درخت حوزه‌های تخصصی

به منظور بررسی تاثیر ارائه مشارکتی و غیرمشارکتی انبوه و توزیع شده همنشین های واژگانی، تعداد 105 دانشجوی مورد تحقیق به 4 گرو تقسیم شدند. هر یک از گروهها به روش متفاوتی مورد تدریس قرار گرفتند. در پایان دوره آموزش، آزمونهای درک و تولید واژگانی از دانشجویان گرفته شد. به منظور مقایسه عملکرد فراگیران در درک همنشین های واژگانی از فرایند تحلیل واریانس دو طرفه استفاده شد. نتایج نشان داد نه شیوه تدریس و نه نوع ارائه تاثیر معنی داری در درک همنشین ها ندارند. فرایند تحلیل واریانس دو طرفه دیگری برای بررسی عملکرد فراگیران در آزمون تولیدی مورد استفاده قرار گرفت. نتیجه این بررسی نیز نشان داد هیچ یک از دو فاکتور موردنظر به تنهایی تاثیر معنی داری در تولید همنشین ها ندارند ولی تاثیر تعاملی آنها به لحاظ آماری معنی دار است. نتایج این تحقیق می تواند برای فراگیران و مدرسان زبان انگلیسی کاربردهای تئوری و عملی داشته باشد.

در مطالعات انجام شده در حوزه پردازش لغت، همواره تفاوتهای پردازش اسامی و افعال به لحاظ متفاوت بودن جنبه های اسمی و فعلی و فعالیت قسمت های متفاوتی از مغز در ارتباط با ویژگی های لغوی مورد بررسی قرار گرفته است. این بررسی به خصوص در مورد افراد دوزبانه، با توجه به نقش واسطه ای زبان اول در پردازش زبان دوم از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. در این مطالعه، مقایسه ای تطبیقی بین زبان اول و دوم با در نظر گرفتن سطوح پردازش لغت در افراد دوزبانه فارسی- انگلیسی، و با مشارکت هشتاد و شش دانشجوی دوره کارشناسی زبان و ادبیات انگیسی انجام گرفت. در این پژوهش آزمون نامیدن تصویر به عنوان مهمترین ابزار شناختی مورد استفاده قرار گرفت و میزان تاخیرشدگی در نامیدن تصاویر با مفاهیم اسمی و فعلی در هر یک از دو زبان فارسی و انگلیسی در هزارم ثانیه ثبت شد. بر اساس نتایج این پژوهش، در پردازش افعال در هر دو زبان، پیچیدگی های وندی در مقایسه با پیچیدگی های معنایی دارای تاثیرگزاری بیشتری در ایجاد تفاوت بین پردازش اسامی و افعال می باشد و اسامی در حالت کلی میزان یاد آوری بالاتری دارند. همچنین، فراگیری زبان (زبان اول) و یادگیری آگاهانه زبان (زبان دوم) فاقد تاثیر بر میزان مشارکت سطوح پردازش لغت در افراد دوزبانه می باشد.

در استعاره های مفهومی، گوینده مفهومِ ویژه و غیرِ قابلِ فهمی را با استفاده از تجربه های شناخته شده و طرح واره های تصویری، برای مخاطب قابلِ درک می کند. امام علی (ع) هم در نهج البلاغه از این مقوله زبان شناسی شناختی، با استفاده از ابزارهایی مانند ظرف «فوق» بهره گرفته اند. این امر سبب شده تا زبان نهج البلاغه با وجود برخورداری از امور پیچیده و معنوی، برای همگان قابل فهم شود. بر این مبنا، تحلیل و بررسی استعاره های مفهومیِ ظرف «فوق» در زبان نهج البلاغه، هدف نگارش این نوشتار قرار گرفت. به این منظور، از روش توصیفی و تحلیلی بهره گرفته شد. پس از بازخوانی تفاوت استعاره در رویکرد شناختی و رویکرد سنتی یافته هایی به دست آمد. نخست اینکه در نهج البلاغه، واژه فوق دارای کانونِ استعاری قوی است. این واژه، بر رابطه ی مکانی دلالت داشته و از ترکیب «بالا» و «در طولِ» به دست آمد. دوم آنکه، تغییر جایگاه مسیرپیما در مرزنما، طرح واره های دیگری را ترسیم کرده است. این طرحواره ها، که مفهوم مبدأ را تشکیل می دهد، خود مبنای ساخت یک مفهوم انتزاعی به شمار می آیند. سوم اینکه، در بررسی موردی «فوق» در تعبیرات نهج البلاغه، معلوم شد که «جهت و حرکت» مفهوم مبدأ هستند. همچنین مفاهیم انتزاعی مانند «تسلط»، «عظمت»، «احاطه»، «گستردگی»، «علو مقامی» و موارد مشابه، مفهوم مقصد به شمار می آیند.

«حروف غیرعامل» حروفی هستند که تاثیر اعرابی ندارد؛ به همین علّت در آموزش نحو نادیده گرفته شده اند؛ بررسی ها نشان می دهد این حروف نقشی کلیدی، در شناخت ساخت نحوی و درک معنای متن دارند که می توان آن را «کارکرد نشانه شناختی- معنایی حروف غیرعامل» نامید. اگرچه نحوی ها گاهی با عنوان «معانی الحروف» به آنها پرداخته اند؛ اما بررسی سازمان یافته ای از کارکرد نشانه ای آن ها، به منظور درک ساخت نحوی وفهم دقیق معنای متن، انجام نشده است. از نظر رضی استرآبادی، جنبه نشانه ای- معنایی و ساختاری حروف یاد شده، جزء عمل نحوی آن ها به شمار می رود. این مقاله بر آن است که با توجه به اهمیت و گستردگی حضور این حروف در زبان عربی، با بهره مندی از نظر رضی استرآبادی، کارکرد نشانه ای آن ها را در فهم ساخت نحوی نشان دهد و به این پرسش پاسخ دهد که بر اساس دیدگاه نشانه شناسی، بارزترین کارکرد نشانه ای این حروف، در درک ساخت نحوی و فهم متن چیست !؟ برای پاسخ به این پرسش با روش توصیفی– تحلیلی به بررسی متون مختلف و تجزیه و تحلیل دیدگاه این نحوی برجسته، پرداختیم که نتایج نشان می دهد: حروف غیر عامل در شناخت ساخت نحوی نقش درخوری دارد وبیانگر نوعی ارتباط بین دال ومدلول در دو بخش صورت ومحتوا است وبر این اساس، مهم ترین کارکرد نشانه ای آن را می توان در تمییز وتشخیص جایگاه دستوری کلمات و جملات دانست .

مقاله ی حاضرتلاشی برای تعیین بسامد و نقش جزئیات، با رویکردی مقابله ای بین نویسندگان زن و مرد، در چارچوبʼ دستور نقشگرای نظام مندʻ است. دو داستانʼ تیله-شکسته ʻنوشته سیمین دانشور (1380) و داستانʼ همانطورکه بودʻ نوشته جعفرمدرس صادقی( 1385) داده های پژوهش حاضر هستند که بر اساس مفاهیم مطرح در ʼ فرانقش اندیشگانیʻ و نظام گذرایی بررسی شده اند. از آنجا که ارائه اطلاعات جزیی در دستور نقشگرا در قالب افزوده های حاشیه ای در متن بازنمایی می شود، ابتدا افزوده های حاشیه ای موجود در هر دو داستان استخراج و با توجه به اصول دستور نقشگرا و بافت زبانی طبقه بندی شده است. پس از تجزیه و تحلیل داده ها مشخص شد که دانشور نسبت به مدرس صادقی از افزوده های کمتری استفاده کرده است ولی تنوع افزوده های به کار رفته در آثار او، بیشتر است. در هر دو داستان تعداد افزوده های مربوط بهʼ مکانʻبیشترین میزان را به خود اختصاص داده است. در اثر نویسنده ی مرد هیچ افزوده ای مربوط بهʼ منبع و ظاهرʻ به چشم نمی خورد؛ در حالی که نویسنده ی زن، این افزوده ها را به کار گرفته است. دانشور تمام آن ها را به صورت نقل قول بیان می کند؛ بدین صورت که وی در روایت داستان از دهان شخصیت اول، در هر موقعیتی به خوبی حرف های دیگران را به خاطر می-آورد. به نظر می رسد بررسی متون ادبی از این منظر زوایای جدیدی از این آثار را در ادبیات داستانی، نقد ادبی و سبک شناسی آشکار می کند. معرفی این مقوله و کاربست آن در سبک شناسی داستان از دیگر اهداف جستار حاضر است.

