درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیای کشاورزی و کاربری اراضی برنامه ریزی و توسعه ناحیه ای

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ارزیابی مخاطرات طبیعی جغرافیای اقتصادی جغرافیای اکوتوریسم جغرافیای اوقات فراغت جغرافیای پزشکی جغرافیای تاریخی جغرافیای جمعیت جغرافیای حمل و نقل جغرافیای رفتاری و ادراک محیطی جغرافیای زمین در فضا جغرافیای سیاسی جغرافیای صنعتی جغرافیای فرهنگی جغرافیای کشاورزی و کاربری اراضی برنامه ریزی و توسعه ناحیه ای
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲۱ تا ۱۴۰ مورد از کل ۵۰۰ مورد.
۱۲۱.

تحلیل اثرات اقتصادی و اجتماعی خشکسالی بر جوامع روستایی شهرستان سمنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ 75 - 95

کلید واژه ها: اثرات اقتصادی اثرات اجتماعی خشکسالی تحلیل عاملی اکتشافی سمنان (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۹ تعداد دانلود : ۲۷۰
هدف تحقیق حاضر تحلیل اثرات اقتصادی و اجتماعی خشکسالی بر جوامع روستایی شهرستان سمنان بود. تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی بوده و جامعه آماری آن را سرپرستان خانوارها در روستاهای شهرستان سمنان تشکیل می دادند که با استفاده از رابطه کوکران و روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، تعداد 340 نفر از آنها به صورت کاملاً تصادفی انتخاب شدند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که چهار عامل «بحران معیشت»، «رکود تولید و تضعیف کشاورزی»، «فرهنگی و روان شناختی»، و «اجتماعی و مشارکتی» در مجموع 812/55 درصد از تغییرات اثرات اقتصادی و اجتماعی خشکسالی بر جوامع روستایی شهرستان سمنان را تبیین می کنند. بر اساس یافته های پژوهش، پیشنهادهایی از جمله اعطای وام های بلاعوض و یا کم بهره در راستای مدیریت و کاهش پیامدهای منفی رکود تولید و تضعیف کشاورزی، استفاده از شبکه آبیاری تحت فشار و توجه بیشتر دولت به صندوق بیمه محصولات کشاورزی، بهره گیری از مشارکت روستاییان در مدیریت خشکسالی، و شرکت روستاییان در برنامه های آموزشی و ترویجی ارائه شد.
۱۲۲.

گروه بندی روستاهای استان های کشور بر اساس شاخص های زیرساخت اقتصادی و توسعه انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 29 - 46

کلید واژه ها: شاخص زیرساخت اقتصادی شاخص توسعه انسانی نمودار Pheatmaps

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۲ تعداد دانلود : ۳۲۰
برنامه ریزی توسعه زیرساخت اقتصادی و توسعه انسانی، در صورتی بر توسعه ملی اثر خواهد گذاشت که شکاف منطقه ای تعیین و برطرف شود. نیروی انسانی عامل پیشبرد اهداف و سیاست های کلان اقتصادی و اجتماعی در سطح ملی و منطقه ای است که با شناسایی شکاف منطقه ای شاخص توسعه انسانی، چالش ها در فرآیند توسعه کاهش می یابد. در تحقیق حاضر، با استفاده از نمودار Pheatmaps روستاهای استان های کشور در سری زمانی 1392-1379 گروه بندی شدند. نتایج گروه بندی نشان داد که روستاهای استان های کشور از لحاظ شاخص زیرساخت اقتصادی به سه گروه و از لحاظ شاخص توسعه انسانی به دو گروه تقسیم می شوند؛ همچنین، شاخص توسعه انسانی روستاهای سیستان و بلوچستان نسبت به سایر استان ها شرایط متفاوت دارند.
۱۲۳.

سنجش پایداری بوم شناختی در مراتع ییلاقی: مطالعه موردی چهار سامان عرفی عشایر شاهسون مشگین شهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 69 - 88

کلید واژه ها: مراتع سامان عرفی پایداری بوم شناختی عشایر شاهسون مشگین شهر (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۵ تعداد دانلود : ۳۰۱
یکی از بحران های قرن بیست و یکم مسئله تخریب زیست بوم است که در نتیجه استفاده نادرست جوامع بشری از آن رخ می دهد. هر زیست بوم از طریق ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و بوم شناختی و بر اساس تحلیل بوم شناختی مراتع نیز توان بوم شناختی آن مشخص می شود. بنابراین، هدف تحقیق حاضر بررسی پایداری بوم شناختی سامان های عرفی عشایر شاهسون در مراتع ییلاقی سبلان در جنوب شهرستان مشگین شهر اردبیل بود. برای اندازه گیری و ارزیابی پایداری بوم شناختی، ده شاخص انتخاب شد. به منظور تعیین رابطه پایداری با سامان های عرفی از تحلیل واریانس و برای مقایسه میانگین ها، از آزمون دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان پایداری بوم شناختی در 33 درصد یورت ها کمتر و در پنجاه درصد آنها بیشتر از حد متوسط است؛ همچنین، عواملی مانند تعدد دام و بهره بردار بر وضعیت پایداری مراتع مؤثرند، که مقایسه میانگین امتیازات با آزمون دانکن این نتایج را تأیید می کند.
۱۲۴.

تحلیل فضایی سرمایه های معیشتی کشاورزان: مطالعه موردی مناطق روستایی شهرستان شازند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 47 - 67

کلید واژه ها: سرمایه های معیشتی تحلیل فضایی کشاورزان روستاها شازند (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۵ تعداد دانلود : ۳۱۱
پژوهش حاضر، با هدف سنجش سرمایه های معیشتی کشاورزان روستایی، به روش اسنادی- تحلیلی و میدانی در شهرستان شازند استان مرکزی انجام شد. جامعه آماری تحقیق خانوارهای روستاهای شهرستان شازند بودند. حجم نمونه با روش نمونه گیری کوکران 370 خانوار محاسبه شد که با استفاده از روش طبقه بندی خوشه ای، در بین روستاهای شهرستان توزیع شدند. داده های میدانی با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شد. نتایج تحقیق نشان داد که سرمایه های معیشتی به لحاظ پایداری یکسان نیستند؛ سرمایه مالی و طبیعی با میانگین 59/2 و 84/2 ناپایدارترین و سرمایه فیزیکی با میانگین 52/3 پایدارترین بعد معیشت پایدار کشاورزان شهرستان شازند به شمار می روند. همچنین، نقشه های میان یابی تولیدشده نشان داد که پراکنش فضایی دارایی های معیشتی از الگوی شرقی- غربی پیروی می کند، به گونه ای که روستاهای شرقی شهرستان از معیشت پایدارتری نسبت به روستاهای غربی برخوردارند.
۱۲۵.

ارزیابی میزان پایداری گردشگری روستایی: مطالعه موردی دهستان هوره، استان چهارمحال و بختیاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 135 - 159

کلید واژه ها: ارزیابی پایداری گردشگری بارومتر پایداری رادار پایداری هوره (دهستان) چهارمحال و بختیاری (استان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۲ تعداد دانلود : ۳۱۳
هدف تحقیق حاضر ارزیابی پایداری گردشگری روستاهای دهستان هوره در استان چهارمحال و بختیاری بود. اطلاعات تحقیق به دو روش اسنادی و میدانی جمع آوری شد. جامعه آماری تحقیق شامل 3267 خانوار و گردشگران روستاها بود که از آن میان، 344 سرپرست خانوار و 170 گردشگر به عنوان نمونه تحقیق تعیین شدند. نتایج نشان دهنده پایداری پایین ابعاد زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی روستاها بود؛ و در این زمینه، کمترین میزان پایداری از دید پاسخ گویان به شاخص های آلودگی (با میانگین 205/0)، امنیت (با میانگین 305/0) و منابع سرزمین (با میانگین 316/0) مربوط می شد و بهترین وضعیت شاخص ها نیز مربوط به افزایش آگاهی (با میانگین 497/0)، جلوگیری از مهاجرت (با میانگین 415/0) و عدالت و رفاه اقتصادی (با میانگین 410/0) برآورد شد. بر این اساس، برنامه ریزی برای توسعه پایدار گردشگری از الزامات اساسی برای بهبود شرایط زیست و فعالیت در محدوده مورد مطالعه به شمار می رود.
۱۲۶.

عوامل مؤثر بر کاهش تمایل زنان روستایی به حرفه قالی بافی در شهرستان شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 115 - 131

کلید واژه ها: کاهش تمایل به قالی بافی زنان بافنده قالی بافی روستایی شیراز (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۳ تعداد دانلود : ۳۵۳
پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر کاهش تمایل زنان روستایی شهرستان شیراز در اشتغال به قالی بافی صورت گرفت. جامعه آماری شامل زنان بافنده روستایی بود که به کمک رابطه کوکران، میانگین جامعه 38 نفر به دست آمد و برای دستیابی به داده های دقیق تر، تعداد هشتاد نفر بافنده به صورت تصادفی با مراجعه به اتحادیه بافندگان فرش انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه بود که با پاسخ گویی بافندگان بی سواد و کم سواد در قالب مصاحبه تکمیل و با نظرسنجی داده های اولیه جمع آوری و به روش تحلیل عاملی بررسی شد. نتایج نشان داد که عوامل (فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، فنی، قانونی، زیست محیطی و بهداشتی) بر کاهش تمایل زنان روستایی به قالی بافی تأثیر دارد و این عوامل 39/59 درصد از واریانس عوامل مؤثر بر کاهش تمایل زنان روستایی به قالی بافی را تبیین می کنند.
۱۲۷.

ارزیابی شاخص های توسعه پایدار روستایی در استان بوشهر: مطالعه موردی شهرستان تنگستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 1 - 28

کلید واژه ها: ارزیابی توسعه پایدار تقسیم بندی پرسکات آلن درجه بحرانی تنگستان (شهرستان) بوشهر(استان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۵ تعداد دانلود : ۲۸۷
پژوهش حاضر به ارزیابی و تحلیل شاخص های توسعه پایدار روستایی در مناطق روستایی شهرستان تنگستان پرداخته، بر اساس هدف، از نوع کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش دربرگیرنده ۹۲ روستا با ۱۵۴۷۶ خانوار بود. در پژوهش حاضر، با بهره گیری از منابع، ۹۸ معرف در قالب یازده شاخص و سهم هر کدام در توسعه در نظر گرفته شد. در این راستا، برای سنجش پایداری شاخص ها، از روش استانداردسازی خطی و تقسیم بندی پرسکات آلن و برای محاسبه درجه توسعه یافتگی، از روش Z-SCORE و همچنین، برای اولویت بندی شاخص ها، از روش محاسبه درجه بحرانی استفاده شد. بر اساس نتایج پژوهش، هجده درصد از شاخص های بررسی شده در وضعیت پایدار و ۸۲ درصد در وضعیت ناپایدار و بد قرار داشتند. بر اساس یافته ها، در زمینه برنامه ریزی و سرمایه گذاری های هدفمند در سطح شهرستان تنگستان، دهستان های باغک، اهرم، دلوار و بوالخیر به ترتیب اولویت های اول تا چهارم را به خود اختصاص دادند.
۱۲۸.

بررسی اثرگذاری میزان مشارکت روستاییان بر موفقیت در اجرای طرح هادی روستایی: مطالعه موردی شهرستان دشتستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 1 - 28

کلید واژه ها: میزان موفقیت طرح هادی بعد مسکن بعد زیست محیطی شبکه معابر کاربری اراضی دشتستان (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۵ تعداد دانلود : ۳۵۱
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه مشارکت روستاییان در فرایند تهیه طرح های هادی و موفقیت در اجرای این طرح ها در نقاط روستایی شهرستان دشتستان انجام شد و از حیث هدف «کاربردی» و به لحاظ روش و ماهیت «توصیفی- تحلیلی» است. برای جمع آوری اطلاعات، از روش های اسنادی و میدانی استفاده شد. بر اساس مطالعات اکتشافی از کارشناسان بنیاد مسکن شهرستان دشتستان، دوازده سکونتگاه روستایی با 5582 خانوار که مشارکت بیشتری در اجرای طرح هادی روستا داشتند، به عنوان نمونه انتخاب شدند و از آن میان، به روش نمونه گیری تصادفی با توجه به رابطه کوکران، 257 خانوار به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. همچنین، 28 نفر از مسئولان روستایی (دهیار و اعضای شورای اسلامی) نیز مورد پرسش قرار گرفتند تا نتایج قابل مقایسه باشد. یافته های پژوهش نشان داد که بر اساس آزمون t تک نمونه ای، میزان مشارکت روستاییان در تهیه و تصویب و اجرای طرح در حد متوسط است. همچنین، متغیر میزان موفقیت در روند اجرای طرح در چند بعد بررسی شد، که میزان موفقیت در بعد مسکن با میانگین 33/3 بیش از سایر ابعاد بود و به طورکلی، در بین روستاهای مورد مطالعه، روستاهای چهار برج و طلحه، به ترتیب، بیشترین و کمترین میانگین را در این زمینه داشتند. همچنین، با توجه به نتایج آزمون های همبستگی و رگرسیون گام به گام، تأثیر میزان مشارکت روستاییان بر میزان موفقیت در روند اجرای طرح هادی پذیرفته شده است.
۱۲۹.

بررسی رابطه استرس مالی با کیفیت زندگی کاری روستاییان: مطالعه موردی شهرستان ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 113 - 133

کلید واژه ها: کیفیت زندگی کاری استرس مالی شاغلان روستایی ایلام (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۵ تعداد دانلود : ۳۱۲
مطالعه حاضر، با هدف بررسی رابطه استرس مالی با کیفیت زندگی کاری روستاییان شهرستان ایلام، از نظر روش داده پردازی از نوع تحقیقات کمی- پیمایشی و از نظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی- علی و مقایسه ای بود. جامعه آماری تحقیق افراد شاغل و ساکن روستاهای شهرستان ایلام بودند (21658=N) که از آن میان، بر اساس جدول مورگان، 377 نفر با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی با انتساب متناسب به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی آن از طریق پانل متخصصان و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که متغیرهای سن روستاییان، تعداد فرزندان، کیفیت زندگی مالی، استرس ناشی از شرایط شغلی و متغیر ساعات کار در هفته بیشترین تأثیر را در کیفیت زندگی کاری دارند.
۱۳۰.

کاربرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی در تحلیل نظام های کشاورزی: مطالعه موردی شهرستان شوشتر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 1 - 23

کلید واژه ها: فرایند تحلیل سلسله مراتبی توسعه پایدار مقایسه زوجی تصمیم گیری چندمعیاره شوشتر (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۴ تعداد دانلود : ۳۰۴
تغییرات آب و هوایی و خشکسالی های حاد طولانی مدت، بحران آب، مهاجرت روستایی و کاهش جمعیت روستایی، استفاده ناکارآمد از نهاده های شیمیایی، بازده پایین کشاورزی متعارف و همچنین، حذف حمایت های دولت باعث شد تا بخش روستایی و کشاورزی ایران با چالش روبه رو شود. از این رو، در راستای حفظ منابع طبیعی و و ایجاد تغییر مثبت در وضعیت کشاورزان و روستاییان، ضرورت توجه به توسعه پایدار کشاورزی احساس می شد. با توجه به اهمیت دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی در موفقیت یا شکست هر سیاستی در این بخش، هدف پژوهش حاضر بررسی دیدگاه آنها نسبت به نظام های کشاورزی و اولویت بندی آنها در شهرستان شوشتر بود. بدین منظور، از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای اولویت بندی استفاده شد و بر پایه نتایج اولویت بندی، بعد اقتصادی و نظام تولیدگرایی در اولویت نخست جای دارند.
۱۳۱.

مدل فضایی تولید گندم دیم استان کردستان با ریز پهنه بندی اقلیم کشاورزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال هجدهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۴۸

کلید واژه ها: آگروکلیما عنصر اقلیمی ریز پهنه بندی گندم دیم عملکرد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای کشاورزی و کاربری اراضی برنامه ریزی و توسعه ناحیه ای
تعداد بازدید : ۹۸۱ تعداد دانلود : ۹۶۲
گندم محور اصلی اقتصاد استان کردستان است. نوسان سالانه عملکرد گندم دیم استان تحت تاثیر عناصر اقلیمی محل 4/11 برابر است. در تحقیق حاضر نقش متغیرها و شاخص های آگروکلیمایی بر عملکرد گندم در استان کردستان بررسی شد. داده های بازه ی 31 ساله مربوط به سطح کاشت، تولید، خسارات و عملکرد گندم در 10 منطقه و عناصر اقلیمی در مقیاس ساعتی، روزانه، دهه ای، ماهانه فصلی و سالانه مربوط به 22 ایستگاه سینوپتیک گردآوری و همبستگی بین متغیر عملکرد گندم و 128 متغیر مستقل تعیین شد. اثر متغیرها بر عملکرد گندم با رگرسیون چند متغیره -همزمان و گام به گام- سنجش شد. متغیرها تحلیل فضایی شدند و مدل فضایی عملکرد گندم برای استان و شهرستانها معرفی شد. نتایج تحقیق نشان داد عناصر اقلیمی با 99 درصد اطمینان پراکنش فضایی متفاوت دارند. بیشتر متغیرهای مستقل هر کدام منفردا اثر معنادار بر عملکرد گندم دارند، اما در مدل گام به گام 7 متغیر و شاخص آگروکلیمایی از جمله تعداد روزهای بارانی سال، جمع درجه ساعت دمای کمتر از oC 11- مرحله جوانه زنی تا پنجه دهی، میزان بارندگی سالیانه و مقدار بارش دهه پنجم سال زراعی عوامل تعیین کننده عملکرد گندم دیم هستند. تفاوت مکانی متغیرها و عملکرد حتی در یک تیپ اقلیمی معنادار است. ضریب تغییرات عملکرد در مناطق بانه و مریوان کمتر از سایر شهرستان ها و در بیجار و دیواندره بیش از سایر نقاط استان است. بیشترین میزان عملکرد در منطقه کامیاران بانه و مریوان و کمترین عملکرد در منطقه سنندج و بیجاراست. تولید گندم در منطقه بیجار ریسک بالاتری داشت.
۱۳۲.

بررسی تغییرات الگوی مسکن روستایی و ارزیابی اثرات اقتصادی آن: مطالعه موردی دهستان های آجی چای و میدان چای شهرستان تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ 25 - 49

کلید واژه ها: تغییرات اجتماعی الگوی مسکن پیامدهای اقتصادی آجی چای (دهستان) میدان چای (دهستان) تبریز (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۳ تعداد دانلود : ۵۰۲
پژوهش کاربردی حاضر به بررسی تغییرات الگوی مسکن روستایی و ارزیابی اثرات اقتصادی آن در دو دهستان آجی چای و میدان چای واقع در شهرستان تبریز می پردازد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و همبستگی بود که بخش عمده داده های آن بر اساس مطالعات میدانی و با روش نمونه گیری (کوکران) از 350 خانوار جمع آوری شد. یافته های پژوهش بر اساس نتایج به دست آمده از آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که ارتباط قوی و معنی داری بین عوامل تغییرات اجتماعی و الگوی مسکن روستایی و عوامل اقتصادی وجود دارد؛ همچنین، در توزیع فضایی رابطه بین تغییرات اجتماعی و الگوی مسکن در ده روستا، همبستگی مستقیم و نسبتاً کامل وجود دارد. برای ارزیابی اثرگذاری تغییرات اجتماعی و الگوی مسکن و تغییرات اقتصادی از مدل بزارش رگرسیونی استفاده شد و نتایج گویای آن بود که شاخص های تغییرات اجتماعی اعم از پذیرش فرهنگی، مصرف گرایی و ناهنجاری های اجتماعی در زندگی روستایی به ترتیب با 256/0، 154/0 و 157/0 در تغییرات الگوی مسکن روستایی مؤثرند؛ همچنین، شاخص های پلان معماری مسکن، کیفیت بنای مسکن، و مقاومت مسکن بر عوامل اقتصادی تأثیر مستقیم دارند.
۱۳۳.

تحلیل اثرات طرح خروج دام از جنگل بر مردم محلی: مطالعه موردی روستای سیاه دره نهاوند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ 1 - 24

کلید واژه ها: خروج دام از جنگل نظریه بنیانی نهاوند (شهرستان) سیاه دره (روستا)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۲ تعداد دانلود : ۴۳۸
هدف کلی پژوهش حاضر بررسی آثار و پیامدهای اجرای طرح خروج دام از جنگل در روستای سیاه دره شهرستان نهاوند بود، که به صورت کیفی و با استفاده از روش نظریه بنیانی انجام شد. جمع آوری اطلاعات از طریق مشاهده نیمه مشارکتی و مصاحبه نیمه ساختارمند در سال 1394 و در قالب گروه های بحث متمرکز صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق سرپرستان خانوارهای ساکن روستای مورد مطالعه بودند. نمونه گیری تحقیق به صورت هدفمند و تا زمان اشباع نظری داده ها پیش رفت. پایایی پرشسنامه از طریق یادداشت برداری نکات کلیدی مطرح شده در مصاحبه ها، ایجاد نوعی تعامل دو طرفه با مصاحبه شوندگان و سه وجهی سازی و روایی آن نیز از طریق راهبرد «بازخورد مشارکت کننده» تأیید شد. تحلیل اطلاعات گردآوری شده از طریق مصاحبه و مشاهده با استفاده از روش های تحلیل کیفی و از طریق استخراج، دسته بندی، طبقه بندی و دستیابی به مفاهیم کلی در قالب روش نظریه بنیانی انجام گرفت. طبق نتایج به دست آمده، اثرات خروج دام از جنگل در شش دسته شامل 1) تضعیف و رکود فعالیت های دامداری، 2) اثرات مثبت و منفی بر وضعیت مالی روستاییان، 3) پیدایش معضلات اجتماعی در روستا، 4) تضعیف روحیه مشارکتی روستاییان در حفظ جنگل ها و مراتع، 5) عدم پایبندی سازمان های دولتی به تعهدات طرح، و 6) اثرات سوء روحی و روانی طبقه بندی شدند. در پژوهش حاضر، پیشنهادهای برنامه ریزی جامع در راستای سامان دهی پرورش دام و تلاش دولت برای عملی کردن وعده های داده شده به جنگل نشینان به منظور رفع مشکلات اجرایی طرح ارائه شد.
۱۳۴.

امکان سنجی به کارگیری بیمه خرد روستایی در مناطق روستایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 91 - 113

کلید واژه ها: امکان سنجی بیمه خرد توسعه روستایی تحلیل عاملی الزامات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۲ تعداد دانلود : ۳۲۴
بیمه های خرد راه حلی کلیدی برای بهبود شرایط زندگی فقرا به شمار می روند. هدف پژوهش حاضر امکان سنجی به کارگیری بیمه خرد روستایی در مناطق روستایی ایران بود. روش تحقیق از نظر راهبرد، توصیفی و از نظر مسیر اجرا، پیمایشی و نیز از لحاظ هدف، کاربردی بود. جامعه آماری تحقیق را 81 نفر از کارشناسان تشکیل می دادند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن توسط پانل اساتید و پایایی آن از طریق آزمون مقدماتی و آلفای کرونباخ، 93/0 تعیین شد، که بسیار قابل قبول است. تحلیل آماری تحقیق با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی و با بهره گیری از نرم افزارهایSPSS22  و AMOS18 صورت گرفت و نتایج  بیانگر آن بود که الزامات اجتماعی با بار عاملی 929/0، بیشترین و الزامات آموزشی- ترویجی با بار عاملی 564/0، کمترین تأثیر را بر به کارگیری بیمه خرد روستایی دارند. از این رو، پیشنهاد می شود تا اقدامات و تسهیلات لازم در راستای تشکیل تعاونی های بیمه خرد با همکاری دولت و بخش خصوصی صورت پذیرد.
۱۳۵.

بررسی عوامل مؤثر بر گرایش روستاییان به مهاجرت شهری: مطالعه موردی بخش روستایی گاریزات استان یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 55 - 74

کلید واژه ها: روستا گرایش به مهاجرت دافعه روستا گاریزات (بخش) یزد (استان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۶۴ تعداد دانلود : ۲۸۹
تمرکز بر نواحی روستایی به عنوان بخش بزرگی از نظام اجتماعی و جمعیتی که در خود ذخایر ارزشمندی از جمله آداب و رسوم اجتماعی و منابع طبیعی را نهفته دارد، به عنوان زیربنای توسعه کشور ضروری است. مطالعه حاضر به سنجش میزان گرایش ساکنان بخش روستایی گاریزات استان یزد به مهاجرت به شهر و بررسی عوامل مؤثر بر آن می پردازد. روش تحقیق پیمایش بوده و نمونه آماری متشکل از 343 نفر از ساکنان 55-15 ساله این بخش روستایی است که به روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. همچنین، عوامل مؤثر بر گرایش روستاییان به مهاجرت شهری در چهار عامل جمعیتی، اقتصادی، اجتماعی و دافعه روستا دسته بندی شد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که متغیرهای نا امیدی از روستا، دافعه اقتصادی روستا، چشم و همچشمی، سن، و تحصیلات مادر به ترتیب بیشترین اثرگذاری را بر گرایش به مهاجرت شهری دارند؛ همچنین، عوامل اجتماعی و روانی نسبت به عوامل اقتصادی در گرایش به اتخاذ تصمیم مهاجرت نقشی تعیین کننده تر دارند.
۱۳۶.

شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر قابلیت کارآفرینی زنان روستایی: مطالعه موردی زنان کارآفرین روستاهای شهرستان بهشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 75 - 96

کلید واژه ها: قابلیت کارآفرینی زنان کارآفرین زنان روستایی کارآفرینی روستایی بهشهر (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۳۹۱
تحقیق حاضر با هدف شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر قابلیت کارآفرینی زنان روستایی شکل گرفت. جامعه آماری تحقیق را 56 نفر از زنان کارآفرین روستاهای شهرستان بهشهر تشکیل دادند که به روش سرشماری بررسی شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی آن با کسب نظر استادان دانشگاه و کارشناسان مربوط و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (892/0) تأیید شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS20 استفاده شد. نتایج نشان داد که رابطه ای معنی دار بین عوامل سیاست گذاری، اجتماعی- فرهنگی، فنی و اقتصادی با قابلیت کارآفرینی وجود دارد؛ و قابلیت کارآفرینی 93/33 درصد زنان مورد مطالعه در سطح خوب و 07/16 درصد آنها در حد ضعیف است. نتایج رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که متغیرهای عوامل سیاست گذاری و اجتماعی- فرهنگی 7/22 درصد از تغییرات قابلیت کارآفرینی زنان روستایی را تبیین می کنند.
۱۳۷.

طراحی الگویی از چالش های سیاست گذاری و برنامه ریزی توسعه روستایی در ایران: یک نظریه داده بنیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 97 - 123

کلید واژه ها: سیاست گذاری برنامه ریزی توسعه روستایی نظریه داده بنیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۳۷۰
در تحقیق حاضر، با استفاده از رهیافت نظریه داده بنیان، چالش های سیاست گذاری و برنامه ریزی توسعه روستایی در ایران در قالب رویکردی استقرایی شناسایی و تحلیل شد؛ و مشارکت کنندگان در تحقیق متشکل از خبرگان در حوزه برنامه ریزی و توسعه روستایی بودند که از آن میان، 28 نفر بر اساس معیار اشباع نظری و با استفاده از رویکرد نمونه گیری هدفمند و روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند. نتایج نشان داد که فقدان پارادایم و نظریه توسعه روستایی به عدم یکپارچگی نظام سیاست گذاری و برنامه ریزی روستایی انجامیده، که خود بر تقویت نگرش ها و باورهای تک بعدی و ناسازگار با نواحی روستایی و رویکردهای غیرمشارکتی تأثیر داشته است.
۱۳۸.

اثرات اقتصادی و اجتماعی طرح هدفمندسازی یارانه ها از دیدگاه روستاییان شهرستان زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 125 - 148

کلید واژه ها: یارانه قدرت خرید آثار اجتماعی آثار اقتصادی سرمایه اجتماعی هدفمندسازی زنجان (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۵۲۰
مطالعه حاضر با هدف بررسی آثار اقتصادی و اجتماعی یارانه مصرفی با بهره گیری از رهیافت کمی در جامعه خانواده های روستایی شهرستان زنجان انجام شد. نمونه گیری به روش خوشه ای صورت گرفت و حجم نمونه با استفاده از رابطه کوکران معادل 270 نفر برآورد شد. ابزار تحقیق پرسشنامه بود، که روایی آن توسط پنل متخصصان و پایایی آن در یک مطالعه پایلوت بررسی شد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که ابعاد تبیین کننده و معنی دار اثرات اقتصادی یارانه، به ترتیب اهمیت، عبارت اند از بهبود درآمد و قدرت خرید، توسعه فعالیت های کشاورزی، و افزایش هزینه ها. نتایج در خصوص اثرات اجتماعی یارانه ها نشان داد که پنج بعد با اولویت احساس امنیت روانی و اجتماعی دارای سهم سازنده و معنی دار هستند. بر اساس نتایج، پیشنهادهایی ارائه شد مبنی بر آنکه پرداخت یارانه مصرفی به صورت هدفمند به خانوارهای آسیب پذیر انجام شود و همچنین، به منظور هدایت مصرف و فرهنگ سازی، برگزاری دوره های آموزشی حضوری و رسانه ای در دستور کار قرار گیرد.
۱۳۹.

بررسی مشارکت زنان روستایی در فعالیت های دامداری: مطالعه موردی شهرستان چاراویماق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ 51 - 73

کلید واژه ها: دامداری زنان روستایی مشارکت چاراویماق (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۳۱۴
تحقیق توصیفی پیمایشی حاضر با هدف بررسی سطح مشارکت زنان روستایی در ابعاد مختلف فعالیت های دامداری صورت گرفت و جامعه آماری آن شامل کلیه زنان روستایی شهرستان چاراویماق بود که با استفاده از رابطه کوکران، حجم نمونه برابر با ۱۳۵ نفر محاسبه و از طریق روش نمونه گیری چندمرحله ای تصادفی انتخاب و بررسی شدند. برای بررسی تأثیر متغیرهای مورد مطالعه بر سطح مشارکت زنان در ابعاد هشت گانه فعالیت های دامداری، از رگرسیون چندگانه استفاده شد. رتبه بندی فعالیت ها نشان از مشارکت بالای زنان در فعالیت های شیردوشی و فرآوری و کمترین مشارکت در زمینه چرای دام داشت. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داد که مهم ترین متغیرهای تأثیرگذار بر مشارکت زنان بدین شرح است: در مدیریت چرا، درآمد سالانه؛ در شیردوشی و بازاریابی، تحصیلات زنان؛ در تولید مثل، نگرش؛ و در پشم چینی، علاقه به نگهداری دام.
۱۴۰.

نگرش روستاییان اردبیل نسبت به اثرات طرح هادی در توسعه زیرساخت های گردشگری روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه سال بیست و یکم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 25 - 48

کلید واژه ها: گردشگری روستایی طرح هادی اردبیل (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۲۵۰
تحقیق حاضر، با هدف بررسی نگرش روستاییان اردبیل نسبت به اثرات طرح هادی در توسعه زیرساخت های گردشگری روستایی، به روش پیمایشی انجام شد و جامعه آماری آن اهالی روستاهایی بودند که از اجرای طرح هادی در آنها بیش از پنج سال گذشته بود. نمونه ای متشکل از دویست نفر از اهالی به صورت تصادفی چندمرحله ای انتخاب و اطلاعات لازم جمع آوری شد. ابزار تحقیق پرسشنامه بود. نتایج نشان داد که طرح در برخی زمینه ها مثل دفع زباله دارای تأثیر زیاد و در جمع آوری فضولات حیوانی دارای تأثیر متوسط بود، ولی در ایجاد فضاهای فرهنگی و تفریحی میزان موفقیت طرح قابل قبول نبود؛ اکثر روستاییان تمایل زیادی به جذب گردشگر در روستای خود داشتند، ولی در اکثر روستاها از توان گردشگری روستاها استفاده نشده بود؛ روستاییان دارای قصد اقامت در روستای خود تمایل بیشتری به جذب گردشگر در روستا داشتند؛ و زنان نسبت به مردان تمایل کمتری به جذب گردشگر در روستای خود را داشتند. در نتیجه تحلیل عاملی، شش عامل بسترساز توسعه گردشگری روستایی، در مجموع، 54/75 درصد از واریانس را تبیین کردند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان