زنان کارآفرین

از دهه 1980، تمایل به کارآفرینی برای کاهش بیکاری رو به فزونی نهاده است زیرا با توسعه کارآفرینی فرصت های اقتصادی جدید ظهور یافته و کسب و کارهای جدیدی پدید آمده است. در جامعه ما شمار فراوانی از افراد جامعه بیکارند. اما نیمی از جمعیت جامعه دارای وضعیت بحرانی تر است. زنان سهم ناچیزی از بازار کار ایران را دارا می باشند. از این رو توسعه کارآفرینی زنان بعنوان راهی برای برون رفت از بیکاری در کشور ضروری بنظر می رسد.این مقاله بخشی از یافته های پژوهش میدانی تحت عنوان «طراحی الگوی توسعه کارآفرینی زنان در ایران » است. داده های این تحقیق در بین 139 زن کارآفرین ایرانی با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه جمع آوری شده است.مقاله حاضر، به بررسی مهمترین دلائل فردی زنان ایرانی در توسعه کسب و کار پرداخته است و در نهایت پیشنهادهای لازم در ترغیب زنان به ورود زنان به کسب و کار ارائه شده است.نتایج آزمون های آماری بیانگر آن است که انگیزه ها و اهداف ترغیب کننده زنان در ورود به کسب و کار، نیاز اقتصادی، کسب قدرت و اعتبار در جامعه و دستیابی به رضایت شغلی است که از بین این عوامل، دستیابی به رضایت شغلی موثرترین عامل زنان در ورود به کسب و کار است. هم چنین ویژگی های شخصیتی زنان کارآفرین استقلال طلبی، خلاقیت، توفیق طلبی و انعطاف پذیری است، که از بین این ویژگی ها، موثرترین ویژگی در توسعه کسب و کار زنان ایرانی توفیق طلبی است.

کارآفرینی زنان نقش با مهمی را در اقتدار زنان و توسعه جوامع ایفا می کند. بررسی های اخیر نشان داده است که در بسیاری از جوامع و فرهنگ ها از جمله کشور ما، زنان به شدت به کارآفرینی روی آورده اند؛ اما علیرغم این موضوع، ورود زنان به عرصه کارآفرینی همواره با موانع و محدودیت های زیادی رو به رو بوده است. آمارها نشان می دهد کمتر از 10 درصد از کارآفرینان در ایران زن هستند؛ و عوامل گوناگونی مانع از بروز و رشد استعدادهای بالقوه زنان در عرصه کارآفرینی شده است. در این مقاله ، سعی شده است تا موانع کارآفرینی زنان در ایران شناسایی و بررسی شود. بدین منظور جهت شناسایی موانع و محدودیت ها ابتدا به بررسی ادبیات موضوع موانع کارآفرینی زنان پرداخته شده و از نظر خبرگان این موانع در هفت بعد و 41 مولفه دسته بندی شد. سپس با استفاده از روش های آماری به تحلیل داده های جمع آوری شده در ارتباط با موانع کارآفرینی زنان در استان یزد پرداخته شد. نتایج نشان داد که 30 مانع در شش بعد خانوادگی، علمی - تحصیلی، شخصیتی، مالی، فرهنگی - اجتماعی و قانونی، بر کارآفرینی زنان تاثیر گذار بوده و موانع بعد پرورشی تاثیرگذار نیستند.

یکی از موضوعات اساسی در برنامه ریزی های خرد و کلان اقتصادی کشورها، توجه به نیروی انسانی است. از آنجا که قشر عظیمی از جمعیت جهان را زنان تشکیل می دهند، توجه به استعداد و نقش آنان در توسعه کشورها، ضرورت دارد. به همین دلیل، بسیاری از دولت ها در بحران های اقتصادی خود توانسته اند با اتخاذ تدابیر و سیاست هایی نسبت به بهره مندی از نیروی کار زنان بر بحران های جامعه خود فائق آیند و در مسیر توسعه، موفق شوند. در همین راستا، شناخت عواملی که زنان را به ایجاد فعالیت های کارآفرینانه تشویق می کنند جهت افزایش مشارکت هر چه بیشتر زنان در عرصه فعالیت های کارآفرینی ضروری به نظر می رسد.مطالعات نشان می دهد که کارآفرینان دارای صفات و ویژگی ها، انگیزه ها و اهدافی اند که نقش آنان را از سایران متمایز می سازد. از سوی دیگر، به رغم وجود شباهت هایی میان زنان و مردان کارآفرین، تفاوت هایی در انگیزه ها، نوع کسب و کار، نقطه شروع کسب و کار و عملکرد کسب و کار وجود دارد. هم چنین، زنان کارآفرین با وجود تفاوت با مردان کارآفرین، خود، گروه همگنی نیستند و در بسیاری ویژگی ها و انگیزه ها متفاوت اند. بررسی تاثیر تفاوت های فکری میان زنان و مردان بر تفاوت عملکرد تجاری آن ها موضوع برخی تحقیقات کارآفرینی زنان بوده است.هدف این تحقیق، شناسایی انواع انگیزه های زنان کارآفرین ایرانی و دسته بندی آن هاست. در این تحقیق، به منظور شناسایی انگیزه های زنان کارآفرین مصاحبه با ده زن کارآفرین انجام گرفته است و با تحلیل محتوای مصاحبه های انجام شده، سیزده انگیزه به عنوان انگیزه های اصلی زنان در راه اندازی کسب و کار شناسایی شدند. سپس با استفاده از روش مولفه های اصلی، سیزده انگیزه راه اندازی کسب و کار در پنج گروه، انگیزه اصلی کارآفرینان دسته بندی و با توجه به مبانی نظری تحقیق و ماهیت انگیزه ها در هر دسته، به صورت کارآفرینان آرمان طلب، توفیق طلب، اجباری، اجتماعی و انعطاف طلب نام گذاری شدند.

با ایجاد روحیه کارآفرینی در زنان روستایی و تقویت اعتماد به نفس و استفادة هرچه بیشتر از نیروهای بالقوة زنان روستایی، دستیابی به توسعه روستایی سریع تر محقق خواهد شد. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی رابطة بین اعتماد اجتماعی و روحیة کارآفرینی میان زنان کارآفرین روستایی است. جامعة آماری این پژوهش، کلیة زنان عضو شرکت تعاونی دهستان شیروان از توابع شهرستان بروجرد است، که تمام 118 نفر اعضای آن، نمونة آماری مطالعه را تشکیل می دهند. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه انجام گرفت و روایی و پایایی آن به ترتیب با نظر استادان و ضریب آلفای کرونباخ تأیید گردید. فرض اصلی پژوهش این بود که بین اعتماد اجتماعی (با ابعاد فردی، عمومی و نهادی) و روحیة کارآفرینی (با ابعاد ریسک پذیری و خلاقیت) رابطه معنی داری وجود دارد. یافته های تحقیق حاکی از آن بود که بین اعتماد اجتماعی (فردی، عمومی و نهادی) و روحیة کارآفرینی (ریسک پذیری و خلاقیت) زنان روستایی ارتباط مثبت و معنا داری وجود دارد.

هدف تحقیق حاضر بررسی مؤلفه های مؤثر بر موفقیت زنان کارآفرین مجتمع های قالی بافی و ابزار تحقیق پرسشنامه بود. جامعه آماری تحقیق شامل دویست نفر از زنان کارآفرین مجتمع های قالی بافی استان مازندران بود که 127 نفر به عنوان نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. در نهایت، 120 پرسشنامه جمع آوری و تحلیل شد. نتایج توصیفی تحقیق نشان داد که اکثر پاسخ گویان میزان موفقیت زنان کارآفرین مجتمع های قالی بافی را در سطح متوسط ارزیابی کردند. همچنین، نتایج آزمون همبستگی نشان دهنده مثبت و معنی دار بودن رابطه درآمد سالانه، سابقه فعالیت قالی بافی ، عوامل شخصیتی، مشارکت اجتماعی، عوامل قانون گذاری، منابع اطلاعاتی، مدت زمان آموزش بازاریابی و سن با موفقیت زنان کارآفرین مجتمع های قالی بافی بود؛ همچنین، میزان تأثیر تسهیلات بانکی در کارآفرینی، میزان ساعات دوره آموزشی مدیریت مالی، میزان ساعات دوره آموزشی کسب وکار و میزان ساعات دوره آموزشی مدیریت راهبردی با موفقیت زنان کارآفرین رابطه منفی و معنی دار داشتند. نتایج رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که مشارکت اجتماعی، عوامل شخصیتی، درآمد سالانه، عوامل قانون گذاری، منابع اطلاعاتی و ساعات دوره آموزشی کسب وکار 90/98 درصد از تغییرات میزان موفقیت زنان کارآفرین قالی باف را تبیین می کنند.

امروزه زنان نقش مهمی در زمینه کسب و کار دارند. یکی از مهم ترین این کسب و کارها کارافرینی است که سهم بسزایی در رشد اقتصادی کشورها دارد و ضروری است که شرایط مناسب برای خوداشتغالی و توسعه کارآفرینی زنان فراهم گردد. بدیهی است که در مسیر توسعه فعالیت های کارآفرینانه زنان، موانع و مشکلات گوناگونی وجود دارد که شناسایی و رفع آنها منجر به تسهیل کارآفرینی خواهد شد. مطالعه موانع کارآفرینی زنان به شناسایی محدودیت های موجود، اصلاح مسیر آتی و در نهایت افزایش کارآیی فردی و اجتماعی آنان کمک می کند. هدف از این پژوهش، شناسایی و اولویت بندی موانع توسعه کارآفرینی زنان در ایران است. در این راستا، موانع فردی، محیطی، زیربنایی، شروع و ادامه کار، سازمانی و شغلی شناسایی شده و در ادامه این موانع از دیدگاه زنان کارآفرین ایران و اساتید رشته کارآفرینی اولویت بندی شده اند. اولویت بندی موانع از دیدگاه خبرگان، با روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی انجام شده است. نتایج نشان داد مهمترین موانع کارآفرینی زنان، از نظر مردان موانع زیربنایی و از نظر زنان عوامل محیطی است.

زنان نقش مهمی در ارتقای اشتغال و بهبود وضعیت اقتصادی جامعه ایفا می کنند؛ بنابراین، هویت دادن و استقلال بخشیدن به آنان و فراهم کردن زمینه مشارکت فعال آن ها در امور مختلف اقتصادی اجتماعی به خصوص فعالیت های کارآفرینی، عامل مهمی در انگیزش بیشتر این نیروی عظیم در چرخه های تولیدی اجتماعی است. در ابتدا به بررسی و تجزیه و تحلیل مشخصه های جمعیت شناختی خبرگان پرداخته شد، سپس مؤلفه های توسعه پایدار روستایی و توسعه کارآفرینی زنان شناسایی شده را با استفاده از نظر خبرگان (که 10 نفر از زنان برتر کارآفرین استان گلستان هستند) و به کمک روش دلفی فازی و انجام فازی زدایی غربال و مؤلفه های متغیرهای موردنظر انتخاب گردید، همچنین روایی و پایایی پرسشنامه ها با استفاده از آلفای کرونباخ مورد بررسی و نرمال بودن توزیع مؤلفه ها توسط آزمون کلوموگرونوف اسمیرنوف و آزمون t ادستودنت انجام گرفت. در بخش اول مقاله با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و با بهره گیری از نرم افزار Expertchoice به اولویت بندی و رتبه بندی ابعاد و مؤلفه های توسعه کارآفرینی زنان و توسعه پایدار روستایی (توسط 198 نفر از زنان کارآفرین استان گلستان) پرداخته شد در بخش دوم مقاله برای سنجش روابط بین توسعه کارآفرینی زنان بر اساس توسعه پایدار روستایی از تحقیق همبستگی و معادلات ساختاری برای آزمون تحلیل عاملی و روش آزمون تحلیل عاملی با استفاده از نرم افزار Smart pls2 استفاده گردید که این ارتباط معنی دار بود، زیرا در تحقیق همبستگی نه تنها روابط بین متغیرها را می توان کشف کرد بلکه نوع و میزان ارتباط متغیرها با یکدیگر نیز از این طریق به دست می آید و سپس به بحث و تفسیر نتایج پرداخته و مدل توسعه کارآفرینی زنان با رویکرد توسعه پایدار روستایی ارائه گردید. نتایج نشان داد که به طور کلی فعالیت های کارآفرینی زنان، زمینه های کاهش فقر در روستاها را فراهم نموده و به سوی توسعه پایدار روستایی سوق می دهد.

تحقیق حاضر با هدف شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر قابلیت کارآفرینی زنان روستایی شکل گرفت. جامعه آماری تحقیق را 56 نفر از زنان کارآفرین روستاهای شهرستان بهشهر تشکیل دادند که به روش سرشماری بررسی شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی آن با کسب نظر استادان دانشگاه و کارشناسان مربوط و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (892/0) تأیید شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS20 استفاده شد. نتایج نشان داد که رابطه ای معنی دار بین عوامل سیاست گذاری، اجتماعی- فرهنگی، فنی و اقتصادی با قابلیت کارآفرینی وجود دارد؛ و قابلیت کارآفرینی 93/33 درصد زنان مورد مطالعه در سطح خوب و 07/16 درصد آنها در حد ضعیف است. نتایج رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که متغیرهای عوامل سیاست گذاری و اجتماعی- فرهنگی 7/22 درصد از تغییرات قابلیت کارآفرینی زنان روستایی را تبیین می کنند.

هدف پژوهش حاضر ارائه الگویی برای موفقیت زنان کارآفرین در کسب وکارهای کوچک و زودبازده است. رویکرد پژوهش حاضر کیفی بوده و برای طراحی الگو از تحلیل تم و برای جمع آوری داده ها از مصاحبه اکتشافی استفاده شده است. جامعه آماری را زنانی که در کسب وکارهای کوچک و زودبازده فعالیت می کنند تشکیل می دهد. با توجه به اهمیت موضوع پژوهش از نمونه گیری زنجیره ای (گلوله برفی) استفاده شده است و تعداد نمونه برای مصاحبه از 23 نفر تشکیل شده است. نتایج نشان می دهد برای ایجاد یک کسب وکار کوچک و زودبازده موفق عواملی چون نیازسازی، فرصت یابی، باور درونی، اعتمادبه نفس، تعهد، مخاطره پذیری، پشتکار، تامین سرمایه، آموزش، روابط اجتماعی، راهبرد، خلاقیت، نوآوری و استقلال موثر هستند. پس از تبیین عوامل موثر بر موفقیت کسب وکار کوچک و زودبازده، در ادامه پیوندی بین آنها ایجاد شد و در نهایت مقوله ها به صورت «فرهنگ سازی کارآفرینانه»، «ظرفیت سازی کارآفرینانه» و «هم افزایی نوآورانه» پالایش و الگوی پژوهش تبیین شد.

در این پژوهش، دیدگاه زنان روستایی بخش مرکزی استان کرمانشاه نسبت به موانع کارآفرینی این قشر بررسی شد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی پیمایشی بود که جامعۀ آماری آن را 630 نفر از زنان بخش یادشده تشکیل دادند که حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان، 234 نفر تعیین گردید و نمونه ها به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسش نامه بود و داده ها با نرم افزار SPSS20 تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که به ترتیب، عامل زمینه ای با 62/22 درصد، عامل حمایتی با 39/9 درصد، عامل دولتی با 35/5 درصد، عامل شغلی با 04/5 درصد، عامل شخصیتی با 99/3 درصد، عامل جنسیتی با 5/3 درصد و عامل آموزشی با 29/3 درصد بیشترین میزان واریانس تبیین شده را به خود اختصاص داده و در کل این 7 عامل مجموعاً 20/53 درصد کل واریانس موانع مؤثر بر کارآفرینی را تبیین کرده ا ند.

مشارکت زنان در کلیه زمینه های زندگی اقتصادی، یکی از مهمترین عوامل دستیابی به توسعه پایدار اقتصادی روستایی بوده و ضرورتی بنیادین دارد. بر این اساس، این مقاله به مطالعه نقش فعالیت زنان کارآفرین در توسعه اقتصادی روستایی دهستان خرمرود شهرستان تویسرکان می پردازد. داده های تحقیق از طریق تنظیم پرسشنامه و مطالعات میدانی برای بیست روستای دهستان خرمرود شهرستان تویسرکان جمع آوری شده است و با استفاده از روش شناسی توصیفی- تحلیلی، پیمایش به صورت میدانی، به وسیله آزمون اسپیرمن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج بدست آمده از تحقیقات میدانی و ارزیابی شاخص های مورد مطالعه، بیانگر این مطلب است که مشارکت زنان کارآفرین دهستان خرمرود شهرستان تویسرکان زمینه های توسعه اقتصادی منطقه، اشتغال، افزایش درآمد، سرمایه گذاری و توسعه تسهیلات را فراهم کرده، با اینحال، تقویت اقتصاد محلی و نشاط و تنوع بخشی اقتصادی طولانی مدت را در سطح منطقه به دنبال نداشته است.

امروزه فن آوری اطلاعات که از آن به عنوان فن آوری های نوین یاد شده، با ایجاد تحولات شگرف ، فرصت های جدید را در بازار کار فراهم نموده است. روش پژوهش آمیخته (کیفی ، کمی) است. نمونه گیری در مرحله اول به شیوه هدفمند و بر اساس اشباع نظری 15 نفر ، در بخش دوم زنان کارآفرین در کسب و کار کوچک در تهران  به روش نمونه گیری تصادفی ساده 92 نفر بر اساس فرمول کوکران در نظر گرفته شد بودند  .  داده ها توسط نرم افزار Spss و Smart Pls مورد تحلیل قرار گرفت. به منظور سنجش متغیر ها از پرسشنامه  استخراج شده از مرحله دلفی استفاده شد در مدل فناوری ارتباطات از پرسشنامه با 3 بعد (سودمندی ادراک شده، سهولت در استفاده و استفاده برای حمایت از فروش مستقیم) و 13 گویه و به منظور سنجش متغیر توانمندسازی زنان کارآفرین در کسب و کار از پرسشنامه با 4 بعد  (صلاحیت، کنترل درک شده، درونی سازی هدف و تاثیر ) و 11 گویه استفاده شد.  همچنین ازمون فرضیه ها در بخش کمی نشان داد که  سودمندی ادراک شده، سهولت در استفاده و استفاده برای حمایت از فروش  مستقیم بر توانمندسازی زنان کارآفرین در کسب و کار تاثیر دارند.

امروزه، زنان در عرصه های گوناگون اقتصادی و اجتماعی حضور فعال دارند و در آفرینش کسب و کارها نقش بسزایی ایفا می کنند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی ویژگی های شخصیتی زنان کارآفرین استان خوزستان صورت گرفته است. لذا از نظر هدف، پژوهشی بنیادین با نتایج کاربردی است که به روش آمیخته انجام شده است. جامعه هدف شامل کلیه زنان کارآفرین استان خوزستان است که از این بین، تعداد 40 نفر به روش نمونه گیری غیرتصادفی داوطلبانه برای انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته جهت شناسایی ویژگی های شخصیتی کارآفرینانه انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تحلیل محتوای مصاحبه ها به استخراج 13 ویژگی شخصیتی کارآفرینانه منجر گردید. نتایج آزمون فریدمن برای رتبه بندی ویژگی های شخصیتی استخراجی نیز نشان داد در زنان کارآفرین خوزستان، ویژگی های مهربانی، مسئولیت پذیری، عمل گرایی و برخورداری از کانون کنترل درونی بیشترین درجه اهمیت و ویژگی ریسک پذیری کمترین درجه اهمیت را دارد.