حسین آقاجانی

حسین آقاجانی

مدرک تحصیلی: استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران مرکز
پست الکترونیکی: dr.aqhajani2017@gmail.com

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۴ مورد.
۱.

شناسایی تعارض کاربری ها بر مبنای مدل تناسب اراضی در مجموعه شهری مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعارضات اراضی تناسب اراضی کاربری کشاورزی - مسکونی - اکولوژیکی ارزیﺎﺑی ﭼﻨﺪﻣﻌیﺎره مجموعه شهری مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۸۶
هنگامی که نیازهای چندگانه چندین کاربری زمین در فضا همپوشانی داشته باشند و نتوان آن ها را هماهنگ کرد، احتمال ایجاد تعارض اراضی وجود دارد. توسعه شهرنشینی در محدوده مجموعه شهری مشهد فضاهای زیست محیطی با کیفیت را اشغال کرده و منجر به تکه تکه شدن اراضی کشاورزی و زیست محیطی و کاهش کیفیت آن ها شده است. شناسایی و حل تعارضات کاربری زمین برای استفاده منطقی از منابع زمین و دستیابی به پایداری ضروری است. این پژوهش به بررسی تعارضات اراضی از منظر تناسب کاربری پرداخته است. بدین منظور تناسب اراضی با استفاده از روش تحلیل ارزیابی چندمعیاره با استفاده از شاخص های طبیعی، مکانی، برنامه ریزی و منابع آبی برای سه کاربری کشاورزی، اکولوژیکی و مسکونی در سه طبقه زیاد، متوسط و کم ارزیابی شده و بر اساس ترکیب تناسب سه کاربری با استفاده از مدل پیشنهادی، شدت تعارضات در سه طبقه و نوع تعارضات در دوازده طبقه تشخیص داده شده است. در ادامه احتمال تغییرات اراضی با توجه به نوع و شدت هر تعارض بیان شده است. در مجموع نتایج نشان می دهد: درصد مساحت اراضی با تناسب بالای اکولوژیکی نسبت به دو کاربری دیگر کمتر بوده است، همچنین تناسب اراضی اکولوژیک از مرکز محدوده به سمت پیرامون با افزایش ارتفاع بیشتر شده و تناسب اراضی برای کاربری مسکونی با دور شدن از شهرها و جاده ها کاهش پیدا می کند، بیشترین درصد اراضی مجموعه شهری مشهد در معرض تعارض بالقوه و با شدت متوسط تعارض قرار دارد، بیشترین نوع تعارضات مربوط به دو نوع تعارض شدید و متوسط اراضی کشاورزی و مسکونی بوده است.
۲.

تحلیلی بر کمبودها و توزیع فضایی بوستان های شهری مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پارکهای شهری سرانه واقعی شهر مشهد DPSIR

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴ تعداد دانلود : ۲۵
هدف:  این پژوهش با هدف بهبود وضعیت پارک ها و فضای سبز شهر مشهد سعی دارد کمبودهای فضای سبز را تحلیل نموده و معیارهای تأثیرگذار در مکان یابی پارک ها را مشخص نماید.روش و داده: نوع تحقیق توصیفی - تحلیلی و روش مطالعه مدل DPSIR است. روش جمع آوری اطلاعات اسنادی و میدانی بوده و پس از ارزیابی وضعیت فعلی و شناخت کمبودها با استفاده از مدل DPSIR، نیروهای محرکه، فشارها، وضعیت، اثر و پاسخ مشخص شده و ده معیار جهت مکان یابی بهینه استخراج گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از SDSS و GIS استفاده شده است.یافته ها: یافته ها نشان می دهد تنها 22 درصد ساکنان در هم جواری مناسب با پارک ها هستند. علاوه بر این همه پارک های موجود، هم جوار با کاربری های سازگار (آموزشی و فرهنگی) نیستند و تنها 36 درصد آن ها در هم جواری مناسب قرار گرفته اند. از نظر دیدگاه جدید، فضای سبز علاوه بر مکانی برای بازده اکولوژیکی، مکانی برای بازده اجتماعی نیز هست، لذا سرانه واقعی آن برابر 4.17 مترمربع بوده که بسیار متفاوت با سرانه ذکر شده از سوی شهرداری (14.16 مترمربع) است.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که نیروهای محرکه شامل تراکم جمعیت، توسعه برنامه ریزی نشده شهر، تغییر کاربری و ضعف قوانین شهرسازی بوده و فشارهای وارد بر محیط زیست شهری شامل افزایش تراکم ساختمانی، تغییر الگوی زندگی، مناطق حاشیه نشین و فرسوده و وجود بیش از 25 میلیون زائر سالانه است. از آثار این کمبود نیز می توان به تخریب کیفیت اکولوژیک، کاهش زیباشناختی محلات و افزایش آلودگی هوا، کاهش حس تعاملات اجتماعی و کاهش نشاط اجتماعی اشاره کرد.نوآوری، کاربرد نتایج: جنبه نوآورانه این مقاله تلفیق مدل DPSIR  و اصول الگوی تخصیص کمینه فاصله است. بنابراین این تحقیق پا را یک قدم فراتر نهاده و پس از ارزیابی وضعیت محیط زیست شهر مشهد از طریق مدل DPSIR و ارائه پاسخ ها، آن ها را به صورت راه حل هایی برای حل مشکلات در قالب نقشه های GIS از پارک های پیشنهادی در مناطق مختلف ارائه می دهد.
۳.

ارائه الگوی ارزیابی شاخص های کمی و کیفی فضای سبز در شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فضای سبز دسترسی کیفیت سنجه های سیمای سرزمین فرگستس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۵۴
وجود پارک و فضای سبز از عناصر اکولوژیکی کلیدی در جهت بهبود کیفیت زندگی شهری محسوب میشوند. با این وجود، فضاهای سبز در بین مناطق شهر در ابعاد کمی و کیفی به دلیل عوامل مختلف اجتماعی-اقتصادی و فرهنگی غالبا نامتوازن توزیع شده اند. از این رو، برنامه ریزان شهری به ابزارهای مؤثر برای ارزیابی و تحلیل فضاهای سبز در میان مناطق شهر نیاز دارند. رایج ترین شاخص مورد استفاده در ارزیابی فضای سبز، شاخص مساحت کل فضای سبز به جمعیت کل می باشد، با این حال این شاخص، اطلاعاتی در مورد نحوه توزیع فضای سبز در سطح شهر یا مناطق شهری و همچنین اثرات اکوسیستمی و اکولوژیکی آن به صورت کاملی ارائه نمی دهد که نیازمند بررسی ابعاد جامع تر با استفاده از سنجه های جدید می باشد. هدف این مطالعه ارائه ابزارهایی برای ارزیابی جامع تر فضای سبز در یک چارچوب چند بعدی درکلان شهر مشهد است. بدین منظور ابتدا به شناسایی یک مجموعه شاخص در سه بعد کمی(سرانه، درصد فضای سبز)، کیفی(میانگین اندازه، درصد فضای سبز بیشتر از 0.5 هکتار، تراکم، میانگین فاصله اقلیدسی نزدیک ترین همسایه) و دسترسی(شاخص تجمع، شاخص شکل هندسی، درصد جمعیت با فاصله 100 و 300 به فضای سبز) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، نرم افزار فرگستس جهت ارزیابی وضعیت فضای سبز در مناطق 17 گانه شهر مشهد می پردازد. نتایج نشان می دهد منطقه 17، 6 و 7 به ترتیب دارای وضعیت مطلوبی به لحاظ شاخص های مورد بررسی دارند و مناطق کم برخوردار 15 و 16 که بدون برنامه رشد کرده اند، بدترین وضعیت توزیع فضایی پارک ها را در میان مناطق شهر مشهد داشته اند.
۴.

آینده پژوهی شکل گیری و رشد سکونتگاه های غیررسمی با رویکرد آمایش سرزمین (مطالعه موردی: کلان شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Land Use Planning growth of informal settlements Scenario Planning Mashhad metropolis آمایش سرزمین رشد سکونتگاه های غیررسمی سناریو نگاری کلان شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱ تعداد دانلود : ۲۱
در شهرهای امروزی سکونتگاه های غیررسمی مسائل بیشماری را پیش روی مدیران شهری قرار دادند. کلانشهر مشهد نیز از این قاعده مستثنی نیست. افزایش هزینه های زندگی شهری، مهاجرپذیری و جمعیت بالای ساکنان در حریم، این کلانشهر را با خطر ایجاد حاشیه ای گسترده و جدید در کنار حاشیه فعلی و به تبع آن چالش های پیچیده تر در آینده مواجه کرده است. هدف اصلی مطالعه حاضر شناسایی پیشران های کلیدی و تدوین سناریوهای آینده سکونتگاه های غیررسمی در پهنه استان خراسان رضوی و شهر مشهد است. شناخت وضعیت آینده و تدوین سناریوهای پیش روی سکونتگاه ها در چارچوب برنامه ریزی با رویکرد آینده نگری و آمایش سرزمین یکی از رویکردهای جامع نگر در برنامه ریزی منطقه ای است. پرداختن به عوامل موثر بر آینده سکونتگاه های غیررسمی با تعیین نقش سایر سکونتگاه های استان موضوعی است که در سایر پژوهش های مشابه کمتر مورد توجه قرار گرفته است. روش شناسی مورد استفاده مطالعه توصیفی-تحلیلی بوده و اطلاعات به کمک پرسشنامه جمع آوری و به کمک نرم افزار میک مک تحلیل شدند. جامعه آماری شامل 30 نفر از اعضای هیات علمی و کارشناسان خبره دستگاه های اجرایی مرتبط با سکونتگاه های غیررسمی در مشهد می باشد. یافته های مطالعه به 5 عامل "قوانین، برنامه و سیاست های سطح ملی"، "نظارت و مدیریت یکپارچه و اولویت نهادهای متولی محلی"، "خشک سالی و فعالیت های کشاورزی"، "بیکاری" و "تورم" به عنوان عوامل کلیدی مؤثر بر آینده سکونتگاه های غیررسمی می پردازد. نتایج نیز بیانگر آن است که در حالت های مختلف سناریو عوامل اقتصادی و مدیریتی بیشترین تاثیر را در آینده سکونتگاه های غیررسمی کلانشهر مشهد و تحولات سایر سکونتگاه های استان به همراه دارند.
۵.

بررسی وضعیت جاذبه های گردشگری شهرستان مشهد در فضای مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تبلیغات شهرستان مشهد فناوری اطلاعات و ارتباطات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸ تعداد دانلود : ۲۱
امروزه اینترنت به عنوان رسانه ای قدرتمند در اختیار صنعت گردشگری است و باید اذعان داشت که این صنعت، هم اکنون یکی از مهم ترین صنایعی است که تحت تأثیر تحولات فناورانه و انقلاب اطلاعاتی قرار دارد و فرایند ایجاد و تبادل روزافزون اطلاعات در آن، روز به روز توسعه بیشتری یافته است. فناوری اطلاعات و ارتباطات، یک روش نوین ارتباطی و انقلابی در بازاریابی مقاصد گردشگری است. این فناوری با شکستن محدودیت های رسانه های سنتی و عبور از مرزهای جغرافیایی به طور موثرتر و با سرعت بیشتری به نشر اطلاعات می پردازد. در این مقاله وضعیت تبلیغات اینترنتی جاذبه های گردشگری درشهرستان مشهد ارزیابی و نقش هریک از متولیان گردشگری در خصوص معرفی و اطلاع رسانی جاذبه ها از طریق اینترنت تعیین گردید. متولیان سایت های گردشگری در پنج گروه شامل اشخاص، دانشنامه آزاد، سازمان های متولی گردشگری، دستگاه های غیرمتولی، هتل ها، آژانس های مسافرتی و مراکز خدمات گردشگری طبقه بندی شده اند. ابتدا تعداد 17 جاذبه از مهم ترین جاذبه های گردشگری شهرستان مشهد از مجموع 122 جاذبه مختلف انتخاب شد. سپس به شناسایی و جست وجوی هریک از وب سایت ها یا وبلاگ های مرتبط با جاذبه های گردشگری (حدود 100 هزار لینک) و تحلیل آن ها منطبق بر تعدادی از شاخص ها در ابزار تحلیلی الکسا، درمجموع هفت شاخص اقدام شد. نتایج مقایسه مجموع سایت های منتخب داخلی با مجموع سایت های منتخب خارجی نشان داد که سایت واتیکان با 37719 لینک بالاترین رتبه، به لحاظ تعداد لینک و سایت حرم امام رضا (ع) دارای بیشترین میانگین زمان بازدید (8:56 دقیقه) در بین سایت های بررسی شده است. علاوه بر رتبه های پایین سایت های داخلی در بین سایت های مقایسه شده، سهم متولیان دولتی بخش گردشگری حدود سه درصد در اطلاع رسانی است.
۶.

نقش رابطه انسجام و اعتماد اجتماعی بر تاب آوری مددکاران اجتماعی در زمان بحران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

تعداد بازدید : ۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۱۳
شغل مددکاری اجتماعی به دلیل ماهیت حرفه ای خود، طاقت فرسا و دارای استرس و چالش های فراوان است، طوری که کیفیت زندگی آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد. لذا؛ حفظ و ارتقاء تاب آوری آن ها توسط مدیران جامعه مهم است. هدف تحقیق حاضر، «نقش رابطه انسجام و اعتماد اجتماعی بر تاب آوری مددکاران اجتماعی در زمان بحران» بوده است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری توصیفی از نوع  پیمایش و جامعه آماری تحقیق شامل کلیه مددکاران اجتماعی بیمارستان های شهر اهواز، مازندران، کرمانشاه، لرستان، تهران، کرمان و تبریز درمجموع 413 بیمارستان دولتی و خصوصی دو (2) بیمارستان در هر شهر انتخاب شد و بر روی آن بیمارستان های منتخب در این شهرها پژوهش صورت گرفت. و روش نمونه گیری از نوع طبقه ای و تصادفی خوشه ای ساده و حجم نمونه از جدول کرجسی و مرگان یا از آزمون کوکران انتخاب کردید که شامل 204 نفر از مددکاران اجتماعی بود. ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق از دو پرسشنامه استاندارد استفاده می شود، اول پرسشنامه تاب آوری کونور و دیویدسون (CD-RISC) که روایی و پایایی آن در تحقیقات دیگر سنجیده شده است و دوم پرسشنامه سرمایه اجتماعی است. تجزیه و تحلیل پژوهش نشان داد که مقدار ضریب همبستگی اعتماد اجتماعی برابر 306/0 و سطح معنی داری 000/0، و مقدار ضریب همبستگی انسجام اجتماعی و سطح معنی داری آزمون در کل نمونه برابر 305/0 و 000/0 است. با توجه به مقدار مثبت ضریب همبستگی می توان گفت بین دو متغیر انسجام و اعتماد اجتماعی با تاب آوری مددکار اجتماعی همبستگی مثبتی وجود دارد. میانگین متغیر سرمایه اجتماعی، بیشترین سطح سرمایه اجتماعی مربوط به شهر تهران و کمترین سطح سرمایه اجتماعی مربوط به شهر تبریز بود. میانگین متغیر تاب آوری، بیشترین سطح تاب آوری مربوط به شهر کرمان و کمترین سطح تاب آوری مربوط به شهر اهواز بود.
۷.

سنجش تعادل توسعه شهرنشینی و محیط زیست در استان خراسان رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعادل زیرسیستم ها تقسیم بندی درجه هماهنگی دوگانه شهرنشینی محیط زیست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۱۵
توسعه شهرنشینی متناسب با محیط زیست موضوعی مهم برای پایداری است. درک درست رابطه بین شهرنشینی و محیط زیست برای توسعه هماهنگ هر دو سیستم بسیار ضروری است. در دهه های اخیر گسترش شهرنشینی و زیرساخت های انسان ساخت بدون توجه به منابع محیط زیست رو به افزایش بوده است که باعث آثار فراوانی از قبیل کاهش منابع و آلودگی های محیط زیستی شده و آینده توسعه پایدار استان را به شدت تهدید کرده است. در این مطالعه تعادل بین زیرسیستم های شهرنشینی و محیط زیست با استفاده از مدل درجه هماهنگی دوگانه در شهرستان های استان خراسان رضوی بررسی و رتبه بندی شهرستان ها بر اساس امتیاز درجه هماهنگی دوگانه انجام شد. بر اساس امتیاز شهرستان ها، در هر زیرسیستم، شهرستان ها در چهار منطقه 1. فشار شهرنشینی؛ 2. فشار محیط زیستی؛ 3. فشار دوگانه؛ 4. عدم فشار تقسیم و رابطه بین درجه هماهنگی دوگانه و مناطق با یک دیگر مقایسه شده است. نتایج نشان می دهد شهرستان های گناباد (0.66) و درگز (0.62) به ترتیب بالاترین امتیاز تعادل را به دست آورده و در دسته تعادل اولیه قرار گرفته اند. شهرستان های خوشاب (0.36)، مه ولات (0.38)، داورزن (0.39) به ترتیب پایین ترین وضعیت تعادل را داشته و در دسته عدم تعادل متوسط جای گرفته اند؛ درحالی که اکثر شهرستان های قرارگرفته در مناطق فشار دوگانه و فشار زیست محیطی در دسته عدم تعادل کم واقع شده اند و اکثر شهرستان های واقع در مناطق عدم فشار و دارای فشار شهرنشینی در دسته نزدیک به تعادل جای گرفته اند. به طور کلی بر اساس محاسبات انجام شده درجه هماهنگی دوگانه از منطقه فشار دوگانه به منطقه دارای فشار زیست محیطی و بعد از آن منطقه دارای فشار شهرنشینی و در انتها منطقه عدم فشار در حال افزایش بوده است.
۸.

تحلیل داده بنیاد چالش های تأمین اجتماعی اتباع بیگانه مراجعه کننده به اداره کل تأمین اجتماعی غرب تهران بزرگ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اتباع تامین اجتماعی فقر دانشی ناهمسانی در ارائه خدمات سستی منزلت شغلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۴ تعداد دانلود : ۱۵۱
تامین اجتماعی مهاجران و اتباع پس از ورود به جامعه ایران، چالشهای برای آنها و سازمان تامین اجتماعی ایجاد کرده است.ازاین رو، مطالعه حاضرباهدف بررسی چالشهای تامین اجتماعی اتباع در غرب تهران انجام گرفته است.روش تحقیق کیفی و جامعه مورد مطالعه کلیه اتباع مراجعه کننده به اداره کل تامین اجتماعی غرب تهران بزرگ بودند.افراد نمونه به شیوه «هدفمند»و«نظری» انتخاب شدند که بعد از مصاحبه با 50 نفر از آنها اشباع نظری حاصل شد.با تحلیل داده ها و تجزیه داده ها،425 کد اولیه،97 مقوله فرع و 14مقوله اصلی استخراج شد.پدیده محوری«فقر دانشی از قوانین و خدمات» تامین اجتماعی است.شرایط علی حاکم بر پدیده محوری»سلب امتیازات حقوق کارگری/کارفرمایی،سستی منزلت شغلی و ابهام در وضعیت ماندگاری» هستند. زمینه های موجود نیز «ناهمسانی در ارائه خدمات بیمه ای، ضعف تمکن مالی اتباع و سختگیری قوانین مهاجرتی» هستند که تحت تاثیر شرایط مداخله گرِ «ضعف ارزیابی/عملکرد سازمان تامین اجتماعی، حس فرودستی و خودپنداره منفی تبعه بودن و سیاست-زدگی ارزیابی های کارشناسانه» پدیده محوری را متاثر می سازند. راهبردهای اتخاذه شده از سوی اتباع، «ارتباطات و کنش های هم-ارز و سیاست امنیت بقاء» هستند که با پیامدهای همچون «انطباق ناپذیری اتباع/قوانین، یکسان انگاری حمایت و تامین اجتماعی و هویت بخشی به اتباع» همراه هستند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که توجه به ارزیابی/عملکرد سازمان های ذیربط در جهت رفع تبعیض نسبت به اتباع و ارائه بسته های دانشی به منظور ارتقای آگاهی آنها از حقوق و مقررات تامین اجتماعی می تواند بخشی از چالش های آنها را رفع کند.
۹.

رتبه بندی و تحلیل توازن توسعه ی زیرساختی و طبیعی در شهرستان های استان خراسان رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توازن تعارض توسعه ی منطقه ای مدل مورا Macbeth

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹ تعداد دانلود : ۳۴
بررسی وضعیت نابرابری در نواحی جغرافیایی همواره یکی از مهم ترین دغدغه های محققان در حوزه ی مطالعات شهری و منطقه ای است. این نابرابری و عدم توازن در بین مناطق، نتیجه ی وجود عوامل مختلفی مانند منابع طبیعی، موقعیت جغرافیایی، نیروی انسانی و به ویژه سیاست گذاری های دولتی است. مطالعات منطقه ای به ویژه در مقیاس کلان یکی از راه های کشف نابرابری ها و تصمیم گیری مناسب برای کاهش آن ها در ایجاد توازن بین مناطق است. هدف این نوشتار بررسی و تعیین توازن، توسعه یافتگی و تعارض در شهرستان های استان خراسان رضوی و رتبه بندی آن ها به لحاظ میزان برخورداری از شاخص های مختلف توسعه است. این تحقیق از نوع کاربردی و از لحاظ روش شناسی، توصیفی-تحلیلی است که در آن با استفاده از مدل هایMACBETH  و MOORA و نرم افزار Arc GIS اقدام به رتبه بندی در مقیاس شهرستان ها شده است. جهت تعیین توازن و تعارض توسعه، 39 متغیر در قالب شش دسته شاخص اجتماعی-سلامت، فرهنگی-تفریحی، زیربنایی، اقتصادی، مخاطرات طبیعی و زیست محیطی جمع آوری و تحلیل شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که شهرستان باخرز، مشهد و بجستان به ترتیب رتبه ی اول تا سوم و شهرستان های سرخس، رشتخوار و زاوه نیز به ترتیب در رتبه های پایین با فاصله ی زیاد از هم قرار گرفته اند. بیشتر شهرستان های دارای توازن در شرق و مرز شرقی و جنوب شرقی استان قرار دارند. همچنین اکثر شهرستان ها تنها در شاخص های طبیعی یا زیرساختی توسعه یافته محسوب می شوند و به جز چند شهرستان بجستان، گناباد و نیشابور در سایر شهرستان ها تعارض در هر دو بخش مشاهده می شود. لذا به منظور جبران این نابرابری ها و عدم تعادل ها ضروری است که در سیاست گذاری های توسعه ی منطقه ای توجه ویژه ای برای کاهش شکاف توسعه بین مناطق توسعه یافته و کمتر توسعه یافته صورت پذیرد و توازن توسعه ای تقویت گردد.
۱۰.

تغییر در نظام معنایی امر طلاق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معنای طلاق تجربه زیسته امر اجتماعی امر روانشناختی پدیدارشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۴ تعداد دانلود : ۲۱۴
مفاهیم و معانی، بنیادی ترین ساحت هر پدیده را شکل میدهند. معنایی که نظریه پردازان و کنشگران اجتماعی برای طلاق قائل هستند، بعدی پراهمیت از ساختار این پدیده بشمار می آید. این مقاله با اتکاء به الگوی روش شناختی در قالب روش شناسی بنیادین، پارادایمی و کاربردی مبتنی بر مفروضات پارادایم پدیدارشناسی، به شیوه استقرایی و کیفی و با استفاده از روش پدیده نگاری به مطالعه معنای طلاق در بستر اندیشه و نگرش زنان مطلقه پرداخته است. براساس روش های نمونه گیری گلوله برفی و هدفمند با 64 نفر از زنانی ساکن کلانشهر تهران که بین سالهای98-1384شمسی طلاق گرفته اند، مصاحبه عمیق انجام یافت. نتایج تحقیق حاکی از آن است که پدیده طلاق بمثابه یک امر چندمعنایی، مشتمل برساحت های اخلاقی–عاطفی، خانوادگی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است. نوشتار حاضر با تکیه بر سیالیت معنای طلاق بیان میکند که زنان مطلقه از یک ذهن خالی نسبت به مساله و پدیده طلاق برخوردار نبودند بلکه جهان فکری آنها مملو از آگاهی و معانی پیرامون پدیده طلاق بوده است.
۱۱.

بیان جغرافیایی پایداری محلات شهری مبتنی بر تحلیل چند معیاره فضایی (نمونه موردی: کلان شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی رتبه بندی شهر پایدار OWA کلان شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۰ تعداد دانلود : ۲۳۵
اهداف: توسعه پایدار شهری یک مفهوم چندلایه است. هدف این پژوهش در گام نخست، معرفی یک روش ارزیابی و رتبه بندی فضایی پایداری محلات شهر مشهد است و در گام دوم ارائه سناریوهای چندگانه برنامه ریزی در جهت حرکت به سمت شهر پایدار است. روش: روش تحقیق این مقاله توسعه ای-کاربردی و  توصیفی-تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق از طریق پرسش نامه و اطلاعات دستگاه های اجرایی به ویژه شهرداری جمع آوری شده ست و با رویکرد تصمیم گیری چند معیاره فضایی (مدلAHP و OWA) وضعیت پایداری محلات مشهد تعیین شده است. یافته ها/ نتایج: یافته های تحقیق نشان داد که طیف مختلفی از میزان پایداری محلات شهری با استفاده از مدل OWA تولید شده است و مدیران قبل از هرگونه عملیات اجرایی می توانند گزینه های مختلف منتج از مدل را -بر خلاف بسیاری از مدل ها که تک سناریو هستند-ارزیابی و تصمیم گیری کنند. در این تحقیق، شاخص پایداری کلی محلات در سناریوی کاملا بدبینانه نشان داد که محلات سرشور، جنت (منطقه 8) مجیدیه، نقویه (12) و احمدآباد (14) از محلات با پایداری بسیار قوی و محله های کشاورز (منطقه 5)، فدک (5)، امیرالمؤمنین (13) و نوید (منطقه 15) از محلات با پایداری بسیار ضعیف در بین محلات مشهد می باشند. نتیجه گیری: ناپایداری شهرها یکی از مهم ترین موضوعات جهانی است. شهر مشهد نیز به دلیل شرایط رشد سریع و توسعه بی برنامه در حاشیه خود با مشکلات فراوانی به لحاظ پایداری با آن روبه روست. تعیین شاخص های بومی شهر پایدار هم راستا با استانداردهای جهانی، تعیین محلات در معرض ناپایداری شدید و همچنین، اولویت گذاری مدیران شهری می تواند کمک زیادی به رشد و ارتقای شاخص های شهر پایدار نماید.
۱۲.

تبیین جامعه شناختی عوامل طرد اجتماعی زندانیان زن و اثر آن بر چرخه بازگشت به زندان (مورد مطالعه زندان های استان لرستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طرد اجتماعی زنان زندانی مدیریت خانواده هویت اثرگذار نقش های جنسیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۵ تعداد دانلود : ۴۳۴
مطالعه حاضر با هدف تبیین جامعه شناختی عوامل طرد اجتماعی زندانیان زن و اثر آن بر چرخه بازگشت به زندان در استان لرستان انجام گرفته است. روش تحقیق به صورت تلفیقی (کیفی-کمی) است. جامعه مورد مطالعه در بخش کیفی زنان زندانی بودند که 81 نفر بودند. در بخش کمی نیز 265 نفر از زنان زندانی مورد مطالعه قرار گرفتند. روش نمونه گیری در بخش کیفی به صورت هدفمند و در بخش کمی به صورت دردسترس بود. یافته های آزمون های آماری نشان می دهد که رابطه معناداری بین طرد اجتماعی و بازگشت به زندان وجود دارد. فقط فرضیه "تفاوت معنادار بین نوع جرم و چرخه بازگشت به زندان مورد تایید قرار نگرفت" و بقیه فرضیات (سطح تحصیلات و بازگشت به زندان402/0؛ اشتغال و بازگشت به زندان 134/0؛ تاهل و بازگشت به زندان 202/0؛ درآمد و بازگشت به زندان31.-؛ سن و بازگشت به زندان 30.-؛ بین مدیریت خانواده و بازگشت به زندان 33.-؛ نقش های جنسیتی و بازگشت به زندان 37.-؛ هویت تکامل نیافته و بازگشت به زندان30.-؛ مشارکت غیررسمی و بازگشت به زندان 39.-؛ هویت جنسی و بازگشت به زندان 34.-؛ حریم شخصی و بازگشت به زندان 30.-؛ هویت اثرگذار و بازگشت به زندان 36.-) تایید شد.
۱۳.

مطالبات اجتماعی زنان و رابطه سرمایه اجتماعی و سبک زندگی با آنها(مورد مطالعه: زنان شهر قزوین)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مطالبات اجتماعی مطالبه گری شهروندی سبک زندگی سرمایه اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۸ تعداد دانلود : ۳۶۹
الزامات جامعه کنونی ایران، نیازمند زنانی آگاه، فعال و پُرتلاش می باشد که با حضور خود در عرصه های مختلف بتوانند مطالبه گرانی شایسته از حقوق خود باشند و شهروندی همراه با دانایی، تعهد عقلانی، رفتارهای مدنی، مشارکت و احساس تعلق و هویت ملی را کنشگرانه به نمایش گذارند. ضمن اینکه در این بین، عواملی مانند سرمایه اجتماعی و سبک زندگی می توانند بر ماهیت و نوع مطالبات اجتماعی زنان تأثیر بگذارند که شناسایی این رابطه اهمیت نظری و کاربردی بسزایی دارد. بنا به این ضرورت، تحقیق حاضر با پیمایش در بین 386 نفر از زنان 20 تا 55 ساله شهر قزوین، به بررسی مطالبات اجتماعی آنان براساس سه رویکرد اقتصادی، حقوقی و فرهنگی پرداخته است. یافته ها نشان داد که سطح سرمایه اجتماعی در بین زنان مورد مطالعه، پایین بوده و سبک زندگی غالب در بین آنها مدرن است. در ضمن، مطالبات با رویکرد اقتصادی شایع ترین و مطالبات با رویکرد حقوقی کمترین شیوع را در بین زنان داشتند. درعین حال که سرمایه اجتماعی بیش از سبک زندگی، روی مطالبات اجتماعی زنان مؤثر است، این دو متغیر به اتفاق هم توانسته اند 14.5% از واریانس مطالبات اجتماعی زنان را تبیین کنند.
۱۴.

تحلیل فضایی شاخص های شهر پایدار در کلان شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهر پایدار تحلیل فضایی منطقه بندی مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵ تعداد دانلود : ۲۸
رشد سریع شهرنشینی و تبعات آن باعث افزایش اثرات مخرب زیست محیطی، عدم تعا دل های اجتماعی و اقتصادی در بسیاری از شهرها و به ویژه کلان شهرها گردیده است. کلان شهر مشهد یکی از این شهرهاست که تحت تأثیر فرآیند رشد سریع، دچار نابرابری در برخورداری از امکانات و فشار بر منابع زیستی است. هدف این مقاله، بررسی شاخص های شهر پایدار در ابعاد مختلف پایداری شهری است. شاخص های شهر پایدار در شش بُعد و 53 متغیر از طریق پرسشنامه و اطلاعات نقشه ای در مقیاس محله ای شناسایی و مشخص گردید. سپس با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی (WLC) میزان پایداری محلات شهر با انجام مقایسات زوجی با روش AHP < /span> وزن دهی و رتبه بندی شد. علاوه بر رتبه بندی، محلات بر اساس بیش ترین شباهت درونی و بیش ترین تفاوت بین گروهی با استفاده از تابع Grouping Analysis محلات در 7 دسته ی (خوشه) همگن طبقه بندی گردید. به طورکلی از میزان پایداری در بیش تر ابعاد از مرکز شهر به سمت محلات پیرامون کاسته می شود. بالاترین سطح پایداری در مقیاس محلی در محلات کوی دکتری، گوهرشاد، ارشاد، ولیعصر است. منطقه ی یک با چهار محله، بیش ترین تعداد محلات با پایداری بالا را در خود دارد. محلات کنه بیست، کشاورز، دروی، شهید معقول از پایین ترین سطح پایداری در بین محلات برخوردارند. منطقه ی پنج نیز با چهار محله، بیش ترین تعداد محلات ناپایدار را در بین مناطق شهری دارد.
۱۵.

منطقه بندی کارتوگرافیکی گردشگری در استان خراسان رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری سیستم اطلاعات جغرافیایی خراسان رضوی منطقه بندی کارتوگرافیکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۰۹
استان خراسان رضوی با حدود 456 نقطه گردشگری تاریخی، طبیعی و مذهبی یکی از مناطق جاذب گردشگری کشور است. وجود این جاذبه ها نیازمند توجه و برنامه ریزی است.لذا لازم است با برنامه ریزی از ظرفیتها متناسب با ویژگیهای هر منطقه در جهت توسعه استان استفاده شود.در این نوشتارمنطقه بندی گردشگری خراسان رضوی با توسعه مدل گان(1979) و بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی ارایه شده است.در این فرایند، ابتدا جاذبه های گردشگری استان شناسایی و نقشه های توزیع فضایی آن تهیه شد.پس از آن انواع جاذبه ها در 9 شاخص دسته بندی و بر اساس مدل گان ارزشگذاری ودر نهایت با مدل تحلیل سلسله مراتبی ((AHP استان خراسان رضوی منطقه بندی گردشگری گردید. براساس تقسیمات سیاسی بالاترین امتیاز برخورداری از جاذبه ها با استفاده از تابعZonal Statistics در ArcGIS به ترتیب شهرستان سبزوار، مشهد و نیشابور اختصاص داشت. این طبقه بندی در نهایت براساس وسعت هر یک از شهرستان ها استاندارد و جایگاه واقعی شهرستانها بدست آمد و شهرستانهای بینالود و مشهد بالاترین امتیاز برخورداری از جاذبه ها را براساس مدل به خود اختصاص دادند. علاوه بر این دسته بندی یک منطقه بندی از استان با بهره گیری از تابع Region Group و براساس مجموع ارزش جاذبه ها در پنج پهنه جهت تدوین استراتژی و برنامه های متناسب با آن انجام گرفت.
۱۶.

بررسی جامعه شناختی سبک زندگی و رابطه آن با سرمایه اجتماعی (نمونه مورد مطالعه:زنان شهر قزوین)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی سبک زندگی مشارکت اجتماعی اعتماد اجتماعی انسجام اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۳ تعداد دانلود : ۴۳۶
این مقاله با هدف بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و سبک زندگی زنان 20 تا 55 ساله شهر قزوین در سال 1396 با حجم نمونه 382 نفر و با بهره از روش میدانی، تکنیک پیمایش با استفاده از شیوه نمونه گیری احتمالی و بهره گیری از پرسشنامه محقق ساخته صورت پذیرفته است. دیدگاه های نظری پاتنام و بوردیو جهت سرمایه اجتماعی و گیدنز و بوردیو جهت سبک زندگی و بوردیو جهت چارچوب کلی تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است. پرسشنامه با نرم افزار spss استخراج گردیده است و از همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام بهره گرفته است. سرمایه اجتماعی از طریق مولفه های اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و انسجام اجتماعی سنجیده شده و میزان کل سرمایه اجتماعی زنان پایین ارزیابی و سبک زندگی از طریق مولفه های مدیریت بدن، دینداری با دو بعد مناسکی و اعتقادی، اوقات فراعت، باورهای سنتی، باورهای فرهنگی مبتنی بر جنسیت سنجیده شده و سه سبک زندگی سنتی، مدرن و بینابین در بین زنان مورد مطالعه دیده شده که بیشترین میزان را سبک زندگی مدرن داشته ، در ضمن متغیرهای مستقل توانسته اند تغییرات متغیر وابسته را تبیین نمایند.
۱۷.

بازنمایی فضای اجتماعی شهری در ادبیات داستانی ایران معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فضای اجتماعی شهر عین گرایی دیالکتیکی ادبیات داستانی سیستم اطلاعات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی ادبیات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات
تعداد بازدید : ۱۲۸۲ تعداد دانلود : ۷۳۶
هدف این تحقیق پاسخ به این سؤال است که نویسنده ی ادبیات داستانی معاصر ایران در تصویرسازی از تحولات فضای اجتماعی شهری، چگونه به تعاریف عناصر و شخصیت ها پرداخته است؟ به بیان دیگر، با در نظر گرفتن تعاریف مفاهیم معین و حساس در روش پژوهش طبیعت گرایانه ی هربرت بلومر، آیا فضاهای اجتماعی منعکس شده در ادبیات داستانی ایران معاصر از یک فرآیند دیالکتیکی بین عناصر حقیقی جامعه ی توصیف شده در داستان و ذهن نویسنده است یا از تعاریف منجمد و ثابت موجود در گفتمان های سیاسی و اجتماعی حاکم بر فضای عمومی و روشنفکری جامعه برگرفته است؟ جامعه ی آماری مورد مطالعه مجموعه داستان های کوتاه و رمان های نوشته شده در دوره ی معاصر ادبیات ایران است. منظور از دوره ی معاصر از مقدمات بروز انقلاب مشروطه تا انقلاب بهمن 1357 است. نمونه ی آماری شامل 2 نویسنده و 5 اثر داستانی است که بر اساس نظر 27 متخصص و با استفاده از روش دلفی انتخاب شده اند. مبنای روشی این پژوهش «عین گرایی دیالکتیکی» است. بر این مبنا و با استفاده از نظریات جرج زیمل، هنری لوفور و لوسین گلدمن و بسط هم زمان آن ها، به چارچوب تحلیلی دیالکتیکی منطبق با نوع پنجم دیالکتیک مورد تعریف ژورژ گورویچ با عنوان «دیالکتیک چشم اندازها یا تقابل مناظر» می رسیم که بر اساس آن می توان با بررسی هر جزء از سیستم اجتماعی به رابطه های متقابل آن عنصر یا جزء با عناصر یا اجزاء دیگر رسید. با استفاده از این چارچوب تحلیلی، امکان قرار دادن داده های حاصل از پژوهش ها و هم چنین اطلاعات ارتباطی عناصر در کنار هم و ایجاد یک نظام یا سیستم اطلاعات اجتماعی را فراهم نمود و از طریق این سیستم به تحلیل کلی جامعه/متن دست یافت. آنچه می توان به عنوان نتیجه ی کلی تحقیق و در جواب سؤال اصلی تحقیق ارائه نمود آن است که هیچ کدام از نویسندگان منتخب را نمی توان به طور مطلق دیالکتیک گرا یا برعکس نامید زیرا هر کدام از آثار آنان با توجه به موقعیت اجتماعی و زمان نگارش اثر و شرایط اجتماعی و فردی نویسنده و هم چنین نوع و حجم داستان، می تواند دارای خط سیر ساختاری متفاوتی باشد.
۱۸.

تبیین جامعه شناختی مشارکت سیاسی در بین شهروندان شهر خلخال و عوامل مؤثر بر آن.(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: مشارکت سیاسی اعتماد پیوند گروهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۸ تعداد دانلود : ۴۳۲
پژوهش حاضر با هدف تبیین جامعه شناختی مشارکت سیاسی در بین شهروندان شهر خلخال و عوامل مؤثر بر آن انجام شده است. چارچوب نظری و مدل نظری با استفاده از نظریه نظریه پردازانی همچون لیپست، وبر، پری و . . . ارائه شد. این پژوهش به روش پیمایشی انجام شد، از اعتبار صوری و سازه ای استفاده شد و قابلیت اعتماد نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به دست آمد. جامعه آماری پژوهش را شهروندان 18 سال به بالای شهر خلخال تشکیل می دهد که تعدادآنان طبق آمار اداره ثبت احوال 36000 نفر است. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 380 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از دو شیوه آمار توصیفی و استنباطی و با بهره گیری از نرم افزار spss استفاده شده است. پس از تهیه جدول ماتریس، اطلاعات در قالب جداول یک بعدی و دوبعدی تنظیم گردیده است. یافته های پژوهش نشانگر آن هستند که متغیرهای مستقل حمایت اجتماعی، احساس شهروندی، اعتماد سیاسی، اعتماد اجتماعی، پیوند گروهی، بیگانگی اجتماعی، دینداری، رسانه های جمعی، فشار گروهی، همنوایی و پایگاه اجتماعی و اقتصادی با متغیر وابسته مشارکت سیاسی رابطه معنی داری دارد.
۱۹.

تبیین جامعه شناختی سالمندی پویا با تأکید بر سرمایه فرهنگی در شهر اصفهان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: سالمندی پویا کیفیت زندگی سرمایه اجتماعی سرمایه فرهنگی شهر اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۵ تعداد دانلود : ۳۲۲
مقاله حاضر با هدف تبیین جامعه شناختی سالمندی پویا  با تأکید بر سرمایه فرهنگی در شهر اصفهان انجام گرفته است. پژوهش حاضر از نظر کنترل شرایط پژوهش، یک بررسی پیمایشی و از نظر هدف، یک بررسی کاربردی و از نوع روش های تحقیق مقطعی است. جامعه آماری تحقیق را کلیه سالمندان بالای 60 سال شهراصفهان در سال 1394 تشکیل می دهند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر بر آورد شده است. نمونه گیری با روش سهمیه ای با محوریت جنسیت و منطقه مسکونی و وضعیت معیشتی انجام گرفته است. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته  استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین سرمایه فرهنگی و سالمندی پویا رابطه معنا دار آماری وجود دارد و در خصوص،  متغیرهای پیشینه ای (تأهل، شغل، درآمد، سن، مسکن و جنس) میانگین برخورداری از سالمندی پویا متفاوت نبوده  است، اما در خصوص تحصیلات، میانگین برخورداری از سالمندی پویا در گروه های مختلف تفاوت مشاهده شده است. همچنین نتایج حاصل از مدل معادله ساختاری نشان داد که اکثر شاخص های تطبیقی مدل نیز مقادیر بالاتر از 90/0 را نشان می دهند که به معنای توان مدل از فاصله گرفتن از یک مدل استقلال و نزدیک شدن به یک مدل اشباع شده بر مبنای معیارهای تعریف شده برای آنهاست.
۲۰.

تبیین جامعه شناختی صور مختلف مشارکت در بین شهروندان شهر خلخال و عوامل مؤثر بر آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مشارکت سیاسی مشارکت اجتماعی مشارکت اقتصادی اعتماد اجتماعی رسانه های جمعی پیوند گروهی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی کاربردی و برنامه ریزی اجتماعی
تعداد بازدید : ۱۰۹۱ تعداد دانلود : ۴۶۶
پژوهش حاضر با هدف تبیین جامعه شناختی صور مختلف مشارکت(اجتماعی، سیاسی، روانی، فرهنگی و اقتصادی) در بین شهروندان شهر خلخال و عوامل مؤثر بر آن انجام شده است. در این پژوهش آنچه مورد توجه است، ضرورت اهمیت دادن به ابعاد مشارکت است. چارچوب نظری و مدل نظری با استفاده از نظریه ی نظریه پردازانی همچون تالکوت پارسونز، لیپست، هابرماس، دوتوکویل، لرنر، روستو و... ارائه شد. این پژوهش به روش پیمایشی انجام شد، از اعتبار صوری و سازه ای استفاده شد و قابلیت اعتماد نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به دست آمد. جامعه ی آماری پژوهش شامل شهروندان 18 سال به بالای شهر خلخال هستند که تعدادشان طبق آمار اداره ی ثبت احوال 36000 نفر است. با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 380 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب گردید. در تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از دو شیوه ی آمار توصیفی و استنباطی و با بهره گیری از نرم افزار spss، پس از تهیه ی جدول ماتریس، اطلاعات در قالب جداول یک بعدی و دوبعدی تنظیم شد. یافته های پژوهش نشانگر این بودند که متغیرهای مستقل اعتماد اجتماعی، پیوند گروهی، رسانه های جمعی و پایگاه اجتماعی و اقتصادی با متغیر وابسته مشارکت رابطه ی معنا داری دارد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان