ابعاد و مؤلفه های تحول در علوم انسانی در اندیشه مقام معظم رهبری و دلالت های آن بر علوم انسانی مطلوب جمهوری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
علوم انسانی کنونی همانند دیگر علوم مدرن، محصول اندیشه ای است که در اواخر قرن شانزدهم و اوایل قرن هفدهم میلادی در دوره «روشنگری» شکل گرفت. این علوم تا پیش از انقلاب اسلامی، با همین ویژگی و پیشینه به تدریج به ایران وارد و به دانشجویان عرضه شد. اما انقلاب اسلامی، طلیعه دار اندیشه ای مبتنی بر مبانی دینی و پایبند به ارزش های اسلامی بود. روشن است که چنین دیدگاهی علوم انسانی مدنظر خود را می طلبد. با توجه به اینکه خط مشی گذاری برای هر مسئله ای، مستلزم شناخت ابعاد و مؤلفه های آن است، لذا اندیشه های مقام معظم رهبری به عنوان اندیشمندی اسلامی که از قبل از انقلاب تاکنون در این راستا، تلاش کرده اند، می تواند زمینه خوبی برای استخراج مدل مفهومی تحول در علوم انسانی باشد. در این مقاله با بهره گیری از روش نظریه پردازی داده بنیاد به تحلیل 38 سخنرانی و 6 نامه مکتوب از ایشان پرداخته شد و در نهایت پنج مقوله اصلی استخراج گردید. پس از آن از طریق تمسک به دلالت التزامی گزاره های انتقادی و راهکاری مقام معظم رهبری، ویژگی های نهاد علوم انسانی مطلوب جمهوری اسلامی نیز در سه بعد ساختار، محتوا و کنشگران به دست آمد. همراهی علم و دین، توجه ویژه به علوم انسانی اسلامی، بهبود شیوه های آموزشی و فعالیت های پژوهشی متناسب از ویژگی های ساختاری مطلوب؛ اعتماد به نفس، نوآوری، اسلام گرایی، انگیزه و استعداد بالا از ویژگی های نیروی انسانی مطلوب و در نهایت، اسلامی بودن و بومی بودن از ویژگی های محتوای مطلوب علوم انسانی است.