سـیـر تـحـولات در روابـط ایران و آمریکا بعد از پیروزى انقلاب اسلامى و به ویژه در مـقـطـع کـنـونى ، حکایت از رویارویى و تقابل بین دو کشور دارد. این پدیده توجه صاحب نـظـران را بـیـشـتـر از پـیـش به خود معطوف نموده است . در این راستا طیفى از دیدگاه ها شـکـل گـرفـتـه ، عـده اى بـر راهـبـردى بـودن و گـروهـى بـر تـاکـتـیـکـى بـودن ایـن تـقـابـل تـاءکـیـد دارنـد. بـر ایـن اسـاس پـرسـش اسـاسـى ایـن مـقاله این مساءله است که تقابل ایران و آمریکا راهبردى است یا تاکتیکى ؟ بـررسـى مـؤ لفـه هـا و شاخصه هاى متغیرهاى دخیل دو فرضیه رقیب ، یعنى تاکتیکى یا راهـبـردى بـودن تـقـابـل ایـران و آمـریـکـا، نـشـان داد تـضـاد ارزشـى ، ارائه پـاراداریم مـسـتـقـل تـوسـعـه از سـوى ایـران اسـلامـى بـه کـشـورهـاى در حـال تـوسـعـه و فـقـیـر، اسـتـراتژى بنیادى آمریکا در منطقه ، سبب چالش ذاتى آمریکا و ایـران گـردیـده و سـیـاسـت هـا و تـاکـتـیک هاى آمریکا در این مواجهه به اقتضاى اوضاع و احوال و شرایط دچار تغییر و تحول شده است . اما نکته حائز اهمیت بازگشت این سیاست ها و تـاکتیک ها به سیاست و تاکتیک هاى مهار ایران در دهه 1990 است ، بدون این که راهبرد آمریکا در منطقه تغییر کرده باشد.
در این مقاله ابتدا به صورت مختصر جایگاه نظریه تهاجم دفاع را در میان نظریات مختلف مکتب رئالیستی تبیین نموده ایم و مشخص ساخته ایم که این نظریه در زیر شاخه رویکرد تدافعی از نظرات واقع گرا قرار گرفته است .در ادامه پس از توضیح اصول مورد توجه نظریه تهاجم ـ دفاع، سعی شده است از نگاه سنتی در این نظریه تنها به توضیح فناوری ورابطه آن با رویکرد تهاجمی یا تدافعی کشورها می پردازد فراتر رفته و متغیرهایی از قبیل نقش رژیم های مدرن، جغرافیا، و نظامهای امنیتی را نیز، در تحلیل مورد استفاده قرار دهیم. سپس یک سری عوامل تحت عنوان «عوامل ده گانه» به عنوان نشانه ای قابل توجه در رفتار کشورها برای پیش بینی و تحلیل رویکرد آنها معرفی شده است و مشخص شده که تصاعد گام به گام این عوامل به معنای نزدیک شدن به شرایط جنگ و نا امنی است. در نهایت پس از بیان نقاط ضعف و قوت این نظریه، به تبیین رفتارهای سیاسی و نظامی محمدرضا پهلوی پرداخته شده است و عوامل ده گانه را در دوران حکومت پهلوی دوم مورد شناسایی قرار داده است.
رسانه های همگانی در روزهای پایانی 2007، سخنانی از جلال طالبانی رییس جمهوری عراق نقل کردند که واکنش سخت ایرانیان را برانگیخت. در سخنان منتسب به رییس جمهوری عراق آمده بود که ان کشور اعتبار پیمان 1975 را مخدوش می داند و خواستار بازنگری در آن است. گرچه پس از آن رییس جمهوری عراق این مطلب را تحریف شده خواند.