه‌های تخصصی