درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۶۱ تا ۴۸۰ مورد از کل ۳۰٬۱۳۴ مورد.
۴۶۱.

ارائة الگوی ارزشگذاری مکانی کارکرد جذب گاز دی اکسید کربن، در جنگل های خزری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: محیط شناسی (محیط زیست) دوره سی و پنجم پاییز ۱۳۸۸ شماره ۳ (پیاپی ۵۱)

کلید واژه ها: دی اکسید کربن ارزشگذاری اقتصادی گرمایش زمین خدمات اکوسیستمی خیرود کنار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷۶ تعداد دانلود : ۱۶۱۵
جنگل ها فراهمکنندة خدمات اکوسیستمی مهمی هستند که اغلب بازاری برای تعیین ارزش این خدمات وجود ندارد. در میان خدمات غیر بازاری ارائه شده به وسیلة اکوسیستم های جنگلی، خدمت تنظیم گازهای اتمسفری و بویژه جذب و ذخیره سازی دی اکسیدکربن از اهمیت ویژه ای برخوردار است, زیرا گیاهان با جذب دی اکسیدکربن و استفاده از آن در فرایند فتوسنتز، علاوه بر تولید زیست تودة گیاهی و رها سازی اکسیژن، یکی از مهم ترین ذخیره گاههای کربن در زمین به شمار آمده و نقش مؤثری در کاهش آثار ناشی از پدیدة گلخانه ای دارند. نکته قابل توجه در این رابطه آن استکه تفاوت موجود در میزان تراکم زیست تودة گیاهی، وضعیت توپوگرافیک منطقه، نوع گونه ها و میزان رویش در هکتار موجب شده تا جذب دی اکسیدکربن در مناطق جنگلی به گونه ای غیرهمگن صورت پذیرفته و از توزیع مکانی یکسانی برخوردار نباشد. نادیده پنداشتن این تفاوت ها و انجام برآوردهای میانگین از ارزش این خدمت میتواند منجر به بروز خطا در محاسبات و بالطبع برنامه ریزیهای مبتنی بر آنها شود. در این مطالعه، الگویی برای دستیابی به توزیع مکانی ارزش خدمت اکوسیستمی جذب دی اکسید کربن توسط درختان با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی ارائه شده است. در این روش با استفاده از تیپ جنگل، نوع گونه ها، میزان تراکم پوشش گیاهی و میزان رویش سالانه در هکتار ابتدا نقشة میزان رویش سالانه در هکتار تهیه شده و سپس با استفاده از رابطة میان میزان تولید زیست تودة گیاهی و میزان جذب دی اکسیدکربن نقشة میزان دی اکسیدکربن جذب شده توسط اکوسیستم جنگلی تدوین میشود. در ادامه به منظور ارزشگذاری این خدمت اکوسیستمی از روش هزینة جایگزین که یکی از روش های مبتنی بر هزینه در اقتصاد محیط زیست محسوب میشود، استفاده شده و بدین ترتیب دستیابی به نقشة توزیع مکانی ارزش جذب دیاکسیدکربن توسط درختان جنگلی میسر شده است.
۴۶۲.

مهاجرت های قومی و تغییر ساختار اجتماعی شهرهای ایران

نویسنده:
منبع: آمایش محیط دانشگاه آزاد ملایر پاییز ۱۳۸۸ شماره ۶

کلید واژه ها: مهاجرت حاشیه نشینی توسعه کالبدی اقوام شهرهای اقوام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷۶ تعداد دانلود : ۱۴۷۰
در حال حاضر در سطح ملی، افزایش جمعیت شهری ناشی از مهاجرت های روستایی و عشایر متشکل از اقوام و طوایف مختلف و عوارض ناشی از آن یکی از دشواری ها و مشکلات در کشور ماست. پنج گروه قومی با فرهنگ و هویت های نسبتا مستقل در قالب جوامع روستایی یکجانشین، 161 ایل و 619 طایفه کوچ نشین در سرزمین ملی در حال ایجاد هویت جدیدی از شهرهای حاشیه ای ایران هستند که مرحله گذار از شهرهای دولت به شهرهای اقوام را طی می کنند. در طول 30 سال گذشته، شهرنشینی شتابان، مهاجرت های قومی را به داخل شهرها در مناطق حاشیه ای تشدید کرده و بخش اعظمی از اقوام، طوایف و گروه های قومی را به داخل شهرها فراخوانده است. تحلیل فضایی مهاجرت های درون شهرستانی، درون استانی و برون استانی حکایت از این نوع مهاجرت ها در مناطق قومی دارد. در این میان مهاجرت به مراکز استانی از همه چشمگیرتر است. این نوع مهاجرت تفاوت های آشکاری را با مهاجرت های سایر استان های مرکزی و تعدادی از استان های حاشیه ای مثل سواحل دریای خزر و خراسان نشان می دهد که بازخورد چندانی با شکل های قومی و معیشت های شبانی ندارند. بررسی ها از تغییر ساختار اجتماعی شهرها به همراه توسعه و گسترش کالبدی شهرهایی حکایت دارد که از شکل گیری هسته ها و کانون های اولیه آنها چندین دهه بیشتر نمی گذرد و در طول سه دهه اخیر به رشد چشمگیری از نظر تعداد جمعیت و گسترش کالبدی دست زده اند. لهذا ضرورت توجه مبرم و بنیادی به ساختار اجتماعی با توجه به این که تحولات شهری، روند تکاملی خود را با فرهنگ و همبستگی های متفاوت چگونه پشت سر خواهند گذاشت و آیا تعامل فرهنگی داخل شهرها و ایجاد زمینه های غالب برای ترویج مناسبات روابط سالم فرهنگی تا چه اندازه راه گشای جریانات اجتماعی است؟ از بررسی ها و مطالعات این مقاله می باشد. پژوهش در یک تحلیل تاریخی – تکوینی با استفاده از ابزارهای جدید و آمارهای موجود به انجام رسیده است. در حقیقت این مقاله در پی آن است که ضمن شناخت روند جریانات، یک نوع هماهنگی در قوانین مدنی، سیاسی و حکومتی و مبانی قوانین مدیریت شهری را پیشنهاد نماید تا موانع حاصل از تاثیر اَشکال اجتماعی را خنثی یا متعادل سازد.
۴۶۳.

