درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶٬۵۴۱ تا ۶٬۵۶۰ مورد از کل ۳۰٬۱۶۹ مورد.
۶۵۴۱.

غربالگری اهمیت محیط زیستی اثرات و پیامدهای اقدامات راهبردی توسعه روستایی بر مبنای رویکرد SEA مورد: اقدام راهبردی توسعه اقتصادی منطقه 2 برنامه ریزی استان خوزستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: چشم انداز مطالعات شهری و روستایی دوره ۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵ 45 - 64

کلید واژه ها: اقدامات راهبردی توسعه روستایی استان خوزستان رویکرد ارزیابی استراتژیک محیط زیست غربالگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷
رویکرد ارزیابی استراتژیک محیط زیست سیستمی پیشگیرانه و ساختار یافته برای پیش بینی، شناسایی و ارزیابی اثرات محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی گزینه های توسعه در سطوح راهبردی نظام تصمیم گیری است. هدف پژوهش، کاربرد رویکرد مذکور به منظور غربالگری اقدامات رشد و توسعه روستایی با تأکید بر «سند راهبردی توسعه اقتصادی شهرستان های منطقه 2 برنامه ریزی استان خوزستان» است. تحقیق از نظر هدف، کاربردی و مبتنی بر شیوه توصیفی پیمایشی است. غربالگری با استفاده از چک لیست و ماتریس و در چارچوب فن دلفی و نظرسنجی از 26 نفر از خبرگان و کارشناسان مسئول در حوزه های مختلف برنامه ریزی در ارتباط با سه سازه کلیدی و 36 معیار انجام شده است. نتایج نشان داد، اقدام راهبردی از نظر ارتباط با جهت گیری های فراگیر توسعه اقتصادی و اجتماعی در سطوح ملی، منطقه ایی و محلی به ویژه برای بهبود رفاه و معیشت انسانی جوامع روستایی تحت پوشش از اهمیت قابل توجه برخوردار است. بخش های برنامه ریزی، براساس دستورالعمل های قانونی، جزو حوزه های توسعه دارا/ و یا همراه با اثرات زیست محیطی بالقوه قابل توجه شناخته می شوند و از نظر پیوند و اثرگذاری بر دیگر اقدامات راهبردی، اهمیت محیط زیستی قابل توجه دارد. درجه پیچیدگی مسائل، مشکلات و محدودیت های محیط زیستی مرتبط با حوزه های برنامه ریزی هدف در نواحی روستایی تحت پوشش، بالاتر از حد قابل توجه است. درجه توجه اقدام راهبردی نسبت به جریان سازی و یکپارچه سازی ملاحظات و نگرانی های محیط زیستی به ویژه درنظر گرفتن استانداردها، ارزش ها، قوانین و مقررات (الزامات حقوقی/ مدنی) مرتبط با محیط زیست کمتر از حد قابل توجه است. افزون بر این، اقدام راهبردی در هر یک از بخش های برنامه ریزی هدف، چارچوبی برای ایجاد و توسعه دیگر فعالیت ها و پروژه های عملیاتی در سطوح خُرد تدارک دیده است و براساس اجماع خبرگان، می تواند منجر به بروز اثرات بالقوه قابل توجّه با ماهیت و کیفیت گوناگونی بر محدوده های جغرافیایی و طبیعی و نواحی فرهنگی از جمله سکونت گاه های روستایی و شهری با جمعیت متراکم و مناطق با کاربری فشرده در شهرستان های آبادان و خرمشهر شود.
۶۵۴۲.

بررسی عوامل اثرگذار در ایجاد شهر شاد. نمونه موردی: شهر همدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۹ 167 - 182

کلید واژه ها: شادی نشاط اجتماعی سرزندگی شهر شاد همدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۱۴۲
شادی و نشاط اجتماعی امری مهم و ضروری برای مقابله با مشکلات روحی و روانی افراد می باشد، بنابراین توجه به این موضوع مهم، بسیار ضروری است. با توجه به این که عوامل متعددی می تواند در ایجاد شادی در بین افراد نقش اساسی داشته باشد، این دلایل می توانند جنبه های روانشناسی و جامعه شناسی داشته باشند؛ بنابراین می توان گفت که محیط های شهری در پاسخگویی به نیازهای اولیه انسان در جهت دستیابی به شهرهای سالم و شاد نقش بسزائی دارند. مرور ادبیات موضوع نشان می دهد که علی رغم وجود نظریه های گوناگون در زمینه نقش شادی در فضاهای شهری در بین متخصصان این دانش در سطح جهانی، مطالعات مربوط به تأثیر برنامه ریزی شهری و نقش طراحی شهری بر افزایش شادی و نشاط اجتماعی شهروندان کمتر مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. بر همین مبنا هدف از انجام این پژوهش، بررسی عوامل اثرگذار بر ایجاد شهرهای شاد در نمونه موردی شهر همدان است. به همین منظور عوامل مختلف چهارگانه اثرگذار بر ایجاد شهر شاد شامل ابعاد مدیریتی، کالبدی، زیست محیطی و اجتماعی- اقتصادی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری داده ها بر مبنای پیمایشی بوده است. ابزار گردآوری داده ها در بخش پیمایشی مبتنی بر یک پرسش نامه محقق ساخته است. حجم نمونه بر مبنای تعداد جمعیت شهر همدان در آخرین سرشماری رسمی کشور و با استفاده از فرمول کوکران با ضریب خطای 5 درصد برابر با 384 نفر تعیین شده است. بر اساس نتایج حاصل شده از پرسش نامه های تکمیل شده در بین شهروندان شهر همدان، مشخص شد که مؤلفه های اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی بیشترین تأثیر را بر میزان شادی ساکنان شهر همدان دارند.
۶۵۴۳.

تبیین فرایند پایش توازن اقتصادی در مدل نوسازی متوازن بافت های فرسوده ی شهری با استفاده از روش سیستم داینامیک. نمونه موردی: بافت فرسوده مرکزی شهر زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۹ 199 - 216

کلید واژه ها: بافت فرسوده سیستم داینامیک تفکر سیستمی نوسازی متوازن اقتصادی نوسازی شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰ تعداد دانلود : ۱۱۳
امروزه در مسائل شهری همچون نوسازی بافت های فرسوده ضرورت بهر ه برداری از تجارب گذشته با استفاده از مدل ها، به ویژه مدلی مفهومی که از نظریه ای  بومی استفاده کرده و با شرایط زمینه ای کشور ما سازگاری داشته باشد، ضروریست؛ لذا این پژوهش چارچوب خود را بر مبنای فرایندی نوین در این زمینه قرار داده است. در این مقاله ابتدا نظریه "نوسازی متوازن بافت های فرسوده شهری" تبیین گشته و از آن در نمونه موردی (بافت فرسوده مرکزی شهر زنجان) استفاده می شود. نتایج حاصل شده از گام نخست، برای استفاده در "مدلسازی داینامیکی سیستم بافت فرسوده" مورد استفاده قرار می گیرد. متغیرهای پژوهش که برای استفاده در مدلسازی استفاده می شوند، شامل تعداد فراوان شاخص ها، مؤلفه ها و عناصر اقتصادی بافت فرسوده شهری هستند که از منابع معتبر نظری و مطالعات میدانی و پرسش نامه و نیز استفاده از نظر نخبگان به روش دلفی، به دست می آیند و در نهایت با استفاده از روش تحلیل عاملی، به شاخص های مهم و تأثیرگذار کاهش می یابند. این پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از حیث روش، پیمایشی محسوب می شود. جامعه آماری این پژوهش 375 نفر بود که به صورت نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و معیار انتخاب نمونه در این پژوهش، خانوارهای ساکن و کاربران بافت بود و برای تکمیل پرسش نامه از آزمون آلفای کرونباخ استفاده گردید، در نتیجه آن ضریب به دست آمده برابر 0.782 است که نشان از پایایی پرسش نامه است. نتایج این پژوهش، نشان می دهد که بافت فرسوده مرکزی زنجان، در بُعد اقتصادی، از توازن خارج گشته و اولویت های اقدام برای به توازن رسانیدن بافت را مشخص می نماید. خروجی "مدل سیستم داینامیک نرم افزار ونسیم" نیز از این رو به نامتوازن بودن سیستم بافت فرسوده در آینده حکایت دارد؛ همچنین مدل های سیستم داینامیک، صحت نتایج نظریه متوازن را تأیید می کند
۶۵۴۴.

تدوین الگوی توسعه گردشگری سلامت با رویکرد آینده پژوهی در کلانشهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 111 - 126

کلید واژه ها: گردشگری گردشگری سلامت کلانشهر تبریز آینده پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۱۱۶
امروزه گردشگری به عنوان یکی از پویاترین صنعت های دنیا، بخش مهمی از فعالیت های اقتصادی و تولیدی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را به خود اختصاص داده است. از این رو برنامه ریزی استراتژیک در راستای شکل گیری و توسعه گردشگری در انواع مختلف آن، به عنوان یک راهبرد اساسی در طرح های آمایش سرزمین بسیاری از کشورها مطرح گردیده است. با توجه به اهمیت موضوع، هدف از این پژوهش تدوین الگوی توسعه گردشگری سلامت در کلانشهر تبریز با رویکرد آینده پژوهی است. روش تحقیق، آمیخته و ترکیبی از رویکردهای کمی-کیفی با ماهیت آینده پژوهی بوده که در راستای گردآوری اطلاعات از تکنیک دلفی نخبگان و مدیران شهری (20 نفر متخصص حوزه گردشگری) و به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع در نرم افزار MICMAC استفاده شده است.  نتایج تحقیق حاکی از آن است که آینده توسعه گردشگری سلامت در کلانشهر تبریز به شدت تحت تأثیر خصوصی سازی خدمات گردشگری سلامت؛ ایجاد هماهنگی و یکپارچگی بین دستگاههای ذیربط در امور گردشگری سلامت؛ و ارزیابی مستمر وضعیت موجود درمانی (پتانسیل ها، امکانات و کاستی ها) قرار خواهد گرفت؛ همچنین نتایج ارزیابی پایداری/ناپایداری سیستم و پیشران های تأثیرگذار بر توسعه گردشگری سلامت در کلانشهر تبریز حاکی از آن است که سیستم و پیشران ها ثابت و پایدار بوده و در اکثر معیارها نیاز به ارتقاء و در برخی معیارها نیاز به تغییر رویه و برنامه ریزی استراتژیک در ابعاد مختلف اجتماعی، ظرفیت سازی نهادی–مدیریتی، تدوین قوانین منسجم و خصوصی سازی خدمات گردشگری سلامت با حمایت و نظارت ارگان های دولتی در راستای دست یابی به توسعه پایدار گردشگری سلامت احساس می گردد
۶۵۴۵.

ارزیابی تغییرات دمایی کاربری اراضی شهر زنجان در بازه زمانی 2013 تا 2019 با استفاده از مقایسه الگوریتم های برآورد دمای سطح زمین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 127 - 144

کلید واژه ها: دمای سطح زمین کاربری اراضی گوگل ارث انجین شهر زنجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۱۲۶
دمای سطح زمین از جمله پارامترهای ضروری در مطالعات تغییرات کاربری اراضی، بیلان انرژی، مطالعات آب و هواشناسی و غیره بر زندگی انسان تاثیر گذار است. در این پژوهش، به منظور برآورد LST از چهار الگوریتم؛ تک کانال، تک پنجره بهبود یافته، رابطه معکوس تابع پلانک و معادله انتقال تابش در محیط نرم افزار متن باز PyQGIS Plugin و تصاویر ماهواره ای لندست 8 سنجنده هایOLI/TIRS  سال های 2013 و 2019 شهر زنجان استفاده شده است. سپس نقشه های کاربری اراضی منطقه مورد مطالعه با استفاده از الگوریتم ماشین بردار پشتیبان در بستر سامانه گوگل ارث انجین (GEE) استخراج شدند. برای صحت سنجی نتایج الگوریتم های LST، از داده های دمای سطح ایستگاه هواشناسی زنجان در سال های 2013 و 2019 استفاده گردید. همچنین، جهت انتخاب بهترین الگوریتم برآورد LST از روش های آماریRMSE ، MAPE استفاده شد. براساس نتایج، الگوریتم تک کانال در سال 2013 و 2019 دارای کم ترین RMSE و MAPE و بیش ترین دقت می باشد. به طوری که در سال 2013RMSE  و MAPE این الگوریتم به ترتیب برابر با 472/1 و 579/5 و در سال 2019، 131/0 و 537/0 بدست آمد. طبقه بندی در بستر GEE  نتایج مناسبی از لحاظ صحت کلی و ضرایب کاپا ارائه داد. براساس نتایج، در سال 2013، صحت کلی و ضریب کاپا به ترتیب 67/95 و 94/0 و در سال 2019، 80/98 و 98/0 به دست آمد. نتایج بررسی تغییرات دمایی کاربری های مختلف در سال 2013 و 2019 نشان داد که اراضی آیش به ترتیب با میانگین دمای 86/49 و 16/45 و کاربری های دیمزار و مراتع در رده های بعدی از نظر برخورداری از حداکثر دما در سال های 2013 و 2019 قرار دارند. کاربری های آب، کاربری شهری و پوشش گیاهی به ترتیب دارای کمترین میانگین دما در سال 2013 و 2019 می باشند. همچنین نتایج کلی بدست آمده نشان داد که همه کاربری ها در سال 2013 از دمای بالاتری نسبت به سال 2019 برخوردار بودند.  
۶۵۴۶.

بررسی و تحلیل توزیع فضایی عرصه های طب سنتی و عطاری های گیاهی در شهر مشهد با استفاده از الگوی مکعب زمانی-فضایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 145 - 162

کلید واژه ها: مکعب زمانی - فضایی شهر مشهد انتشار فضایی عطاری گیاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۱۰۱
توجه به موقعیت امکانات درمانی و همچنین بیماری ها، یکی از سرفصل های جغرافیای پزشکی و ازجمله حلقه های درمان و میزان موفقیت در این خصوص است. براین اساس این پژوهش به دنبال آن است تا با تکیه بر تحلیل های زمانی-فضایی و در چارچوب تئوری انتشارفضایی، پراکندگی عطاری های گیاهی در شهر مشهد را مورد تحلیل قرار دهد. شیوه پژوهش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مدل های تحلیل فضایی همچون الگوهای تراکمی، مدل های خودهمبستگی فضایی و مکعب های زمانی-فضایی است. متغیرهای پژوهش شامل:موقعیت عطاری ها (1205عطاری)، زمان وتاریخ راه اندازی فعالیت، جمعیت و موقعیت مطب های پزشکان (3339مطب) است. نتایج بیانگر کاهش نسبت جمعیت شهرمشهد از720هزار نفر در سال 1365به2700 نفر در سال ۱۳۹۸ در مقابل هر عطاری است؛ همچنین الگوی تراکمی و مدل های خودهمبستگی فضایی، "انتشارگسترشی" و "الگوی تصادفی" عطاری ها را در مشهد به تصویر می کشد. استفاده از مکعب های زمانی-فضایی؛ الگوی غالب "نوسانی داغ" و "داغ جدید" عطاری ها در طول زمان را در شهر مشهد نشان می دهد که مبین استقرار لکه های داغ جدید و لکه های داغ برروی لکه های سرد تاریخی است. نتایج تکمیلی در این بخش بیانگر آن است بااین که رشد سریع این کاربری ها می تواند در کاهش کیفیت خدمات ارائه شده توسط آنها اثرگذار باشد اما از سوی دیگر حضور این کاربری ها در مناطق محروم و پیرامونی شهر مشهد و انطباق بیشتر آنها با شرایط این مناطق در مقایسه با عرصه طب نوین، می تواند بیانگر نقش این فضاها در تحقق شعار عدالت درمانی (درمان برای همه) باشد. پراکنش و میزان موفقیت این فضاها در کنترل پراکندگی بیماری ها به عنوان عرصه مطالعاتی مهم و کاربردی از پیشنهادهای این پزوهش جهت مسیرهای آتی تحقیقاتی در چارچوب بینش جغرافیای پزشکی است.
۶۵۴۷.

Management of Recreational Sites and Observance of Environmental Law Considerations through Carrying Capacity Determination

نویسنده:
منبع: Tourism and Hospitality Research (IJTHR), Volume ۸, Issue ۳, Summer ۲۰۲۱ 107 - 120

کلید واژه ها: Carrying Capacity Mountain tourism Recreational site shahroud

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۱۱۳
The purpose of this study is to determine the number of tourists permitted for the mountainous areas of northern Shahroud. The research method is analytical -survey. Initially, by registering ground points, the study was precisely determined. The area of ​​the study area is 430 hectares. Standard relationships were used to identify zones and recreation classes. A researcher -made questionnaire and 384 questionnaires were used to measure management restrictions. The results showed that the study area has two types of extensive and intensive recreation and 6 classes. The study site scored 2.22 out of 5 based on user and local community votes. Therefore; the region has 44.4% of the minimum capabilities required to achieve the desired goals. Also, the capacity of the physical, real and effective carrying capacity is 2859500, 632235 and 278183, respectively. In general, determining the carrying capacity is one of the important managerial and legal parameters in the protection of natural ecosystems.
۶۵۴۸.

ارزیابی و اولویت بندی فضاهای زمین گردشگری آبی با تأکید بر نقش مدیریت شهری(مطالعه موردی: منطقه دماوند)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال چهاردهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۵ 191 - 212

کلید واژه ها: زمین گردشگری مدیریت شهری منطقه دماوند مدل کوپراس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۷۲
  زمین گردشگری یا ژئوتوریسم، یکی از گونه های مهم اکوتوریسم به شمار می رود که بر ترویج ارزش های میراث زمین، حفاظت از آن ها و تأکید بر جنبه های فرهنگی، اکولوژیکی و اقتصادی و توسعه اقتصادی جامعه میزبان دارد. شهرها و روستاها نقش مهمی در سنجش اولویت ها و ارزش های فضاهای زمین گردشگری و اولویت بندی آن ها داشته و با استفاده از تصمیم گیری ها و درگیر کردن نهادهای شهری و امکانات و خدمات گردشگری شهری می تواند در ارائه چشم انداز مطلوب زمین گردشگری مؤثر بوده و همچنین در زمینه ترویج توسعه پایدار و حفاظت پایدار نقش مؤثری داشته باشد. منطقه دماوند با داشتن مجموعه فرایندهای آبی رودخانه ای، آبشار و دریاچه، از مقاصد زمین گردشگری محسوب می شود. در این پژوهش، ارزیابی و اولویت بندی فضاها و سایت های زمین گردشگری مرتبط با فرایندهای آبی منطقه دماوند را با تأکید بر نقش شهرها و قابلیتهای آن، به منظور ارائه یک چشم انداز بهینه برای مدیریت زمین گردشگری در دستور کار قرار گرفته است. برای این منظور داده ها از طریق مطالعات کارشناسی و نظری و ارزیابی کارشناسان، تهیه گردید. معیارها از طریق مدل آنتروپی وزن دهی شده و سایت ها از طریق مدل کوپراس اولویت بندی شدند. نتایج حاکی از مطلوبیت بالای سایت های دریاچه لار و رودخانه هراز آب اسک به عنوان اولویت نخست زمین گردشگری است. همچنین وجود شهر پلور و رینه و مدیریت شهری آن توانسته در تقویت برخی از خدمات و سرمایه ها و امکانات زمین گردشگری نقش مؤثر داشته باشد؛ اما در مقابل تهدیداتی نیز به همراه داشته است.
۶۵۴۹.

تبیین نقش منزلت اجتماعی محله در گرایش به بازآفرینی آن با کاربست مدل معادلات ساختاری(نمونه مورد مطالعه: بافت میانی شهر اراک)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شهری دوره دهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۸ 17 - 30

کلید واژه ها: بازآفرینی منزلت و پرستیژ اجتماعی شهر اراک اعیان سازی روش معادلات ساختاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۱۶۶
تفکیک محل زندگی اقشار مختلف در شهرها در رابطه با پایگاه اجتماعی_اقتصادی آنها در تمام طول تاریخ و در تمام مناطق جغرافیایی جهان وجود داشته است. مکتب اکولوژی شهری تمایز در شهرها را ناشی از سه جنبه" پایگاه اجتماعی_ اقتصادی"، "پایگاه خانوادگی" و" پایگاه قومی_نژادی" خانوارها می داند. هدف مقاله حاضر بررسی نقش پایگاه اجتماعی_اقتصادی طبقات منزلتی بالا بر ارزش بالای زمین در بافت میانی شهر اراک و تأثیر آن بر بازآفرینی محلات درونی شهر است. ماهیت پژوهش کاربردی و کمّی و روش آن توصیفی و علّی است. برای بررسی علل گرایش به بافت درونی و تأثیرات آن بر این بافت، از ابعاد مختلف تحلیل داده های پرسشنامه و مصاحبه عمیق با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری به کمک نرم افزار smart-Pls استفاده شد. یافته ها نشان داد: اصالت و منزلت اجتماعی طبقه ساکن در بافت میانی شهر اراک سبب افزایش قیمت بالای زمین و مهمترین علت گرایش به این بافت است (T value=2.682). در درجه بعد دسترسی آسان این بافت به مرکز شهر عامل گرایش به آن و افزایش قیمت زمین در این بافت است. تأثیر پایین بودن هزینه حمل ونقل، در تصمیم افراد برای انتخاب این محلات برای زندگی تأیید نشد (T value=1.306). بازآفرینی این بافت در تغییرات دموگرافی آن و خروج ساکنان بومی و طبقات منزلتی پایین _ به دلیل افزایش هزینه های زندگی در این محلات به سبب اعیان سازی _ مورد تأیید قرار گرفت(T value=23.861). خروجی ماتریس دستیابی نهایی و ترسیم مدل ساختاری تفسیری، دو متغیر حمل ونقل و منزلت اجتماعی را در ناحیه وابستگی، متغیر قیمت مسکن را در ناحیه پیونددهنده و متغیرهای تغییرات دموگرافی و تنوع کاربری را در ناحیه مستقل قرار داد. اصالت و منزلت اجتماعی بافت میانی شهر اراک سبب شده این بافت در شهر اراک برخلاف نظریه برگس _ که آن را بافتی با محله های افسرده با ظاهری اندوه بار و گاهی مخروبه، محل سکونت مهاجران و طبقات کم درآمد شهری معرفی می کند _ به منطقه ای جاذب برای بسیاری از شهروندان این شهر و محل سکونت اقشار بالای اجتماعی و اقتصادی تبدیل شود. نگارندگان در ادامه، برنامه ریزی دقیق برای انجام اقدامات لازم به منظور کاهش تأثیرات منفی توسعه مجدد را پیشنهاد می کنند .
۶۵۵۰.

تحلیل کالبدی- فضایی مناطق شهری همدان بر اساس تلفیق شاخص های رشد هوشمند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۲ 127 - 142

کلید واژه ها: پراکنده رویی شهری رشد هوشمند تراکم مدل تاپسیس شهر همدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴ تعداد دانلود : ۱۳۸
توسعه جدید شهری از طریق تثبیت و احیای محله های موجود می پردازد؛ در واقع رشد هوشمند یک تئوری برنامه ریزی است که بر جلوگیری از گسترش پراکنده شهر تأکید دارد.این پژوهش برخورداری مناطق چهارگانه شهر همدان از شاخص های مختلف رشد هوشمند را مورد تحلیل و ارزیابی قرار می دهد. این پژوهش برحسب هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی-تحلیلی است و از مدل تصمیم گیری چندمعیاره تاپسیس جهت تحلیل فضایی شاخص های رشد هوشمند شهری بهره گرفته شده است. نتایج نشان می دهد منطقه 1 با میزان تلفیقی تاپسیس 7569/0 در رتبه اول ( برخوردار) منطقه 2 با میزان تاپسیس 5143/0 در رتبه دوم ( نیمه برخوردار) منطقه 3 با امتیاز تاپسیس 4669/0 رتبه سوم (محروم) و منطقه 4 با میزان تاپسیس 3136/0 در رتبه چهارم (محروم) هستند؛ بنابراین نحوه توزیع شاخص های رشد هوشمند در مناطق شهر همدان به شکل عادلانه ای صورت نپذیرفته است و بین مناطق شهر همدان اختلاف فراوانی وجود دارد به طوری که در 4 منطقه شهر همدان از همه انواع پهنه بندی برخوردار، نیمه برخوردار و محروم وجود دارد. نحوه پراکنش جمعیت نیز گویای این است که در محدوده های نزدیک به مرکز شهر همدان (میدان امام خمینی) و رینگ اول و دوم تراکم جمعیت بسیار زیاد بوده است و به تدریج در حاشیه شهر تراکم جمعیت کمتر بوده است.
۶۵۵۱.

شاخص سازی گردشگری خلاق شهری با رویکرد ایرانی اسلامی (مورد مطالعه: شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۹) 1 - 17

کلید واژه ها: واژگان کلیدی:گردشگری خلاق شهر خلاق ضریب اعتبار محتوا (CVR) شاخص اعتبار محتوا(CVI) شهرهای ایرانی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۱ تعداد دانلود : ۲۸۲
گردشگری خلاق شکل جدیدی از گردشگری فرهنگی است که در آن گردشگر شبیه یک شهروند رفتار می کند و به آنها این امکان را می دهند تا در بطن جامعه از طریق شرکت فعال در کارگاه ها و برنامه های آموزشی بومی قابلیت های خلاقانه خود را به منصه ظهور برسانند.در این بین شاخص سازی،می تواند قابلیت ها و پتانسیل های خلاق یک شهر را برای خلق نوآوری بر اساس استعداد و فرهنگ آن شهر مورد ارزیابی قرار دهد و آینده آن شهر را در این زمینه ترسیم کند،به شرط آنکه ابتدا بر اساس فرهنگ آن شهر بومی سازی شده باشند. هدف از این پژوهش شاخص سازی گردشگری خلاق در شهرهای ایرانی اسلامی است.رویکرد حاکم، بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت ژرفانگر،مبتنی بر پرسشنامه می باشد. در این مقاله تلاش گردیده است تا با بررسی نظریه های شهر خلاق و با نگاهی خلاقانه به زیر شاخص های آنها،در جهت بومی سازی مطابق با فرهنگ ایرانی اسلامی،کوشش لازم به عمل آید. سپس، به روش میدانی بر اساس تدوین پرسشنامه،ضریب اعتبار محتوا-(CVR) و شاخص اعتبار محتوا-(CVI) نسبت به ارزیابی و تحلیل محتوای شاخص های اثر گذار بر ابعاد خلاقیت در گردشگری اقدام گردد.تعداد 114 زیرشاخص، به تفکیک معیارهای اجتماعی – فرهنگی، کالبدی- فضایی، اقتصادی، سیاسی،زیرساختی- رفاهی و فناوری-توسعه جهت سنجش گردشگری خلاق در شهر اصفهان ارائه گردید. بعد از تجزیه و تحلیل پرسشنامه های جمع آوری شده،در نهایت،از این تعداد زیرشاخص،48 مورد به علت عدم احراز نسبت روایی محتوایی حذف و 66 زیر شاخص در قالب 6 شاخص مورد تائید قرار گرفت.
۶۵۵۲.

طراحی الگوی توسعه پایدار گردشگری کشاورزی مبتنی بر مؤلفه های سازمانی مورد مطالعه: استان های حاشیه دریای خزر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۹) 159 - 173

کلید واژه ها: کشاورزی چندکارکردی گردشگری کشاورزی بروندادهای غیرکالایی توسعه پایدار کشاورزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۷ تعداد دانلود : ۲۵۵
هدف اصلی این مطالعه تبیین مؤلفه های سازمانی توسعه پایدار گردشگری کشاورزی در استان های حاشیه دریای خزر است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان های گیلان، مازندران و گلستان تشکیل دادند (288(N=. به منظور جمع آوری داده ها از پرسش نامه استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری با بهره گیری از نرم افزار لیزرل (LISREL) نسخه 8.5 و نرم افزار اِس پی اِس اِس (SPSS) نسخه 22 انجام شد. نتایج این مطالعه تأثیر مثبت و معنی دار بین مؤلفه های سازمانی استخراج شده از مبانی نظری تحقیق را در توسعه پایدار گردشگری کشاورزی به منزله یکی از مصادیق کشاورزی چندکارکردی تأیید می کند. براساس نتایج این پژوهش، اتخاذ رویکردی کارآفرینانه به منظور خلق و ایجاد ارزش های جدید برای ذی نفعان بخش کشاورزی، تغییر راهبرد سازمانی از کشاورزی تک کارکردی به کشاورزی چندکارکردی، تقویت پیوندها و ارتباطات سازمانی با کلیه نهادهای درگیر در فرایند توسعه انواع بروندهای غیرکالایی کشاورزی و آموزش و توسعه دانش و مهارت منابع انسانی (شامل کارشناسان و بهره برداران) در زمینه چگونگی راه اندازی کسب وکارهای جدید و بروندادهای غیرکالایی کشاورزی الزام مهمی برای حرکت به سوی اجرایی کردن گردشگری کشاورزی به شمار می رود. 
۶۵۵۳.

واکاوی ارتباط بین بارش های سنگین جنوب و جنوب غرب ایران با رودخانه های جوی(ARs)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و یکم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶۱ ۲۹۵-۳۱۴

کلید واژه ها: رودخانه های جوی( ARs) بارش های سنگین انتگرال شار قائم بخار آب جنوب و جنوب غرب ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۱ تعداد دانلود : ۳۸۷
در این پژوهش سعی بر آن است تا منابع رطوبت و مسیر حرکت آن برای بارش های سنگین جنوب و جنوب غرب ایران با استفاده از الگوریتم جدیدی مبتنی بر رودخانه ی جوی شناسایی شود. به همین منظور از بارندگی روزانه ی 17 ایستگاه سینوپتیک در بازه ی زمانی 1986 تا 2015 در جنوب و جنوب غرب ایران که بازه ی زمانی مشترک دارند و منطقه ی مورد مطالعه را به طور کامل پوشش می دهند استفاده شده است. همچنین از مجموعه داده های مراکز ملی پیش بینی محیطی/ مرکز ملی تحقیقات جوی (NCEP/NCAR ) مرکز پیش بینی های میان مدت اروپا ​​(ECMWF) و داده های تحلیل مجدد (ERA-interim) با قدرت تفکیک مکانی 75/0 در75/0 طول و عرض جغرافیایی با تفکیک زمانی 6 ساعته استفاده شده است. متغیرهای استفاده شده شامل بخار آب یکپارچه (IWV)، رطوبت ویژه (q) و مولفه های مداری و نصف النهاری باد (u,v) می باشند. در این پژوهش برای شناسایی و مسیریابی رودخانه های جوی از الگوریتمی مبتنی بر محاسبه ی انتگرال قائم انتقال افقی بخار آب (IVT) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که منبع اصلی رطوبت بارندگی در جنوب و جنوب غربی ایران، جنوب دریای سرخ و خلیج عدن می باشد. البته خروجی نقشه ها نشان می دهد که دریای عرب نیز در تامین رطوبت این بارش ها بی تاثیر نبوده است. شبه جزیره عربستان نیز با توجه به میزان بالای انتقال رطوبت، به عنوان مسیر انتقالی، حجم بسیار زیادی از رطوبت را به سمت منطقه ی مورد مطالعه گسیل می کند. در انتها، مسیر رطوبت به منطقه ی مورد مطالعه ترسیم و شناسایی شد و نتیجتا با در نظر گرفتن 3 شرط اصلی برای رودخانه ی جوی، میتوان گفت مسیر به دست آمده، همان مسیر رودخانه ی جوی می باشد.
۶۵۵۴.

بررسی پیامدهای محیطی شهرک صنعتی تالش در زیست بوم های پیرامونی (مورد مطالعه: روستای کشلی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و یکم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶۱ ۳۳۷-۳۵۰

کلید واژه ها: پیامد محیطی مدل پاستاکیا شهرک صنعتی زیست بوم تالش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۴ تعداد دانلود : ۲۰۹
در برنامه ریزی شهری و منطقه ای، ارزیابی پیامدهای محیطی برای رویارویی با آلودگی و تخریب محیط زیست و شناسایی اثرات طرح های توسعه بر رفاه انسان و سلامت محیط زیست از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند. این مقاله به بررسی تأثیرات احداث و فعالیت شهرک صنعتی تالش بر محیط کالبدی، زیستی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی پیرامون پرداخته است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر داده های پیمایشی گردآوری شده از 270 نفر نمونه آماری است. در این مطالعه، 29 تأثیر منتج از شهرک صنعتی در چهار بعد، با استفاده از مدل ارزیابی پاستاکیا مورد تحلیل قرار گرفته اند. یافته های تحقیق نشان دادند که در مجموع، احداث شهرک صنعتی و فعالیت آن واجد جهات مثبت بوده و پیامدهای مثبت حاصل از آن بر اثرات منفی غالب هستند. پیامدهای مثیت در بعد اقتصادی برتری داشته و پیامدهای منفی در بعد محیط زیستی غلبه بیشتری نشان می دهند. در میان تأثیرات 29 گانه مورد ارزیابی، شهرک صنعتی در 16 مورد تأثیر مثبت و در 13مورد تأثیرات منفی برجا گذاشته است.
۶۵۵۵.

دیپلماسی و الگوی توزیع فضایی فعالیت وجمعیت در روستاهای مرزی مورد: شهرستان زهک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال دهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳۵) ۱۱۱-۱۳۶

کلید واژه ها: توزیع فضایی روابط سیاسی اقتصاد روستایی شهرستان زَهَک منطقه مرزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۶۱
حکومت به عنوان اولین و قدرتمندترین تصمیم گیر و کنشگر در عرصه ساختار فضایی است. ساختار فضایی یک بخش اساسی از نبرد برای کنترل و مراقبت افراد و جامعه است در واقع برنامه ریزی فضایی و آمایش سرزمین، تجلی اراده حکومت در قالب تنظیم قوانین و اختصاص منابع و تصمیم سازی است. مناطق مرزی یکی از راهبردی ترین مناطق برای مداخله دولت به شمار می رود. این مناطق به دلیل تماس با محیط داخلی و خارجی از ویژگی های خاصی برخوردارند که هر گونه دیپلماسی داخلی و خارجی بر آن اثرگذار است. شهرستان زهک یکی از مناطق مرزی ویژه در استان سیستان و بلوچستان است که به دلیل تجاری، وجود بازارچه مرزی و ورود آب هیرمند و دیپلماسی آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این مقاله با هدف بررسی نقش مدیریت کلان و دیپلماسی و پیامدهای اقتصادی آن بر ساختار و سازمان فضایی در شهرستان زهک انجام پذیرفت، روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی و استفاده از پرسشنامه و مشاهده میدانی است. بدین منظور 184 پرسشنامه ویژه مدیران روستا در تمامی روستاهای بالای 20 خانوار شهرستان توزیع گردید و 10 مصاحبه نیز با مدیران ادارت و سازمان های دولتی شهر زهک، انجام پذیرفت. نتایج نشان می دهد که تحت تاثیر دیپلماسی بین دو کشور مرزی، با تعطیلی بازارچه مرزی و ایجاد دیوار حایل، اقتصاد نواحی روستایی و فعالیت در شرق شهرستان بر مبنای تجارت و کشاورزی رو به زوال گذاشته است و در اثر بیکاری و نبود فعالیت اقتصادی بسیاری از روستاها تخلیه و خالی از سکنه شدند. علاوه بر این با پیگیری سیاست جابجایی روستاها، تنوع قومی و فرهنگی، زمینه ساز ناپایداری سکونتگاه های جدیدالتاسیس شده است. با تمرکزگرایی و حمایت از مراکز جمعیتی، الگوی جریان های ارتباطی در شهرستان الگویی قطبی شده با مرکزیت زهک و زابل است و از الگوی شبکه ای پیروی نمی کند که این امر برای روستاهایی که خارج از شبکه قرار گرفته اند زمینه ساز ناپایداری و زوال را فراهم کرده است.
۶۵۵۶.

اثرات تغییر رژیمی گردشگری بر رشد اقتصادی استان های گردشگرپذیر: کاربردی از مدل انتقال ملایم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۲ 154 - 169

کلید واژه ها: گردشگری رشد اقتصادی مدل غیرخطی انتقال ملایم استانهای گردشگرپذیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۲۱۰
اثرپذیری گسترده بخش گردشگری از نوسانات ارزی و سطوح متفاوت توسعه گردشگری در استان های مختلف در ایران، باعث می شود که اثرات گردشگری بر رشد اقتصادی استان ها متمایز از یکدیگر باشد. بررسی این موضوع در قالب تعیین اثرات تغییر رژیمی گردشگری بر رشد اقتصادی استان ها، دیدگاه برنامه ریزان منطقه ای در کشور بهبود خواهد بخشید. از اینرو، این مطالعه به بررسی فرضیه رشد اقتصادی مبتنی بر گردشگری و اثرات تغییر رژیمی گردشگری بر رشد اقتصادی چهار استان بزرگ گردشگرپذیر (اصفهان، خراسان رضوی، فارس وگیلان) پرداخته است. بدین منظور، از تکنیک های غیرخطی و مدل انتقال ملایم (STAR) برای سنجش اعتبار فرضیه وجود رابطه ی غیرخطی بین گردشگری و رشد اقتصادی استفاده شده است. همچنین، از علیت گرنجر برای بررسی فرضیه تحقیق در دوره مورد مطالعه 1387-1396 استفاده شده است. نتایج مطالعه، اثرات غیرخطی بین گردشگری و رشد اقتصادی را تایید کرده است، بطوریکه نتایج بین استانی، رفتار متمایز و اثرات متفاوتی را نشان داده است. طبق نتایج بدست آمده، در استان های اصفهان و فارس، گردشگری تاثیری بر ارزش تولید ناخالص منطقه ای ندارد. علاوه بر این، خطی بودن این رابطه برای استان های خراسان رضوی و گیلان رد می شود و گردشگری تاثیری به سزایی بر ارزش تولید ناخالص این استان ها دارد. جریان غیرخطی علیت گرنجر در همه ی موارد اثبات علیت از ارزش تولید ناخالص منطقه ای به گردشگری را تایید می کند. لذا ارزش تولید ناخالص منطقه ای بر گردشگری تمامی استان های اصفهان، خراسان رضوی، فارس و گیلان تاثیر قابل توجهی دارد. بنابراین می توان توصیه نمود که با بهبود رشد اقتصادی جهت توسعه گردشگری تلاش نمود. همچنین بایستی تصمیم گیران اقتصادی وجود رابطه ی غیرخطی در ارتباط پویا ی بین گردشگری و رشد اقتصادی را برای تعیین سطح آستانه ای از منافع بالقوه توسعه گردشگری در برنامه ریزی های آینده مورد توجه قرار دهند.
۶۵۵۷.

واکاوی تأثیر مؤلفه های مدیریت دانش بر عملکرد مدیریت شهری (مطالعه موردی: شهر یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۳ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۷) 999 - 1013

کلید واژه ها: شهرداری ها شهر یزد مدیریت دانش مدیریت شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۶ تعداد دانلود : ۳۱۳
مدیریت دانش تضمین کننده برتری های بلند مدت برای سازمان ها و جوامع و میزان بهره گیری آن ها از سرمایه های انسانی، فکری ، و اطلاعاتی است. شناخت مدیریت دانش ، به عنوان یک روح حاکم بر اعمال سازمانی و اثربخشی د ر توسعه مدیریت شهری ، ضروری است. پژوهش حاضر از نوع مطالعات کاربردی است. با توجه به ماهیت موضوع و مؤلفه های مورد بررسی، رویکرد حاکم بر آن مجموعه ای از روش های «توصیفی - تحلیلی و همبستگی» است. اطلاعات و داده ها به دو صورت اسنادی و پیمایشی (پرسش نامه) جمع آوری شده است. مدیران، معاون ا ن و کارشناسان شهرداری های شهر یزد (287 نفر) جامعه آماری تحقیق حاضر را تشکیل می دهند، که با استفاده از فرمول کوکران تعداد حجم نمونه 102 نفر تعیین شده که بر اساس اصل « تسهیم به نسبت» در شهرداری های شش گانه شهر یزد تقسیم شده است. در این پژوهش ، برای تعیین پایایی پرسش نامه، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است که با استفاده از پیش آزمون بر ر وی سی پرسش نامه مقدماتی، آلفای پرسش نامه مدیریت دانش برابر با 964 / 0 و پرسش نامه مدیریت شهری برابر 957 / 0 ب ه دست آمد . همچنین ، برای تجزیه و تحلیل داده ها از رویکرد آماری مدل سازی معادله های ساختاری ( SEM ) و آزمون تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که مدیریت دانش تأثیر مثبت و معناداری و بسیار زیادی د ر مدیریت شهری دارد که مقدار آن برابر با 88 / 0 است و حدود 77 درصد از واریانس مدیریت دانش را تبیین می کند. مدیریت دانش تضمین کننده برتری های بلند مدت برای سازمان ها و جوامع و میزان بهره گیری آنها از سرمایه های انسانی، فکری و اطلاعاتی است. شناخت مدیریت دانش به عنوان یک روح حاکم بر اعمال سازمانی و اثربخشی که می توان بر توسعه مدیریت شهری داشته باشد، پیاده سازی آن ضروری است.
۶۵۵۸.

تحلیل دلبستگی به مکان و متغیرهای وابسته به آن در مکان های سوم شهری (نمونه موردی: پارک ائل گلی تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۹ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 735 - 759

کلید واژه ها: ائل گلی تبریز دلبستگی مکانی فضای عمومی شهری مکان مکان سوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۶ تعداد دانلود : ۳۰۸
زندگی انسان ها در شهرها وابسته به عوامل مختلفی است. یکی از نیازهای زندگی انسان ها در سطح شهر، تعاملات اجتماعی است که رفع آن نیازمند فضاهایی در سطح شهر است که مکان های سوم شهری بهترین فضا برای تعاملات اجتماعی از طریق دلبستگی مکانی است. از این رو مقاله حاضر به بررسی رابطه بین دلبستگی به مکان و مکان های سوم شهری می پردازد. روش تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی و از نوع پیمایشی است. حجم نمونه 305 نفر از بازدیدکنندگان ائل گلی تبریز است. برای مدل ساختاری از تحلیل عاملی مرتبه دوم ( SEM ) و نرم افزارهای آماری استفاده شد. مطابق نتایج پژوهش، در مدل ساختاری نهایی رابطه بین دلبستگی مکانی و مکان سوم شهری ائل گلی، دو بعد مشارکت (جذابیت و خودبیانگری) 6/81 درصد وابستگی مکانی و هویت مکانی 2/79 درصد پیوند اجتماعی را تشکیل می دهند. در کل، جذابیت و پیوند اجتماعی 1/80 درصد وفاداری بازدیدکننده را به خود اختصاص می دهد. درنتیجه مکان های سوم شهری (ائل گلی) در شکل گیری دلبستگی به مکان تأثیر داشته اند و دلبستگی مکانی هم در مشارکت، وفاداری، هویت بخشی مکان، پیوند اجتماعی و جذابیت در مکان سوم شهری (ائل گلی) بسیار مؤثر بوده است.
۶۵۵۹.

بررسی تغییرات دماهای کمینه در شمالغرب کشور با استفاده از ریزمقیاس گردانی آماری خروجی مدل های جهانیHadCM3 و MPEH5(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۵ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۷۷ 17 - 30

کلید واژه ها: پیش بینی شمال غرب دمای کمینه ریزمقیاس گردانی LARS-WG

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵ تعداد دانلود : ۱۸۳
پیش بینی تغییرات دماهای کمینه برای اطلاع از میزان تغییرات آن در آینده و در نظر گرفتن تمهیدات لازم، برای تعدیل اثرات سوء ناشی از تغییرات آب و هوایی بر محصولات کشاورزی از اهیمت زیادی برخوردار است. در این راستا مدل های گردش عمومی جو (GCM) طراحی شده اند که می توانند پارامترهای اقلیمی را شبیه سازی نمایند. در مطالعه حاضر داده های خروجی دو مدل گردش عمومیHadCM3 و MPEH5 براساس دو سناریوی A2 و B1، توسط مدل آماری LARS-WG در 21 ایستگاه سینوپتیک واقع در شمال غرب کشور ریزمقیاس گردانی شد و نتایج حاصل از آن بصورت ماهانه و دوره ای در دوره پایه (2010-1980) و دهه 2050 (2065-2046) برای دمای کمینه مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در ارزیابی مدل LARS-WG به بررسی میزان خطای داده های مشاهداتی و شبیه سازی با استفاده از شاخص های MSE، RMSE، MAE و همچنین ضریب تعیین (R2) پرداخته شد و مدل برای منطقه مناسب ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که مقدار دمای کمینه در دوره آینده نسبت به دوره پایه در منطقه شمال غرب افزایش خواهد یافت. این مقدار افزایش دمای هوا در سطح منطقه مورد مطالعه بر اساس مدل های HadCM3 و MPEH5 به طور متوسط، 9/1 و 7/1 درجه سانتی گراد تا افق 2065 نسبت به دوره پایه خواهد بود. نیمه شمالی منطقه شمال غرب ایران از تغییرات دمایی بالاتری نسبت به مناطق نیمه جنوبی برخوردار خواهد بود. در واقع مناطق سردسیرتر عرض های بالا، با تغییرات افزایشی بیشتری در مقدار دماهای کمینه مواجه خواهند شد. نتایج و دستاوردهای این تحقیق برای برنامه های بلند مدت در جهت اقدامات سازگارانه در مدیریت باغهای میوه، تولیدات کشاورزی و مدیریت منابع آبی حائز اهمیت است.
۶۵۶۰.

نقش انسان بر مورفولوژی رودخانه ای هولوسن بالایی و شکل گیری کانون های گرد و غبار در جنوب غرب استان خوزستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 71 - 82

کلید واژه ها: خوزستان فرسایش بادی کانال متروک کرخه هورالعظیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۱۱۲
پهنه های وسیعی از استان خوزستان جزو مناطق مستعد تولید گرد و غبار به شمار می آیند. در این استان، هفت کانون تولید گرد و غبار داخلی وجود دارد. تعدادی از این کانون ها مانند کانون گرد و غبار شماره یک (جنوب تالاب هورالعظیم)، در واقع دشت های سیلابی و آبرفتی زمین های پست خلیج فارس و بین النهرین هستند که ارتباط خود را با رودخانه های بزرگی مانند کرخه در هولوسن بالایی از دست داده اند. وجود چنین مسئله ای به همراه خشکسالی های پی در پی موجب تبدیل شدن دشت های وسیعی از جنوب غرب استان خوزستان به کانون گرد و غبار شده است. در این راستا این پژوهش در نظر دارد، نقش فعالیت های انسان در تغییر مورفولوژی رودخانه کرخه و اثر آن بر شکل گیری کانون های گرد و غبار را بررسی کند. این پژوهش با استفاده از تصاویر ماهواره ای سال های 1991، 1998و  2002 میلادی، سنجنده Liss از ماهواره IRS هند مربوط به سال 2006 میلادی، تصاویر گوگل ارث، نمونه برداری از رسوبات تا عمق 10 متری و انجام بازدیدهای میدانی انجام شده است. در مراحل انجام پژوهش، کلیه محیط ها و زیر محیط های رسوبی رودخانه ای منتهی به کانون گرد و غبار شناسایی و سپس با استفاده از شاخص های بارزسازی مکانی و طیفی، تغییرات بلندمدت و میان مدت رودخانه کرخه استخراج شد. نتایج نشان داد، در محدوده مورد مطالعه حداقل سه کانال متروک رودخانه ای وجود دارد. طولانی ترین آن ها، کانال متروک جفیر به طول حدود50 کیلومتر است که به قسمت های جنوبی تالاب هورالعظیم جریان داشته است. این کانال به دلیل قطع ارتباط با رودخانه کرخه و عدم سیلابی شدن حداقل برای یک دوره 1300 ساله، اکنون به عنوان یکی از هفت کانون گرد و غبار، به شمار می آید. در صورت ساماندهی و احیای مجدد این کانال، امکان مقابله با فرسایش بادی از طریق افزایش زبری خاک، افزایش رطوبت خاک و پوشش گیاهی وجود خواهد داشت

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان