درخت حوزه‌های تخصصی

این مقاله به بررسی ضرایب اهمیت سؤالات مختلف یک پرسشنامه پرداخته است. در پرسشنامه ها که یکی از مهمتریت ابزارهای جمع آوری اطلاعات است معمولاً سؤالات مختلف دارای ضرایب یکسان هستند ولی واقعیت نشان می دهد بعضی از سؤالات از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و وزن بیشتری باید داشته باشند. از تکنیک های بسیاری برای بدست آوردن ضریب وزنی سؤالات پرسشنامه ها می توان استفاده کرد که از جمله آنها روش آنتروپی – روش بردار ویژه و ... است. در این مقاله سعی شده است ابتدا به بررسی وضعیت موجود در مورد ضریب اهمیت پرسشنامه(مورد مطالعه پرسشنامه ارزیابی اساتید در دانشگاه شاهرود) پرداخته شود، سپس با استفاده از تکنیک AHP و یک مدل OR ضریب اهمیت سؤالات پرسشنامه را بدست آوریم. نتایج حاصله تفاوت فاحشی را بین ضرایب اهمیت(ضریب وزنی) موجود و ضریب بدست آمده نشان می دهد. حل مدل از نرم افزار Lingo و Excel استفاده شده است.

چنانچه تصمیم گیرندگان سازمان های اجرایی ، از تحقیقات حوزه کاری خود بهره برداری کرده ، آن را در تصمیم گیری ها تأثیر دهند نقش مهمی در توسعه جوامع خواهند داشت ؛ این امر در گرو ارتباط عمیق تصمیم گیرندگان با دستگاه های تحقیقاتی و پژوهشی است. در این مقاله ابتدا مفاهیم بهره برداری از تحقیقات ، تصمیم گیری مؤثر است برشمرده ، به تشریح تأثیر همگنی و اعتماد متقابل تصمیم گیرندگان و محققین در استفاده از تحقیقات پرداخته می شود. علاوه بر این توضیح داده خواهد شد که عواملی چون سطح توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع ، شیوه اجتماعی شدن افراد و تفاوت های فرهنگی تصمیم گیرندگان و محققان می تواند بر چگونگی ارتباط این دو گروه و در نتیجه بر بهره برداری از نتایج تحقیقات مؤثرواقع شود. لذا می توان گفت که تکنولوژی و سازماندهی مناسب ، همگرایی اجتماعی شدن در دوران های کودکی ، نوجوانی و اشتغال در برقراری ارتباط مؤثر و کاهش فاصله فرهنگی بین تصمیم گیرندگان و محققان مؤثر بوده ، می تواند امکان استفاده از نتایج تحقیقات در تصمیم گیری را افزایش دهد.

هدف این مقاله دادن الگویی کلی برای نوشتن مقتلات مبتنی بر تحقیقات تجربی بوده است. در این مقاله اصول کلی نگارش اینگونه مقالات که شامل مقدمه (زمینه و بیان مسأله , بررسی پیشینه , سؤالات, فرضیه ها یا اهداف خاص), روش ( آزمودنی ها , تکالیف و ابزار , طرح تحقیق , شیوه جمع آوری داده ها , تحلیل آماری و متغیرهای اندازه گیری شده ) , ارائه یافته های تحقیق , بحث و نتیجه گیری , نحوه ارجاع و فعرست منابع و مآخذ ؟, چکیده , جداول , نمودارها و عنوان مقاله می باشد , با استفاده از یک نمونه مطالعه منتشر شده در یکی از مجلات معتبر بین المللی تشریح شده است.

در جهان امروز و فردا، که ارتباطات اجتماعی در ابعاد کمّی و کیفی ، مرکز ثقل زندگی و فعالیتهای انسان را تشکیل می دهد ، هر کس به گونه ای نیازمند درک و فهم پیامهایی است که می فرستد و یا دریافت می کند . یک محقق روانشناسی و علوم تربیتی می کوشد تا از طریق مصاحبه ، مشاوره ، انواع آزمونها ، سخن گفتن ، سکوت کردن و حرکات حسی ، حرکتی و عاطفی ، اختلالات گفتاری و رفتاری و یا هر عنصر دیگری را ، که راهگشای فهم و درک فرد باشد ، کشف کرده و به دست آورد تا با تکیه بر آنها بتواند راه حلهای مناسبی ارائه دهد و یا علت موفقیت یا عدم موفقیت را در یک فرایند شناخته و آن را بشناساند . یک جامعه شناس نیز تلاش می کند تا تأثیر فرهنگی پیامهای وسایل ارتباط جمعی را در جامعه به دست آورد . یک مورخ نیز با برررسی ناممه های ارسالی سربازان به خانواده های خود در جستجوی آن است که علت یک واقعه جنگی یا کیفیت برخورد سربازان با مسایل را بررسی کند . از سوی دیگر ممکن است یک ادیب هم ، اشعار شاعری را از جهت ساختار مفهومی و تخیّلی و عقیدتی بررسی و مطالعه نماید. سرانجام ، یک سیاستمدار نیز بخواهد نظام تبلیغاتی رقیب را بشناسد تا در تصمیم گیریهای آینده از آن استفاده کند . برای هر کدام از موارد ذکر شده و یا هر موردی از موارد علوم انسانی در زمان حاضر ابزار و فنی وجود دارد که آن را « تجزیه و تحلیل محتوا » در ارتباطات اجتماعی می نامند.

در این مقاله ، فرایند تحقیق و توسعه ، مدیریت ، سازمان ، چگونگی هدایت و اجرای برنامه های آن ، در پرتو آخرین یافته ها ، مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد . ابتدا ماهیت فرایند تحقیق و توسعه از نظر می گذرد و به منظور تبیین آن چرخه عمر تکنولوژی و محصول مطالعه می شود . سپس سازماندهی ، ترتیبات و تأثیرات آن در اجرای برنامه ها ، چگونگی تخصیص منابع و نیز شیوه انتخاب و مدیریت طرحهای تحقیق و توسعه ، مورد تتبع قرار می گیرد . آنگاه روند آفرینشگری و نوآوری ، اهمیت و جایگاه آن در فرایند تحقیق و توسعه ، ارتباط خلاقیت با رهیابی در حل مساله و نیز تدابیر و شرایط لازم برای رسیدن به این مهم ، بررسی می گردد . متعاقباً عوامل مؤثر بر موفقیت و کامیابی طرحهای توسعه ، بویژه تأثیر گذاری چگونگی توصیف و انگاره محصول جدید ، و عناصر سازنده توصیف موفقیت آمیز ، مطالعه و تحلیل می شود.

آمار یکی از ابزارهای مهم پژوهشگران به شمار می رود و فهمیدن اصطلاحات ، روشها و منطق آماری برای کسانی که از مطالب تحقیقی استفاده می کنند ، اهمیت زیادی دارد. در هر حال ، در کاربرد روشهای آماری و نتیجه گیری از شواهد آن محدودیتهای وجود دارد که باید آنها را شناخت . یک روش آماری را نباید در تحلیل داده ها به کار برد مگر اینکه پیش فرض ها و محدودیتهای اساسی که زیر بنای کاربرد آن را تشکیل می دهد به روشنی فهمیده شود. نتایج حاصل از تحلیلهای آماری از داده های اصلی دقیقتر و معتبرتر نخواهند بود. هرگاه داده های آماری از داده های اصلی دقیقتر و معتبرتر نخواهند بود . هرگاه داده های آماری نتیجه اندازه گیریهای ناپخته و غیر واقعی باشد حتی به کاربران تمامی فنون و مهارتهای لازم در مراحل بعدی موجب نخواهد شد که به نتایج واقعی و درست بینجامد . تردیدی نیست که روشها و قواعد آماری را می توان برای اثبات تقریباً هر آنچه شخص می خواهد ثابت کند مورد استناد قرار داد. پژوهشگری که جهتگیری خاصی دارد با شروع کردن از فرضیه های غلط ، به کاربردن روشهای نامناسب یا با حذف داده های مربوط می تواند به نتایج غلطی برسد. این نتیجه گیریها بویژه خطرناکند زیرا مطالعات آماری غالباً به عنوان سند مورد استفاده قرار می گیرند . نباید از روشهای اماری در یک تحقیق استفاده شود مگر اینکه تحلیل داده ها را با معناتر و روشن تر سازد. هرگز نباید از امار به عنوان پرده پشت پنجره برای تحت تأثیر قرار دادن خواننده استفاده کرد. آمار خدمتگزار منطق است نه ارباب آن ؛ وسیله تحقیق است نه هدف آن . آمار برای صحت و درستی یک تحقیق هیچ کمکی نمی کند مگر اینکه فرضیه های اساسی آن معتبر ، داده های آن به درستی جمع آوری ، ثبت و تنظیم شده و بالاخره تحلیل و تعبیر و تفسیر آن منطقی باشد. بدین جهت است که محقق رفتاری هیچ گاه نتایج تحقیق را برای تعیین میزان پایایی تحقیق خود آزمون نمی کند بلکه داده های جمع اوری شده را برای تعیین اعتبار تحقیق خود مورد استفاده قرار می دهد. به منظور بررسی میزان اعتبار تحقیقات از نوع پرسشنامه و مصاحبه ، تحقیقی توسط نگارنده ، انجام گرفته است که نشان می دهد متوسط اعتبار برای نگارنده انجام گرفته ست که نشان می دهد متوسط اعتبار برای یک نمونه 20 تایی از تحقیقات پرسشنامه ای 87% بوده است در حالی که متوسط اعتبار برای همین تعداد تحقیق مصاحبه ای 6/75% بوده است . نتایج این تحقیق نشان می دهد که در ایران احتمالاً استفاده از پرسشنامه برای تحقیقات از مصاحبه مفیدتر است . علت آن شاید عدم مهارت کافی مصاحبه کنندگان باشد . البته نباید فراموش کرد که این توصیه در خصوص آن دسته از تحقیقات صادق است که قابل انجام به هر دو شیوه هستند و گرنه استفاده از مصاحبه در برخی از تحقیقات منحصر بفرد است . فرضیات پژوهشی در مدیریت به دو دسته تقسیم می گردند : دسته اول ؛ فرضیاتی هستند که به کمک فنونی غیر از آمار آزمون می گردند ؛ به عناون مثال ، اگر فرضیه ای در مورد چگونگی کاهش هزینه در سازمان باشد و این فرضیه به کمک یک تکنیک تحقیق در عملیات ( مثل برنامه ریزی خطی ) صحت یا سقم آن آزمون گرد، یک فرضیه غیر آماری است. دسته دوم ؛ فرضیاتی را شامل می گردد که صرفاً آزمون آنها به کمک فنون آماری امکانپذیر است. ما این دسته از فرضیات را فرضیات را فرضیات رفتاری واین گونه تحقیقات را پژوهشهای رفتاری می نامیم. قصد ما در این مقاله آن است که به بررسی این فرضیات و چگونگی تبدیل آنها به فرضیات آماری بپردازیم. تبدیل آنها به فرضیات آماری بپردازیم. تبدیل فرضیه پژوهشی به فرضیات آماری به عنوان یک گلوگاه در روش تحقیق مطرح است . واقعیت این است که تبدیل فرضیه پژوهشی به فرضیات آماری به اندازه تعریف خود فرضیه پژوهشی اهمیت دارد. خطای در تبدبل فرضیات ممکن است محقق را در انتخاب تکنیک مناسب آماری و یا تحلیل نتایج تحقیق به بیراهه بکشاند . آنچه اهمیت طرح این موضوع را دو چندان می سازد، ناتوان و نارسا بودن روشهای جاری برای تبدیل فرضیات است . در این مقاله سعی خواهد شد ، ضمن بیان مشکلات روشهای فعلی ، قاعده ای برای طرف کردن این گلوگاه ارائه گردد. در نهایت فنون مناسب آمار استنباطی برای استفاده محققان رفتاری معرفی خواهند شد. شاید بدین وسیله پژوهشکران مدیریتی – رفتاری در استفاده از آمار و جنگل فنون آن مطمئن تر گام بردارند.

آشنایی نزدیک با علوم مدیریت و آمار از یک سو و مشاهده عدم توجه کافی به کاربرد صحیح آمار استنباطی در تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده از تحقیقات از سوی دیگر ، نویسنده را بر آن داشت که به تهیه این مقاله و ارائه راهنماییهای لازم در خصوص کاربرد آمار استنباطی در علوم رفتاری و بویژه مدیریت بپردازد. امید است که رهگشای محققان عزیز باشد.