ایران کشوری چندقومی است و زبان ترکی آذربایجانی با جمعیت گویشور زیاد، یکی از مهم ترین زبان ها در کشور است. با این حال پژوهشِ جامعه شناختیِ جامعی، که وضعیت و موقعیت این زبان را بررسی کند، انجام نگرفته است. تحقیقاتِ انجام شده درباره سایر زبان ها و گویش های ایران، از جمله بلوچی، مازندرانی، بختیاری، و گیلکی نشان می دهد که بیشتر آنها در معرض خطر زوال و انحطاط قرار دارند. با درنظرگرفتنِ چنین وضعیتی، به نظر می رسد که، علیرغم جمعیتِ گویشور زیاد، زبان ترکی آذربایجانی نیز شرایط مشابهی داشته باشد و زبان فارسی، زبان مسلط و با منزلتِ کشور، جایگاهِ فعلیِ زبان ها و گویش های ایران را بیش از پیش متزلزل خواهد کرد. برای تعیین صحت یا سقم چنین فرضیه ای، پرسش نامه هایی بین180 زن و مرد، که به صورت تصادفی از مناطق مختلف سه شهر تبریز، اهر و مرند انتخاب شده بودند، جهت پاسخ گویی به 44 سؤال برای بررسی تأثیر عوامل مهاجرتِ برون قومی (مهاجرت به مناطق فارس نشین) و ازدواجِ بین قومی، در میزان مخاطره یا ایمنیِ زبان ترکی آذربایجانی، توزیع گردید. تحلیل آماریِ داده های پرسش نامه ها حاکی از آن است که این عوامل تأثیر بسیار منفی در این زبان داشته و باعث قطع انتقالِ بین نسلیِ زبان-که مهم ترین عامل و رمز بقای یک زبان محسوب می شود- در خانواده های مهاجران می گردد.

در جهان امروز که اجزای درونش به طور فرهنگی با یکدیگر در ارتباطند، فهم فرهنگی، مولفه ی اصلی ارتباط یا عدم ارتباط شمرده می شود. بدین معنا که اهداف یادگیری زبان را دیگر نمی توان تنها در قالب فرآیندی زبانی در نظر گرفت، بلکه بایستی یادگیری زبان را در راستای توانش ارتباطیِ بین فرهنگی سوق داد. بنابراین، مدرسان زبان خارجی ملزم به استفاده و ارتقای توانش بین فرهنگی در بین زبان آموزانشان هستند. در نگاه اول، این طور به نظر می آید که مدرسان به قدر کافی با فرهنگ های زبان خارجی که تدریس می کنند آشنا باشند، در نتیجه تحقیق حاضر، منطقاً در پی بررسی میزان آشناییِ مدرسان ایرانی با فرهنگ های خارجی و آمادگی شان برای آموزش توانش بین فرهنگی است. البته از طرفی این تحقیق به درک مدرسان از پروفایل یادگیریِ فرهنگی-زبانیِ زبان آموزانشان نیز می پردازد. بدین منظور، از 120 مدرس ایرانی که در موسسات خصوصی مشهد به تدریس زبان انگلیسی مشغول بودند خواسته شد به سوالات بخش 4 و 5 پرسشنامه ای تحت عنوان «مدرسان زبان خارجی و توانش بین فرهنگی که توسط لایز سرکو (2005) طراحی شده پاسخ دهند. یافته های تحقیق نشان داد که مدرسان به آشنایی و آمادگی بیشتر به منظور بین فرهنگی سازیِ آموزش زبان خارجی و ارتقای پروفایل یادگیریِ فرهنگیِ زبان آموزان از منظر توانش بین فرهنگی نیازمندند.

طراحی مواد آموزشی و متون آزمونهای درک مطلب به طریقی که به سود برخی فراگیران یا آزمون دهندگان و به ضرر سایر آنان نباشد، امری خردمندانه است که هر طراح سوال و مواد درسی باید مد نظر قرار دهد. یکی از عواملی که سبب ایجاد تفاوت بین عملکرد فراگیران زبان انگلیسی در یادگیری و یا آزمونهای درک مطلب خواندن می شود انتخاب متونی است که برخی فراگیران بیشتر از بقیه با آنها آشنایی دارند. این پژوهش تاثیر عواملی چون جنسیت و آشنایی با موضوع را بر عملکرد فراگیران زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم مورد بررسی قرار داده است. بدین منظور 64 (34 زن و 30 مرد) فراگیر سطح متوسط موسسه زبان انگلیسی بیان سلیس به یک پرسشنامه آشنایی با موضوع و سه آزمون درک مطلب که شامل یک متن زنانه (کفش های زنانه)، یک متن مردانه (نگهداری از خودرو) و یک متن خنثی (عقاید درباره اعداد) بود، پاسخ دادند. از دو شیوه آزمون برای ارزیابی درک مطلب خواندن در هر سه متن استفاده شد: آزمون چهارگزینه ای و یادآوری آزاد. متوسط نتایج فراگیران در دو آزمون حاکی از آن بود که مردها در متون مردانه و زنها در متون زنانه موفق تر عمل کردند در حالیکه همانگونه که انتظار می رفت میزان موفقیت عملکرد آنان در متن خنثی یکسان بود. نتایج همچنین نشان می دهد که در آزمون چندگزینه ای برای متون مردانه، عملکرد مردها بهتر از زنها و برای متون زنانه عملکرد زنان بهتر از مردان بوده است. این در حالیست که در مورد آزمون چند گزینه ای مربوط به متن خنثی، مردان و زنان به یک میزان موفق بوده اند. در مقابل، آنچه جالب به نظر می رسد آن است که در آزمون یادآوری آزاد برای تمامی متون مردها عملکرد بهتری داشتند. این نتیجه ممکن است بدین معنا باشد که آقایان در آزمون یادآوری آزاد بهتر عمل می کنند که البته این نتیجه گیری کلی نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.

در حوزه های مختلف کلام ، عبارات خاصی پربسامدترند و شایسته است چه آن ها که به تازگی پا به آن حوزه ها گذاشته اند و چه آنها که سابقه زیادی در آن حوزه ها دارند به آن عبارات توجه ویژه داشته باشند تا حس تعلق حرفه ای آنها افزایش یابد . برای کمک به افزایش آگاهی نسبت به متون و نحوه گفتار رایج در زبانشناسی کاربردی، تلاش شد فهرستی از عبارات پربسامد چکیده مقالات مجلات زبانشناسی کاربردی تهیه شود. چکیده مقالات 30 مجله زبانشناسی کاربردی که پیش از اول آگوست 2013 منتشر شده بود جمع آوری شد . عبارات این چکیده ها که شامل 2750000 کلمه بود با استفاده از برنامه AntConc فهرست شد . این فهرست خام بسیار طولانی با دقت مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت دو فهرست کوتاه تر شامل عبارات متنی و عبارات محتوایی از آن استخراج شد. مقاله حاضر ، علاوه بر این دو فهرست ، عبارات پر بسامدی را که به منزله آغازگر کلام در چکیده مقاله های زبانشناسی کاربردی مورد استفاده قرار می گیرند نیز ارائه می دهد. ارزش کاربردی نتایج نیز به طور مختصر در انتهای مقاله مورد بحث قرار گرفته است.