بررسی ساخت اکولوژیکی شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱۸

کلید واژه ها: مشهد ساخت شهر اکولوژیکی توسعه چند هسته ای دوایر متحدالمرکز ساخت قطاعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷۳ تعداد دانلود : ۴۴۵۴
نظریه ی اکولوژی شهری، نظریه ای برای تبیین ساختار فضایی شهر است که روابط متقابل گروه های انسانی را در محیط های مختلف شهر و چگونگی جدایی گزینی های جمعیت شهر و ساخت فضاهای مورد استفاده آن ها را بررسی و تحلیل می کند. برای بحث و گفتگو در مورد اکولوژی شهر مشهد (که این مقاله در محدوده ی آن انجام گرفته است)، از تلاش های فکری مکتب شیکاگو و نظریات ساخت دوایر متحدالمرکز، ساخت قطاعی و ساخت چند هسته ای سود برده ایم. دلیل انتخاب مکتب شیکاگو، شباهت زیاد شهر شیکاگو در دهه های ابتدایی قرن بیستم با وضعیت امروز شهرهای ایران است، شباهت هایی مانند افزایش جمعیت شهری، مهاجرت های روستا شهری، افزایش نرخ جرم و جنایت، گسترش حاشیه نشینی، فرسودگی مراکز شهری، جدایی گزینی های فضایی و ... برای بررسی ساخت اکولوژیک شهر مشهد از منابع مختلفی مانند داده های سرشماری سال های 1375 و 1385، داده های کاربری اراضی شهری و اطلاعات سامانه ی اطلاعات اجتماعی شهر مشهد استفاده شده است، که با استفاده از نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی روی هم گذاری و تحلیل شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که ساخت شهر مشهد کمابیش با هر سه مدل بالا مطابقت هایی دارد، اما بیشترین انطباق با مدل ساخت چند هسته ای مشاهده شده است؛ بدین صورت که هسته ی مرکزی شهر پیرامون حرم مطهر شکل گرفته است و مرکز دوم پیرامون میدان آزادی، طبقه درآمدی بالا پیرامون مرکز دوم (با گرایش خطی به سمت مرکز اول) سکنی گزیده اند، که توسط طبقه ی درآمدی متوسط احاطه شده است و تمرکز فعالیت ها پیرامون مرکز اول است.
۴۶۴.

بررسی و تحلیل تاثیر تنش گرمایی بر محصول گندم در استان های جنوبی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات جغرافیایی سال ۱۳۸۷ شماره ۸۸

کلید واژه ها: خوزستان بوشهر گندم هرمزگان تنش گرمایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷۰
درجه حرارت یکی از مهمترین عوامل محیطی موثر بر رشد و نمو گیاهان است. دماهای بالاتر از حد مقاومت گیاهان موجب کاهش فعالیت فیزیولوژیک آنها می گردد که اصطلاحا تنش گرمایی گفته می شود. واکنش گیاهان به دماهای بالا با نوع کشت و مرحله رشد متفاوت است. دوره بحرانی حساسیت برای گندم در زمان پرشدن دانه است؛ به طوری که در طی مرحله رسیدن چنانچه دمای بیشینه از 30 درجه سلسیوس فراتر رود و رطوبت نسبی کمینه کمتر از 30 درصد و همزمان وزش باد بیش از 3 متر بر ثانیه باشد، سبب بروز تنش گرمایی در محصول می شود. چنانچه مجموعه عوامل فوق در یک روز رخ بدهد، آن روز به عنوان روز بحرانی نامیده می شود. در چنین حالتی گندم دچار تنش گرمایی می شود؛ به طوری که دانه ها چروک خورده، وزن آنها کاهش می یابد. بررسیهای همدیدی بیانگر آن است که احتمال رخداد چنین شرایطی در استان های جنوبی کشور (خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان) در طی مرحله پرشدن دانه بسیار زیاد است. از این رو، بررسی فراوانی و شدت تنش گرمایی بر این محصول استراتژیک حایز اهمیت است. در این بررسی، با استناد به دو تعریف برای روزهای بحرانی و شدیدا بحرانی و با استفاده از داده های روزانه اقلیمی، تنش گرمایی برای محصول گندم مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین تعداد روزهای بحرانی در طول دوره پرشدن دانه در مناطق عمده کشت گندم در استان خوزستان از 3 تا 9 روز و روزهای شدیدا بحرانی به غیر از ایذه از 2 تا 4 روز متغیر است. در استان هرمزگان به علت بالا بودن رطوبت نسبی در دوره حساس گندم روز بحرانی تقریبا وجود نداشته و صرفا در برخی از سال ها رخ می دهد. میانگین این روزها در میناب به یک روز می رسد. در استان سیستان و بلوچستان، میانگین تعداد روزهای بحرانی در زاهدان 5 و در خاش 4 روز است. این روزها در ایرانشهر 6 و در سراوان به 12 روز می رسد که به ترتیب 2 و 3 روز از آنها بشدت بحرانی است. میانگین تعداد روزهای بحرانی در دوره حساس گندم در بندر دیر و بوشهر هر کدام یک روز محاسبه گردیده است. نتایج حاصل از بررسی داده های ایستگاه های مورد مطالعه به دشت های هم اقلیم آنها تعمیم داده شده است.
۴۶۵.

جغرافیای گردشگری تهران و نقش شهرسازی و معماری در توسعه آن

نویسنده:
منبع: جغرافیای انسانی سال دوم زمستان ۱۳۸۸ شماره ۱

کلید واژه ها: توسعه شهرسازی گردشگری معماری جغرافیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۵۷۲
تحقیق حاضر با هدف شناسایی رابطه جغرافیای گردشگری شهر تهران همراه با ویژگیهای شهرسازی و معماری آن در صنعت گردشگری، و بازشناسی امکانات و موانع توسعه گردشگری در این حوزه، انجام شده است. امروزه در شهرهای بزرگ اقداماتی جهت ارائه نمای زیبایی از آنها به عمل می¬آید، این اقدامات در درجه اول برای جلب توجه و تأمین نیازهای ساکنان شهرها صورت می¬گیرد، و در درجه دوم مساعد کننده گردشگری شهری، علایق روز افزون افراد نسبت به میراث فرهنگی و ملی و همچنین بناهای تاریخی سبک¬های معماری در ادوار تاریخ می¬باشد. اهمیت این تحقیق در بازسازی مجدد مناسبات میان محیط انسان ساخت و محیط طبیعی و ارائه رویکردهای جدید برای حفاظت از عناصر جغرافیا، شهرسازی، معماری و گردشگری می¬باشد. در این تحقیق از نقطه نظر متدولوژی از روش توصیفی و تحلیلی استفاده شده و با بررسی جغرافیای تهران و مطالعه شهرسازی و معماری این شهر در ادوار تاریخی، به تحلیل نقش جغرافیا در شکل¬دهی شهرسازی و معماری این شهر و همچنین شناسایی عناصر مؤثرشهرسازی و معماری در گردشگری آن پرداخته شده است. تحقیق حاضر پیشنهادهای را به منظور توسعه گردشگری تهران و نقش شهرسازی و معماری در آن ارائه نموده است.
۴۶۶.

ساماندهی کاربری های شهری در ورودی کلان شهرهای منطقه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا (انجمن جغرافیایی ایران) سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۸۷ شماره ۱۸ و ۱۹

کلید واژه ها: مشاغل مزاحم سازماندهی کاربری ورودی شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷۱ تعداد دانلود : ۲۴۱۶
ویژگیهای ساختار فضایی/کالبدی ورودیهای شهرهای ایران همواره تجلی عناصر محیطی، اجتماعی- فرهنگی آنها بوده است، زیرا از یک سو با گشایش منظرهای طبیعی(کوه- دشت) چشم-اندازهایی بدیعی را فراهم می آورد و از دیگر سو با ورودیهای اجتماعی- فرهنگی به شیوه دروازه های فرهنگی نیز نشانگر تجلی کاربریهای همجوار( بازار- مسجد) خود بوده است. شهر مشهد به عنوان دومین کلان شهر ایران با اهمیت گسترده منطقه ای در شمال شرق و بویژه با ظرفیت جذب گردشگران و زائران مذهبی به بارگاه ملکوتی امام هشتم شیعیان علی بن موسی الرضا (ع)همواره با پدیده از هم گسیختگی فضایی در پیرامون ورودی این شهر مواجه است. تجلی این از هم گسیختگی فضایی به لحاظ استقرار کاربریهای مزاحم شهری ناشی از مشاغل وابسته به خدمات اتومبیل و سایر وسایل نقلیه و مشاغل تولیدی آلاینده در منطقه هفت این کلان شهر است. این منطقه یکی از ورودی های اصلی به شهر مشهد بشمار می رود. از سوی دیگر این منطقه شهری به لحاظ ارتباط مناسب با عناصر کالبدی شهر همچون حرم مطهر، مرکز شهر، پایانه مسافربری، فرودگاه، شریان های ورودی و خروجی اصلی و استقرار پارک جنگلی طرق همواره مورد توجه زائران و گردشگران بوده که این منطقه شهری را برای اسکان و تامین امکانات و خدمات مورد نیاز برمی گزینند. حال این پرسش اساسی وجود دارد که این ورودی اصلی شهر با حفظ ارزش های فرهنگی و آرایش مکانی/فضایی کاربری های شهری مورد نیاز شهروندان و گردشگران چگونه بایستی سازماندهی شود. در این مقاله ضمن تشریح چگونگی تراکم کاربری های مزاحم شهری در این ورودی، گرایش غالب در طرح ریزی بنیادی کاربری ها در سه محور اصلی این منطقه، بر پایه محور گردشگری مذهبی به منظور کاریری های مکمل آن طرح ریزی شده است.
۴۶۷.

تحلیل و پیش بینی وضعیت اشتغال در شهر سنندج با استفاده از مدل تغییر سهم ضریب مکانی و ضریب جینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی ۱۳۸۵ شماره ۵۵

کلید واژه ها: اقتصاد ملی تیپولوژی شهر ضریب مکانی تغییر سهم اقتصاد محلی ساختار اشتغال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۶۶ تعداد دانلود : ۲۰۴۳
در این مقاله که با استفاده از پژوهش های میدانی و کتابخانه ای و مطالعات طرح تجدید نظر((طرح جامع سنندج)) نوشته شده است، ابتدا به بررسی تحولات جمعیتی و پیش بینی آن برای مقاطع 10 و 25 ساله پرداخته ایم ؛سپس در ادامه بخش های مختلف اقتصادی شهررا تحت عناوین کشاورزی (و زیر بخش های آن)، صنایع و معادن (با زیر مجموعه هایش) و خدمات مورد بررسی قرار گرفته اند و نقش شهر سنندج در دهه های1345،1335، 1355، 1365و 1375 در دیاگرام سه گوش به همراه الگوی تغییرات آن تبیین شده است. در ادامه، ضرایب مکانی هفت بخش اصلی اقتصادی وسپس بخش های زیر مجموعه خدمات تعیین شده و سپس با استفاده ازضریب جینی، جغرافیای نا برابری توزیع درآمد از سال1373تا1381بررسی شده است. تجزیه و تحلیل ساختار اقتصادی شهر به صورت مقایسه میان بخشی در خود شهر و بین بخشی با سطح مرجع (مناطق شهری کشور) با استفاده از مدل اقتصادی تغییرسهم1 صورت گرفته ودر نهایت سه سناریو جهت پیش بینی ساختار آتی مشاغل عمده درسال های 1375و 1385 ارائه می گردد.
۴۶۹.

مفهوم سازی و گونه شناسی فضای عمومی شهری معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۲ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴

کلید واژه ها: مکان فضا گونه شناسی عمومی فضای عمومی شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۰۹۴
«فضای عمومی» موضوع در حال رشد دامنة متنوعی از رشته های علوم اجتماعی و علوم انسانی است. هر رشته ای فضای عمومی را از طریق لنزهای متفاوت و با علایق خاص و نگرانی های پیش رو می بیند. دانشمندان سیاسی برای نمونه بر دموکراسی و حقوق در فضای عمومی تمرکز دارند. جغرافی دانان بر حس مکانی و نامکانی، حقوق دانان بر مالکیت و دسترسی در مکان های عمومی، جامعه شناسان بر تعاملات انسانی و محرومیت اجتماعی تأکید دارند و غیره. بنابراین، برای فهم فضای عمومی باید از مجموعه متنوعی از رویکردهای چندرشته ای (میان رشته ای) استفاده کرد. در کنار این، ترکیب اصطلاح «فضای عمومی» با دو کلمه «فضا» و «عمومی» و ارتباط آن با کلماتی مانند «مکان» و «مردم» بر ابهام و پیچیدگی این مفهوم افزوده است. با اذعان به این چندگانگی و تفاوت، نخستین هدف این مقاله تلاش برای روشن کردن مفاهیم فضای عمومی با توجه به ماهیتِ پیچیده این اصطلاح و ارائه تعریف جدیدی برای آن است. هدف دوم مقاله، معرفی الگویی معاصر برای گونه شناسی فضای عمومی با در نظر داشتن گستردگی مفهوم آن و با توجه به تعریف ارائه شده از فضای عمومی است. مقاله حاضر از نوع مقالات مروری است. نوع تحقیق بنیادی- نظری است که با استفاده از روش خوانش متن، و ارزیابی انتقادی متون مربوط به فضای عمومی، ماهیت پیچیده آن در متون مختلف را بررسی کرده و سپس با یک رویکرد استنتاجی و ترکیب نتایج، به تعریفی جدید و الگویی نظری رسیده است. خروجی اول تحقیق، بیان تعریفی جدید از فضای عمومی شهری است. این تعریف به سه اصل اساسی در فضای عمومی معاصر توجه می کند: ماهیت متغیر فضای عمومی؛ چالش عمومیت فضای عمومی؛ و توجه به شرایط تاریخی، سیاسی، سنت های فرهنگی، نیروهای اقتصادی و نیز تجربه شخصی از فضا در جوامع مختلف.با توجه به این تعریف، الگویی جدید برای گونه شناسی فضاهای عمومی معاصر پیشنهاد شده است (خروجی دوم). این الگو از شش معیار تشکیل یافته است، که هر کدام از معیارها در بالاترین سطح (میزان عمومیت)، دارای آنتی تز خود در پایین ترین سطح (میزان خصوصی بودن) است. به عبارت دیگر، در سطوح پایینی کیفیت فضای عمومی به لحاظ کارکردهای آن کاهش پیدا می کند؛ یعنی از میزان «عمومیت» آن کاسته می گردد و به میزان «خصوصی سازی» فضای عمومی اضافه می شود. با وجود این ، هر کدام از این گونه های فضای عمومی بسته به شرایطی که در جوامع مختلف حاکم است (اصل سوم در تعریف فضای عمومی)، حدودی از کارکردهای عمومیت فضا را خواهد داشت.
۴۷۰.

شناسایی نقش الگوهای پیوند از دور نیمکره شمالی بر دمای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان ۱۳۸۶ شماره ۲۲

کلید واژه ها: پیوند از دور تجزیه و تحلیل رگرسیون رابطه دما با الگوهای پیوند از دور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۳۶۹
گردشهای جوی بسیار تغییرپذیرند. این تغییرات منجر به پیدایش الگوهای هوا و اشکالی از جریانهای جوی میشوند که در مقیاسهای زمانی متفاوت رخ میدهند. الگوهای پیوند از دور معرف تغییرات کلانی است که در الگوی امواج جوی و رودبادها رخ میدهد و بر الگوی دما، بارش، مسیر رگبارها و موقعیت و شدت رودبادها در قلمروهای وسیع اثر میگذارد.به همین دلیل الگوهای پیوند از دور موجد ناهنجاریهایی هستند که همزمان در نواحی ظاهراً خیلی دور از هم دیده میشوند.تابحال در نیمکره شمالی 14 الگوی پیوند از دور شناسایی شده اند. در این نوشتار دو هدف اصلی دنبال می شود. اول آنکه الگوهای پیوند از دور نیمکره شمالی معرفی شوند و دوم اینکه رابطه بین تغییرات دمای ایران با الگوهای پیوند از دور نیمکره شمالی شناسایی شود. در این تحقیق با استفاده از روش تجزیه و تحلیل رگرسیون رابطه دمای ایستگاههای مورد بررسی با شاخصهای پیوند از دور بدست آمد. با بررسی رابطه دمای ایران و شاخصهای پیوند از دور نیمکره شمالی به نظر می رسد هیچیک از الگوهای پیوند از دور نیمکره شمالی توان تبیین درصد بزرگی از تغییرات دمای قلمرو وسیعی از ایران را در همه ماههای سال ندارند بلکه برخی الگوها در برخی ماهها درصد نسبتاً کوچکی از تغییرات دمای بخشهایی از ایران را تبیین می کنند. همچنین به نظر می رسد که تغییرات دمای ایران در ماه آوریل ونوامبر می تواند در ارتباط با اهمیت الگوی های پیوند از دور نیمکره شمالی در طول سال باشد.
۴۷۱.

تحلیلی بر گردشگری روستایی در پیرامون کلان شهرها (مطالعه موردی: کلان شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای ۱۳۸۷ شماره ۱۰

کلید واژه ها: گردشگری روستایی محصول گردشگری منطقه کلان شهری حوزه نفوذ گردشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵۹ تعداد دانلود : ۱۲۲۶
هنگام بررسی وضعیت گردشگری روستایی پیرامون کلان شهرها، با دو بحث متفاوت ولی وابسته روبرو هستیم، که یکی از آنها در برگیرنده مقاصد گردشگری است، یعنی روستاهایی که گردشگران برای گذران اوقات فراغت خود به آن جا سفر می کنند و روستاها «محصول گردشگری» اند. اما بحث بعدی به دسترسی مربوط است، گردشگران بیشتر به روستاهایی سفر می کنند که علاوه بر داشتن جاذبه های گردشگری، از بعد حمل و نقل نیز در مسافتی قابل دسترس قرار داشته باشند. این موضوع نشان دهنده شکل گیری «حوزه نفوذ گردشگری» شهرها و کلان شهرهاست. مقاله حاضر، در وهله اول به بیان محصول گردشگری روستایی و نسبت بین کلان شهرها و گردشگری روستایی پرداخته و پس از آن با انتخاب کلان شهر مشهد به عنوان مطالعه موردی، بحث دسترسی و حوزه نفوذ گردشگری را مورد بررسی قرار می دهد. نتایج به دست آمده از این بررسی ها نشان دهنده آن است که حوزه نفوذ گردشگری در کلان شهر مشهد حدود 43.20 کیلومتر است و روستاهای دارای قابلیت گردشگری در این شعاع، به عنوان تفرجگاه های پیرامون کلان شهر، شکل دهنده محصول گردشگری روستایی هستند.
۴۷۲.

جهانی شدن و منطقه گرایی نوین در شرق آسیا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال دهم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۳۳)

کلید واژه ها: جهانی شدن منطقه گرایی نوین شـرق آسیا آسه آن منطقه گرایی قدیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۴۴۶
در پایان عوامل مؤثر در تداوم همکاری آسه آن +3 به منظور تحقق منطقه گرایی در کل منطقه شرق آسیا ارائه می شود. روش مورد استفاده در این تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی است.در پایان جنگ سرد و با گسترش جهانی شدن، منطقه گرایی نوین در دو دهه اخیر به یکی از اصلی ترین موضوع های رشته های اقتصاد بین الملل، روابط بین الملل و اقتصاد سیاسی بین المللی تبدیل شده است. اینک نوعی دیالکتیک جهانی شدن و منطقه گرایی در سیاست بین الملل آمده است. منطقه جنوب شرق آسیا هم از مناطقی است که اگرچه منطقه گرایی در آن به دوران جنگ سرد و به صورت مشخص شکل گیری اتحادیه ملت های جنوب شرق آسیا (آسه آن) در سال 1967 برمی گردد، اما از دهه 1990 موضوع منطقه گرایی در آن از اهمیت بسیار زیادی برخوردار شده است. این روند را می توان در قالب ترتیبات و سازمان های منطقه ای در این منطقه مشاهده کرد. به عنوان نمونه با رخدادن بحران مالی در سال 1997، تلاش هایی در جهت گسترش همکاری میان کشورهای عضو آسه آن و سه کشور واقع در منطقه شمال شرق آسیا یعنی چین، ژاپن و کره جنوبی آغاز شده است که طرح آسه آن + 3 ( آسه آن + کره جنوبی، ژاپن و چین) از مهم ترین نمودهای آن محسوب می شود. با برطرف شدن بحران مالی همکاری میان اعضای آسه آن و سه کشور یادشده علاوه بر اینکه در حوزه اقتصادی و تجاری گسترش یافته است، به حوزه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نیز تسری یافته است. به گونه ای که در نشست سران آسه آن در سال 2003 در بالی- اندونزی، مقرر شد تا سال 2020 جامعه آسه آن در سه حوزه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی- اجتماعی با تعمیق همکاری با سه کشور ژاپن، چین و کره جنوبی عملی شود. سؤال اصلی مقاله این است که تا چه اندازه می توان به تحقق منطقه گرایی در منطقه شرق آسیا امیدوار بود؟ سؤال های فرعی مطرح شده در این مقاله هم عبارتند از:چه رابطه ای بین دو پدیده جهانی شدن و منطقه گرایی وجود دارد؟ مهم ترین نمود منطقه گرایی در شرق آسیا چیست و چه زمینه ها و عواملی سبب شکل گیری آن شده اند؟ برای پاسخ به پرسش های مورد اشاره، این مقاله از چهار بخش تشکیل شده است. در بخش نخست ویژگی های منطقه گرایی نوین و تفاوت های آن با منطقه گرایی قدیم مورد بررسی قرار می گیرد. سپس رابطه میان دو پدیده جهانی شدن و منطقه گرایی نوین بررسی می شود. در بخش سوم زمینه ها و عوامل مؤثر بر شکل گیری آسه آن + 3 مطرح می شود.
۴۷۳.

ارائه الگوی مناسب حکمروایی خوب روستایی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲۶

کلید واژه ها: ایران استان مازندران حکمروایی خوب روستایی برنامه ریزی مشارکتی توانمندسازی روستائیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۵۸۵
رهیافت حکمروایی خوب روستایی، فرایند تأثیرگذاری همه ارکان اثرگذار روستایی برمدیریت روستایی با تمام ساز و کارهایی است که به سوی تعالی و پیشرفت روستا و مردم روستایی حرکت میکند، مقاله حاضر به بررسی وضعیت حکمروایی روستایی در 50 روستای شهرستان های بهشهر، آمل و چالوس در استان مازندران میپردازد و در پی پاسخگویی به این سوال است که باتوجه به تجارب جهانی، الگو و مدل مناسب مدیریت نوین روستایی مبتنی بر رهیافت حکمروایی خوب روستایی در ایران کدام است؟ برای پاسخگویی به این سوال دیدگاهها و تجربیات جهانی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت و هشت شاخص مهم حکمروایی خوب یعنی مشارکت، مسئولیت پذیری، پاسخگویی، قانونمندی، شفافیت، توافق جمعی، کارایی و اثربخشی و عدالت محوری در روستاهای نمونه مورد آزمون قرارگرفته و از 500 خانوار روستایی، گویه های هرشاخص با استفاده از طیف لیکرت مورد پرسش قرارگرفت، سپس داده های به دست آمده با استفاده از آزمون آماری T مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصله از آزمون آماری نشان میدهد که حکمروایی خوب روستایی دراکثر روستاهای مورد مطالعه از وضعیت مناسبی برخوردار نبوده و نظام ساختاری روستا برآمده از عدم وجود تعادل یا همزیستی بین کنشگران (دولت، بازار و جامعه مدنی) با تأکید بر رهیافت مکانیکی به جای رهیافت انسان گرا و نیز برنامه ریزی کارشناسانه به جای برنامه ریزی مشارکتی بوده که الگوی پیشنهادی (مطلوب) برای حکمروایی خوب روستایی باید به آن توجه نماید.
۴۷۴.

بررسی مفهوم مشارکت شهروندان درامور شهر الکترونیکی

نویسنده:
منبع: جغرافیای انسانی سال دوم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۴

کلید واژه ها: دولت الکترونیک مشارکت شهروندان شهر الکترونیک خدمات الکترونیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۷۸۱
شهرالکترونیک واقعیت آینده شهرهای سنتی با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و حاصل توسعه دنیای اطلاعات و موج سوم می باشد توسعه چشمگیر فناوری های اطلاعات و ارتباطات و گسترش اینترنت از یک سو و نیاز مدیریت شهری به ایده های نو دراداره شهرها و ضرورت ارتقاء مشارکت شهروندان از سوی دیگر، ما را در برابر دروازه های شهرهای الکترونیک قرار داده است.با تغییر و تحول درساختار انتقال اطلاعات که سرعت ها و فضاها را درنوردیده است، بسیاری از حرکت ها برای جاری شدن کالا، انرژی و اطلاعات در کالبد شهر از موضوعیت ساقط و امکان دسترسی الکترونیکی شهروندان را به کلیه ادارات، و اماکن درون شهری و اطلاعات مختلف فراهم نموده است. از جمله مهمترین مسائل شهری، مشارکت مردم در اداره امور شهرها ست. فناوری اطلاعات و ارتباطات نه تنها مانع این امر نیست بلکه می تواند موجب ارتقاء مشارکت مردم و تعامل بهتر بین مدیریت شهری و شهروندان در ابعاد مختلف گردد. یکی از مبانی شکل گیری این مشارکت، فراهم کردن دسترسی شهروندان به اطلاعات جامع، کامل، مناسب و به موقع در قالب های متنوع و جذاب است. به این ترتیب شهروندان می توانند از طریق رسانه های دیجیتال مبتنی بر اینترنت و شبکه های کامپیوتری، عقاید، ایده ها، نظرات و آراء خود را در خصوص مسائل مهم و مورد علاقه خود ارائه و پاسخ مناسب و خدمات مناسب را دریافت و با آگاهی از چشم انداز شهر در پیشبرد پروژه های عمومی همکاری و مشارکت نمایند. در این پژوهش روش تحقیق،توصیفی-تحلیلی و شیوه جمع آوری اطلاعات مبتنی بر شیوه کتابخانه ای واسنادی می باشد. هدف تحقیق بررسی ارتباط بین شهر الکترونیک، گسترش زیرساخت ها ، با مفهوم مشارکت در راستای تسهیل فرایند مدیریت شهری است.
۴۷۵.

معیارهای مؤثر در مرز بندی نواحی مناطق شهری (مورد مطالعه: منطقه یک شهرداری تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی ۱۳۸۵ شماره ۵۷

کلید واژه ها: ناحیه نظام تقسیمات شهری سلسله مراتب شبکه ارتباطی تقسیمات کالبدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵۱ تعداد دانلود : ۱۱۷۲
با گسترش روز افزون دایرة فعالیت و عملکرد سازمان های مدیریت شهری ادارة امور شهرها خصوصاً شهرهای بزرگی چون تهران کار سهل و آسانی نبوده و نیازمند تمهیداتی خاص و برنامه ریزی صحیح است. امروزه شهرداری ها به عنوان سازمان اجرایی مدیریت شهری مسئولیت ارائه طیف وسیعی از خدمات عمرانی، فرهنگی، اجتماعی، ترافیکی و… به شهروندان را عهده دار گردیده اند. بدیهی است با در نظر گرفتن ابعاد متنوع نیازهای زندگی شهری انتظار نمی رود که مدیران شهرها قادر به ادارة یکپارچه و واحد شهر تحت مدیریت خود باشند .مدیریت غیر متمرکز شهرها یکی از شیوه های جدید مدیریت است که با تقسیم وظائف و مسئولیت ها به تحقق اهداف مورد نظر برای ادارة شهرها کمک می کند. اعمال تقسیمات شهری یکی از ابزارهای اجرایی مدیریت غیر متمرکز است، لیکن چنانچه انجام این مهم طبق اصول صحیحی صورت نگیرد نه تنها باری از دوش مدیریت شهری برداشته نمی شود، بلکه صرفاً منجر به تقسیم نا متعادل کالبدی شهر و گسسته شدن بافت شهری می گردد. این پژوهش در پی یافتن معیارهای مؤثر برای انجام تقسیمات شهری در رده «ناحیه» است.
۴۷۶.

نقش اقتصاد سیاسی در ساختار فضایی تهران و پیرامون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: محیط شناسی (محیط زیست) دوره سی و پنجم تابستان ۱۳۸۸ شماره ۲ (پیاپی ۵۰)

کلید واژه ها: اقتصاد سیاسی ساختار فضایی ساخت وکارکرد کلانشهر وپیرامون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۴۹۷
نواحی کلانشهرها تبلور سازمان فضایی با پیوندهای طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در بستر محیط جغرافیایی نسبت به یکدیگر و محیط طبیعی و فعالیت اجتماعی، اقتصادی در چارچوب روابط متقابل انسان و محیط در درون نظام اجتماعی- اقتصادی مسلط زمان شکل یافته اند. افزایش تعداد کلانشهرها، نمودی از تمرکز فوق العاده جمعیت در فضاهای معین در کشورهای در حال توسعه است که عموماً به رقابت های نابرابر اقتصادی در فضا نسبت داده شده است. به عبارتی وجود فضاهای تجهیز شده در نقاطی معدود و به طور عمده در مرکز این کشورها، گرایش به تمرکز سرمایه، فعالیت و جمعیت را در قطب های معینی تشدید کرده است. بنابراین ساخت وکارکرد نظام اقتصادی- اجتماعی در نظام های مختلف سیاسی حاکم در جهان بازتاب فضایی متفاوتی را بروز میدهد. از این رو برای ریشهیابی تحولات ساختار فضایی کلان شهرها و پیرامون آنها به تحلیل ساخت و کارکرد نظام های اقتصادی- اجتماعی حاکم بر آنها پرداخته شده است. به این ترتیب تحولات ساختار فضایی تهران وپیرامون نیز از این قاعده مستثنی نبوده و برای تبیین آن به تحلیل نقش اقتصاد سیاسی در دوره های زمانی مختلف پرداخته شده است. در اقتصاد رانتی مفهوم «رانت»، به درآمد هایی اطلاق میشود که از خارج به داخل کشور جریان مییابند، بدون آنکه برای آنها هیچ گونه سرمایه گذاری اجتماعی، و یا فعالیت کارایی، متقابلاً صورت گرفته باشد. در این میان معیار دولت رانتی، کسب درآمد بیش از 42 درصد ناشی از رانت که غالباً منشأ خارجی دارد، دانسته میشود و از آنجا که در ایران همواره درآمدهای دولت ناشی از صادرات نفت بیش از این میزان بوده است. بنابراین میتوان ماهیت دولت و اقتصاد ایران را از سنخ نفتی دانسته که بر اثر این رانت، ساختار کلانشهر تهران و پیرامون نیز دچار دگرگونی شده است و این موضوع، بویژه از دهة 1350 تا کنون تأثیرگذارتر بوده است.
۴۷۷.

تحلیلی بر سیر تحولات کلان آمایش سرزمین فرانسه در نیم قرن گذشته و ارایه پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت آمایش سرزمین ایران

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره اول سال ۱۳۸۸ شماره ۱

کلید واژه ها: تمرکززدایی ،آمایش سرزمین متروپل‌های تعادل‌گر داتار تراکم‌زدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۶۵۳
هدف اساسی این مقاله بررسی و تحلیل سیر تحولات کلان آمایش سرزمین از آغاز پیدایش تاکنون در فرانسه است. در انجام این پژوهش از روش تحقیق موردکاری از نوع تاریخی استفاده شده است و اختصاص دارد به توصیف و تحلیل وضعیت کلی و کلان طرح‌ها، سیاست‌ها و برنامه‌هایی که تا امروز در این کشور به مورد اجرا گذاشته شده‌اند، دارد. گردآوری داده‌ها و اطلاعات با استفاده از مراجع مختلفی چون گزارش‌های رسمی و آثار (DATAR) فرانسه، اسناد، مدارک، کتاب‌ها و مقالات منتشر شده در این زمینه می‌باشد. در پایان تحقیق سعی خواهیم کرد، به صورت اجمالی با یک مطالعه تطبیقی و با استفاده از طرح‌ها و سیاست‌های مهم تجربه شده در فرانسه، پیشنهاداتی را جهت توسعه‌ی مطلوب این تخصص علمی در ایران ارایه کنیم.
۴۷۸.

ارزشیابی طرح های خودکفایی کمیته امداد امام خمینی (ره) در افزایش مشارکت مددجویان (مطالعه موردی بخش های مرکزی و نوبندگان شهرستان فسا)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای ۱۳۸۶ شماره ۸

کلید واژه ها: مشارکت ارزشیابی طرح های خودکفایی کمیته امداد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴۰
در ادبیات توسعه و برنامه ریزی، «ارزشیابی» یکی از ضرورت های فرایند برنامه ریزی محسوب می شود. بدون انجام این فرایند، برنامه ریزی و تصمیم گیری نه تنها کامل نیست، بلکه پویایی را از تصمیم گیری بهینه و فرایند بازخورد توسعه پایدار حذف می کند. با توجه به اهمیت موضوع و برای اصلاح طرح های آتی تصمیم گیری و برنامه ریزی توسعه پایدار، ارزشیابی بیش از پیش ضروری به نظر می رسد. اگرچه آثار این طرح ها می تواند مثبت یا مطلوب و یا بالعکس منفی یا نامطلوب باشد.کمیته امداد امام خمینی (ره)، یکی از نهادهایی است که اقدام به اجرای طرح های خودکفایی، از جمله طرح های کشاورزی، خدماتی، صنعتی در روستاها در 35 روستای شهرستان فسا کرده است. هدف نوشتار حاضر، ارزشیابی آثار طرح های خودکفایی کمیته امداد امام خمینی (ره) در بخش های مرکزی و نوبندگان شهرستان فسا می باشد، تا میزان موثر بودن طرح ها در توسعه، به ویژه پس از «مشارکت» مورد توجه قرار گیرد. بر اساس چنین هدفی، فرضیه مقاله عبارت است از: وجود رابطه معنی دار بین طرح های اجرا شده کمیته امداد امام خمینی (ره)، و مشارکت مددجویان. در این مقاله، آثار طرح های خودکفایی کمیته امداد با توجه به فرضیه مطرح شده با دو شاخص وضعیت مشارکت مددجویان (در دودوره قبل و بعد از اجرای طرح های خودکفایی) مورد سنجش قرار گرفته است. روش شناسی مقاله توصیفی و تحلیلی بوده و با استفاده از شیوه پانل، وضعیت مشارکت مددجویان قبل و بعد از اجرای طرح ها، مورد بررسی قرار گرفته است. که نتایج بررسی ها نشان دهنده آن است، که فرضیه با ضریب اطمینان 95% مورد پذیرش است.
۴۷۹.

کاربرد مدل AHP و منطق فازی در منطقه بندی خطرات زمین لغزش نمونه موردی: حوضه آبریز فریزی، دامنه شمالی کوه های بینالود

نویسنده:
منبع: جغرافیای طبیعی لارستان پاییز ۱۳۸۹ شماره ۳ (پیاپی ۹)

کلید واژه ها: منطق فازی منطقه بندی خطرات زمین لغزش مدلAHP وزن های استاندارد حوضه آبریز فریزی زون کوهستانی بینالود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۶۲۱
ناپایداری دامنه ای به ویژه خطر زمین لغزش از جمله مخاطرات عمده ای است که به دلیل ماهیت مناطق کوهستانی، معمولا از فراوانی زیادی برخوردار است. البته اگر این مخاطره با خطرات دیگری چون زلزله و سیل نیز همراه شود، دامنه وسیع تری به خود می گیرد. زون کوهستانی بینالود به دلیل گسترش سازندهای حساس شیل و فیلیت و همچنین شدت زیاد کاربری اراضی و سایر فعالیت های آنتروپوژنیک، حساسیت ویژه ای در برابر مخاطرات زمین لغزش دارد. در این میان حوضه آبریز فریزی با وسعت زیاد خود و استقرار در بستر دو نوع لیتولوژی متفاوت فیلیتی و آهکی شرایط ویژه ای دارد. ما در این مقاله با استفاده از مدل AHP و منطق فازی به ارزیابی خطر زمین لغزش در حوضه فریزی پرداختیم. مجموعا 15 معیار اصلی مرتبط با وقوع پدیده زمین لغزش مورد تحلیل گرفت. این معیارها به عنوان نقشه های عامل، هر کدام جداگانه کلاسه بندی شده و از روش های آماری ارزش گذاری شدند. نقشه نهایی تولید شده برای پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه اولا نشان داد که مجموعا حدود 68 درصد از حوضه در معرض خطر بحرانی و متوسط زمین لغزش قرار دارد. ثانیا مشخص کرد که متغیر سازند فیلیتی با برخورداری از معناداری بالا (Sig<0.05)، نسبت به سازندهای دیگر موجود در حوضه همبستگی قوی تری را با متغیر وابسته خطر زمین لغزش دارد(R2=0.835) . اطلاعات برداشت شده با GPS هم انطباق پذیری بالایی با تکنیک مورد استفاده بر اساس منطق فازی نشان داد. همچنین مناسبت کاربرد این مدل برای پهنه بندی ناپایداری های دامنه ای در حوضه های کوهستانی تایید شد.
۴۸۰.

رابطه جمعیت و امنیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات جغرافیایی سال ۱۳۸۰شماره ۶۰
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۴۵۵
رابطه جمعیت و امنیت در حالت سنتی قطعی و خطی بود و فزونی جمعیت، امنیت فرد و جامعه و خانوار و کشور را تامین می کرد. ولی امروزه با مطرح شدن تکنولوژی، مدیریت، بهره وری و تخصص، ... کمیت ها جای خود را به کیفیت داده است. بهترین های مهم است نه بیشترین ها. بنابراین تنها جمعیتی عامل امنیت است که با سواد، خلاق، با فرهنگ، متخصص و وظیفه شناس باشد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان