آمایش سرزمین

آمایش سرزمین

آمایش سرزمین دوره اول سال 1388 شماره 1

مقالات

۱.

تحلیل مکانی و جمعیتی نظام عشایری استان کهگیلویه و بویراحمد و ارایه طرح‌ها و الگوهای مناسب برای توسعه پایدار منابع طبیعی و ساماندهی مکان‌های عشایری

کلید واژه ها: توسعه پایدار عشایر تحلیل مکانی ،کهگیلویه و بویراحمد ،آمایش سرزمین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 700
یکی از مسایل مهم و کلیدی که در کنار برنامه‌ریزی‌های کلان و خُرد باید به طور مستقل به آن پرداخته شود ، برنامه‌ریزی در زمینه آمایش سرزمین و منطقه‌ای است. برنامه‌ریزی آمایش سرزمین، روند جامعی از برنامه‌ریزی منطقه‌ای را نیز ارایه می‌کند. این شکل از برنامه‌ریزی برای به کارگیری برنامه‌ریزی منطقه‌ای در سطح یک کشور بهترین مکمل برای برنامه‌ریزی‌های کلان و خُرد است. برنامه‌ریزی آمایش سرزمین چون با دیدی وسیع و همه جانبه به فضای ملی نگاه می‌کند، کلیه مناطق کشور را با حوصله و دقت از جهات مختلف مورد مطالعه و شناسایی قرار می‌دهد و بر اساس توانمندی‌ها، قابلیت‌ها و استعدادهای هر منطقه با توجه به یکنواختی و هماهنگی اثرات و نتایج عملکردهای آن‌ها در سطح ملی، نقش و مسؤولیت خاصی را به مناطق مختلف کشور محوّل می‌کند. عشایر استان کهگیلویه و بویراحمد از زمان‌های دور اقدام به ایجاد ایلاتی نموده که این ایلات هر کدام به نوبه خود کارکردهای قابل توجهی را در مقاطع مختلف زمانی از خود نشان داده‌اند. از جمله می‌توان به مبارزه ایل بویراحمد بر ضد عوامل رژیم پهلوی در نبردهای "تنگ تامرادی","گجستان"و "دورگ مدین"و هم چنین نبرد دلیرانه عشایر در مقاومت مقدس هشت ساله جنگ تحمیلی به تآسی از روح سلحشوری ایلی اشاره کرد.
۲.

اهمیت مطالعات ژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی محیطی در راستای دست‌یابی به توسعه پایدار (مطالعه موردی استان گیلان)

کلید واژه ها: توسعه پایدار ژئومورفولوژی ،استان گیلان ،عوامل مورفودینامیک ،مطالعات محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 509 تعداد دانلود : 960
دانش ژئومورفولوژی به عنوان یکی از شاخه‌های مهم جغرافیای طبیعی است که هدف نهایی آن کمک به بهبود حیات انسان است. فرایندهای ژئومورفیک در زندگی و فعالیت‌های انسان، آثار قابل توجهی دارد و از سوی دیگر، فعالیت‌ها و رفتارهای انسان نیز خود بر این واحدهای ژئومورفولوژی و فرایندهای ژئومورفیک تأثیر می‌گذارد و این تأثیر متقابل و دو جانبه، استدلال فوق را قوّت می‌بخشد و آنرا تأیید می‌کند استان گیلان به لحاظ موقعیت جغرافیایی خود در بین دو واحد بزرگ ساختمانی البرز ـ تالش و جلگه خزر واقع شده و محیط مناسبی را برای تشکیل اشکال و پدیده‌های مورفودینامیک فراهم ساخته است. ساکنان این منطقه جهت نیازمندی‌های خود به خصوص با ورود تکنولوژی‌های جدید در عرصه کشت و صنعت موجب تغییراتی در سیستم اکولوژیکی شده و به علت عدم آگاهی از نحوه فعالیت جریانات سطحی و نوسانات آب دریای خزر اقدام به خانه‌سازی در بستر‌های فرعی و اصلی رودخانه‌ها و در حریم دریا نموده‌اند. این عدم آگاهی از فعل و انفعالات محیط طبیعی اطراف خود، سالانه موجب خسارت‌های عظیم جانی و مالی در محدوده‌های مخاطره‌آمیز شده است. حوادث طبیعی از جمله زلزله، سیل، زمین لغزه، ریزش، بهمن، پیش‌روی و پس‌روی آب دریا در سال‌های اخیر خساراتی را بر این استان واردکرده
۳.

توسعه استراتژیک شهرهای میانی ایران با تأکید بررویکرد CDS راهی به سوی توسعه منطقه‌ای

کلید واژه ها: شبکه شهری شهرهای میانی توسعه استراتژیک ،راهبرد توسعه شهر کشور ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 418 تعداد دانلود : 202
امروزه اداره امور یک شهر بدون برخورداری از دانش برنامه‌ریزی شهری امکان‌پذیر نیست.گسترش شهرها ، برنامه‌ریزان، طراحان و کارشناسان امور شهری را به مطالعه بیش‌تر در ابعاد گوناگون توسعه مناطق شهری و تجزیه و تحلیل آن، به منظور ارایه راهکارهای نوین واداشته است. شهرهای بزرگ از یک سو، به نسبت جمعیت و تراکم‌شان دارای پیچیدگی‌های خاصی در مدیریت و اداره شهر هستند، و از سوی دیگر، شهرهای کوچک و میانی نیز با معضلات و مشکلات و مسایلی مواجه‌اند. لذا اگر با برنامه‌ریزی و هدفمند در جهت حل این مسایل اقدام نشود، در آینده مشکل برنامه‌ریزی شهری کشور در سطح ملی و منطقه‌ای و محلی بیش‌تر خواهد شد. برای کمک به ایجاد فرآیندهای تصمیم‌سازی مشارکتی در شهر‌های میانی کشورهای در حال توسعه و به منظور کاستن از سطح فقر شهری و تأمین توسعه پایدار، سازمان همکاری شهرها، راهبرد توسعه شهر را به عنوان ابزار مؤثری ترویج می‌نماید. این پژوهش با روش "کمّی ـ تحلیلی" انجام گرفته است. هدف از این مقاله به کارگیری راهبرد توسعه شهر در توسعه استراتژیک شهر‌های میانی برای از میان برداشتن بحران‌ها، چالش‌ها و مسایل شهری کشورهای در حال توسعه از جمله ایران است.
۴.

تحلیلی بر سیر تحولات کلان آمایش سرزمین فرانسه در نیم قرن گذشته و ارایه پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت آمایش سرزمین ایران

نویسنده:

کلید واژه ها: تمرکززدایی ،آمایش سرزمین متروپل‌های تعادل‌گر داتار تراکم‌زدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 961 تعداد دانلود : 887
هدف اساسی این مقاله بررسی و تحلیل سیر تحولات کلان آمایش سرزمین از آغاز پیدایش تاکنون در فرانسه است. در انجام این پژوهش از روش تحقیق موردکاری از نوع تاریخی استفاده شده است و اختصاص دارد به توصیف و تحلیل وضعیت کلی و کلان طرح‌ها، سیاست‌ها و برنامه‌هایی که تا امروز در این کشور به مورد اجرا گذاشته شده‌اند، دارد. گردآوری داده‌ها و اطلاعات با استفاده از مراجع مختلفی چون گزارش‌های رسمی و آثار (DATAR) فرانسه، اسناد، مدارک، کتاب‌ها و مقالات منتشر شده در این زمینه می‌باشد. در پایان تحقیق سعی خواهیم کرد، به صورت اجمالی با یک مطالعه تطبیقی و با استفاده از طرح‌ها و سیاست‌های مهم تجربه شده در فرانسه، پیشنهاداتی را جهت توسعه‌ی مطلوب این تخصص علمی در ایران ارایه کنیم.
۵.

روش‌های بهینه‌سازی در آمایش سرزمین

نویسنده:

کلید واژه ها: الگوریتم ژنتیک آمایش سرزمین مکانیابی بهینه‌سازی چند معیاره فضای کالبدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 859
امروزه روش‌های بهینه‌سازی در ابعاد مختلف آمایش سرزمین نظیر مکان‌یابی و بهینه‌سازی فضای کالبدی، کاربرد فراوانی دارد. در این مقاله به بررسی روش‌های مختلف بهینه‌سازی چند معیاره در مکان‌یابی و بهینه‌سازی در فضای کالبدی می‌پردازیم و در هر یک از دو زمینه با ارایه مثال، چگونگی کاربرد آنها را خواهیم دید.
۶.

تحلیل معیارها و عوامل محیطی ـ اکولوژیک مؤثر بر توان تفرجی سامان عرفی منج در جنگل‌های شهرستان لردگان از طریق ارزیابی چند معیاره (با بهره‌گیری از GIS)

کلید واژه ها: سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) شهرستان لردگان ،سامان عرفی منج ، توان تفرجی ارزیابی چند معیاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 781
تفریح و تفرج از جمله نیازهای روحی و روانی هر انسان است که باعث رفع خستگی، آرامش اعصاب و روح و شکوفایی استعداد‌ها می‌شود. در کشور ما به علت کمبود مراکز تفرجی، برنامه‌ریزی برای احداث تفرجگاه کاملا ضروری است. جنگل از مهم‌ترین و جذاب‌ترین منابع گردشگری در طبیعت محسوب می‌شود که مقصد سفر بسیاری از گردشگران طبیعت است. در این مطالعه با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره پارامتریک مبتنی بر تلفیق بهینه و امتیازدهی به شاخص‌های مربوط و با بهره‌گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)، عرصه‌های مستعد برای طرح‌ریزی تفرجی به دو شکل متمرکز و گسترده در سامان عرفی منج در جنگل‌های محدوده شهرستان لردگان در استان چهار محال و بختیاری، شناسایی و مطلوبیت تفرجی آنها مشخص گردید. در این بررسی از 6 معیار اقلیم، خاک، پوشش جنگلی، منابع آبی، شکل زمین و چشم‌انداز به عنوان عوامل محیطی و 4 معیار جذابیت‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی، دسترسی، تقاضای تفرجی و کاربری اراضی به عنوان عوامل اقتصادی و اجتماعی برای ارزیابی توان تفرجی منطقه جنگلی مورد مطالعه، استفاده گردید. در این تحقیق از 8 معیار اصلی، 15 معیار فرعی و 46 شاخص برای تعیین میزان مطلوبیت جنگل‌‌های تفرجی متمرکز استفاده شد. هر معیار با اتخاذ شیوه وزن‌گذاری، ارزش کمّی پیدا کرد.
۷.

آمایش حوضه آبخیز تیل‌آباد گلستان، با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)

کلید واژه ها: سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) توان اکولوژیک آمایش اراضی آمایش حوضه آبخیز تیل‌آباد گلستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 212 تعداد دانلود : 316
آمایش اراضی علمی است که با توجه به ویژگی‌های اکولوژیکی سرزمین و شرایط اقتصادی اجتماعی آن، نوع استفاده بهینه از سرزمین را مشخص می‌سازد. در ارزیابی توان اکولوژیک حوضه آبخیز 965,33 هکتاری تیل‌آباد گلستان که موضوع این تحقیق است، نقشه‌های طبقات ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت شیب، بافت خاک، زمین‌شناسی، همباران، همدما، فرسایش خاک، عمق خاک، ساختمان خاک، تولید علوفه، وضعیت مرتع، گرایش مرتع، تاج پوشش، اقلیم و زهکشی، رقومی شده و به روش سیستمی بر اساس مدل طراحی شده برای حوضه در محیط Arc View با یکدیگر تلفیق شده و توان هر سرزمین نسبت به کاربری‌های کشاورزی، مرتع‌داری، توسعه روستایی، تفرج و حفاظت تعیین شده و با توجه به مطالعات اقتصادی، اجتماعی منطقه و پیش‌فرض‌های مدل، اولویت‌بندی شده و در نهایت، نقشه نهایی آمایش سرزمین تولید گردید. نتیجه ارزیابی توان اکولوژیک منطقه نشان می‌دهد که 94/63 درصد سطح حوضه تیل‌آباد باید به کاربری حفاظت، 63/13 درصد به کاربری مرتع‌داری طبقه 1، 44/1 درصد به کاربری مرتع‌داری طبقه 2، 63/9 درصد به کاربری کشاورزی طبقه 1 (اراضی آبی و باغ)، 25/1 درصد به کاربری کشاورزی طبقه 2 42/5 درصد به کاربری جنگل تنک، 85/4 درصد به کاربری ارس کم تراکم و 06/0 درصد به کاربری توسعه روستایی اختصاص یابد

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۸