درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۵۶۱ تا ۱٬۵۸۰ مورد از کل ۳۰٬۱۶۹ مورد.
۱۵۶۱.

بررسی و تحلیل شاخص های حکمروایی شهری در کلان شهر تهران با استفاده از روش دیمتل فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۳۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۹۱) 51 - 64

کلید واژه ها: حکمروایی شهری مدیریت شهری دیمتل فازی کلان شهرتهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰ تعداد دانلود : ۳۶
شهر یک منبع توسعه است و مدیریت شهری در روند توسعه شهری نقشی بسیار مهم و تعیین کننده دارد. یکی از موفق ترین الگوها در زمینه مدیریت شهری، الگوی حکمروایی شهری است. این الگو یک سیستم مدیریت به شکل مشارکتی است که در آن، سه نهاد جامعه مدنی، بخش خصوصی و دولت در تمامی تصمیم گیری های مرتبط مشارکت می کنند. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی است. در این پژوهش، از روش دیمتل فازی، و برای گردآوری داده ها، از نظر خبرگان و نمونه گیری هدفمند و روش گلوله برفی (اشباع نظری) استفاده شد. براساس یافته ها، شاخص مسئولیت پذیری بیشترین میزان اثرگذاری را بر دیگر شاخص ها، و شاخص پاسخگویی بیشترین میزان اثرپذیری را از دیگر شاخص ها دارد. پس از پاسخگویی و مسئولیت پذیری، با فاصله ای بسیار نزدیک، شاخص اثربخشی و کارایی مهم ترین شاخص حکمروایی شهری است. براساس داده های ستون D-R، شاخص حاکمیت قانون از دیگر پیشایندها در سامانه روابط علی و معلولی شاخص های حکمرانی خوب شهری است. درمقابل، سایر عوامل برآیندی اثرگذار دارند که در صدر آنها، شاخص تخصص قرار دارد. حکمروایی شهری می تواند به کیفیت بهتر مکان های شهری و همچنین اعتماد بیشتر شهروندان به نهادهای مدیریت شهری منجر شود. این گونه برداشت می شود که شاخص های پاسخگویی و مسئولیت پذیری ارتباط تنگاتنگی با هم دارند و بنیادی ترین عوامل در سامانه شاخص های حکمروایی خوب محسوب می شوند و ایجاد تغییرات سازنده در آنها به تغییراتی جدی تر و اثرگذارتر در بهبود حکمروایی شهری می انجامد.
۱۵۶۲.

اثرات و پیامدهای قمار و شرط بندی بر اقتصاد خانوارهای روستایی (با تأکید بر ورزا جنگ در دهستان بلسبنه بخش کوچصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه زمستان ۱۴۰۲ شماره ۷۳ 1 - 22

کلید واژه ها: ورزا جنگ شرط بندی پیامدهای اقتصادی خانوارهای روستایی دهستان بلسبنه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۳۹
قمار و شرط بندی در اکثر جوامع یک سرگرمی رایج و برای بسیاری لذت بخش است. تمایل به شرط بندی و مشارکت در این فعالیت برای افراد هیجان، سرگرمی و ایجاد یک رؤیای ثروت و رفاه اقتصادی را نمایان می سازد؛ اما تکرار بیش از حد قمار مشکلات زیادی را در اوقات فراغت ایجاد می کند و سراسر زندگی یک انسان را تحت تأثیر قرار می دهد. قمار آسیب هایی مانند مشکلات و بدهی های مالی، ورشکستگی، کاهش عملکرد کاری، استرس، سلامت جسمانی، جرم و جنایت، اختلافات خانوادگی و... را موجب می شود؛ بنابراین بررسی و تحلیل پیامدهای اقتصادی قمار بر شرایط اقتصادی خانوارهای روستایی ضروری است و هدف این مطالعه نیز بررسی اثرات قمار و شرط بندی بر شرایط اقتصادی خانوارهای روستایی و نیز تفاوت اثرات اقتصادی قمار میان خانوارهای درگیر و غیردرگیر است. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و روش انجام آن توصیفی-تحلیلی است. ابزارگردآوری داده ها، پرسشنامه و مصاحبه است. جامعه نمونه مشتمل بر 362 خانوار است که با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون t مستقل و آزمون مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته های آزمون t مستقل نشان داد اثرات اقتصادی قمار و شرط بندی در میان خانوارهای درگیر با قمار و شرط بندی ورزاجنگ بیشتر از خانوارهای غیردرگیر بوده است و شاخص های درماندگی مالی با میانگین 16/3، توزیع نامتعارف پول با میانگین 10/3 و بدهی با میانگین 87/2 بیشترین اثرات را بر خانوارهای روستایی درگیر داشته است. همچنین نتایج معادلات ساختاری نشان داد مؤلفه ثروت تصادفی با ضریب تأثیر 83/0 بیشترین تأثیر را از قمار پذیرفته است و شاخص های درماندگی مالی با ضریب تأثیر 76/0، مشکلات مالی با ضریب تأثیر 60/0 و ناپایداری مالی با ضریب تأثیر 59/0 بیشتر اثر غیرمستقیم را بر شرایط ناپایدار اقتصادی خانوارهای روستایی متأثر از قمار داشته است و مقدار p همه پارامترهای لامدا در مدل فوق، تمام روابط را تأیید می کند.
۱۵۶۳.

ارائه الگوی مطلوب مدیریت حریم کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال ۸ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 87 - 104

کلید واژه ها: کلانشهر تهران حریم مدیریت حریم مدیریت یکپارچه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷ تعداد دانلود : ۴۵
انرژی های تجدید پذیر یکی از مهم ترین منابع تأمین انرژی پاک و عاری از اثرات مخرب زیست محیطی هستند که می تواند به طور مطلوب در مناطق دوردست، به ویژه مناطق روستایی که دور از منابع اولیه تولید انرژی هستند، مورد استفاده قرار گیرد. در این پژوهش پتانسیل انرژی های تجدید پذیر از جمله انرژی باد و خورش طی چند دهه اخیر روند رشد جمعیت و فعالیت در پسکرانه های تهران شتاب بی سابقه ای گرفته و در نتیجه، گستره حریم پایتخت دچار چالش های اساسی شده است. تغییرکاربری زمین به ویژه اراضی با پوشش طبیعی، باغ ها و زمین های کشاورزی به نفع ساخت وسازهای مجاز و غیرمجاز، نمود این چالش هاست. جمعیت روزافزون شهر تهران در کنار نیازهای گسترده به زمین و ناتوانی در پاسخ به تقاضا در محدوده رسمی شهرهای موجود و نارسائی در سازوکارهای مدیریت حریم، دامنه تغییرات منفی به وجودآمده را دوچندان نموده و اگرچه تا به امروز راهکارهای متفاوتی برای مدیریت حریم پایتخت  پیش بینی شده، ولی این راهکارها نتوانسته اند در عمل خود را با ساختار نهادی_ سازمانی و  مکانی_ فضایی موجود مطابقت دهند. حال سوال این است که برای غلبه بر مشکلات موجود در حریم پایتخت، الگوی مطلوب بایستی واجد چه ویژگی هایی باشد؟ برای پاسخ به این سوال از روش کیفی مبتنی بر تحلیل محتوای اسناد و مصاحبه با متولیان و صاحب نظران استفاده شد. نتایج نشان می دهد الگوی مناسب و موثر  مدیریت حریم، مستلزم در بر داشتن لایه های مختلف مدیریتی از سطح ملی تا محلی، ایفای نقش حداکثری بخش ها و سازمان های مختلف در حریم، مشارکت بخش های غیردولتی و تدارک سازوکار نظارت و پایش مداوم حریم طبق سیاست ها، جهت گیری ها و ضوابط و مقررات اسناد و برنامه های موضوعی و موضعی می باشد چراکه در صورت تداوم نارسائی های موجود در سازوکارهای مدیریت حریم، دیری نخواهد پایید اندک فضاهای باارزش زیستی و طبیعی پیرامون کلانشهر تهران و شهرهای اطراف آن نیز از بین خواهند رفت.
۱۵۶۴.

کاربست برنامه ریزی شهر خلاق در تقویت اقتصاد محلی و توسعه مکان (مورد مطالعه: محدوده فرحزاد- تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال ۸ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 121 - 137

کلید واژه ها: شهرخلاق توسعه اقتصادمحلی نیروهای کاری خلاق صنایع خلاق محدوده فرحزاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹ تعداد دانلود : ۳۴
توسعه اقتصاد محلی با تکیه بر بهبود بنگاه های محلی رقابتی، باعث جذب سرمایه گذاری داخلی و ارتقاء سرمایه انسانی، مهارت های کار، ارتقاء زیرساخت های محلی و توسعه متوازن اقتصادی در محلات می شود. در این میان خلاقیت به عنوان پایه و اساس چهار محور فوق می تواند سبب رشد و توسعه اقتصادی در بسیاری از جوامع معاصر شود. صنایع خلاق به عنوان منبع فرهنگی و تجاری قدرتمندترین بخش اقتصاد هستند که بهره گیری از این صنایع در حوزه های برنامه ریزی موجب توسعه اقتصاد محلی و به تبع توسعه اقتصاد ملی می شود. شهر خلاق نیز با داشتن صنایع خلاق و جذب نیروی خلاق رشد و توسعه اقتصادی را در پی خواهد داشت. محدوده فرحزاد واقع در ناحیه9  منطقه 2شهرداری تهران با در برداشتن منابع اکولوژیکی مناسب و نهاد های فعال از سویی و شرایط نامناسب اجتماعی-اقتصادی و وجود مشاغل غیررسمی از سوی دیگر، قابلیت اتخاذ رویکرد شهرخلاق در تقویت اقتصاد محلی جهت بهبود وضعیت اشتغال و توانمندسازی افراد را داراست. این پژوهش برای دستیابی به این هدف در سه گام انجام شده است.در گام نخست با مرور ادبیات نظری، ابعاد استعداد، فناوری، مدارا، دارایی سرزمین و مشارکت شهری تعیین شد.درگام دوم پهنه هایی با اولویت برنامه ریزی با توجه به اشتراکات موجود مشکلات اقتصای، اجتماعی و کالبدی شامل؛ امنیت پایین، دسترسی و معابر نامناسب، وجود مشکلات زیست محیطی، فقدان سند مالکیت، پایین بودن سطح تعاملات اجتماعی در محدوده، مشکلات اقتصادی، وضعیت نامناسب مسکن و وجود اختلافات فرهنگی میان اقوام گوناگون شناسایی شد. در گام آخر ابعاد در نواحی واجد شرایط برنامه ریزی از طریق مصاحبه مورد  ارزیابی قرارگرفته است. در ادامه با تحلیل مصاحبه ها از طریق نرم افزار مکس کیودا ،نقش مؤلفه های  در توسعه اقتصاد محلی فرحزاد شناسایی شده است. بنابراین در بعد دارایی های سرزمین با 7 مؤلفه؛ سابقه تاریخی، نقش گردشگری، مذهبی، برخورداری از باغات سنتی، روددره فرحزاد، رستوران ها و بخش کوهستانی فرحزاد، در بعد فناوری با مؤلفه برخورداری از اینترنت همراه، در بعد استعداد با 4 مؤلفه؛ برخورداری از نهادهای فرهنگی، مهارت های ساکنین، تمایل به یادگیری مهارت و تمایل به آموزش، دربعد مشارکت شهری با 3 مؤلفه؛ برخورداری از تنوع اقوام مختلف، پیگیری مشکلات موجود و مشارکت در طرح های عمرانی قابل توجه است.
۱۵۶۵.

طراحی مدل عوامل تأثیرگذار در تمایلات رفتاری گردشگران غذا در استان گیلان با استفاده از نظریه داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال ۱۲ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۵) 49 - 65

کلید واژه ها: گردشگری گردشگری غذا تمایلات رفتاری استان گیلان نظریه داده بنیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱ تعداد دانلود : ۳۹
شناخت عوامل تأثیرگذار در تمایلات رفتاری گردشگران غذا به توسعهٔ گردشگری غذا در ایران کمک می کند؛ زیرا از این طریق می توان پاسخ های رفتاری گردشگران را در آینده کشف و برنامه های راهبردی مناسب را تدوین کرد. بنابراین، هدف این پژوهش طراحی مدل عوامل اثرگذار در تمایلات رفتاری گردشگران غذا در استان گیلان به منزلهٔ یکی از مقاصد گردشگری غذا در کشور با استفاده از روش تحقیق کیفی و نظریهٔ داده بنیاد کلاسیک است. با توجه به اهداف کاربردی تحقیق، جامعهٔ آماری شامل خبرگان گردشگری، بازاریابی، کارآفرینان و فعالان عرصهٔ غذا هستند که حداقل پنج سال سابقه کار مفید و فعالیت مستمر در این بخش دارند. انتخاب این نمونه ها با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انجام شد و مصاحبه های نیمه ساختاریافته با طرح پنج سؤال کلی تا تحقق اشباع نظری در مصاحبهٔ دهم ادامه یافت. تحلیل داده ها در سه مرحلهٔ کدگذاری باز، انتخابی و نظری به استخراج 201 مفهوم، 10 مقولهٔ فرعی و 3 مقولهٔ اصلی از تلفیق و طبقه بندی مفاهیم منجر شد. الگوی تحقیق مبتنی بر فرایند کدگذاری داده های کیفی با رهیافت کلاسیک گلیزر ترسیم شد. بر مبنای مدل، از یک طرف، خصوصیات غذا (کیفیت و ایمنی غذا، جذابیت غذا و فرهنگ غذایی) و، از طرف دیگر، خصوصیات محیط گردشگری غذا (تبلیغات و اطلاع رسانی، وضعیت رستوران ها و وضعیت بازارهای محلی) خصوصیات شخصی گردشگران (تداعی مقصد گردشگری غذا، تجربهٔ مقصد گردشگری غذا، دلبستگی به مقصد گردشگری غذا و رضایت از مقصد گردشگری غذا) را تحت تأثیر قرار می دهند. درنهایت، خصوصیات شخصی گردشگران غذا در تمایلات رفتاری گردشگران برای سفر اثرگذار است. علاوه بر این، می توان گفت که تمایلات رفتاری می تواند مستقیماً تحت تأثیر خصوصیات غذا و محیط گردشگری غذا قرار بگیرد.
۱۵۶۶.

ارزیابی مؤلفه های ساختار فضایی مؤثر در اجتماع پذیری مجتمع های مسکونی در شهر کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۹ 67 - 87

کلید واژه ها: ساختار فضایی اجتماع پذیری آسایش زیست محیطی انتظام فضایی شهر کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹ تعداد دانلود : ۳۹
اجتماع پذیری، با برقراری ارتباط اجتماعی بین بهره برداران فضاهای عمومی و مشترک معماری شکل می گیرد. در نتیجه، جدا از جنبه عملکردی محیط و ویژگی های اجتماعی بهره وران از آن، ویژگی های محیطی و عملکرد فضایی آن نیز اهمیت بسیار فراوان دارد. پژوهش های زیادی انجام شده که از جنبه های کالبدی، فعالیتی یا ذهنی، اجتماعی و فرهنگی و بصری موردبررسی قرار داده اند. پژوهش حاضر ازنظر روش توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات موردنیاز این پژوهش به دو روش کتابخانه ای و میدانی جمع آوری گردیده است، درروش میدانی، جمع آوری داده های اولیه با توجه به پرسش های پژوهش از طریق طراحی پرسش نامه طیف لیکرت 5 مقیاسی انجام شده، جامعه آماری پژوهش را شهروندان ساکن مجتمع های مسکونی کسری، آزادی، رضوان، راهان، هشت بهشت و زیتون که مشتمل بر 6588 نفر تشکیل می داد و حجم نمونه با فرمول کوکران 364 نفر برآورد گردید. برای انتخاب نمونه ها در این پژوهش از عواملی چون سهولت دسترسی به مجتمع ها، میزان تمایل و همکاری ساکنین و مدیریت مجتمع ها نیز تأثیرگذار بوده اند. نتایج حاصل از بررسی مجتمع های مسکونی موردمطالعه از منظر شاخص های هم پیوندی فضایی حاکی از آن بود که از بین مجتمع های موردبررسی مجتمع مسکونی راهان کم ترین میزان برخورداری از شاخص ارتباط پذیری را نسبت به بقیه مجتمع ها داشته و بیشترین سهم از این مقایسه به مجتمع مسکونی کسری می رسد. از مقایسه مجتمع ها بر اساس شاخص هم پیوندی به این نتیجه می رسیم که موقعیت قرارگیری فضاها و دسترسی ها در مجتمع راهان بسیار ضعیف بوده و نسبت به بقیه مجتمع ها در سطح پایین تری قرارگرفته است. افزایش هم پیوندی در فضاهای عمومی با افزایش اجتماع پذیری رخ می دهد.
۱۵۶۷.

عوامل مؤثر بر موفقیت زنجیره تأمین گردشگری سلامت، مورد مطالعه: شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و اوقات فراغت دوره ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۵ 169 - 181

کلید واژه ها: موفقیت زنجیره تأمین گردشگری گردشگری سلامت شهر شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳ تعداد دانلود : ۲۹
یکی از انواع زنجیره تأمین، گردشگری سلامت است که فرصت خوبی را برای کشورهای درحال توسعه فراهم می کند تا با ارائه خدمات باکیفیت و ارزان گردشگران سلامت را از کشورهای مختلف جهان جذب کنند؛ اما تاکنون پژوهش چندانی در این زمینه انجام نشده است. به همین منظور، هدف این پژوهش، شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر موفقیت زنجیره تأمین گردشگری سلامت شهر شیراز بود. روش  پژوهش توصیفی پیمایشی است. 56 نفر از گردشگران سلامت که به شهر شیراز سفر کرده بودند، به صورت غیر تصادفی انتخاب و مصاحبه شدند. داده ها و سناریوها با استفاده از تکنیک نگاشت شناختی فازی تحلیل و مدل پژوهش با استفاده از تحلیل شبکه های اجتماعی طراحی شدند که بدین منظور از نرم افزارهای FCMapper و Ucinet استفاده شد. در راستای موفقیت زنجیره تأمین گردشگری سلامت شهر شیراز، عوامل متعددی دخیل هستند که از میان عوامل برنامه ریزی راهبردی مناسب، انعطاف پذیری در ارائه خدمات و سیاست دولت برای توسعه گردشگری سلامت به ترتیب بیشترین اهمیت را داشتند؛ زیرا از مرکزیت بیشتری برخوردار بودند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که با تدوین برنامه راهبردی بلندمدت به منظور تخصصی سازی بیمارستان ها و مجهز نمودن بیمارستان ها و مراکز درمانی و بهبود زیرساخت های گردشگری و درمانی، ایجاد شرایطی به منظور ارائه خدمات متنوع به گردشگران با شرایط و موقعیت های مالی و اجتماعی متفاوت بتوان موجب افزایش تعداد گردشگران شد.
۱۵۶۸.

تحلیل الزامات کارآفرینی جهت دستیابی به توسعه ی درون زای منطقه ای (موردپژوهی: استان تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای اقتصادی دوره ۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱۳ 73 - 100

کلید واژه ها: کارآفرینی منطقه ای توسعه ی اقتصادی مبتنی بر کارآفرینی معادلات ساختاری آماره استون گیسر ضریب آلفای کرونباخ ماتریس فورنل والرکر سطوح توسعه یافتگی سیاستگذاری و الزامات فضایی برنامه های اقدام فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۴۶
برهم کنش کارآفرینی منطقه ای در کنار متغیرهای دیگری نظیر رهبری، نهادها، تناسب با ساختار بازار و موهبت منابع، می تواند یک منطقه را به سوی شکوفایی و توسعه ی درون زا سوق دهد. در این مسیر، کارآفرینی منطقه ای یکی از متغیرهای میانجی توسعه ی درون زای منطقه ای بوده و می تواند مانند یک کاتالیزور، فرآیند دستیابی به توسعه را تسهیل کند. هدف از این پژوهش نیز، بررسی و واکاوی ارتباط میان این اجزا در دستیابی به توسعه اقتصادی درون زا در سطح منطقه موردپژوهش است. از این رو پس از آن که در بخش نظری پژوهش، ذیل متغیرهای اصلی کارآفرینی منطقه ای یعنی سرمایه ی انسانی و دانش جدید، معیارها و شاخص هایی از منابع متعدد احصاء گردید، با بهره جویی از روش هایی نظیر روش PLS و معادلات ساختاری و با تکیه بر داده های آماری موجود و گردآوری شده ذیل شاخص ها در سطح موردپژوهی یعنی شهرستان های استان تهران، روابط موجود میان شاخص ها با یکدیگر، شاخص ها با متغیرها و متغیرهای مستقل و میانجی با متغیر وابسته از طریق دستیابی به مدل اندازه گیری پژوهش تحلیل شد. از آن جا که در مدل اندازه گیری پژوهش، بارهای عاملی میان هریک از متغیرها با شاخص های خود، بیش از 4/0 بوده و همچنین ضریب آلفای کرونباخ و ضریب پایایی ترکیبی هریک از متغیرها بیش از 7/0 است، درنتیجه پایایی مدل پژوهش قابل قبول است. همچنین، میانگین واریانس استخراجی تمامی متغیرها بزرگتر از 5/0 است، درنتیجه روایی همگرای مدل نیز در بازه قابل قبول است؛ از سوی دیگر، مقادیر موجود در قطر اصلی ماتریس فورنل و لارکر، از کلیه مقادیر موجود در ستون مربوطه بزرگتر است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که این مدل، از روایی واگرای قابل قبولی نیز برخوردار است. مدل ساختاری پژوهش نیز، در سطح معناداری کوچکتر از 5 درصد، ضریب رگرسیونی 698/0 را میان دو متغیر کارآفرینی و توسعه درون زای منطقه ای نشان می دهد که ارتباط میان این دو متغیر و درنتیجه فرضیه پژوهش را در سطح معناداری قابل قبول اثبات می کند. در انتهای پژوهش و با اثبات نقش میانجی گر کارآفرینی در فرآیند توسعه درون زای منطقه ای، وضعیت توسعه یافتگی هریک از شهرستان های استان تهران مبتنی بر داده های پژوهش نشان داده شده است و سیاست ها و برنامه هایی در راستای ارتقای سطح توسعه یافتگی شهرستان های کمتر توسعه یافته مبتنی بر عناصر و اِلمان های کارآفرینی پیشنهاد گردید.
۱۵۶۹.

شناسایی و تبیین عوامل مؤثر بر آمایش سکونتگاه های روستایی با رویکرد توسعه پایدار فضایی (مورد مطالعه: روستاهای شهرستان دلفان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه پایدار فضا دوره ۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۶) 25 - 45

کلید واژه ها: آمایش سرزمین فضاهای روستایی توسعه پایدار فضایی دیماتل دل‍ف‍ان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۴۱
توسعه پایدار فضایی، علاوه بر لحاظ عوامل کلی توسعه، جنبه های اکولوژکی، برابری، یکپارچگی، سازگاری و محدودیت های زیست محیطی را نیز در بر می گیرد. این رویکرد سعی دارد با پدیده عدم تعادل های منطقه ای برخورد کرده و راهکارهای مناسب را برای تحقق توسعه متوازن و پایدار در سطح سرزمین، ارائه نماید. هدف از پژوهش حاضر تجزیه و تحلیل آمایش فضاهای روستایی با تأکید بر توسعه پایدار فضایی در روستاهای دلفان بوده است. فرآیند روش شناسی حاکم بر این پژوهش از نظر هدف کاربردی، و روش پژوهش توصیفی_تحلیلی است. روش گردآوری داده ها و اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اسنادی است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از ابزار علت و معلولی دیماتل استفاده شده. که به شیوه پنل خبرگان انجام گرفته. یافته ها حاکی از آن است که آمایش فضایی روستاهای دلفان نه بر اساس شاخصه های راهبردی توسعه پایدار فضایی، بلکه شکل یافته ای عواملی چون: حاکمیت تفکر اقتصادی(17/1)، و کالبدی-زیرساختی(67/0) بعنوان تأثیرگذارترین، و برابری و یکپارچگی(75/0- و 74/0-) بعنوان تأثیرپذیرترین عوامل بوده است. لذا آمایش این سکونتگاه ها در چارچوب توسعه پایدار، خصوصاً توسعه پایدار فضایی نبوده است. به این معنا که اصل میان رشته ای و فرارشته ای(عنصر مردم و مکان) که شاکه ای راهبردی توسعه پایدار فضایی است، را شامل نمی شود. این امر موجب عدم تعادل و توازن فضایی روستاهای این شهرستان شده است. در پایان پیشنهاداتی چون: اصلاح ساختار ذهنی و اجرایی مسئولان از توجه صرف به ابعاد کلی توسعه، به لحاظ عوامل برابری، یکپارچگی، سازگاری و محدودیت های زیست محیطی موجود؛ رد دیدگاه های توسعه روستایی از دید صرفاً اقتصادی و کالبدی؛ و غیره ارائه گردیده است.
۱۵۷۰.

ارزیابی اثرات اقتصادی- اجتماعی اجرای طرح های اسکان بر کیفیت زندگی عشایر (مطالعه موردی: عشایر شهرستان خواف)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال ۲۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴۳) 67 - 103

کلید واژه ها: ارزیابی آثار اقتصادی و اجتماعی اسکان عشایر کیفیت زندگی شهرستان خواف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰ تعداد دانلود : ۳۷
ازجمله راهبردهای توسعه جامعه عشایری، اسکان عشایر است که آثار و پیامدهای مختلفی بر جای می گذارد. پیامدهای اجرای طرح اسکان به طورکلی می تواند بر کیفیت زندگی عشایر در ابعاد مختلف اقتصادی و اجتماعی اثرگذار باشد. هدف این تحقیق، ارزیابی اثرات اقتصادی و اجتماعی اجرای طرح اسکان در کیفیت زندگی عشایر شهرستان خواف در چهار کانون چاه زول، بنیاباد، نهور و ده خطیب بود. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و نوع تحقیق کاربردی بود. در گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و میدانی (پرسش نامه و مصاحبه) استفاده شد. جامعه آماری تحقیق شامل تمامی خانوارهای عشایر چهار کانون بود. براساس آمار سال 1397، این چهار کانون 779 خانوار جمعیت داشت که برای تعیین حجم نمونه طبق فرمول کوکران، 258 خانوار محاسبه شد و به انتخاب خانوارها از نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. برای تحلیل یافته ها از نرم افزار SPSS و مدل تصمیم گیری چند معیاره Vikor استفاده شد. یافته های بررسی میانگین اثرات اقتصادی-اجتماعی اجرای طرح های اسکان نشان داد که میزان عوامل اصلی تأثیرگذار بر کیفیت زندگی عشایر در کانون های توسعه در حد بالاست. بیشترین میانگین در بعد اقتصادی به کانون ده خطیب با میانگین 3.96 و کمترین میانگین متعلق به کانون بنیاباد با میانگین 3.59 و در بعد اجتماعی بیشترین میانگین مربوط به کانون ده خطیب با میانگین 4.29 و کمترین میانگین متعلق به کانون بنیاباد با میانگین 3.98 است. همچنین نتایج اولویت بندی با مدل ویکور نشان داد که کانون های نهور و ده خطیب با توجه به شاخص های آثار اقتصادی و اجتماعی اجرای طرح اسکان بر بهبود کیفیت زندگی در منطقه مطالعه شده در بهترین رتبه قرار دارند و کانون های چاه زول و بنیاباد در پایین ترین رتبه قرار می گیرند. 
۱۵۷۱.

Iran Lost Territories: A Revisited Nineteenth- Century Persia(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال ۱۹ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۷۲) 33 - 44

کلید واژه ها: Iran Persia Qajar Territory historical Atlas

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰ تعداد دانلود : ۵۴
Over millennia, many territories and countries have been attacked, intruded, captured, or divided. In this research, we debate surrounding the territories that have been lost in Iran (then Persia) over the past. No effort has been made to investigate such territorial claims despite historical knowledge gaps and uncertainties. As such, this first-ever data-driven paper undertook such investigation by digitising two maps prepared based on historical documents by a few well-known Iranian geographical and historical scholars. While we did not check the correctness of the boundaries drawn at that time, we strived to digitise boundaries using GIS methods with high precision. Those boundaries delineated old territories lost during the Qajar dynasty. It was revealed that the country lost a total land area between 1,827,160 km2 and 2,119,349 km2 during the 19th century.
۱۵۷۲.

Analysis of Geopolitical Actors in Urban Space (Drawing the Power Circle of Tehran Metropolis)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال ۱۹ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۷۲) 93 - 121

کلید واژه ها: Tehran metropolis power actors Power Relations Political Management of the City Urban Geopolitics

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲ تعداد دانلود : ۳۹
In order to draw the circle of power of actors in the metropolis of Tehran, we need to identify geopolitical actors in this metropolis. In the metropolis of Tehran, actors have different identities and beings, and may be government institutions or organizations, individuals or public communities, non-governmental organizations or private companies. In this study, SPSS, Friedman test and t-test are used to describe and analyze the data. The present study is based on two main questions. 1. who are the actors present in Tehran and which of the actors has the greatest impact on power relations in the metropolis? 2. What is the role of each of the actors (local, national and transnational) on power relations in the metropolis of Tehran? The results show that the political capital of Iran (Tehran metropolis) is managed by many organizations and institutions and no single organization is in charge of final decision-making. This is because each of these organizations has held a part of urban spaces and resources of Tehran metropolis with its power and manages those resources for the purpose of making profit.
۱۵۷۳.

تحلیل عناصر پایدار در معماری بومی بندرعباس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۳۲) 37 - 54

کلید واژه ها: پایداری معماری بومی بافت شهری اقلیم بندرعباس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹ تعداد دانلود : ۳۷
هدف از پژوهش حاضر، شناخت و تحلیل عناصر پایداری در معماری بومی شهرستان بندرعباس در سه مقیاسِ بافت شهری، معماری تک بنا و جزئیات معماری با اقلیمی گرم و مرطوب است. روش پژوهش، گردآوری اطلاعات از طریق مطالعه کیفی با ابزارهای مشاهده و مصاحبه با پیرغلامان و معماران بومی منطقه است؛ بدین منظور، چندین محدوده از بافت شهری را به همراه بناهای موجود (۶۰ بنا یعنی بناهایی که قدمت بیش از هفتاد سال دارند) به صورت نمونه گیری غیرتصادفی (هدفمند) انتخاب و به تحلیل و بررسی آن ها پرداخته شد. این پژوهش در سه مقیاسِ بافت شهری (فرم بنا، استخوان بندی فضاهای محله ای)، مقیاس معماری تک بنا (جهت گیری بناها، سطوح سبز، حیاط مرکزی، ساختار ارتباطات فضاهای اندرونی بنا) و جزئیات معماری (پشت بندها، ضخامت دیوارها، دهانه ها) با رویکرد نوآورانه، به منظور تدوین راهکارهای تحقق مسکن پایدار، اقدام به همسوسازی جنبه های معماری بومی منطقه (جنبه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و محیطی) پرداخته و نشان داده است این معماران و کاربران بناهای بومی بودند که با شناخت راهکارهای ساخت وساز توانستند به الگویی مناسبی به عنوان میراثی از گذشتگانمان در ایجاد شهری همساز با اقلیم دست یابند که توانسته است پاسخ گوی مناسبی به نیازهای جامعه شهری و کاربران بناها باشد؛ به طوری که طراحان معمار و شهرساز ما می توانند با شناخت کامل آن، به عنوان یک الگوی همساز با اقلیم به همراه تکنولوژی های جدید در طراحی ها و ایده پردازی های خود مورد استفاده قرار دهند.
۱۵۷۴.

ارزیابی پتانسیل خطر آتش سوزی با استفاده از رویکردهای تحلیل سلسله مراتبی فازی و رگرسیون لجستیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۷ 171 - 191

کلید واژه ها: تصمیم گیری چندمعیاره پیش بینی خطر گوگل ارث انجین منحنی مشخصه عملکرد ماهواره مادیس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴ تعداد دانلود : ۳۴
امروزه تهیه نقشه توزیع مکانی خطر آتش سوزی یکی از ابزارهای ضروری مدیریت در سطوح مختلف جهت پایش پایداری منابع طبیعی و کنترل این مخاطره محیط زیستی است. تلفیق عملیات میدانی، داده های دورسنجی، تکنیک های سیستم اطلاعات جغرافیایی و آماری مختلف می تواند پیش بینی فضایی قابل اعتمادی از پتانسیل خطر آتش سوزی برای مناطق مختلف ایجاد کند. در این تحقیق از 9 عامل مؤثر در مدل سازی خطر آتش سوزی شامل عوامل ارتفاع، شیب، جهت، انحنای دامنه، فاصله از جاده و شاخص های NDVI، LST، TWI و TPI با دو روش تحلیل فازی سلسله مراتبی و رگرسیون لجستیک برای شناسایی مناطق خطر و تعیین مهم ترین عوامل مؤثر در بروز و گسترش آتش استفاده شد. برای شناسایی مناطق حریق تاریخی نیز از سامانه ابری گوگل ارث انجین و تصاویر مادیس استفاده شد. نتایج اولیه نشان داد در هر دو مدل، عوامل NDVI، LST و فاصله از جاده بیشترین ضرایب را به خود اختصاص داده اند. در مرحله صحت سنجی نیز اگرچه منحنی مشخصه عملکرد هر دو مدل، نسبتاً یکسان (مقدار 847/0 در روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و مقدار 837/0 در روش رگرسیون لجستیک) بود، با بررسی پیکسل های حریق تاریخی مشخص شد در روش تحلیل سلسله مراتبی فازی حدود 87 درصد پیکسل های طبقات با خطر زیاد و خیلی زیاد و در روش رگرسیون لجستیک فقط 22 درصد پیکسل های طبقات مزبور با مناطق دارای سابقه حریق همپوشانی داشته اند. لذا به نظر می رسد روش تحلیل سلسله مراتبی فازی بهتر از روش رگرسیون لجستیک توانسته مناطق با پتانسیل خطر بالا را شناسایی کند. اگرچه تهیه نقشه های پیش بینی خطر توسط مدل های مختلف از وقوع کلیه حریق ها جلوگیری نخواهد کرد ولی می توان با ارائه راهکارهای مدیریتی، وقوع آن را کاهش داده و کنترل آن را تسهیل نمود.
۱۵۷۵.

بررسی و تحلیل عوامل جغرافیایی مؤثر بر امنیت غذایی مناطق روستایی شهرستان های هریس و بستان آباد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۷ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۸۶ 93 - 111

کلید واژه ها: امنیت غذایی جغرافیایی بستان آباد هریس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰ تعداد دانلود : ۳۳
امنیت غذایی و تغذیه از محورهای اصلی توسعه ی ملی است که در سال های اخیر نگرش ها، ضرورت ها و اولویت های تازه ای را در سطح سیاست گذاری نمایان و به یکی از چالش های قرن 21 میلادی تبدیل شده است. لذا، پژوهش حاضر کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی و تحلیلی است. برای گردآوری داده ها از مطالعات کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) استفاده شد. قلمرو مکانی نیز شهرستان های هریس و بستان آباد می باشد. برای انتخاب روستاهای نمونه در شهرستان های مورد مطالعه 3 فاکتور؛ 1) توزیع جغرافیایی، 2) توپوگرافی و ارتفاع و 3) خانوارهای روستایی (روستاهای بالای 50 خانوار) مد نظر قرار گرفت و 18 روستا از شهرستان بستان آباد و 10 روستا نیز از شهرستان هریس انتخاب شدند. جامعه آماری را سرپرستان خانوارهای روستایی تشکیل می دهند. روستاهای منتخب دارای 26087 نفر جمعیت و 7574 خانوار روستایی می-باشند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 392 خانوار به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات از آزمون های تی تک نمونه ای، تکنیک SAW، کندال، کروسکال والیس و ... استفاده شده است. نتایج حاصله نشان داد، وضعیت همه شاخص های امنیت غذایی (دسترسی، دستیابی، شیوه مصرف و ثبات) در محدوده مورد مطالعه به صورت مطلوب ارزیابی شده و روستاهای جیقه/جقه، شیروانه ده و چرم خوران سفلی در رتبه های اول تا سوم از نظر امنیت غذایی قرار دارند و امنیت غذایی نسبت به سایر روستاهای مورد مطالعه بالاست. در ضمن روستاهای خشندرق، عین الدین و باروق در رتبه های آخر از نظر امنیت غذایی در محدوده مورد مطالعه قرار دارند و در این روستاها میزان امنیت غذایی نسبت به سایر روستاها پایین است. همین طور، عامل اقتصادی (درآمد، اشتغال، تولید، بهره برداری، تنوع اقتصادی و ...) به عنوان مهمترین عوامل افزایش امنیت غذایی در نواحی روستایی مورد مطالعه از دیدگاه پاسخگویان تحقیق شناخته شده است.
۱۵۷۶.

پیش بینی نرخ بازگشت تماشاگران سینما براساس چهارچوب A5 سفر مشتری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و اوقات فراغت دوره ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۶ 201 - 219

کلید واژه ها: اوقات فراغت چهارچوب A5 سفر مشتری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳ تعداد دانلود : ۲۳
سینما به عنوان یک محصول فرهنگی هنری نقش بسزایی در زمینه فرهنگ سازی و پرکردن اوقات فراغت افراد جامعه دارد. مسئله اصلی پژوهش شناسایی نقاط تماس مراحل پنج گانه (آگاهی، جذب، پرسش، اقدام و حمایت) تاثیرگذار در سفر مشتریان به سینماست که در پیش بینی نرخ بازگشت تماشاگران سینما تاثیرگذار است. در گام اول، با استفاده از روش تحلیل محتوا، 27 نقطه به عنوان نقاط تماس تماشاگران سینما استخراج و در چهارچوبA5 جای گذاری شد و پرسش نامه پژوهش طراحی شد که پایایی و روایی آن به ترتیب با استفاده از آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تأییدی تأیید شد. در گام دوم، به منظور پیش بینی نرخ بازگشت تماشاگران سینما از مدل شبکه عصبی مصنوعی استفاده شد. بدین منظور، تعداد 450 پرسش نامه به صورت تصادفی در بین تماشاگران بزرگ سا ل سینما در شهر گرگان توزیع شد که 421 پرسش نامه قابل استفاده تشخیص داده شد. به کارگیری شبکه عصبی نشان داد که با استفاده از نقاط تماس شناسایی شده مبتنی بر چهارچوب A5 در سفر مشتری، می توان نرخ بازگشت تماشاگران سینما را با دقت 921/0 پیش بینی کرد. نتایج تحلیل حساسیت نشان دادند که در مراحل پنج گانه آگاهی (تبلیغات مجازی)، جذب (بنر تبلیغاتی فیلم)، پرسش (نظرات سایر شرکت کننده ها)، اقدام (نوع برخورد پرسنل) و حمایت (خرید مجدد) به منزله بهترین نقاط پیش بینی کننده رفتار مصرف کننده در سفر خرید سینما هستند. همچنین نتایج نشان دادند نقشه سفر تماشاگران سینما پیچیده، به شدت حساس، مارپیچ و پیوسته است که در آن، مشتریان نقاط تماس متفاوتی را لمس می کنند که می تواند نرخ بازگشت آن ها را تحت تاثیر قرار دهد.
۱۵۷۷.

نقش اقتصاد گردشگری در توسعه پایدار شهرستان سرعین

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۲۲ 278 - 297

کلید واژه ها: اقتصاد گردشگری توسعه پایدار مدل دینامیک مدل بریل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۳۴
امروزه گردشگری به عنوان یک امر اقتصادی بیان می شود.شهر سرعین از جاذبه گردشگری برخوردار است که دارای توانمندی در سطح ملی و بین المللی می باشد.شهر سرعین دارای اقتصادی نوپا و در حال رشد می باشد که صنعت گردشگری بهترین گزینه جهت رشد و توسعه اقتصادی این شهر می باشد. هدف از این مقاله بررسی نقش اقتصاد گردشگری در توسعه پایدار شهرستان سرعین استان اردبیل می باشد. در این پژوهش از دو مدل ژئوتوریستی هادزیک و بریلها استفاده گردیده است. درمدل هادزیک با شناسایی و بررسی مولفه ها وتهیه پرسشنامه از کارشناسان و گردشگران نتایج حاصل می گردد و در روش بریلها ارزش های علمی، گردشگری و آموزشی روش ارزیابی محوطه های تنوع زمینی و محاسبه مجموع امتیازات به بررسی این مناطق پرداخته شده است.نتایج حاصله نشان می دهد در مدل هادزیک منطقه حاضر با مجموع امتیاز 68/4 درارزش علمی، مولفه تنوع در اشکال ژئومورفولوژیکی و مولفه رویدادهای فرهنگی خاص بامجموع امتیاز 54/4 در بین ارزش ازاد دارای بیشترین امتیاز می باشد. و درمدل بریلها ژئوسایت سرعین با مجموع امتیاز 270 در ارزش گردشگری روش ارزیابی محوطه ی های تنوع زمینی دارای پتانسیل گردشگری در منطقه می باشد و قدرت جذب گردشگر را داراست. بسیاری از برنامه ریزان توسعه نیز از صنعت گردشگری به عنوان رکن اصلی و مهم پایداری یاد می کنند و به بیانی ارتباط گردشگری با برنامه ریزی می تواند نقش بخصوصی در توسعه شهری و روستایی ایفا می کند. در شهر سرعین با وجود پتانسیل های گردشگری بدست آمده نتایج تحقیق حاکی از این است که گسترش پتانسیل های گردشگری در شهر سرعین باعث افزایش اشتغال می شود، همچنین باعث توسعه پایدار شهری می گردد.
۱۵۷۸.

مروری بر نقش حاکمیت دهیاری ها در توسعه روستایی

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۲۲ 509 - 528

کلید واژه ها: توسعه روستایی روستاییان دهیاری ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶ تعداد دانلود : ۵۱
روستا به عنوان کوچکترین واحد تقسیمات کشوری محسوب می شود. یکی از مهمترین ابعاد توسعه روستایی مدیریت محلی است که نقش بسیار مهمی در هماهنگی فعالیت های توسعه روستایی بر عهده دارد. یکی از موضوعات مهم در حوزه مدیریت روستایی کشور تأسیس دهیاری ها است. دهیاری ها و بررسی عملکرد آنها در توسعه روستایی یکی از موضوعات مهم در حوزه مدیریت روستایی است. لذا هدف اصلی این پژوهش بررسی مروری بر نقش حاکمیت دهیاری ها در توسعه روستایی بود. پژوهش حاضر از نوع تحقیق کاربردی و از نظر روش تحقیق تحلیلی- توصیفی و به صورت مطالعه اسنادی- کتابخانه ای و منابع علمی است. نتایج این پژوهش نشان داد عوامل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، زیست محیطی و عمرانی زیربنایی با تاکید بر آموزش روستاییان و تشکیل گروه های مختلف محلی، فرهنگ سازی و ترویج مشارکت گروهی مهمترین عامل های مؤثر و تاثیر گذار بر نقش حاکمیت دهیاری ها در توسعه روستایی می باشند پیشنهاد می شود می شود یکی از محدودیت های توسعه پایدار روستاها منابع مالی دهیاریها است؛ از اینرو، کمک های مالی دولت، استفاده از تسهیلات مالی بانک ها، و مشارکت محلی و مردمی برای تأمین تامین منابع مالی پایدار در عرصه های روستایی دهیاری ها تقویت شود.
۱۵۷۹.

امکان سنجی بکارگیری پنل های خورشیدی جهت تامین انرژی شهرستان فردیس با استفاده از تصاویر حرارتی و سیستم اطلاعات جغرافیایی

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۳ 633 - 650

کلید واژه ها: انرژی تابشی خورشید الگوریتم سبال سنجش از دور شهرستان فردیس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱ تعداد دانلود : ۳۰
خورشید به عنوان منبع انرژی، سرآغاز حیات و منشأ تمام انرژی های دیگر شناخته شده است. تابش جهانی خورشید یکی از سازه های بنیادی هر گستره اقلیمی شمرده می شود. از این رو، شناخت ویژگی ها و نیز پیش بینی این سازه های اساسی، تاثیر زیادی در برنامه ریزی های وابسته به انرژی دارد. استفاده از تصاویر ماهواره ای و مدل های سنجش از دور به عنوان ابزاری مناسب و کم هزینه برای تخمین تابش خورشیدی، در سال های اخیر بوده است. جهت انجام این پژوهش، از تصاویر مربوط به سال 2020 ماهواره لندست 8 سنجنده OLI و سنجنده TIRS و الگوریتم سبال استفاده شد. از نرم افزارENVI جهت تصحیحات هندسی، اتمسفری و رادیومتریک تصاویر ماهواره ای و همچنین اجرای محاسبات مربوط به مدل سبال و از نرم افزار ArcGIS جهت ایجاد پایگاه داده، تحلیل های مکانی، عملیات کارتوگرافیکی و در نهایت پیاده کردن مدل استفاده گردید. نتایج حاصل نشان می دهد که میانگین بیشترین تابش موج کوتاه ورودی به میزان 901 وات بر مترمربع در سال 09/08/2020 و کمترین مقدار در سال 10/09/2020 به میزان 381 وات بر مترمربع بوده است. تفاوت در مقدار تابش خالص رسیده به زمین در منطقه مورد مطالعه، ناشی از تفاوت زاویه تابش خورشید و تعداد ساعات آفتابی در ماه های مختلف سال است. در نهایت می توان نتیجه گرفت که تابش خورشیدی در منطقه، در سال مورد بررسی پتانسیل لازم برای اجرای طرح های فتوولتائیک خورشیدی را دارا می باشد.
۱۵۸۰.

ارزیابی احتمالاتی خطر لرزه ای شهر جدید پرند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مخاطرات محیط طبیعی سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۸ 53 - 74

کلید واژه ها: خطر لرزه ای ارزیابی احتمالاتی شهر جدید پرند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۳۴
فلات ایران در طول کمربند فعال کوهزایی آلپ- هیمالیا واقع شده که از صفحه عربی در جنوب غرب تا سپر پایدار اوراسیا در شمال شرق کشیده شده است و به پهنه های لرزه زمین ساختی مختلفی تقسیم شده است. استان تهران از نظر لرزه ای فعال بوده و به واسطه رخداد زلزله ها و وجود گسل های فراوان همواره مورد تهدید بوده است. شهر پرند در استان تهران و در ایالت لرزه زمین ساختی ایران مرکزی قرار دارد و در نقشه پهنه بندی خطر آیین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله (استاندارد2800) در منطقه با لرزه خیزی بسیار زیاد و زیاد قرار گرفته است. تاکنون مطالعه مستندی در زمینه تحلیل و ارزیابی خطر لرزه ای شهر پرند انجام نشده است. در این راستا، ارزیابی خطر لرزه ای شهر جدیدی پرند انجام یافت. این ارزیابی به روش احتمالاتی در 4 گام اساسی انجام یافت که شامل مطالعه لرزه زمین ساخت و مدل سازی چشمه های لرزه ای، توسعه مدل لرزه خیزی و بدست آوردن پارامترهای لرزه ای، انتخاب رابطه کاهندگی یا مدل برآورد جنبش های نیرومند زمین و تحلیل خطر احتمالاتی زلزله است. در این پژوهش، مقادیر β،λ و بیشینه شتاب مورد انتظار، بیشینه شتاب جنبش نیرومند زمین برای دوره بازگشت475 سال بدست آمد که این مقدار در سنگ کف برابر باg0.33است که با تاثیر اثر خاک حدودg  0.39 خواهد شد. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، شهر پرند به چهار پهنه تقسیم شده است که قسمت های جنوبی شهر دارای کمترین شتاب و قسمت های شمالی شهر دارای بیشترین شتاب می باشد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان