جامعه شناسی

نمایش ۶۴۱ تا ۶۶۰ مورد از کل ۱۶٬۶۸۰ مورد.

۶۴۱.

بررسی رابطه بین رضایت اجتماعی و هویت ملی با تعهد اجتماعی جوانان: مورد مطالعه شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدتقی ایمان گل مراد مرادی

منبع: جامعه شناسی کاربردی دانشگاه اصفهان تابستان ۱۳۸۸ شماره ۲

کلید واژه ها: جوانان هویت ملی شیراز تعهد اجتماعی رضایت اجتماعی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ

تعداد بازدید : ۳۵۴۶ تعداد دانلود : ۱۸۳۵

"مطالعه رفتار آدمی و شناخت عواملی که موجب تقویت یا تغییر آن می شود از موضوعات مورد مطالعه اندیشمندان علوم اجتماعی و رفتاری است. یکی از این مسایل بحث تعهد اجتماعی جوانان و میزان پایبندی آنها به اصول و قوانین اساسی حاکم در جامعه می باشد. بدون شک تعهد اجتماعی به معنی هماهنگی اجزای نظام اجتماعی جهت دستیابی به اهداف نظام یکی از خصوصیات مهم جامعه ایده آل می باشد و این امر هنگامی حاصل می گردد که اعضای آن جامعه به عنوان عناصر تشکیل دهنده اجزای نظام اجتماعی وظایف خود را شناخته و به آن عمل نمایند و همچنین خود را در برابر همنوعان خود مسوول بدانند. با توجه به اهمیت تعهد اجتماعی در ثبات، سلامت و کاهش آسیب های اجتماعی در جامعه مطالعه این مقوله و شناخت آن در برنامه ریزی های اجتماعی ضرورت دارد. بر این اساس هدف این مقاله بررسی رابطه بین رضایت اجتماعی و هویت ملی با تعهد اجتماعی در میان جوانان در شهر شیراز می باشد. جهت تنظیم چارچوب نظری تحقیق از رهیافت مبادله با تمرکز بر نظریات لاولر و یون استفاده شده است. روش تحقیق در این مقاله پیمایش و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ساختار یافته است. حجم نمونه 382 نفر بود که برای افزایش دقت 400 نفر در نظر گرفته شد. پرسشنامه در 6 منطقه از شهر شیراز تکمیل گردید. برای پایایی ابزار تحقیق از آلفاکرونباخ و برای روایی از اعتبار معیار و سازه استفاده شد. داده ها با استفاده از آمارهای توصیفی و تحلیلی بررسی شدند. در این راستا برای آزمون فرضیات تحقیق از ضریب همبستگی و آزمونهای مقایسه میانگین ها استفاده شد. برای سنجش مدل تحقیق از رگرسیون چند متغیره به روش گام به گام و تحلیل مسیر استفاده شد. یافته ها و نتیجه گیری: تحلیل داده های این بررسی نشان می دهد که رابطه بین دو سازه رضایت اجتماعی و هویت ملی با تعهد اجتماعی در سطح 95 درصد اطمینان معنادار است. بین تعهد اجتماعی جوانان و متغیرهای رضایت اجتماعی (r=0.46)، هویت ملی (r=0.27)، تحصیلات (r=0.27) و تحصیلات مادر (r=0.31) وجود دارد. آمارها نشان می دهد که بین رضایت از زندگی و تعهد اجتماعی رابطه متوسط و معنی داری وجود دارد. ضریب بدست آمده برای این متغیر برابر (0.46) با سطح معنی داری (P=0.000)، بیانگر رابطه مثبت و مستقیم اما ضعیف بین دو متغیر مذکور می باشد. نتایج ضریب رگرسیونی نشان می دهد که 6 متغیر رضایت اجتماعی (Beta=0.21)، هویت ملی (Beta=0.42)، وضعیت شغلی (Beta=0.33)، وضعیت تاهل (Beta=0.26)، تحصیلات (Beta=0.21)، جنسیت (Beta=0.17) و سن (Beta=0.13) به ترتیب میزان اهمیتی که در تبیین متغیر وابسته داشته اند وارد معادله شده و در مجموع 0.59 از واریانس متغیر وابسته را تبیین و توضیح کرده اند (R2=0.59)."

۶۴۲.

مسئله شناسی و مسئله یابی در جامعه ایرانی: نوشتاری درباره آسیب شناسی فرهنگی و مدیریتی فرایند تصمیم گیری و برنامه ریزی در کشور

نویسنده: حسن بنیانیان

منبع: سوره اندیشه آذر و دی ۱۳۸۹ شماره ۴۶ و ۴۷

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات

تعداد بازدید : ۳۵۴۵ تعداد دانلود : ۳۲۲۲

دکتر حسن بنیانیان یکی از چهره هایی است که هم تجربه زیادی در عرصه های مختلف اجرایی کشور داشته و هم مشهور به فکر و ارائه طرح های نظری کاربردی در حل مسائل فرهنگی کشور است. تحلیل جامع و مفید مسائل نظام اجتماعی در ایران، تنها با به کارگیری توأمان دانش و تجربه اجرایی، نزدیک به واقعیت خواهد بود؛ امری که در میان مدیران و دانشگاهیان ناشناخته نیست، ولی همچنان یکی از دغدغه های اصلی جامعه علمی است.

۶۴۳.

سبک های دلبستگی و شیوه همسرگزینی ( چند همسری - تک همسری )

نویسنده: مسعود عارف نظری محمدعلی مظاهری

منبع: خانواده پژوهی سال اول زمستان ۱۳۸۴ شماره ۴

کلید واژه ها: دلبستگی چند همسری روان شناسی تکاملی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده

تعداد بازدید : ۳۵۴۴ تعداد دانلود : ۱۹۷۳

به منظور بررسی رابطه بین سبک های دلبستگی و شیوه همسرگزینی (تک همسری ـ چندهمسری) نمونه ای شامل 245 مرد متاهل انتخاب گردید. از این میان 45 آزمودنی چندهمسر و 200 آزمودنی تک همسر در نظرگرفته شد. پیش از این، رابطه بین سبک های دلبستگی و الگوهای رفتاری بزرگسالان، علی الخصوص نقش تاثیرگذار آن بر روابط عاشقانه و سازگاری زناشویی در پژوهش های زیادی گزارش شده بود. در پژوهش حاضر ملاک چندهمسری براساس تاریخچه زندگی زناشویی و سبک های دلبستگی نیز براساس آزمون سبک های دلبستگی بزرگسالان هزن و شیور (1987) مشخص شد. سپس از طریق آزمون خی دو بر تفاوت معنادار میان سبک های دلبستگی در مردان چندهمسر و تک همسر تاکید شد. نتایج، حاکی از رایج تر بودن سبک دلبسته ایمن در هر دو گروه تک همسر 75% و چندهمسر 65% بود. لذا با توجه به یافته های پژوهش، سبک های دلبستگی ناایمن نمی توانند عامل تعدد زوجین افراد باشند. این رفتار با الگوی دلبستگی ایمن، ارتباط بیشتری را نشان می دهد. به نظر می رسد اساس تکامل شناختی رفتارهای همسرگزینی به گونه ای در متن جوامع مختلف خود را حفظ نموده است که تعاریف فرهنگی و قوانین موضوعه نتوانسته تغییر چندانی در آن ایجاد نماید. از این رو رفتار چندهمسری چه به شکل قانونمند آن و چه به شکل روابط برون زناشویی در جوامع مختلف مشاهده می شود. با توجه به استفاده نظریه دلبستگی از نظریات کردارشناسی و روان شناسی تکاملی، طبیعی به نظر می رسد که رفتار چندهمسری دست کم از این نقطه نظر رفتاری بهنجار و بدون عوامل زمینه ساز روان آسیب شناختی باشد.

۶۴۴.

روند خودکشی و اقدام به خودکشی در استان ایلام: 1372 تا 1380(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده: فرخ لقا جمشیدزاده حسن رفیعی محمدتقی یاسمی سیدعلی رحیمی کمال اعظم

منبع: رفاه اجتماعی بهار ۱۳۸۳ شماره ۱۲

کلید واژه ها: خودکشی اقدام به خودکشی ایلام

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات

تعداد بازدید : ۳۵۳۸ تعداد دانلود : ۱۳۹۰

"در سال های پس از جنگ، خودکشی از مهم ترین مشکلات بهداشتی منطقه ایلام بوده که توجه محققان و مسوولان بهداشتی منطقه و کشور را به خود جلب کرده است. این پژوهش به منظور بررسی روند تغییرات این مشکل در یک دوره هشت ساله انجام گرفته است. جامعه آماری تحقیق، کلیه موارد ثبت شده خودکشی واقدام به خودکشی درسال های 1373 تا 1380 در استان ایلام بوده است. برای تشخیص روند و تشکیل معادله خط پیش بینی از تحلیل سری های زمانی استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از وجود دو روند افزایشی متفاوت برای خودکشی و اقدام به خودکشی در سال های مزبور در ایلام است. میزان اقدام به خودکشی همواره بیش از میزان خودکشی بوده است. گرچه میزان های خودکشی و اقدام به آن در زنان بیش تر از مردان بوده، ولی خودکشی مردان نیز روندی افزایشی داشته است. میزان خودکشی در روستاییان و میزان اقدام به خودکشی در شهرنشینان بیش تر بوده است. میزان خودکشی و اقدام به آن در اکثر سال های دوره مزبور در افراد مجرد بیش تر از متاهل بوده است. همچنین میزان های مزبور در دو گروه شغلی بی کار و خانه دار، گروه سنی 15 تا 19 ساله و نیز در افراد بی سواد بیش تر از گروه های دیگر است. میانگین سنی خودکشی 67/26 و میانگین سنی اقدام به خودکشی 22/24 سال بوده است. بیش ترین میزان خودکشی به ترتیب در ماه های اردیبهشت، شهریور و مرداد و بیش ترین میران اقدام به خودکشی به ترتیب در ماه های مرداد، تیر و خرداد بوده است. خودسوزی شایع ترین روش خودکشی، و خوردن قرص و سم شایع ترین روش اقدام به خودکشی بوده است. بیش ترین میزان خودکشی در شهرستان های دره شهر و آب دانان و کم ترین آن ها در شهرستان های دهلران و ایلام بوده است. همچنین بیش ترین میزان اقدام به خودکشی در شهرستان های ایوان و دره شهر و کم ترین آن ها در شهرستان های دهلران و مهران بوده است. "

۶۴۵.

مطالعه و بررسی تفاوت ارزشهای مشترک خانواده و مدرسه از دیدگاه جامعه شناختی(مطالعه موردی: شهر تهران در سال 85 )(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: حمید پوریوسفی مجید آقاپورفرکوش

منبع: پژوهشنامه علوم اجتماعی آزاد گرمسار سال اول زمستان ۱۳۸۶ شماره ۴

کلید واژه ها: خانواده جامعه شناسی مدرسه ارزشهای فرهنگی ارزشهای اجتماعی ارزشهای اقتصادی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی

تعداد بازدید : ۳۵۳۵ تعداد دانلود : ۱۵۶۶

خانواده و مدرسه هر دو جامعه پذیری فرد دخالت دارد و در این جریان ارزشهایی را به نوجوان انتقال می دهند. حال اگر ناهماهنگی و تفاوتهایی در این ارزشها وجود داشته باشد؛ فرد از نظر عاطفی و تکوین شخصیت صدمه خورده و عواقب شوم آن به صور مختلف مانند اضطراب؛ افسردگی؛ خشونت؛ عصبانیت؛ بی هویتی و بی اعتبار شدن ارزشها در نزد نوجوان رخ می دهد که موجب سردرگمی نوجوان می شود و ممکن است موجب بروز رفتارهایی شود که باعث بر هم خوردن نظم اجتماعی شود. چارچوب نظری این تحقیق بر اساس تئوری کنش و نظام اجتماعی پارسونز است. در این تحقیق ناهماهنگی ارزشی خانه و مدرسه متغییر وابسته در نظر گرفته شده است که از ابعاد زیر سنجیده می شود: ارزشهای اجتماعی، ارزشهای فرهنگی، ارزشهای اقتصادی، ارزشهای روان شناختی و ارزشهای بهداشتی و تندرستی.همچنین تأثیر متغیرهای زیر را به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته ایم: پایگاه اقتصادی خانواده ، پایگاه اجتماعی خانواده، میزان سنتی بودن خانواده ، میزان گرایش خانواده به ارزشهای مذهبی ومیزان گرایش خانواده به ارزشهای سیاسی. حجم نمونه 218 نفر دانش آموز 218 نفر معلم می باشد. روش تحقیق پیمایش میدانی و از تکنیک پرسش نامه و مصاحبه به وسیله سوالات محدود استفاده شده است ابتدا مقایسه ای روی میانگینهای هر ارزش در نزد خانه و مدرسه صورت گرفت که فرض برابری میانگینها در هیچکدام از این ارزشها تأیید نشد و این نشان دهنده آن است که میان همه ارزشهای خانه و مدرسه تفاوت وجود دارد. اهمیت همگی این ارزشها در نزد مدرسه بیشتر از خانه است بجر ارزش اقتصادی که خانواده ها برای آن اهمیت زیادتری قائلند. خانواده ها در سه طبقه پایین؛ متوسط و بالا دسته بندی شده اند اکثر پاسخگویان در طبق متوسط قرار دارند. تحصیلات والدین اکثرًا دیپلم؛ شغل پدرها در رده کارمندان عادی دولت و کسبه و مادران اکثراً خانه دار می باشند. همچنین اکثراً منزل شخصی دارند. که هیچ تفاوتی از نظر هماهنگ بودن ارزشها میان این طبقات با ارزشهای مدرسه دیده نشده است و طبقه اجتماعی در این ناهماهنگی اثری ندارد

۶۴۶.

دموکراسی رادیکال به مثابه یک آرمانشهر

سایر: یورگن هابرماس میخائیل کارلهدن رنه گابریل مترجم: عبدالحامد حسینی

منبع: فرهنگ توسعه تیر ۱۳۷۹ شماره ۴۴ و ۴۵ و ۴۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۵۳۵ تعداد دانلود : ۱۷۱۴

۶۴۷.

فراتحلیل مطالعات رضایت شغلی در سازمان های آموزش بررسی و ترکیب نتایج پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه های دولتی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مصطفی ازکیا محمود توکلی

منبع: نامه علوم اجتماعی ۱۳۸۵ شماره ۲۷

کلید واژه ها: رضایت شغلی فراتحلیل سازمان های آموزشی مدل وضعیتی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۵۳۴ تعداد دانلود : ۱۷۰۱

"مطالعه حاضر با هدف ترکیب کمی نتایج پژوهش های انجام شده در مورد رضایت شغلی کارکنان سازمان های آموزشی و با استفاده از روش اسنادی بر روی تعداد 44 پایان نامه کارشناسی ارشد در سطح دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، شهید بهشتی، علامه طباطبایی، الزهرا و تربیت معلم اجرا شده است. جامعه آماری مورد مطالعه در پایان نامه های مورد بررسی، 38477 نفر با پراکندگی در سطح 18 استان و متوسط حجم نمونه 1241 نفر برای هر تحقیق بوده است. نتایج پژوهش حاضر که از دو روش ترکیب احتمالات به شیوه «استوفر» و نیز ترکیب شدت تاثیر به روش «اشمیت و هانتر» سود برده است، نشان می دهد فرض رابطه بین متغیرهای مشارکت، مدیریت، امکان بروز خلاقیت های فردی، تاهل، تحصیلات، رشته تحصیلی، سن و جنس با رضایت شغلی اثبات می گردد. در میان متغیرهای مذکور مشارکت با بالاترین میزان واریانس تبیین شده به عنوان بهترین پیش بینی کننده رضایت شغلی در سازمان های آموزشی مورد تاکید قرار گرفته است. براساس نتایج تحقیق، در میان مدل های نظری رضایت شغلی، «مدل وضعیتی» که مبتنی بر ارتباط بین 3گروه متغیرهای ماهیتی (ذاتی)، سازمانی و فردی با رضایت شغلی است مورد تایید قرار گرفته است. "

۶۴۸.

روابط ترکیبی شیوه های فرهنگی؛ روش شناخت جامعه نو

نویسنده: حمید عبداللهیان

منبع: نامه علوم اجتماعی ۱۳۷۸ شماره ۱۳

کلید واژه ها: سنت فرهنگ مدرنیسم تعادل روابط ترکیبی شیوه های فرهنگی پست - مدرنیسم جامعه معاصر تکثرگرایی تعادل سیستمی - تعادل پارسونزی دوران معاصر دوران مدرن دوران صنعتی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ

تعداد بازدید : ۳۵۳۳

در این مقاله به یکی از مسئل جاری حوزه نظری جامعه شناسی معاصر یعنی دخالت دادن فرهنگ در روش منطقی شناخت جامعه معاصر می پردازیم. گیدنز (1377) و باومن (1992) در ابتدای دهه 1990 و همین طور اینگلهارت(1377) در اواخر این دهه به نوعی به نوعی منحصر به فرد بودن جامعه معاصر اشاره کرده اند که از این میان اینگلهارت به طور مشخص به نقش فرهنگ در شکل گیری جدید اجتماعی پرداخته است. در این مقاله با اشاره به نقائص نظری و روش شناختی آثار اینگلهارت‘ باومن و گیدنز مشخص می کنیم که چگونه باید بحث فرهنگ و نقش آن را از لحاظ نظری در شناخت تحولات اجتماعی جدید دخالت داد. بدین منظور وارد روند مفهوم سازی روابط فرهنگی شده ایم تا از طریق پی ریزی مفاهیم جدید چارچوب نظری جدیدی را برای بحث پیرامون ویژگیهای جوامع دوران معاصر معرفی کنیم

۶۴۹.

جایگاه اجتماعی محله در شهرهای اسلامی با تأکید بر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابراهیم انصاری

منبع: پژوهشی دانشگاه اصفهان ۱۳۸۱ شماره ۱۳

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری

تعداد بازدید : ۳۵۳۳ تعداد دانلود : ۱۶۰۳

محور اصلی بحث نقش اجتماعی محله در شهر های اسلامی است. یافته های باستان شناسان و اندیشمندان تاریخ تمدن، بین النهرین و کناره های نیل را پیشاهنگ تمدن و شهری شدن جهان دانسته اند. از نظر کالبدی سه عامل سیاسی، اقتصادی و مذهبی زمینه ساز پیدایش شهرها در منطقه خاورمیانه بوده است. اسلام به عنوان یک ایدئولوژی فراگیر، کلیه ابعاد زندگی اجتماعی و انسانی را متاثر ساخت به طوری که در شکل گیری مهم شهر اسلامی چهار عنصر حکومت، امت، اصناف (بازار) و محلات است. محله به عنوان یک واحد اصلی روابط اجتماعی در شهرهای اسلامی بوده و از اجزا اصلی و فرعی تشکیل شده است و عوامل فضایی، فرهنگی و اقتصادی در آن دخالت داشته است. ضمن بررسی تاریخی، نقش اجتماعی محله را در شهر اصفهان در گذشته و حال نشان خواهیم داد. محور اصلی بحث نقش اجتماعی محله در شهر های اسلامی است. یافته های باستان شناسان و اندیشمندان تاریخ تمدن، بین النهرین و کناره های نیل را پیشاهنگ تمدن و شهری شدن جهان دانسته اند. از نظر کالبدی سه عامل سیاسی، اقتصادی و مذهبی زمینه ساز پیدایش شهرها در منطقه خاورمیانه بوده است. اسلام به عنوان یک ایدئولوژی فراگیر، کلیه ابعاد زندگی اجتماعی و انسانی را متاثر ساخت به طوری که در شکل گیری مهم شهر اسلامی چهار عنصر حکومت، امت، اصناف (بازار) و محلات است. محله به عنوان یک واحد اصلی روابط اجتماعی در شهرهای اسلامی بوده و از اجزا اصلی و فرعی تشکیل شده است و عوامل فضایی، فرهنگی و اقتصادی در آن دخالت داشته است. ضمن بررسی تاریخی، نقش اجتماعی محله را در شهر اصفهان در گذشته و حال نشان خواهیم داد.

۶۵۰.

بررسی ظهور فردگرایی در عرصه ی خانواده (مطالعه ی موردی شهروندان تهرانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: قادر بالاخانی امیر ملکی

منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیستم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۷۷

کلید واژه ها: جوانان زنان فردگرایی فردی شدن ارزش های خانواده تغییرات ساختاری خانواده

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۵۳۰ تعداد دانلود : ۸۵۲

افزایش آمار طلاق، افزایش سن ازدواج، کاهش نرخ باروری و کاهش ازدواج از مهم ترین چالش های امروزین خانواده در ایران محسوب می شوند. چالش هایی که به مثابه مجموعه تغییرات ساختاری و کارکردی خانواده تحت عنوان فردی شدن نهاد خانواده مفهوم سازی شده اند. یکی از مهم ترین پیامدهای چنین تغییراتی، ظهور فردگرایی در عرصه ی خانواده است که بر تغییر ارزش های خانواده به معنای ارجحیت خواسته های فردی بر خواسته های جمعی دلالت دارد. در مقاله ی حاضر، فردگرایی در عرصه ی خانواده با تأکید بر میزان پای بندی به ارزش های خانواده بررسی شده است. هدف از این بررسی پاسخ گویی به این سؤال بود که آیا با توجه به تحولات اخیر جامعه ی ایران به طور عام و خانواده به گونه ای خاص می توان از ظهور فردگرایی در عرصه ی خانواده ی ایرانی سخن گفت یا خیر؟ این بررسی به روش پیمایش و با تمرکز بر یک نمونه ی 408 نفری از شهروندان تهرانی انجام شده است. تحلیل یافته های تحقیق نشان داد که ارزش های خانواده در راستای ظهور فردگرایی دستخوش دگرگونی شده است، اما این دگرگونی بسته به هر یک از ابعاد پنج گانه مورد مطالعه ارزش های خانواده متفاوت است، به این ترتیب که در بعد ارزش های سلسله مراتبی و کنترلی خانواده افراد فردگرا، در بعد ارزش های خویشتن داری تا حدودی فردگرا، در بعد ارزش های سنتی وضعیتی بینابین و در بعد ارزش های تعهدی خانواده افراد جمع گرا هستند. مقایسه ی گروه های مختلف سنی، جنسی و تحصیلی نشان داد که میزان فردگرایی در عرصه ی ارزش های خانواده در بین زنان، جوانان و افراد با تحصیلات دانشگاهی بیشتر است.

۶۵۱.

قانون حمایت از کودکان و نوجوانان و تقابل دیدگاه ها در آن

نویسنده: حمزه زینالی

منبع: رفاه اجتماعی پاییز ۱۳۸۲ شماره ۹

کلید واژه ها: نوجوانان کودک آزاری کودکان سیاست جنایی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی کاربردی و برنامه ریزی اجتماعی

تعداد بازدید : ۳۵۲۹ تعداد دانلود : ۱۴۶۶

در قانون 9 ماده ای "حمایت از کودکان و نوجوانان" مصوب 25 آذر ماه 1381 مجلس شورای اسلامی، در قبال "بزه دیدگی" اطفال، رویکردی دو گانه اتخاذ شده است. از یک سو، در پرتو توجه به یافته های علمی و تعهدات بین المللی ایران و با توسل به ساز و کار جرم انگاری خاص برخی رفتارها، به حمایت کیفری ویژه و افتراقی از اطفال بزه دیده (آزار دیده) اقدام شده و از دیگر سو، تحت تاثیر دغدغه های شرعی و فقهی والدین، اولیای قانونی و سرپرستان صغار از شمول قانون فوق استثنا شده اند و حمایت کیفری مقرر، محدود به آزار کودکان از جانب افرادی غیر از آنها شده است. در ماده این قانون نیز تا حدود زیادی از سیاست کیفری افتراقی اتخاذی قانونگذار درصد آن (مواد 2، 3 و 4) عدول شده است.

۶۵۲.

نگاهی به خودشرق شناسی در ایران مدرن: «خلقیات ما ایرانیان» سید محمدعلی جمال زاده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا جوادی یگانه آرمین امیر

منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال پنجم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۱۴)

کلید واژه ها: شرق شناسی خلقیات منش ملی خودشرق شناسی خودشرقی کردن

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ مطالعات فرهنگی

تعداد بازدید : ۳۵۲۷ تعداد دانلود : ۱۲۶۰

سید محمدعلی جمال زاده را یکی از سه بنیان گذار اصلی ادبیات داستانی معاصر فارسی می دانند. با این حال، بخشی از شهرت وی مدیون کتابی است که در سال 1345 از او چاپ شده، به نام «خلقیات ما ایرانیان». در این کتاب جمال زاده به مثابه یک طبیب در پی شناخت درد جامعه ایران است، دردی که مانع ترقی و علت العلل عقب ماندگی ما بوده است. درد یا همان عامل بیماری، فسادی است به نام خلقیات ما ایرانیان؛ یعنی ما به دلیل برخی خلقیات و روحیاتمان است که پیشرفت نمی کنیم و اولین قدم در راه ترقی و سعادت، تغییر خلق و خوی مان است. چه چیز به جمال زاده اجازه می دهد که خلقیاتی، غالباً منفی و گاهی به شدت تحقیرکننده، را چنین بی پروا به ایرانیان نسبت دهد یا از قول دیگران نقل کند. ادوارد سعید آن را خودشرق شناسی یا خودشرقی کردن می نامد. سعید بر این باور است که شرق شناسی نه فقط یک رشته علمی، بلکه همچنین گفتمانی زمینه ساز و تسهیل گر استعمار شرق و همچنین به کلی ایجاد کننده شرق است. و اما خودشرق شناسی یا خودشرقی کردن عبارت است از همکاری اندیشمندان شرقی در پروژه شرق شناسی. بنابراین، هدف این مقاله عبارت است از محک زدن کتاب خلقیات ما ایرانیان با مشخصه های شرق شناسی و خودشرق شناسی.

۶۵۳.

چالش های خانوادة معاصر و نوگرایی با تأکید بر طلاق در فرآیند گذار جمعیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یعقوب فروتن

منبع: مسائل اجتماعی ایران سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلید واژه ها: طلاق نوگرایی خانوادة معاصر نظریة گذار جمعیتی رویکرد فرهنگی اجتماعی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده

تعداد بازدید : ۳۵۲۴ تعداد دانلود : ۸۷۰

مقالة حاضر می کوشد با تکیه بر نظریة گذار جمعیتی و با رویکردی فرهنگی اجتماعی، مهم ترین زمینه ها و روندهای مرتبط با تحولات خانوادة معاصر و طلاق را در مقیاسی جهانی (با تأکید بر وضعیت جوامع صنعتی و جهان سوم) و به طور خاص ایران، تجزیه و تحلیل کند. مطابق مباحث این مقاله مبتنی بر تحلیل ادبیات تحقیق، درحالی که عظمت خانواده و استحکام پیوندهای زناشویی از مهم ترین ویژگی های دوران گذشته (موسوم به ""عصر طلایی"") تلقی می شد، خانوادة معاصر دست خوش چنان تحولات بنیادین و عمیقی شد که در دورة جدید درقالب اصطلاحاتی همچون ""عصر طلاق"" و ""انقلاب طلاق"" توصیف شده است. تجزیه و تحلیل های مبتنی بر داده های سازمان ملل متحد در این مقاله به وضوح نشان می دهد که گرچه روند تصاعدی میزان طلاق به طور کاملاً چشمگیرتری در جوامع صنعتی به وقوع پیوسته است، میزان طلاق در ممالک جهان سوم ازجمله ایران نیز افزایش درخور ملاحظه ای یافته است. به علاوه، خانوادة معاصر با پدیده های نوظهوری (مانند خانوادة تک والدی، خانوادة تک فرزندی، بی فرزندی، زوج زیستی) مواجه شده است که غالباً ارتباط تنگاتنگی نیز با تشدید میزان طلاق دارند. به طور خلاصه، نوگرایی و مظاهر آن (به ویژه فردگرایی، صنعتی شدن، شهرنشینی) ریشة اصلی این تغییرات بنیادین خانوادة معاصر است که این مقاله به طور خاص به نقش حیاتی تحولات فرهنگی در روندهای طلاق پرداخته است. مطابق نتایج این تحقیق، باورها و زمینه های فرهنگی - اجتماعی مساعدی دربارة اهمیت خانواده در جامعة ایران وجود دارد که می توانند نقش تعیین کننده ای در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های معطوف به مدیریت و کنترل دامنه و شدت آسیب های خانواده و میزان طلاق (به ویژه برای نسل های آینده) ایفا کنند.

۶۵۴.

آسیب شناسی مخاطب پنداری، در حوزه رسانه ها، جهانی شدن و عصر پس از دهکده جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی محسنیان راد

منبع: تحقیقات فرهنگی ایران ۱۳۸۷ شماره ۳

کلید واژه ها: بازار پیام رسانه ها ارتباط گیر توهم کنترل مخاطب پنداری مصرف کننده پیام

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۵۲۰ تعداد دانلود : ۱۷۹۴

"مقاله ابتدا به سیر تحول «نقش پنداری» از انسان های مقابل رسانه ها پرداخته و تفاوت هر یک از آنها را نشان داده است تفاوتی که در منابع علوم ارتباطات، به ترتیب تاریخی، با اصطلاحاتی همچون مخاطب، گیرنده ، مصرف کننده و اخیراً، ارتباط گیر معرفی می شده است. و بر این نکته تاکید شده که تغییر تصور «انسان مقابل رسانه ها» از موجودی منفعل به موجودی فعال، حاصل تحولاتی است که جهانی شدن مهم ترین آنهاست. بارزترین خصلت ارتباط گیر، استقلال او در «انتخابِ مبتنی بر نیازهای ارتباطی» است و به موازات تحولات دهه های آینده در حوزه ICT، توان گزینشگری او به شدت افزایش خواهد یافت و او به «ارتباط گیر گزینشگر» تبدیل خواهد شد. به دلیل تاخیر کشورهای در حال توسعه در دستیابی به رسانه های جدید و در واقع، تاخیر در ورود به عصر کهکشان گوتنبرگ و کهکشان مارکنی نگاه فرستندگان پیام در کشورهای در حال توسعه به آن سوی رسانه ها، همچنان نگاه مخاطب محور است و در نتیجه، سیر تحول «نقش پنداری» از انسان های مقابل رسانه ها از «مخاطب» به «ارتباط گیر» طی نشده است. پدیده «مخاطب پنداری» در برخی کشورهای در حال توسعه، در آینده، به تامین نیازهای بومی رسانه ای ارتباط گیران آنان آسیب های جدی وارد خواهد کرد و باعث خواهد شد که زمینه برای رویکرد به تولیدات رسانه های بیگانه فراهم شود و در نتیجه، ویژگی های فرهنگی به گونه ای ناخواسته تغییر کند. "

۶۵۵.

مبانی نظری و راهبردی مدیریت ارتقای امنیت اجتماعی و فرهنگی در تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید رضا صالحی امیری افسر افشاری نادری

منبع: راهبرد تابستان ۱۳۹۰ شماره ۵۹

کلید واژه ها: امنیت حمایت اجتماعی سرمایه اجتماعی احساس امنیت سرمایه فرهنگی امنیت اجتماعی بی سازمانی اجتماعی امنیت فرهنگی مدیریت امنیت فرهنگی و اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۵۱۸ تعداد دانلود : ۲۰۴۷

اگرچه بروز آسیب ها و ناهنجاری ها در جوامع مختلف، تا حدودی طبیعی است، اما ذات زندگی اجتماعی بشر همواره با کمبود ها، نارسایی ها و اختلالاتی مواجه است که بروز ناهنجاری ها را ناگزیر می سازد. اگر این معضلات به میزانی رسیدند که به مسئله اجتماعی تبدیل شدند، شایسته توجه و تدبر جدی بوده و بایستی علل و عوامل افزایش دهنده بسترها، زمینه ها و همچنین ابعاد و زوایای این ناهنجاری ها بررسی و شناخته شوند و مبتنی بر پژوهش ها و مطالعات، سیاست ها و راهکار های کنترل و مهار، تدوین گردد. مسائل و آسیب های امنیت اجتماعی و فرهنگی، پدیده های غیر فردی، واقعی، نسبی، قانونمند و قابل کنترل هستند که طرح و شناسایی علمی آنها مستلزم وجود یک واحد اجتماعی مشخص و اندیشمند است که با تعامل گروهی، جهت ارتقا و مدیریت آن اقدام گردد. مفهوم "" فرهنگ امنیتی"" از این اندیشه ناشی می شود که در هر نظامی، امنیت باید به منزله حقوق اساسی یک شهروند تلقی گردد؛ حقوقی که افراد جامعه می توانند خواهان رعایت آن از جانب مسئولان اجرایی شوند. گفتمان های جدید در نگاه به امنیت اجتماعی برخلاف دیدگاه های سنتی، امنیت را در بستر اجتماعی آن مطالعه می نمایند که از این منظر مؤلفه های اجتماعی در تکوین، استقرار و استمرار امنیت، نقش برجسته ای پیدا می کنند و در این چشم انداز است که پارادایم های تحلیلی متفاوتی متناسب با شرایط اجتماعی هر جامعه برای تحلیل و طراحی استراتژی های امنیت پدیدار می شوند. پژوهش حاضر در راستای این اهداف، با بررسی اسنادی و پیمایشی احساس امنیت در تهران، در تلاش برای رسیدن به راهکار های کنترل و مهار امنیت می باشد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در میان متغیر های اثرگذار بر امنیت، بیشترین تأثیر را متغیر سرمایه فرهنگی داشته است. بنابراین با نگاهی کلان به جامعه و با توجه به نتایج پژوهش، به طراحی الگوی ارتقای مدیریت امنیت اجتماعی و فرهنگی پرداخته شده است.

۶۵۶.

مطالعه پیامدهای بیکاری بر تأخیر در ازدواج جوانان در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رسول صادقی محمد شکفته گوهری

منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۰

کلید واژه ها: بیکاری ناامنی اقتصادی تورم جوانی جمعیت رهاشدگی تأخیر ازدواج

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۵۱۵ تعداد دانلود : ۱۵۸۳

بیکاری بطور قابل توجهی فرایندهای جمعیتی نظیر ازدواج، طلاق، باروری، و مهاجرت را تحت تأثیر قرار می دهد. هدف از این مقاله بررسی تجربه بیکاری و پیامدهای آن بر تأخیر در ازدواج مردان جوان شهر تهران با بکارگیری روش تحقیق ترکیبی (داده های کمی و کیفی) است. در این راستا، مقاله ابتدا با استفاده از تحلیل ثانویه داده های خرد سرشماری 1390 شهر تهران به آزمون تأثیر وضعیت اشتغال و بیکاری بر تأخیر ازدواج پرداخته، سپس با استفاده از روش تحقیق کیفی و مصاحبه عمیق با 27 جوان مجرد بیکار به کندوکاو تجربه زیسته بیکاری جوانان و پیامدهای آن درحوزه تأخیر در ازدواج پرداخته است. نتایج بخش کمی مطالعه نشان داد احتمال تجردماندگی افراد بیکار حدود هشت برابر بیشتر از افراد شاغل است. با کنترل اثر سایر متغیرهای مستقل اثرگذار، بیکاری همچنان تأثیری قوی بر افزایش احتمال تجردماندگی دارد. نتایج بخش کیفی مطالعه بیانگر پنج مقوله محوری نظیر هویت بخشی شغلی، تجمل گرایی/مادیگرایی، رهاشدگی، ناامنی شغلی، و عقلانیت در تصمیم گیری تأخیر ازدواج است. در نتیجه گیری از مقاله می توان گفت بیکاری و ناامنی شغلی، عدم اطمینان زیادی را نسبت به آینده برای جوانان رقم زده و تصمیم به ازدواج آنان را تا آینده ای نامعلوم به تأخیر می اندازد.

۶۵۷.

تحلیلی بر مسائل اجتماعی– فرهنگی موثر بر حاشیه نشینی (مطالعه موردی، شهر ساری)

نویسنده: محمدجواد زاهدی هوشنگ نایبی پروانه دانش حسین نازک تبار

منبع: جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران سال دوم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۵

کلید واژه ها: اوقات فراغت مهاجرت حاشیه نشینی تعلق اجتماعی کالبدی - فضایی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی

تعداد بازدید : ۳۵۱۵ تعداد دانلود : ۱۳۶۸

حاشیه نشینی پدیده ای است که عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و در نرخ پایین تر امنیتی در پیدایش آن نقش دارند و از دو گروه بنیادی دفع کننده روستا و جذب کننده شهر نشأت می گیرد. هدف اصلی تحقیق این است که چه مسائل اجتماعی- فرهنگی بر روی حاشیه نشینی تاثیر دارد؟ روش تحقیق، اسنادی و پیمایشی بوده و حجم نمونه نیز برابر با 384 نفر از حاشیه نشینان ساکن اطراف شهر ساری بوده که با روش نمونه گیری خوشه ای و تصادفی ساده انتخاب شدند. داده ها در این تحقیق با روش تحلیل همبستگی و مدل معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و Lisrel استفاده شد. نتایج و تحلیل همبستگی نشان داد که بین عوامل مهاجرت، کیفیت مسکن، کسب معیشت، اوقات فراغت، وضعیت کالبدی فضایی و میزان تعلق اجتماعی با اطمینان 99/0 درصد و سطح خطای کم تر از 01/0 درصد با حاشیه نشینی رابطه معناداری وجود دارد. هم چنین نتایج تحلیل معادلات ساختاری نشان می دهد که متغیرهای مستقل قدرت پیش بینی حاشیه نشینی را دارند. حاشیه نشینی، ناشی از مشکلات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، عدم دسترسی مناسب به امکانات بهداشتی- آموزشی و ارتباط ضعیف با فرهنگ شهرنشینی می باشد که این عوامل سبب شده تا حاشیه نشینان را در معرض مسائل اجتماعی - فرهنگی قرار دهد.

۶۵۸.

ساختار اجتماعی ازدواج در دورة ساسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: کوروش صالحی فرشید نادری

منبع: جامعه شناسی تاریخی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلید واژه ها: زنان خانواده ساسانیان جانشینی ساختار ازدواج گونه های ازدواج

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۵۱۴ تعداد دانلود : ۱۷۹۱

تنوع و پیچیدگی ساختار خانواده و ازدواج در ایران عهد ساسانی از موضوعات درخور توجه است. تأکید بر تداوم نسل، نام و تبار خانوادگی و کارکردهای این جهانی و آن جهانی ازدواج که سبب ایجاد این تنوع و پیچیدگی شده، از مهم ترین ویژگی های جایگاه زنان در جامعة ساسانی است. قوانین کهن زرتشتی خواهان ایجاد محدودیت هایی برای جامعة زنان بود؛ درحالی که قوانین جدید- که حاصل بازنگری دستوران عهد ساسانی بود- رشد و پیشرفتی محسوس در امور زنان و مسائل حقوقی آنان را نشان می داد. مقالة حاضر گونه های رایج ازدواج، قوانین مرتبط با جانشینی و وضع اجتماعی و حقوقی زنان را بررسی کرده است. به نظر می رسد قوانین اجتماعی ازدواج در دورة ساسانی حدود و اختیارات زنان را متفاوت تر از جوامع عشیره ای تبیین کرده است و نهاد خانواده به صورت عمومی در جامعة ساسانی تعریف استواری داشت؛ رخدادهای اجتماعی و سیاسیِ پایان این دورة تاریخی نشان از آن دارند که نقش اجتماعی و ارتقای اعتبار اجتماعی و سیاسی زنان به شدت ترقی داشته است. اگر در اواخر سلسله از سویی نبود اولاد پسر را برای جانشینی تنها دلیل واگذاری قدرت به زنان ندانیم، در سوی دیگر نیز، افزایش بینش و ارتقای درجة سیاسی و اجتماعی زنان در مطالبة قدرت مؤثر بوده است.

۶۵۹.

رابطه رضایت شغلی با تعهد سازمانی در کارکنان آموزش و پرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی اکبر امین بیدختی معصومه صالح پور

منبع: دانشور رفتار سال چهاردهم دی ۱۳۸۶ شماره ۲۶

کلید واژه ها: رضایت شغلی تعهد سازمانی رضایت از کار رضایت از ترفیع

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۵۱۴ تعداد دانلود : ۱۸۲۸

هدف اصلی این پژوهش، شناخت رابطه رضایت شغلی دبیران دبیرستان ها با تعهد سازمانی آنان است. بدین منظور، کلیه دبیران دبیرستان های مناطق 4، 6 و 7 مشهد به عنوان جامعه آماری این پژوهش در نظر گرفته شدند. تعداد 331 نفر از طریق نمونه گیری طبقه ای تصادفی با تخصیص مناسب به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه رضایت شغلی ویسوکی و کروم، و تعهد سازمانی موادی، استیرز و پورتر استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون یک نمونه ای کولموگروف- اسمیرنف، ضرائب همبستگی پیرسن و اسپیرمن، آزمون رتبه ای فریدمن، آزمون رتبه های علامت دار و یلکاکسون و آنالیز رگرسیون چند متغیره به روش گام به گام استفاده شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها تایید فرضیات تحقیق را نشان داده است.

۶۶۰.

تحلیل شبکه ای جرایم سازمان یافته

نویسنده: ابراهیم حاجیانی

منبع: دانش انتظامی پاییز ۱۳۸۸ شماره ۳ مسلسل ۴۴

کلید واژه ها: جرایم سازمان یافته ساخت شبکه ای تحلیل شبکه ای شبکه های اجتماعی و ترکیب اطلاعات

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات

تعداد بازدید : ۳۵۱۳ تعداد دانلود : ۱۳۹۵

با توجه به خلا ادبیات نظری و تجربی، این نوشتار به معرفی روش تحلیل شبکه ای به عنوان یکی از ابزارهای مفید تحلیل جامعه شناسی پرداخته است.نویسنده پس از مرور ویژگی ها و مفهوم جرایم سازمان یافته، انواع مهم آن را معرفی نموده است. همچنین به مفهوم، ضرورت ها، کاربردها و مفاهیم پایه و استاندارد شبکه و ساختار شبکه ای در علوم اجتماعی اشاره شده است. بحث اصلی مقاله در خصوص نحوه پیاده سازی و بهره گیری از تکنیک تحلیل شبکه ای در تحلیل اطلاعات و داده های مربوط به شبکه های جرایم سازمان یافته است که در دو مقطع قبل از تکمیل یافته ها (و در حین مرحله گردآوری اطلاعات) و پس از تکمیل داده ها، ارایه شده است. در این مقاله به نکات و ملاحظات کاربردی که برای تلخیص، فشرده سازی، تجمیع، نمایش و ارایه داده های مربوط به جرایم پیچیده، مفید و ضروری هستند، پرداخته شده است. تاکید اصلی نویسنده آن است که تکنیک تحلیل شبکه ای، ابزاری سودمند و روشمند برای ترکیب اطلاعات متنوع به شمار می آید.

درخت حوزه‌های تخصصی