درخت حوزه‌های تخصصی

بیابان لوت با دارا بودن اشکال متنوع فرمایش بادی و آبی – پدیده های ژئومرفولوژیکی از قبیل تپه های ماسه ای – کلوت ها ( یاردانگ ) و سنگفرش بیابانی یکی از خشک ترین بیابان های مهم دنیاست . در این تحقیق داده های هفت باند سنجنده TM ماهواره لندست و تصاویر رنگی حاصل از سنجنده TM به تاریخ های 1987و1988 – عکسهای هوایی به مقیاس متوسط 1:20000 و نقشه های توپوگرافی به مقیاس 1:250000 و 1:50000 و کارهای میدانی و نرم افزارهای سنجش از دور استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که شش باند انعکاسی و یک باند حرارتی سنجنده TM کارایی زیادی در مطالعات منابع آب – رطوبت خاک و آبراهه ها دارند .نتیجه تحلیل مولفه های اصلی و پردازش های نشان داد که داده های ماهواره ای علاوه بر افزایش سرعت – موجبات صرفه جویی در هزینه و افزایش دقت مطالعات می گردند .

"پلایای گاوخونی به عنوان یک میراث و بایگانی کواترنر در ایران وقوع حوادث اقلیمی محیطی را به صور گوناگون در بستر خود به تصویر کشانیده و از جایگاه خاصی در میان قلمروهای ژئومورفولوژیکی ایران برخوردار می باشد. به عبارت دیگر در ایران قلمرو کواترنر تنوع اشکال مورفیک دیرینه نشان از حاکمیت فازهای مختلف سرد و گرم اقلیمی کواترنر تغییر بیلان ماده و انرژی در سطوح مختلف ژئومورفیک دارند. متد بررسی و تحلیل در این مقاله متکی به سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور می باشد. لذا تکنیک های به کار رفته در جریان تحقیق عبارتند از: عملیات ورود و تبدیل فرمت باندهای سنجنده ETM+ بررسی آماری باندها تصحیح هندسی تصاویر عملیات موزائیک انطباق و هموارسازی تصاویر تهیه منحنی های طیفی قلمروها و فرم ها انتخاب بهترین ترکیب باندی آنالیز مولفه های اصلی ادغام اطلاعات سنجنده ETM+ لندست هفت با یکدیگر به کارگیری عملیات متعدد بارزسازی ضمنا در بخش سیستم اطلاعات جغرافیایی نیز از عملیاتی چون تهیه لایه های متعددی از قبیل لایه آبراهه لایه طیف های ارتفاعی لایه شیب مدل رقومی ارتفاعی و نیز استخراج قلمروها و لایه های موضوعی ژئومورفولوژی استفاده گردید. در ارتباط با توانمندی سنجش از دور و GIS در شناسایی قلمروهای دیرینه ژئومورفیک گذشته گاوخونی باید اذعان نمود که در این تحقیق با به کارگیری یک مدل ابداعی قلمرو گاوخونی در چهار فاز مختلف پیشروی و پسروی بازسازی گردید. پس از شناسایی و تفکیک قلمروها عملیات تطابق فرم های ژئومورفیک دیرینه از جمله دلتاها و تراس های دریاچه ای در پیرامون فازهای گذشته صورت گرفت و نقشه های زمین ریخت شناسی موضوعی تهیه گردید. این روش برای اولین بار در قلمرو پلایای گاوخونی به کار رفته است و به عنوان روشی قابل اعتماد در جهت بررسی سایر کویرهای ایران پیشنهاد می گردد."

انسان در دوره‌های مختلف تاریخی و در فرایند تغییر چشم‌انداز محیط طبیعی و تبدیل آن به محیط جغرافیایی ، سعی در مکان گزینی مناسب جهت فعّالیّت و سکونت در محلّ های مناسب نموده است . در گذشته طیف نسبتاً اندک فعّالیّت ها و شاخص های تأثیرگذار ، امر مکان یابی را از طریق ارزیابی ذهنی و تخمین کیفی عملی می‌ساخت ، ولی امروزه به علّت تنوّع و تعدّد شاخص های تأثیرگذار از یک طرف و ضرورت توجّه به تأثیرات آتی مکان یابی ها بر محیط جغرافیایی از طرف دیگر ، سبب شده که تخمین کیفی قابلیّت خود را از دست داده و به موازات آن استفاده از شاخص های کمّی بیش از پیش ضرورت پیدا کند. مدل ای.اچ.پی (که در این مقاله به معرفی و نحوة کاربست آن می‌پردازد ، یکی از معروف ترین فنون تصمیم‌گیری چند منظوره برای وضعیّت های پیچیده‌ای که سنجه‌های چندگانه و متضادّی دارند ، بشمار می‌رود و قابلیّت آن در برنامه‌ریزی‌های متعدّد نظیر انتخاب محلّ سدها ، مکان یابی شهرک های صنعتی شهرهای جدید و مکان یابی محلّ دفن زباله و ... به اثبات رسیده است . در این مقاله جهت بیان نحوة استفاده از این مدل در مطالعات جغرافیایی ، مراحل مکان یابی توسعة آتی شهر میاندوآب تشریح شده است . واژگان کلیدی : مکان یابی، تحلیل سلسله مراتبی، تصمیم‌گیری، عوامل جغرافیایی، توسعة شهری

ای‍ن‌ پ‍ژوه‍ش‌ ش‍ام‍ل‌: م‍وق‍ع‍ی‍ت‌ اس‍ت‍ان‌ ف‍ارس‌، ت‍وزی‍ع‌ ف‍ش‍ار در س‍طح‌ اس‍ت‍ان‌ ف‍ارس‌، پ‍ارام‍ت‍ره‍ای‌ اق‍ل‍ی‍م‍ی‌ اس‍ت‍ان‌، ت‍ع‍ری‍ف‌ ی‍خ‍ب‍ن‍دان‌، ان‍واع‌ ی‍خ‍ب‍ن‍دان‌، ع‍وام‍ل‌ م‍وث‍ر ب‍ر ت‍ش‍دی‍د ی‍ا ت‍ض‍ع‍ی‍ف‌ ی‍خ‍ب‍ن‍دان‌، ت‍وج‍ی‍ه‌ ف‍ی‍زی‍ک‍ی‌ ع‍ل‍ت‌ وق‍وع‌ ی‍خ‍ب‍ن‍دان‌، ع‍لائ‍م‌ خ‍س‍ارت‌ ی‍خ‍ب‍ن‍دان‌ در گ‍ی‍اه‍ان‌، پ‍راک‍ن‍دگ‍ی‌ م‍ک‍ان‍ی‌ ی‍خ‍ب‍ن‍دان‌ ه‍ای‌ ب‍ه‍اره‌ در ای‍ران‌، روش‌ ه‍ای‌ م‍خ‍ت‍ل‍ف‌ از ی‍خ‍ب‍ن‍دان‌ و اه‍م‍ی‍ت‌ پ‍ی‍ش‌ ب‍ی‍ن‍ی‌ دم‍ای‌ ح‍داق‍ل‌ اس‍ت‌.

هدف پژوهش تحلیل پدیده مه در فرودگاه مهرآباد تهران در فصل زمستان در طی یک دوره ی نرمال اقلیمی (۱۹۶۱-۱۹۹۰) از دو دیدگاه آماری و سینوپتیکی می باشد بدین صورت که پس از بدست آوردن آمار روزهای همراه مه با استفاده از کدهای سینوپ هوای حاضر ۴۰-۴۹ روزهای همراه مه که طولانیترین و بیشترین مه را داشت انتخاب شده بیشترین فراوانی دیده بانی مه مربوطه به ماه ژانویه بود و بعد به ترتیب مربوط به ماه دسامبر و فوریه و مارس و بیشترین ساعت دیده بانی مه در طی شبانه روز مربوطه به محدوده ی زمانی (LST ‏۰۷۰۰ -‏LST ‏۱۰۰۰) بوده است. دو نمونه از طولانیترین مه هائیکه انتخاب شد مربوط به سال ۱۹۸۵ روزهای ششم و هفتم ژانویه و سال ۱۹۹۱ روزهای سوم و چهارم و پنجم ژانویه بوده که برای هر کدام کمیتهای دیدافقی- دمای خشک- دمای تر- دمای نقطه ی شبنم- رطوبت نسبی و فشار بخار آب بررسی شد و دیده شد که دماها نوسانات همسانی نسبت به یکدیگر داشتند و همواره دمای تر از دمای نقطه ی شبنم بزرگتر یا مساوی آن و از دمای خشک کوچکتر و یا برابر آن بوده است، زمانیکه کمترین مقدار دیدافقی وجود داشت بیشترین کاهش دمایی و بیشترین رطوبت نسبی وجود داشته و در ساعت شروعی مه غلیظ بیشترین کاهش فشار بخار آب وجود داشته است. سپس با استفاده از نقشه های سینوپتیکی سطح زمین و سطوح ۸۵۰ و ۷۰۰ و ۵۰۰ میلی بار سیستمهای جوی سینوپتیکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته .

بخش عمده ای از شهرها و آبادیها در امتداد رودخانه ها و به ویژه در روی پادگانه های رودخانه ای استقرار یافته اند. از دلایل اصلی این استقرار دسترسی به آب این رودها به منظور بهره برداری زراعی، شرب و صنعت و از طرفی مساعد بودن توپوگرافی و خاک این زمین ها، می باشد. این زمین ها تحت تاثیر دینامیک رودخانه و تغییرات دبی، همواره در معرض خطراتی از جمله سیلاب و ناپایداری بستر، در نتیجه حرکات پیچان رودی است.محدوده مورد بررسی این مقاله، رودخانه تالار واقع در جلگه ساحلی مازندران می باشد. برای تعیین الگوی این رودخانه از ضریب خمیدگی (به روش لئوپلد و ولمن) و نیز زاویه مرکزی (به روش کورنایس)، به عنوان ابزار غیر فیزیکی و از نقشه های توپوگرافی بزرگ مقیاس و عکسهای هوایی به عنوان ابزار فیزیکی تحقیق استفاده شده است. با توجه به اینکه سرعت تکامل پیچان رودها از نظر زمانی و مکانی یکسان نیست، بنابراین مدلهای مذکور میانگین ضریب خمیدگی قوسها را برابر 1.39 نشان می دهند و این رقم بیانگر بالا بودن نسبت پیچ و خم دار بودن رودخانه تالار است. از طرفی با توجه به نتیجه به دست  آمده از شاخص ضریب خمیدگی، 26.45 درصد از قوسهای این رودخانه در زمره الگوی پیچان رودی تکامل یافته قرار می گیرند. همچنین، شاخص زاویه مرکزی، میانگین زاویه مرکزی، قوسهای رودخانه تالار را 129.1 درجه نشان می دهد که با توجه به این شاخص (مدل کورنایس)، 60.4 درصد قوسها در زمره پیچان رود توسعه یافته و 25.5 درصد قوسها در زمره پیچان رودهای خیلی توسعه یافته قرار دارند. ضرایب به دست آمده از طریق این مدلها، ضرورت تثبیت میان مدت و کوتاه مدت بستر را از طریق روشهای مدیریتی و مهندسی سازه ایجاب می کند

پراکنش نامناسب زمانی و مکانی بارش در مناطق خشک و نیمه خشک، علاوه بر ایجاد سیلاب های مخرب موجب هدر رفتن رواناب سطحی می شود. از این رو مهار رواناب سطحی و بهره برداری مناسب از آن می تواند راهکار مناسبی برای جلوگیری از هدر رفت آب باشد. تعیین عرصه های مناسب برای استفاده بهینه از سیلاب یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده موفقیت طرح های پخش سیلاب می باشد. از سوی دیگر تعیین مکان های مناسب با استفاده از روش های سنتی و متداول بسیار دشوار بوده و اکثرا باعث بروز خطا می شود. سیستم اطلاعات جغرافیایی به همراه ابزارها و تکنیک های آن توانایی آن را دارد که تلفیق لایه های مختلف اطلاعاتی در قالب مدل های مختلف و در حداقل زمان ممکنه در مکان یابی عرصه های مناسب پخش سیلاب مورد استفاده قرار گیرد. مکان مورد مطالعه این تحقیق در حوزه آبخیز سمل از بزرگ حوضه آبخیز اهرم بوشهر و با وسعت 31571.7 هکتار قرار گرفته است. هدف از این مقاله تعیین مکان های مناسب پخش سیلاب با استفاده از نقشه های شیب، قابلیت اراضی، نفوذپذیری سطحی، واحدهای کواترنر و ضخامت آبرفت می باشد که در محیط GIS صورت پذیرفته است. نقشه کاربری اراضی از داده های ماهواره لندست TM (سال 1991)، عکس های هوائی و مطالعات میدانی استخراج شده اند. سپس به لایه های اطلاعاتی با توجه به میزان اهمیت هر یک در مکان یابی وزن خاصی داده شد و با تلفیق لایه ها در قالب مدل های منطق بولین، شاخص هم پوشانی نقشه ها، منطق فازی و مقایسه با عرصه های کنترلی (عرصه های اجرا شده توسط وزارت جهاد کشاورزی) نقشه مکان های مناسب پخش در هر مدل به دست آمد. نتیجه تحقیق نشان می دهد که اپراتورهای 0.1= گاما، 0.2= گاما و Product از مدل منطق فازی بیشترین هم پوشانی را با عرصه های کنترلی داشته و بهترین مدل تلفیق برای تعیین مکان های مناسب پخش سیلاب در منطقه مورد استفاده می باشند.