درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹٬۰۰۱ تا ۹٬۰۲۰ مورد از کل ۳۰٬۵۳۲ مورد.
۹۰۰۱.

بررسی فرونشست آبخوان دشت نورآباد با استفاده از روش تداخل سنجی راداری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال هشتم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۳۲) 93 - 111

کلید واژه ها: فرونشست تداخل سنجی راداری افت آب زیرزمینی SNAP آبخوان دشت نورآباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۱ تعداد دانلود : ۴۴۲
فرونشست زمین در طی سال های گذشته به دلایل مختلف از جمله رشد بی رویه جمعیت، برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی به همراه عوامل دیگر سبب بروز مشکلات و معضلات فراوان به زمین های کشاورزی، ساختمان های مسکونی، جاده ها، خطوط انتقال نیرو و ... شده است. در این پژوهش به منظور بررسی وضعیت فرونشست در دشت نورآباد از داده های سنتینل 1A در بازه زمانی (2018-2015) و روش تداخل سنجی راداری که با مقایسه فازهای دو تصویر راداری که از یک منطقه در دو زمان مختلف اخذ شده اند، قادر به تعیین تغییرات سطح زمین در آن بازه ی زمانی می باشد در محیط نرم افراز( SNAP) استفاده شد. جهت تهیه نقشه های افت و سطح آب زیرزمینی در سال های حداقل 1382 و حداکثر1394 از روش درونیابی IDW استفاده شد و سپس میان دو پارامتر افت آب زیرمینی و لایه فرونشست همبستگی گرفته شد و نتایج حاصل از همبستگی ضریب R2 برابر 72% و سطح معناداری 99% به دست آمد ونشان داد که ارتباط مستقیمی بین افت و میزان فرونشست وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که، در محدوده دشت در بازه زمانی 12 ساله بیشترین میزان افت آب زیرزمینی حدود 22- متر در بخش های شرقی، جنوبی و مرکزی آبخوان واقع در چاه ها پیزومتری اسکان عشایر، خومه زار، شهرک صنعتی ، تل مشکی و شور می باشد. نقشه های حاصل از فرونشست نشان داد که نرخ نشست در هر سال میانگین 4 سانتی مترو طی بازه زمانی 4 ساله حدود 16 00/0متر(16 سانتی متر ) می باشد.
۹۰۰۲.

شناسایی محورهای دارای قابلیت پیاده مداری در کلان شهر مشهد با استفاده از روش SDA و رهیافت نوشهرگرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سپهر دوره ۲۹ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱۶ 181 - 203

کلید واژه ها: پیاده مداری محورهای شهری روش تحلیل داده های فضایی SDA نوشهرگرایی شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۰ تعداد دانلود : ۲۵۱
ا مروزه توسعه کالبدی شهرها، ازدیاد ترافیک، آلودگی هوا و محیط زیست و کاهش سطح سلامت عمومی شهروندان، از پیامدهای رویکرد اتومبیل محور در شهرهای معاصر می باشد که با ورود خودروها به عرصه های مختلف شهری، شاهد تداخل حرکت سواره و پیاده و در پی آن عدم توجه به پیاده روها و نادیده گرفتن تأثیر پیاده روی بر سلامت افراد می باشد . یکی از اصول مهم در رویکرد نوشهرگرایی پیاده مدار نمودن خیابان هاست. به همین منظور پژوهش حاضر به شناسایی محورهای با قابلیت پیاده مداری در کلان شهر مشهد با رویکرد نوشهرگرایی پرداخته است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است. برای شناسایی محورهای پیاده شهر مشهد 32 شاخص پیاده مداری از رویکرد نوشهرگرایی به کارگرفته شده است. سنجش این شاخص ها، براساس ابزار پرسشنامه و نیز داده های مکان مبنا صورت گرفته که این داده ها از شهرداری و سازمان های مربوطه اخذ شده است. همچنین تعداد 400 نمونه براساس فرمول کوکران به صورت تصادفی انتخاب شد که متناسب با توزیع جمعیت در مناطق پرسشگری صورت گرفت. برای سنجش شاخص های پیاده مداری از روش تحلیل داده های فضایی SDA و نیز روش چیدمات فضا در نرم افزار ArcGIS و نرم افزار جانبی Axwoman استفاده شده است. پس از مکانی نمودن 32 معیار پیاده مداری، داده ها در محیط   ArcGIS با یکدیگر تلفیق شدند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که مناطق 8، 11 و ثامن بیشترین قابلیت پیاده مداری را در شهر مشهد براساس رویکرد نوشهرگرایی دارا می باشند. همچنین خیابان های امام رضا (ع)، کوهسنگی، امامت و معلم به عنوان بهترین مسیرهای پیاده روی شناسایی شدند.
۹۰۰۳.

تحلیل وضعیت سرمایه اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بخش میانکوه شهرستان اردل با استفاده از رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال دهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۳۹) 113 - 131

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی اعتماد اجتماعی بخش میانکوه معادلات ساختاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۶ تعداد دانلود : ۱۹۴
طرح مسئله: سرمایه اجتماعی نخست ارزش حاصل از منابع نهفته در روابط اجتماعی با دیگران تعریف شد؛ پس از آن با بررسی رفتار و گرایش افراد به حوزه عمومی تطبیق یافت. این سازگاری با تغییر مفهوم سازی از جامعه به مثابه یک وجود تعیین شده به وسیله ساختار جغرافیایی- فضایی پیگیری شد که با ساختار روابط بین فردی تعریف می شود. شناخت این مفهوم در میان جامعه و عوامل مؤثر بر آن برای تدوین سیاست های توسعه در جامعه ضروری به نظر می رسد.هدف: هدف پژوهش حاضر، تحلیل وضعیت سرمایه اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بخش میانکوه شهرستان اردل با استفاده از رویکرد آماری معادلات ساختاری است.روش: پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی، ازنظر هدف، کاربردی و روش گردآوری اطلاعات در آن، اسنادی و میدانی است. در این پژوهش، تعداد 254 نفر نمونه به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای در منطقه مدنظر انتخاب شد. درنهایت برای پاسخگویی به پرسش پژوهش و دستیابی به هدف مدنظر از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد.نتایج: نتایج نشان داد سرمایه اجتماعی در منطقه بررسی شده در حد متوسط است و در بین شاخص های تشکیل دهنده، اعتماد اجتماعی و کیفیت شبکه  نسبت به سایر شاخص ها بیشتر متغیر پنهان (سرمایه اجتماعی) را تبیین می کنند. بررسی متغیرهای مستقل اثرگذار بر سرمایه اجتماعی نشان می دهد تحصیلات (39/0) بیشترین تأثیر را بر متغیر وابسته گذاشته است؛ این امر بیان کننده اهمیت آموزش در بهبود سرمایه اجتماعی است و توجه جدی مسئولان را به تحصیلات در این منطقه یادآور می شود. درمجموع متغیرهای مستقل 24/0 از واریانس متغیر وابسته را تبیین می کنند.نوآوری: سرمایه اجتماعی ازنظر اهمیت به اندازه سایر سرمایه ها مهم تلقی می شود؛ با این حال کمتر بررسی شده است. با وجود اینکه دو دهه از توجه جدی مجامع علمی به سرمایه اجتماعی می گذرد، کماکان اختلاف نظر در این زمینه وجود دارد؛ بر همین اساس تأیید و تعمیق سرمایه اجتماعی، نیازمند ارزیابی بیشتر و بررسی جوامع مختلف است. این مفهوم در فرهنگ های مختلف متناسب با ویژگی های محلی حاکم بر آن ممکن است تفسیرهای متفاوتی داشته باشد؛ از سوی دیگر، توجه اندک به شناخت سرمایه اجتماعی به مثابه مفهومی تأثیرگذار بر علم برنامه ریزی، یکی از چالش های پیش روی روستاهای ایران است؛ بنابراین با توجه به اینکه مناطق روستایی ایران به صورت هزاران خرده فرهنگ در پهنه جغرافیایی ایران گسترش یافته اند، بی توجهی به سرمایه اجتماعی، چالشی بزرگ برای توسعه این مناطق است. بر همین اساس، بررسی جامع سرمایه اجتماعی در بخشی از گستره جغرافیایی مناطق روستایی ایران، این چالش را برای برنامه ریزان برطرف می کند.
۹۰۰۴.

تحلیل ارتباط بین سنجه های سیمای سرزمین و فرسایش خاک حوزه آبخیز کوزه تپراقی، استان اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۶ 65 - 91

کلید واژه ها: الگوی تغییرات پویایی سیمای سرزمین مدیریت منابع هدررفت خاک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۳۵۹
فرآیند فرسایش خاک به عنوان متغیر اصلی موردبررسی در مطالعات حفاظت آب وخاک در اکوسیستم های پایدار تحت تأثیر عوامل طبیعی و انسانی است. هم چنین، ساختار و ترکیب کاربری اراضی در یک اکوسیستم از تغییرات صورت گرفته در سیمای سرزمین تأثیر می پذیرد. به همین منظور، پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین سنجه های سیمای سرزمین و الگوی فرسایش خاک در حوزه آبخیز کوزه تپراقی استان اردبیل برنامه ریزی شد. در این راستا، ابتدا با استفاده از نرم افزار Fragstats 4.2.1، 14 سنجه سیمای سرزمین شامل تراکم لکه (PD)، شاخص بزرگ ترین لکه (LPI)، حاشیه کل (TE)، تراکم حاشیه (ED)، شاخص شکل لکه (LSI)، میانگین اندازه لکه (AREA-MN)، میانگین فاصله نزدیک ترین همسایه اقلیدسی (ENN-MN)، شاخص گسستگی سیما (DIVISION)، میانگین شاخص شکل لکه (SHAPE-MN)، شاخص تکه شدگی (SPLIT)، شاخص پیوستگی سیما (COHESION)، اندازه شبکه تأثیرگذار (MESH)، شاخص تجمع (AI) و درصد پوشش سیمای سرزمین (PLAND) محاسبه شد. سپس شدت فرسایش خاک منطقه با استفاده از مدل پتانسیل فرسایش (EPM) با عملکرد قابل قبول بر اساس مطالعات پیشین برآورد شد. در ادامه، نتایج حاصل از محاسبه سنجه ها و شدت فرسایش خاک وارد نرم افزار SPSS شده و رابطه های رگرسیونی میان آن ها تعیین شد. نتایج بیانگر وجود یک رابطه عکس میان سنجه های DIVISION و ED و LPI با فرسایش ویژه خاک و حاکی از وجود یک رابطه مستقیم بین SHAPE-MN و AREA-MN با فرسایش ویژه خاک حوزه آبخیز کوزه تپراقی است. هم چنین، نتایج بیان کننده الگوی متفاوت ارتباط سنجه های سیمای سرزمین و فرسایش خاک است. این نتایج در برنامه ریزی مؤثر و هدفمند مدیریت کاربری اراضی در مقیاس آبخیز و سیمای سرزمین کاربرد دارند.
۹۰۰۵.

بررسی میزان تاثیر عوامل طبیعی در امنیت مرزهای شرقی ایران با استفاده از سنجش از دور (نمونه موردی منطقه مرزی خراسان رضوی-افغانستان)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره دوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۷ 190-206

کلید واژه ها: امنیت مرزی عوارض طبیعی سنجش از دور خراسان رضوی افغانستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶ تعداد دانلود : ۴۱۱
استقرار امنیت درمناطق مرزی به دلیل ویژگی ها و شاخص های این مناطق از اولویت بیشتری برخورداراست، از آن روی هرگونه ناامنی در مناطق مرزی می تواند امنیت را در داخل کشور در ابعاد مختلف مورد تهدید جدی قرار دهد. استقرار امنیت در مرز ومناطق مرزی در درجه اول مستلزم بررسی و شناخت ویژگی های طبیعی و انسانی مناطق مرزی می باشد. شناخت ویژگی های طبیعی و جغرافیایی مناطق مرزی به دلیل نقش مهم و بسترساز این گونه بنیادهای زیستی درحیات اجتماعی و توسعه مناطق مرزی از اهمیت زیادی برخوردار است، ضمن اینکه پدیده های طبیعی و عوارض جغرافیایی نقش مهمی در سیستم های پایش، مدیریت و کنترل مرزها دارند. بر این اساس این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال است که پدیده ها و عوارض طبیعی منطقه مرزی استان خراسان رضوی و افغانستان شامل رودمرزی، توپوگرافی، پوشش گیاهی درچه وضعیتی قرار دارند و چه تاثیری بر امنیت مرز و مناطق مرزی دارند؟ مواد و روش: جهت استخراج، بررسی و تحلیل اطلاعات مورد نیاز از تصاویر ماهواره لندست، سنجنده OLI در سال۲۰۱۸، نرم افزارهای ENVI۵.۳ و فنون RS& GIS استفاده شده است. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان می دهد، کم آبی و عمق کم رودخانه مرزی هریرود در بیشتر ایام سال، موجب افزایش امکان تردد غیرمجاز و قاچاق کالا و مواد مخدر از مرز شده و بر امنیت مرز تاثیر منفی دارد. وضعیتی که در مورد دریاچه فصلی نمک زار در منطقه مرزی مشترک بین دوکشور نیز صدق می کند. در مورد عامل توپوگرافی هم با توجه به نقشه های موجود می توان گفت وجود ارتفاعات در جوار مرزهای دو کشور و علاوه بر این تداوم و پیوستگی برخی ارتفاعات در آن سوی مرز در کشور افغانستان در مجموع بر امنیت مرز تاثیر منفی داشته است .
۹۰۰۶.

