محسن عادلی ساردویی

هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیر توسعه گردشگری روستایی بر ویژگی های گوناگون فرهنگی ساکنان روستایی شهرستان جیرفت بود. برای تحلیل اطلاعات، از آماره تی و مدل تصمیم گیری چندمعیاره تاپسیس استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که اثرگذاری گردشگری روستایی بر شش مؤلفه سبک پوشاک، مصرف مواد غذایی، گسترش مصرف گرایی، ارتباطات خانوادگی، زبان و گویش بومی، و مشارکت و احساس امنیت در روستاهای هدف گردشگری شهرستان جیرفت در سطح اطمینان 95 معنی دار است؛ با این همه، بیشترین اثر فرهنگی گردشگری بر دو مؤلفه گسترش مصرف گرایی و سبک پوشاک روستاییان بود. همچنین، نتایج نشان داد که سه روستای شاخص گردشگری در این شهرستان شامل ساردوئیه، دلفارد و دومار بیش از سایر روستاها در معرض تهدیدهای فرهنگی ناشی از گردشگری روستایی قرار دارند. بنابراین، توسعه گردشگری نه تنها به تداوم فرهنگ محلی در روستاهای شهرستان جیرفت کمک نکرده، بلکه آن را با تهدیداتی نیز مواجه ساخته است.

تفکر توسعه پایدار در جامعه عشایری کشور، حاصل چند دهه تلاش و کوشش محققان و اندیشمندان برای ساماندهی فضایی بهینه عشایر و بهره برداری مناسب از منابع و ایجاد رابطه متعادل و متوازن میان انسان و اجتماع و طبیعت است. در سال های اخیر به سبب ایجاد مشکلات و چالش های متعدد ایجاد شده برای مناطق عشایری باعث شده که توسعه مناطق روستایی و عشایری ( با رویکرد توسعه پایدار) مورد توجه قرار گیرد. این مقاله با هدف ارزیابی پایداری در کانون های اسکان عشایری تدوین شده است. نوع تحقیق به صورت کاربردی- توسعه ای است و روش مطالعه، اسنادی، تحلیلی و پیمایشی است. جهت تکمیل اطلاعات موجود از پرسشنامه استفاده شده است. با توجه به جمعیت کانون های مورد مطالعه، حجم نمونه آماری براساس فرمول کوکران تعداد 372 نفر برآورد شده است. و برای سنجش ابعاد  پایداری، از آزمون  T. student و رگرسیون گام به گام با استفاده از نرم افزار SPSS و همچنین برای رتبه بندی کانون های اسکان از نظر شاخص های پایداری از مدل تاپسیس (TOPSIS) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که براساس دیدگاه های نمونه، پایداری کانون های اسکان عشایری در شاخص های مورد نظر پایین تر از حد متوسط ارزیابی شده اند. نتایج رگرسیون چند متغیره نشان می دهد که بعد اقتصادی با ضریب 0.645 بیشترین تأثیر را بر پایداری کانون های اسکان داشته است.  همچنین بر اساس نتایج حاصل شده از مدل تاپسیس (TOPSIS) کانون های دشت بکان، با بالاترین امتیاز در شاخص های اقتصادی (0.735) و محیطی (0.590)  و کانون گُل افشان، با بالاترین  امتیاز (0.718) در شاخص های اجتماعی به عنوان برخوردارترین کانون و دشت لار با پایین ترین سطح برخورداری، در رتبه آخر قرار دارد.