عوامل مؤثر بر رضایت مندی روستائیان از اجرای طرح هادی روستایی در مناطق مرزی (نمونه موردی: دهستان اترک، شهرستان گنبدکاووس)

نویسنده:
منبع: پژوهش های مکانی - فضایی سال چهارم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۶)

کلید واژه ها: طرح هادی روستایی رضایت مندی روستائیان روستاهای مرزی شهرستان گنبدکاووس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۸۵
هدف کلی از انجام این تحقیق، تحلیل عوامل مؤثر بر رضایت مندی روستائیان از اجرای طرح های هادی در مناطق مرزی استان گلستان با تأکید بر دهستان اترک از توابع شهرستان گنبد کاووس می باشد. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری این پژوهش کلیه سرپرستان خانوارهای ساکن در دهستان اترک از توابع شهرستان گنبدکاووس (به تعداد 3189 خانوار) میباشند که با استفاده از فرمول کوکران 380 نفر به عنوان نمونه، به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و مورد سنجش قرار گرفتند. روایی ظاهری پرسشنامه توسط کارشناسان ذی ربط تأیید و پایایی آن با انجام پیش آزمون و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (84/0) مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل آماری داده های پژوهش با استفاده از بسته نرم-افزاری (SPSS) و آزمون های تحلیل عاملی و تحلیل همبستگی انجام گرفته است. به منظور سنجش عوامل مؤثر بر رضایت-مندی روستائیان از اجرای طرح هادی، با استفاده از مدل تحلیل عاملی، 23 متغیر در قالب چهار مؤلفه ( کالبدی- زیرساختی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی) مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمون تحلیل عاملی نشان می دهد که بُعد کالبدی- زیرساختی (با واریانس 94/20 درصد از مقدار ویژه) به عنوان مهم ترین عامل و بُعد اقتصادی (با واریانس 84/18 درصد از مقدار ویژه)، زیست محیطی (با واریانس 80/16 درصد از مقدار ویژه) و اجتماعی (با واریانس 53/14 درصد از مقدار ویژه)؛ در مجموع 11/71 درصد از واریانس کل، میزان رضایت مندی روستائیان را از اجرای طرح هادی در ابعاد مختلف را نشان می دهد. همچنین نتایج حاصل از چرخش عامل ها به روش واریماکس نشان می دهد که از 27 متغیر وارد شده در تحلیل عاملی اکتشافی، تنها 23 متغیر که دارای بار عاملی بالای نیم درصد بوده اند باقی مانده اند
۹۰۰۷.

ارزیابی جایگاه و عملکرد شهریار در شبکه ی کلان شهری تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: چشم انداز مطالعات شهری و روستایی دوره ۱ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱ 76 - 91

کلید واژه ها: شبکه شهری منابع و قابلیت Meta- SWOT توسعه منطقه ای شهریار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۳۲۸
در دنیای امروز اکثر برنامه ریزان و صاحب نظران شهری در تلاش هستند تا با بکارگیری راهبردهای مناسب، مشکل هایی نظیر تمرکزگرایی شدید، نابرابری های منطقه ای و.. را در حوزه های شهری حل کنند که در این میان توجه به توسعه و تقویت شهرهای میانی و شناخت توان ها و قابلیّت های این شهرها می تواند گره گشای بسیاری از مسائل و مشکل ها باشد. در همین راستا این پژوهش با شناخت توان ها و قابلیت های شهرهای میانی و تدوین اهداف و برنامه ریزی ها در راستای آن سعی دارد ضرورت توجه جدی و اساسی به این شهرها به منظور ساماندهی حوزه ه ای شهری را مشخص سازد. این نوشته از نظر هدف، کاربردی توسعه ای و با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته است که پس از تشریح نقش و اهمیّت شهرهای میانی در شبکه ی شهری با کمک روش کتابخانه ای و اسنادی، به بررسی توان ها و چالش های حال و پیش روی شهرستان شهریار به عنوان یک شهر میانی و ترسیم هدف ها و راه ه ای رسیدن به آن، با استفاده از نظر متخصصان و صاحب نظران می پردازد. بدین منظور برای بررسی موضوع از مدل Meta SWOT استفاده شده است. با بررسی شرایط پس از شناخت و تعیین توان ه ا و قابلیّت های شهرستان شهریار و رقبای منطقه ای آن، بر اساس یافته های پژوهش، مؤلفه ی فاصله ی مناسب نسبت به دو کلان شهرِ تهران و البرز، مهم ترین مزیت شهریار معرفی شد؛ همچنین زیرساخت های مناسب ارتباطاتی و مسکن مناسب، بالاترین تناسب استراتژیک را دارا هستند. از طرف دیگر مولفه های بهبود و هماهنگی طرح های بالادستی و افزایش سرمایه گذاریِ بخش خصوصی دارای بالاترین قدرت تاثیرگذاری بوده و مؤلفه های فاصله ی مناسب نسبت به تهران و البرز و ایجاد محیط کسب و کار در سطح شهرستان دارای بالاترین درجه ی ضرورت می باشند.
۹۰۰۸.

تبیین رهیافت های منطقه گرایی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر قفقاز و آسیای مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۲ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۴) 1511 - 1528

کلید واژه ها: آسیای مرکزی جمهوری اسلامی ایران قفقاز منطقه گرایی هم تکمیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۳۳۰
یکی از ضروریات دست یابی به سیاست خارجی کارآمد و مبتنی بر منافع ملی، منطقه گرایی است. در کدهای ژئوپلیتیکی قدرت های طراز اول منطقه گرایی یک استراتژی فعال و بستری برای تعامل فزاینده با نظام جهانی تعریف شده است. تاریخ سیاست خارجی ایران نشان می دهد منطقه گرایی و الگوهای آن در دستور کار طراحان و تصمیم سازان دستگاه های سیاسی ایران از پیش تا پس از اسلام قرار نگرفته است؛ به طوری که از نظر تاریخی منطقه گرایی به عنوان یک رهیافت و خط مشی در دولت های مختلف حاکم بر ایران نادیده انگاشته شده است. غفلت از به کارگیری رویکردها و خط مشی های جغرافیایی تا حدی است که حتی دولت های هخامنشی و ساسانی نیز نیازی به تعامل و منطقه گرایی با کشورهای تابعه خود احساس نمی کردند. با وجود این، جمهوری اسلامی ایران برای نیل به اهداف و منافع ژئوپلیتیکی خود ناچار از تدوین و به کارگیری اصول و رهیافت های منطقه گرایی است. در وضعیت فعلی، اصرار و پایبندی جمهوری اسلامی ایران به رویکرد صرف ایدئولوژیک در روابط خارجی خود تا حدی موجب غفلت از واقعیت های پیرامونی و از دست رفتن ظرفیت های جغرافیایی و ژئوپلیتیکی خود شده است. در پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با مبنا قراردادن رهیافت هم تکمیلی به تبیین اصول و رهیافت هایی به منظور فعال کردن رویکرد منطقه گرایی در ساختار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قفقاز و آسیای مرکزی پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد از میان رهیافت های منطقه گرایی سه رهیافت هم تکمیلی فرهنگی، هم تکمیلی تمدنی و هم تکمیلی ژئواکونومیک از جمله مهم ترین رهیافت های منطقه گرایی جمهوری اسلامی ایران در قفقاز و آسیای مرکزی محسوب می شوند.
۹۰۰۹.

بررسی و تحلیل مسئولیت پذیری اجتماعی صاحبان اقامتگاه های بوم گردی مطالعه موردی: خراسان رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال نهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۲۵) 231 - 248

کلید واژه ها: گردشگری روستایی مسئولیت پذیری اجتماعی کسب و کارهای گردشگری اقامتگاه های بوم گردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۴۵
اقامتگاه های بوم گردی به عنوان شیوه نوین پذیرایی و اسکان در مناطق روستایی است. صاحبان اقامتگاه های بوم گردی به عنوان فعالان اقتصادی دارای مسئولیت هایی در راه اندازی کسب و کار و ارائه خدمات به گردشگران می باشند. بر این اساس هدف این مطالعه بررسی مسئولیت پذیری اجتماعی صاحبان اقامتگاه های بوم گردی در قبال جامعه محلی و میزبان می باشد. این پژوهش بر مبنای روش، توصیفی-تحلیلی می باشد. به منظور گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای و مطالعه میدانی استفاده شده است. جامعه نمونه پژوهش را صاحبان 27 اقامتگاه بوم گردی در نواحی روستایی استان خراسان رضوی تشکیل می دهد. داده های مورد نیاز توسط پرسش نامه محقق ساخته بر اساس شاخص ها و مؤلفه های ابعاد چهارده گانه مسئولیت پذیری اجتماعی از بین صاحبان اقامتگاه ها جمع آوری گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد که میانگین های به دست آمده در ابعاد و شاخص های پژوهش بیشتر از سطح متوسط می باشند که این امر نشان دهنده رعایت و اهمیت مسئولیت پذیری اجتماعی در بین صاحبان اقامتگاه های بوم گردی نسبت به جامعه گردشگر و میزبان است که این میزان در بین زنان اندکی بیشتر از مردان می باشد. بر اساس نتایج مسئولیت پذیری اجتماعی بر افزایش شاخص های اشتغال زایی مستقیم و غیر مستقیم، محلی و اشتغال زایی غیرمحلی، افزایش درآمد سالانه، تعداد گردشگران و درجه اقامتگاه اثرگذار بوده و نیز بیشترین سطح مسئولیت پذیری اجتماعی در اقامتگاه غور با مقدار 92/4 اختصاص پیدا کرده است.
۹۰۱۰.

تحلیل اثرات کم آبی بر تولید انگور در نواحی روستایی شهرستان تاکستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال نهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۱) 241-257

کلید واژه ها: توسعه کشاورزی اقتصاد روستایی اثرات کم آبی تولید انگور شهرستان تاکستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۱۸۴
کاهش منابع آب در طی سال های اخیر به صورت تهدیدی جدی برای تاک داران مطرح شده است. این مقاله با هدف بررسی نقش کاهش منابع بر فرایند تولید و عملکرد انگور در استفاده بهینه از آب انجام گرفته است. جامعه، آماری شامل کارشناسان، متخصصان جهاد کشاورزی و باغداران منطقه، که در حدود 20000نفر گزارش شده است. N=20000i ) ). حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران n=243 برآورد شد. میزان پایایی پرسش نامه ها به کمک ضریب آلفای کرونباخ سنجیده شده است. در ادامه بر اساس روش تحلیل عاملی به بررسی متغیرهای مورد اشاره در مقاله و ارتباط آنها در زمینه کاهش منابع آب بر راندمان محصول پرداخته شد. در این پژوهش، پنج عامل « کاهش دبی چاه های سنتی و افزایش دوره، آبرسانی به گیاه به بیش از یک ماه تا 45روز، کاهش کیفیت آب چاه ها به دلیل افت شدید سطح آب های زیر زمینی، افزایش دما و تبخیرآب پس از تشکیل گل دهی به ویژه در تابستان ها، دیدگاه سنتی و نادرست کشاورزان در مورد میزان آب مورد نیاز گیاه و نهایتا بروز تنش خشکی و شوری در مراحل حساسی از رشد گیاه به عنوان عوامل برتر در تحلیل عاملی به دست آمدند. تحلیل عاملی یافته ها نشان داد که پنج مولفه فوق در کل 415/64 درصد، از واریانس کاهش منابع آب در تولید انگور را تبیین کرده اند. با توجه به وضعیت آبیاری باغات منطقه مورد مطالعه که عمدتا از طریق غرقابی و بدون توجه به نیاز واقعی تاک، انجام می گیرد، با اصلاح روش مزبور، می توان آب مصرفی را به حدود نصف کاهش داد. تاک داران، معمولا با کاهش تعداد دفعات آبیاری با مشکل کم آبی، مبارزه می کنند.
۹۰۱۱.

جایگزینی مؤلفه های توافق و عدم توافق کمّی و مکانی به جای شاخص کاپا برای ارزیابی دقت نقشه های موضوعی مختلف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سپهر دوره ۲۹ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱۶ 77 - 87

کلید واژه ها: اعتبارسنجی بازآرایی مکانی توافق کمّی عدم توافق مکانی و نقشه های موضوعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۱۶۹
در چند دهه اخیر ارزیابی مدل ها و نقشه های موضوعی مختلف تولید شده شامل محاسبه درصد صحت یا شاخص کاپای توافق است.  این شاخص بیان گر نسبت صحیح بوده و فاقد هر گونه اطلاعات مفیدی می باشد که بتواند به کارشناسان برای تصمیم گیری در زمینه میزان اعتبار مدل ساخته شده، کمک کند.  لذا نیاز به روش های جدید یا تکمیلی که قادر باشند، علاوه بر بیان میزان تطابق و اختلاف دو نقشه، نشان دهند که چه طور نقشه هایی با دقت بالا ایجاد کنیم، بسیار ضروری است.  هدف این پژوهش معرفی و مقایسه شاخص های مختلف دو مؤلفه توافق و عدم توافق به جای نمایه کاپا در قالب تهیه نقشه رقومی خاک و مقایسه آن با نقشه خاکی می باشد که با روش سنتی و رایج تهیه شده است.  بدین منظور از تجزیه و تحلیل ماتریس خطای دو نقشه مرجع و رقومی تولید شده در محیط نرم افزار IDRISI SELVA  استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد، ارائه سطوح توافق کمّی و مکانی مدل به دست آمده با اطلاعات مرجع به صورت یک ماتریس و تغییر سطوح اطلاعات مکانی و کمّی سلول های مدل، علاوه بر بیان اختلاف موجود در بین دو نقشه به مفسّر کمک می کند تا اقدامات لازم برای کاهش میزان اختلاف از لحاظ کمّی و مکانی را به عمل بیاورد.  هر چه مقدار شاخص    (P(m) – K(m))  بیشتر باشد، میزان نیاز به بازآرایی سلول های نقشه مدل بیشتر خواهد بود.  از گروه شاخص های توافق، توافق بر پایه شانس برابر با  6.7 % ، توافق کمّی  9.7 % و مقدار توافق در سطح پیکسل های نقشه  44.3 % به دست آمد.  همچنین در بین شاخص های عدم توافق، عدم توافق کمّی برابر با  12.8 % ، عدم توافق مکانی در سطح پیکسل های نقشه  26.5 % ،  شاخص کاپای استاندارد 53 %   ،    61 % = K allocation strata    و   62.5 % = K allocation   محاسبه گردید. توصیه می شود که در زمینه بررسی مدل های مکانی تولید شده با روش های مختلف که نیاز به مقایسه با داده مرجع و اعتبار سنجی دارند، از شاخص های توافق و عدم توافق کمّی و مکانی و مؤلفه های آن ها استفاده شود.
۹۰۱۲.

مطالعه تطبیقی مسئولیت آلوده کنندگان جغرافیای انسانی (محیط زیست) نسبت به مرگ های ناشی از آلودگی ایجاد شده توسط آن ها در حقوق ایران و اسناد بین المللی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دوازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 295 - 319

کلید واژه ها: جرائم زیست محیطی آلودگی محیط زیست مسئولیت حقوق ایران اسناد بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۵ تعداد دانلود : ۴۶۲
محیط زیست، یکی از ارزش های اساسی جوامع انسانی است. محیط زیست شامل همه یا بخشی از عناصر تشکیل دهنده محیط طبیعی اعم از آب، هوا، خاک در سطح زمین یا عمق آن یا محیط انسان است. با توجه به گسترش انواع آلودگی ها و دیگر خسارت های زیست محیطی ناشی از رشد بی رویه اقتصادی و افزایش جمعیت و سایر  فعالیت های انسانی که اثراتی بر محیط زیست دارند که بعضاً منفی و مضر هستند. بحثی که در اینجا حائز اهمیت است این است که کسانی که محیط زیست را آلوده می کنند چه مسئولیتی دارند و اینکه قانون گذار چه تدبیری برای مقابله با این افراد اندیشیده است. این تحقیق بر پایه روش توصیفی تحلیلی به نگارش در آمده و از مدل کتابخانه ای و همچنینی روش فیش برداری برای گردآوری اطلاعات استفاده کرده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که آلوده کنندگان محیط زیست، بر اساس قانون هم مسئولیت مدنی دارند و هم در صورت وجود شرایط مسئولیت کیفری نیز بر آن ها بار می شود.  
۹۰۱۳.

تحلیل انطباق پذیری مناطق خلّاق و رقابت پذیر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره شانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۳) 595 - 620

کلید واژه ها: ایران رقابت پذیری منطقه ای زیرساخت های دانشی مزیت رقابتی مناطق خلّاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۲۴۰
یکی از ارکان آمایش سرزمین تعیین نقش و عملکرد مناطق بر اساس مزیت های رقابتی است. رقابت پذیری منطقه ای از طریق توسعه زیرساخت های نوآور پشتیبانی کننده تولید به ارتقای کارآیی مناطق می انجامد و شبکه ای از روابط مکمل و دوجانبه را میان مناطق ایجاد می کند که در نهایت به جذب سرمایه و خلق ارزش و توسعه یکپارچه منطقه ای منجر می شود. پژوهش حاضر با هدف شناسایی مناطق خلّاق کشور و تعیین مزیت رقابتی آن مناطق انجام شد. پژوهش از نوع کاربردی است و در پی تحلیل رقابت پذیری مناطق خلّاق کشور. استراتژی تحقیق تبیینی است. نوع تحقیق کمّی و اطلاعات مورد استفاده داده های دسته دوم است. روش گردآوری داده ها اسنادی است. داده های استفاده شده برای شناسایی مناطق خلّاق شامل تعداد مراکز و شرکت های علمی و تحقیقاتی و پژوهشی و مهندسان مشاور و تعداد صنایع با تکنولوژی بالا و متوسط و همچنین تعداد شاغلان بخش های تولیدی و نیز تعداد دانشجویان استان های کشور است. برای تعیین رقابت پذیری استان های کشور از آمار شاغلان گروه های عمده فعالیتی استفاده شد. تحلیل عاملی و خوشه بندی برای شناسایی مناطق خلّاق و تحلیل تناظر برای تعیین مزیت های رقابتی در نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج نشان داد استان های تهران، آذربایجان شرقی، اصفهان، خوزستان، فارس، کرمان، مازندران از نظر زیرساخت های دانشی مورد نیاز مناطق خلّاق واجد ظرفیت اند. سهم اشتغال اصفهان از ساخت و تولید 1/11 و سهم تهران از اطلاعات 2/41 درصد است. تفسیر زوایای کمتر از 2/0 میان بردارهای تحلیل تناظر نشان می دهد تهران و اصفهان به ترتیب در زمینه های اطلاعات و ارتباطات و ساخت تولید واجد مزیت رقابتی اند. همچنین، مشخص شد بیشتر مناطق کشور واجد نقش تخصصی نیستند و مزیت های رقابتی استان ها با زیرساخت های دانشی مناطق حمایت نمی شود.
۹۰۱۴.

اثرات بلندمدت گرد و غبار در حوزه سلامت جهت پیشگیری از آثار آن در برنامه ریزی های آینده ی استان خوزستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال دهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۹ 21 - 36

کلید واژه ها: گردوغبار خوزستان مرگ و میر قلبی ریوی آنوا معادلات ساختاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۳ تعداد دانلود : ۳۳۴
مواجه با ذرات گرد و غبار باعث افزایش بیماری های قلبی و تنفسی، به خصوص در بین گروه های حساس از جمله کودکان، سالمندان می شود. جنوب غربی ایران و به طور اخص استان خوزستان به علت قرار گرفتن در کمربند گرم و خشک، از سال 80 تا کنون با مشکل گردوغبار مواجه است. لذا ضرورت دارد آثار این پدیده در حوزه سلامت بیشتر مورد توجه قرار گیرد. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط آماری بین رخدادهای گرد و غباری و مرگ ومیر ناشی از بیماری های قلبی و ریوی در استان خوزستان طی دوره آماری 1383_1395 می باشد. در این پژوهش از آزمون همبستگی پیرسون، آزمون تحلیل واریانس یکطرفه (آنوا) و معادلات ساختاری مبتنی بر واریانس (pls) استفاده گردید. نتایج نشان داد گرد و غبار رابطه مثبت و معنی داری با مرگ ومیر قلبی-ریوی دارد. همچنین گرد و غبار و مرگ و میر قلبی با هشت ماه تأخیر بیشترین همبستگی را نشان داد. بر اساس نتایج آزمون آنوا در شرایط گرد و غباری یکسان، تفاوت معنی داری بین مرگ ومیر قلبی-ریوی در گروه های سنی زیر 10 سال و بالای 65 سال با سایر گروه ها وجود دارد. کلیه نتایج در سطح 01/0 معنادار می باشد. همچنین بر اساس مقادیر ضریب مسیر و آمار  t محاسبه شده به روش معادلات ساختاری می توان نتیجه گرفت مردان نبست به زنان در مقابل گرد و غبار آسیب پذیرترند و پیش بینی می گردد که افزایش 1 درصد گردوغبار ماهانه می تواند باعث ایجاد 31/0 و 28/0 درصد افزایش مرگ ومیر قلبی در گروه های آسیب پذیر و کمتر آسیب پذیر و همچنین 41/0 و 30/0 درصد افزایش در مرگ ومیر تنفسی در گروه های آسیب پذیر و کمتر آسیب پذیر در استان خوزستان شود. این امر لزوم برنامه ریزی فوری و اساسی برای رفع مشکل گردو غبار و همچنین آموزش و فرهنگسازی در خصوص مواجه با این پدیده خطرناک را می طلبد.
۹۰۱۵.

شناسایی راهبردهای بومی محیطی یادگیری خود تنظیمی در آموزش و پرورش استان تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 270 - 281

کلید واژه ها: راهبردهای یادگیری خودتنظیمی شیوه حل مساله روش دلفی تکنیک حداقل مربعات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۲۷۹
باوجود کاربرد گستردۀ مدل های راهبردهای خودتنظیمی، هنوز ابعاد و مؤلفه های مختلف آن در آموزش و پرورش به خوبی روشن نیست. هدف این مقاله شناسایی راهبردهای بومی محیطی یادگیری خود تنظیمی در آموزش و پرورش شهر تهران است. برای انجام این پژوهش علاوه بر مطالعه اسنادی، از تکنیک دلفی برای پالایش عوامل و مؤلفه ها بهره گرفته شده است. نظرسنجی به عمل آمده در چهار مرحله و در سال 1398 انجام شده و نتایج هر مرحله با استفاده از بارهای عاملی پالایش شده است و برای رتبه بندی مؤلفه ها در وضع مطلوب با توجه به پرسشنامه استخراج شده از مؤلفه های به دست آمده از روش دلفی در طیف لیکرت از روش حداقل مربعات (نرم افزار pls) استفاده شده است. الگوی راهبردهای یادگیری خودتنظیمی در 3 بعد و 9 مؤلفه و 22 شاخص برای دانش آموزان مقطع متوسطه شهر تهران طراحی شده و تاثیر این مولفه ها و شاخص ها بر ابعاد شیوه های حل مساله مشخص گردید. شاخص های ارائه شده در این پژوهش می توانند راهبردهای یادگیری خودتنظیمی را برای دانش آموزان مقاطع متوسطه را ارزیابی کند و با توجه به بهره گیری از پشتوانه ادبیات غنی در ارتباط با موضوع و مقایسه با مدل های مختلف و شاخص های سنجش شدنی و به کارگیری نظرات خبرگان در راهبردهای خودتنطیمی، امکانی است تا آموزش و پرورش های گوناگون بتوانند ضمن تحلیل وضعیت کنونی و بهره گیری از تجارب موفق، اقدام به ارائه طرح های راهبردهای یادگیری خودتنظیمی کارا و اثربخش در آموزش و پرورش و دیگر سازمان های مشابه نمایند.
۹۰۱۶.

تاثیر تغییرات کاربری اراضی بر شدت سیلاب های رودخانه ای (مورد مطالعه: حوضه آبریز درکه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲-۳ (پیاپی ۳۹) 1013 - 1024

کلید واژه ها: پوشش گیاهی تغییر کاربری اراضی حوضه آبریز درکه سیلاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴ تعداد دانلود : ۸۹
آگاهی از ﻣی ﺰان ﺧﻄﺮﭘﺬیﺮی نواحی گوناگون ﺷﻬﺮها و توجه به بحث کنترل ﺳیﻼبﻫﺎی ﺷﻬﺮی ﺑﻪ عنوان ﻣﺤﻮرﻫ ﺎی اساسی در ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ مشکلات ﺷﻬﺮی قرار دارند. در این پژوهش حوضه آبریز درکه به عنوان حوضه مورد مطالعه انتخاب گردیده است. از بین رفتن پوشش گیاهی و گسترش مناطق شهری در سطح این حوضه سبب گردیده است تاعوامل هیدرولوژیکی از قبیل میزان نفوذپذیری و ارتفاع رواناب در قسمت جنوبی حوضه دچار تغییراتی شوند که مطابق با آن ارتفاع رواناب زیاد ونفوذپذیری کم گردیده است که منتج به افزایش سیلاب شهری خواهد شد. با توجه به لایه های مختلف حوضه آبریز درکه میانگین شماره منحنی منطقه با استفاده از روش SCSعدد 87 به دست آمده است، تغییرات آن از مقدار 73 تا 94 بوده است که بیشترین مقدار آن در جنوب حوضه می باشد که منطقه شهری را شامل می شود. در این پژوهش تلاش گردیده است تا با بررسی دبی سیلاب های 10 ساله، 50 ساله، 100 ساله، 200 ساله، 500 ساله و 1000 ساله مربوط به اعداد مختلف شماره منحنی که عدد 73 مربوط به کاربری با بیشترین میزان نفوذپذیری خاک، عدد 87 مربوط به میانگین اعداد شماره منحنی کاربری های مختلف و عدد 94 مربوط به کاربری های با کمترین میزان نفوذپذیری خاک است، میزان اثرگذاری نفوذ خاک بر شدت و خطر این سیلاب ها مورد بررسی قرار گیرد. در برآورد دبی سیلاب ها با دوره های بازگشت کمتر که احتمال وقوع بیشتری دارند، تغییرات کاربری با نسبت بیشتری افزایش یافته اند و هرچه دوره بازگشت طولانی تر می شود نسبت عددی کوچکتر و فاصله عددی بیش تر می گردد.
۹۰۱۷.

بررسی زیرساخت های موثر در مکان یابی حوزه مناسب بوم گردشگری شهر لواسان کوچک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۲-۲ (پیاپی ۳۸) 1111 - 1124

کلید واژه ها: زیرساخت مکانیابی بوم گردشگری لواسان کوچک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۰ تعداد دانلود : ۱۲۵
لواسان کوچک یکی از شهر های استان تهران به جهت داشتن توانهای بالقوه بوم گردشگری، می تواند به عنوان یکی از جنبه های ارتقاء کیفیت توسعه محدوده ی این شهرستان ،مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. به همین دلیل در این مقاله سعی شده است تا با استفاده از منابع و مطالعات کتابخانه ای، مشاهدات میدانی ، به شناخت پتانسیل ها و محدودیت های گردشگری نواحی طبیعی و نهایتا بررسی زیرساختهای موثر در مکانیابی مناطق مناسب بوم گردشگری شهر لواسان کوچک پرداخته شود. برای این منظور محدوده مورد مطالعه با روش توصیفی- تحلیلی و کاربردی، وضع موجود محدوده شهری، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. ﮔﺴﺘﺮش علاقه مندی گردشگری و اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎیﻞ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ، ﺳ ﺒﺐ اﻓ ﺰایﺶ ﭼﺸ ﻤﮕیﺮ ﺑﺎزدی ﺪ از ﻣﻨ ﺎﻃﻖ ﻃﺒیﻌی ﺷﺪه اﺳﺖ . منطقه لواسانات بخصوص لواسان کوچک یکی از ﻣﻨﺎﻃﻖ زیﺒﺎ و دیﺪﻧی ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻣﺤﺴﻮب می ﺷﻮد کﻪعلی رﻏﻢ ﺑﺎزدیﺪ ﮔﺴﺘﺮده ﮔﺮدﺷ ﮕﺮان، ﻓﺎﻗﺪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺴﻬیﻼت ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻮرد ﻧیﺎز ﮔﺮدﺷﮕﺮان اﺳﺖ . ازاین رو ﻧﻘﺸﻪ ها از ﻃﺮیﻖ ﺗﻠﻔیﻖ ﻻیﻪ های اﻃﻼﻋﺎﺗی ، در محیط GIS ﺑﻬﺘﺮیﻦ حوزه های دارای استعداد بوم گردشگری را نهایی می کنند. بعد از جمع آوری داده ها و اطلاعات با روش تحلیل SWOT به بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها از دیدگاه مردم محلی و گردشگران پرداخته شده و توصیفی از وضعیت عوامل بوم گردشگری شهر به دست آمد.در ﻧﻬﺎی ﺖ، راﻫﺒﺮدﻫ ﺎیی ﺑ ﺮای بررسی زیرساختهای موثر در مکانیابی مناطق مناسب بوم گردشگری ،رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺮدﺷﮕﺮی و به طبع آن،بوم گردشگری در منطقه ارایه می شود .
۹۰۱۸.

فقر شهری در ایران؛ فراتحلیل و یک مرور نظام مند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۷ بهار ۱۳۹۹ شماره ۲۲ 61 - 79

کلید واژه ها: فقر شهری فراتحلیل هژمونی اقتصاد پارادایم کمّی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴ تعداد دانلود : ۳۵
از سال 2008 نیمی از جمعیت دنیا در مناطق شهری زندگی می کنند. یکی از جنبه های مهم این تغییرات، افزایش جمعیت فقیر شهری است که بخش زیادی آنها در کشورهای درحال توسعه ساکن هستند. با گسترش این پدیده ما با فرایند "شهری شدن فقر" روبرو هستیم. این امر خود باعث افزایش دغدغه محققان اجتماعی شده است که نتیجه آن تولید دانش فقر شهری است. در طول 40 سال گذشته در ایران نیز تلاش های مستمری برای شناخت علل، فرایند، پیامدها و اندازه گیری فقر شهری صورت گرفته است. در این پژوهش با روش فراتحلیل و مرور نظام مند به بررسی آثار فقر شهری محققان ایرانی پرداخته شد. یافته ها نشان داد که بیشترین تحقیقات در حوزه فقر شهری مربوط به رشته اقتصاد است. از منظر روش شناسی، پارادایم کمّی پارادایم غالب است و فقر شهری در ایران بیشتر از، دریچه آمار و اعداد، نقشه و جدول بررسی شده است و چندان جایی برای صداها، روایت ها، تجارب زیسته و بازنمایی فرایند فقر توسط فقرای شهری وجود ندارد. همچنین نتایج دیگر نشان داد استان هایی که نرخ فقر شهری بالایی دارند تحقیقات بسیار کمتری در این حوزه دارند. و نیز تحقیقات فقر شهری در ایران از چشم اندازهای بستری/ ساختاری به این موضوع نگریسته اند و چندان رویکردهای عاملیت/ مقاومت و کنش/ صدا در این تحقیقات جایی ندارند و یافته مهم دیگر، کمبود تحقیقات فقر پژوهی در میان کودکان، زنان، معلولین و گروه های قومی کاملا مشهود است.
۹۰۱۹.

امکان سنجی اجرای شهر دانش بنیان در کلان شهر تبریز با رویکرد توسعه مبتنی بر دانش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۷ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۲۴ 155 - 175

کلید واژه ها: شهر دانش توسعه مبتنی بر دانش چارچوب KBUD رشد اقتصادی کلان شهر تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰ تعداد دانلود : ۳۸
امروزه دانش و اطلاعات به عنوان کلید رشد اقتصادی جهان است. از آنجا که شهرهای جهان بر اساس مدل سرمایه داری صنعتی درحال رشد هستند و به زودی با محدودیت منابع شهری روبه رو خواهند شد، بنابراین شهرهای دانش بنیان به عنوان راهکاری مناسب برای رشد اقتصادی و مدیریت مناسب منابع زیربنایی و بهبود کیفیت زندگی در قرن 21 محسوب می شوند. شهرهای دانش بنیان در جهان دو گونه اند: 1) شهرهای دانش بنیان توسعه یافته که دارای زیرساخت های خوبی هستند، مانند: بارسلونا، بوستون، هلسینکی، اتاوا، سنگاپور؛ 2) شهرهای دانش بنیان نوظهور مانند: استانبول، منچستر، ملبورن، سان فرانسیسکو، سیدنی که ازطریق رویکرد KBUD درحال توسعه هستند. ایجاد شهرهای دانش بنیان به راحتی قابل تحقق نیست، بلکه نیازمند خصوصیات و ظرفیت هایی در زمینه های مختلف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و فناوری ازقبیل داشتن سطح بالایی از فناوری، بهبود خدمات و آموزش شهروندان ازطریق ایجاد ارتباطات و به این ترتیب تقویت سرمایه انسانی است. این پژوهش رویکرد KBUD (توسعه مبتنی بر دانش) را به عنوان روشی برای اجرای شهر دانش بنیان مورد تحلیل و بررسی قرار می دهد. در ادامه، این مطالعه چارچوب جدیدی متناسب با کشور ایران برای رویکرد KBUD طراحی کرده است. این رویکرد جدید شامل 6 بعد است: اقتصاد دانش محور، جامعه دانش محور، دولت دانش محور، محیط دانش محور، سلامت دانش محور، امنیت دانش محور. سپس برای سنجش میزان تحقق شهر دانش بنیان در کلان شهر تبریز، بر اساس هر 6 بعد این رویکرد پرسش نامه ای بر اساس سوات شهر تنظیم و در بین 20 نفر از نخبگان شهر توزیع شد. سپس داده های حاصل از اجرای پرسش نامه مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج آزمون T نشان داد که کلیه شاخص های توسعه مبتنی بر دانش در کلان شهر تبریز در وضعیت خوب و بالاتر از متوسط ارزیابی شده اند و نتایج آزمون فریدمن حاکی از آن است که متغیر درمان دانش محور با میانگین رتبه ای 75/4 در وضعیت بهتر و مساعدتری نسبت به سایر متغیرهای شهر دانش بنیان قرار دارد. بنابراین کلان شهر تبریز پتانسیل ها و زمینه های لازم برای تبدیل شدن به یک شهر دانش بنیان را دارد.  
۹۰۲۰.

بررسی و ارزیابی وضعیت توزیع جغرافیایی اماکن ورزشی شهر ایرانشهر با رویکرد ارتقاء سلامت جسمانی زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۴ 189 - 208

کلید واژه ها: مکان یابی توزیع بهینه اماکن ورزشی سلامت زنان منطق فازی ایرانشهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۲۶۸
نحوه پراکنش فضاهای ورزشی در مناطق مختلف شهر می تواند در الگوی مطلوب و کارایی عملکردی شهر تأثیر مستقیم داشته باشد؛ از سوی دیگر، توزیع مناسب کاربری ورزشی باعث افزایش قدرت انتخاب و استفاده از فضاهای ورزشی می شود و د رنتیجه مطلوبیت زندگی افزایش می یابد. با توجه به نقش بنیادی زنان در افزایش بهره وری و توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور، حضور زنان در فعالیت های ورزشی اهمیت بیشتری پیدا می کند. ﺷﻬﺮ ایرانشهر با ﺳﺮانه فضای ورزشی 28/0 ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﺑﺮای ﻫﺮ ﻧﻔﺮ، از ﺗﻮزیﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﻀﺎی ورزشی ﺑﺮﺧﻮردار ﻧیﺴﺖ؛ به طوری که تفاضل ﺳرانه فضای ورزشی بین وضع موجود و استاندارد سرانه در ایران و جهان به ترتیب 33/0 و 72/1 مترمربع است. این ﺗﺤﻘیﻖ با ارائه اﻟﮕﻮی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﺳﺘﻘﺮار و ﺗﻮزیﻊ ﺑﻬینه فضاهای ورزشی ایﻦ ﺷﻬر است. اطلاعات مورد نیاز ایﻦ ﭘﮋوﻫﺶ کﻪ به روش ﺗﻮﺻیﻔی- ﺗﺤﻠیﻠی و از نوع کاربردی است، به صورت میدانی و کتابخانه ای جمع آوری شد و با استفاده از آن ها، ﭼﮕﻮﻧﮕی توزیع اماکن ورزشی ﺷﻬﺮ ایرانشهر ﺑﺮرﺳی و ﺗﺤﻠیﻞ ﺷﺪه و ﺿﻤﻦ ﺗﺮﺳیﻢ وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد، ﭼﮕﻮﻧﮕی وﺿﻊ ﻣﻄﻠﻮب آن ﺑﺎ ﻣکﺎن یاﺑی فضاهای جدید ورزشی اراﺋﻪ شده است. ﺑﺪیﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﺑﺘﺪا ﻣﻌیﺎرﻫﺎی ﺗﺄﺛیﺮﮔﺬار در مکان یاﺑی فضاهای ورزشی ﺷﻨﺎﺳﺎیی و پس از گردآوری اطلاعات و آماده سازی لایه های مربوط به هر معیار، نقشه های فاکتور فازی تهیه شد. لایه های اطلاعاتی بر مبنای مدل های هم پوشانی فازی با یکدیگر تلفیق و در نهایت از ترکیب نتایج حاصل از این مرحله، گزینه هایی به عنوان مکان مطلوب پیشنهاد شد که به 5 طبقه بسیارمناسب تا بسیار نامناسب تقسیم بندی شد. مناسب ترین مکان برای ساخت اماکن ورزشی شامل بخش وسیعی از شمال محله زکریای رازی، مرکز محله 3 شهری، قسمتی زیادی از مرکز 4 شهری، جنوب مرکز فردوسی، مرکز 5 شهری و بخشی از مرکز زیباشهر است. بر اساس وسعت، مناطق بسیارمناسب معادل 16/20 درصد و مناطق بسیارنامناسب معادل 59/19 درصد از کل فضای شهر است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان