عزت الله اصغری زاده

در دنیای متغیر بورس اوراق بهادار، تعیین شاخص های مؤثر بر تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران و تحلیل آن ها امری ضروری به نظر می رسد. با داشتن شاخص های مؤثر و شناخت ضریب اهمیت هریک از آن ها، سرمایه گذار قادر خواهد بود از بین شرکت های پذیرفته شده، انتخاب مناسب را انجام دهد. در این مقاله ما ابتدا شاخص های مؤثر بر تصمیم گیری را شناسایی کرده و با استفاده از تکنیک TOPSIS، شرکت های پذیرفته شده را برحسب شاخص های گفته شده رتبه بندی می کنیم سپس با ارایه روشی شاخص های حساس را تشخیص داده و حساسیت رتبه بندی شرکت ها را مبتنی بر تغییرات حساس ترین شاخص ها می سنجیم. نتیجه نشان می دهد، پنج شاخص سود ناویژه به فروش، درآمد هر سهم(EPS)، نسبت توزیع سود(DPR)، افزایش تعداد تولید و در آخر پوشش هزینه های مالی، شاخص های حساس بوده اند. از بین این شاخص ها EPS به دلیل ایجاد کمترین تغییرات، حساس ترین شاخص شناخته شده است.

منشأ اصلی موفقیت در کسب مزیت رقابتی برای شرکت ها در آینده، توسعه ی موفق و مداوم محصولات جدید و بهبود یافته است. در سی سال اخیر پژوهش های زیادی بر روی اثربخشی فرآیندهای توسعه ی محصول جدید انجام شده و مدل های گوناگونی جهت سیستماتیک کردن این فرآیندها ارایه شده است. در فرآیند توسعه ی محصول مقدار زیادی از دانش سازمانی ایجاد، ذخیره، بازیابی و مورد استفاده قرار می گیرد. از این رو بسیاری از پژوهشگران، این فرآیند را به شدت دانشی می دانند و داشتن سیستم مدیریت دانش را عامل مهمی در کاهش عدم اطمینان این فرآیند و موفقیت عملکرد محصولات جدید محسوب می کنند. در این مقاله نقش مدیریت دانش و عوامل کلیدی موفقیت در عملکرد فرآیند توسعه ی محصولات جدید نرم افزاری، بر اساس مطالعه شرکت های نرم افزاری استان یزد مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش نوع پیمایشی همبستگی است که بر این اساس اطلاعات جمع آوری شده ی 43 شرکت از طریق پرسشنامه، مورد تحلیل قرار گرفته است و نتایج دلیلی را مبنی بر رد فرضیه-های سه گانه ی این پژوهش نشان نداد. در پایان پیشنهادهایی بر اساس نتایج حاصل ارایه شده است.

از مشکلات مهم صنعت عدم رقابت پذیری است. یکی از ارکان این مشکل، نبود رویکرد مشخص رقابت پذیری است. این پژوهش در حوزه ی متانل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران انجام شده است. برای اندازه گیری توان رقابتی حوزه ی متانل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، ابتدا مدلی مفهومی توسعه داده شده است که سه حوزه ی اصلی دارد. سپس با استفاده از تکنیک های تحلیل عاملی و مدل سازی معادلات ساختاریافته این مدل با چندبار اصلاح و تعدیل به تایید رسید. سپس با استفاده از مدل سازی شبکه های بیزین، دوباره مورد بررسی قرار گرفته و تایید شد. سپس براساس دانش ایجاد شده توسط دو تکنیک فوق، یک سیستم فازی طراحی شد. در ادامه داده های مربوط به حوزه ی متانل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران (شرکت فناوران و زاگرس) گردآوری شده و توسط سیستم فازی تحلیل شده است. طبق نتایج از این کار پژوهشی، مشخص شد، توان رقابتی شرکت صنایع پتروشیمی ایران وابسته به منابع است. به عبارت دیگر رویکرد این شرکت رویکرد مبتنی بر منابع ورودی بنگاه است.

بنگاه های کوچک و متوسط نقش اصلی در ایجاد شغل بر عهده دارند. بعضی پژوهشگران معتقدند بیشتر مشاغل جدید توسط بنگاه های موجود و نه بنگاه های جدید ایجاد میشوند. همچنین مدیریت رشد میتواند مهم ترین تاکتیک برای موفقیت آینده بنگاه باشد. باوجود اینکه رشد، مزایای زیادی برای یک بنگاه به همراه دارد، فرآیند رشد با چالش هایی رو به رو است. در این پژوهش عوامل بازدارندهی رشد بنگاه های کوچک صنعت ریخته گری شناسایی شده-اند، تفاوت بین میزان تأثیر آن ها بر رشد و میزان اهمیت هر یک از این عوامل در صنعت ریخته گری نشان داده شده اند. برای این کار، از داده های پرسشنامه ای و تلفیق آن ها با یافته های ادبیات پژوهش و روش تحلیل عاملی، استفاده شد. سپس موانع رشد، با روش مقایسهی زوجی اولویت بندی شدند. با توجه به نتایج به ترتیب اولویت، عامل ناتوانی در انعطاف پذیری تنوع محصولات، ناتوانی در تأثیرگذاری بر بازار، محدودیت منابع، کمبود شایستگی و تخصص، شناسایی شدند. نتایج این پژوهش نشان میدهد، نبود انگیزه برای رشد، مانعی برای رشد بنگاه های کوچک و متوسط ریخته گری ایران نیست.

طی سالیان اخیر، مدیریت و به تبع آن سنجش عملکرد زنجیره تامین، توجه جمع کثیری از مدیران و محققین را در حوزه مدیریت تولید و عملیات به خود معطوف داشته است. هدف از انجام این پژوهش، ارایه شاخص های تعالی زنجیره تامین بر اساس مفاهیم مدیریت کیفیت جامع و مدل اروپایی مدیریت کیفیت(EFQM) است. از این رو این معیار ها به وسیله مطالعه تطبیقی معیار های نه گانه مدل اروپایی مدیریت کیفیت با عوامل دخیل در عملکرد زنجیره تامین توسعه داده شده و مدل استخراج شده با رویکرد پرسشنامه ای ارزیابی گردیده است. روایی، پایایی و اوزان معیار ها نیز از طریق روش های پیشرفته ریاضی آماری مورد ارزیابی قرار گرفته است. یافته ها نشان از فاصله معنادار بین وضع موجود و مطلوب در برخی از ابعاد نه گانه مدل تعالی عملکرد زنجیره تامین دارد. از آنجایی که این مدل تنها بر روی زنجیره تامین داخلی یک شرکت آزمون گردیده، در تعمیم نتایج آن به زنجیره تامین سایر سازمان ها می باید احتیاط کرد. به دیگر سخن به واسطه ماهیت روش مطالعه موردی، اعتبار برونی نتایج تحقیق مورد تردید است.

زمینه: برون سپاری به عنوان مهمترین روش انجام طرحهای توسعه ای سازمانها (به ویژه سازمانهای دولتی) می باشد. این رویکرد در طرحهای توسعه فناوری اطلاعات بسیار متداول است. هدف این تحقیق استخراج و اولویت بندی موارد ناسازگار با اخلاق حرفه ای در مراحل آغازین، اجرا و پس از اجرای طرحهای برنامه ریزی معماری سازمانی می باشد.روش کار: در این پژوهش از روش تحقیق آمیخته استفاده شده است. با توجه به کمبود مطالعات در این زمینه، در مرحله اول 3 سازمان دارای تجربه اجرای پروژه معماری سازمانی، جهت استخراج موارد رفتارهای مغایر اخلاق حرفه ای شرکتهای مشاور مورد بررسی قرار گرفتند. بر مبنای اطلاعات استخراج شده، پرسشنامه ای از موارد تنظیم گردیده و با روش نمونه گیری هدفمند میان 35 نفر از کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات که دارای تجربه مشارکت در طرحهای معماری سازمانی بودند، توزیع و 21 پرسشنامه تکمیل شده دریافت شد. بر مبنای میانگین نظرات پاسخ دهندگان، آسیبهای شناسایی شده اولویت بندی شده و مبنای تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: بررسیهای انجام شده از طریق مطالعات موردی منجر به شناسایی 20 مورد آسیب اخلاق حرفه ای در 3 دوره زمانی پیش از آغاز، اجرا و پس از اجرای برنامه های معماری سازمانی مرتبط در حوزه شرکتهای مشاور شد. نتایج ارزیابی پرسشنامه بیانگر درصد بالای موافقت پاسخ دهندگان با موارد نقض اخلاق حرفه ای توسط شرکتهای مشاور فناوری اطلاعات به ویژه در مراحل آغازین و پس از اجرای طرحها می باشد.نتیجه گیری: مبنای اصلی تصمیمات و رفتارهای شرکتهای مشاور، بیش از آنکه مبتنی بر حل مشکل سازمانها باشد، معطوف به تامین منافع اقتصادی خودشان است. بیشترین موارد رفتارهای غیراخلاقی مربوط به موقعیتهایی است که منجر به کاهش هزینه ها و یا افزایش درآمد شده و نتایج اقتصادی برای مشاوران به همراه دارد. شرکتهای مشاور، منافع کوتاه مدت حاصل از طرحها را به منافع بلند مدت ارتباط با مشتریان و حسن شهرت در میان شرکتهای مشاور و مشتریان ترجیح می دهند.

به‌دلیل رقابت سنگین بین خودروسازان و تهدیداتی که توسط رقبای خارجی برای آنها وجود دارد، آنها سعی می‌کنند با همکاری یا ادغام، موجب کاهش رقابت داخلی شده و در هزینه‌های شرکت‌های خود صرفه‌جویی نمایند. ‌برآورد حجم بازار خودرو در کشور متاثر از دو عامل تقاضا و عرضه می‌باشد. تقاضا تابعی از نیاز جدید به خودرو و میزان خروج خودروهای فرسوده است و عرضه نیز تابعی است از ظرفیت تولید و بازارهای صادراتی. عوامل کلیدی موثر برتقاضا، درآمد سرانه و میانگین سنی جمعیت می‌باشند و پیش‌بینی تقاضا حاکی از نزدیک شدن بازار خودروی ایران به مرحله تعادل می‌باشد. ‌در این مقاله به‌منظور ارایه راهکار برای موفقیت مدیران و اثربخشی تلاش‌هایی که در جهت بقا و ارتقا این صنعت صورت می‌گیرد، مفهوم راهبرد ادغام، همکاری استراتژیک و واگذاری مطرح شده و با مطالعه بازار پیچیده خودرو در دنیا و چالش‌های آنها برای بقا و رشد، وضعیت صنعت خودروسازی کشورمان مورد توجه قرار می‌گردد. سپس با مصاحبه با متخصصان و نخبگان و استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره (AHP) راهبردهای این صنعت تحلیل می‌گردد. در این مقوله مزایای ادغام چون کاهش هزینه‌ها، دسترسی به دانش، فن‌آوری، تامین کنندگان و بازارهای مشترک و نیز توان مالی بالاتر در برابر معایبی چون انحصار و دولتی شدن بیشتر بررسی می‌شود و در این بین اثر کاهش تعرفه واردات و حذف سوبسید بنزین و استانداردهای زیستی نیز در نظر گرفته می‌شود. راهبرد پیشنهادی همکاری در تولید با خودروسازان خارجی است

یکی از مشکلات صنعت امروز کشور، عدم وجود یک رویکرد مشخص بمنظور افزایش رقابت‌پذیری است. لذا در این مقاله قصد داریم که مدلی برای بررسی و اندازه‌گیری رقابت‌پذیری یا توان رقابتی بنگاه ارائه نماییم. برای استخراج مدل مفهومی، از یک طرف، تئوری‌ها، مدل‌ها، رویکردها و چارچوب‌های مرتبط با رقابت‌پذیری در سطوح مختلف بنگاه، ‌صنعت و ملی و از طرف دیگر تحقیقات پیشین مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه آن شناسایی رویکردهای اصلی مورد استفاده در تدوین مدل مفهومی اولیه بود که عبارتند از: رویکردهای سیستمی، دارایی- فرآیند- عملکرد، مبتنی بر قابلیت و مبتنی بر بازار. با استناد به این رویکردها مدلی با سه جزء اصلی منابع ورودی سازمان، موقعیت بنگاه در بازار و توان خلاقیت و نوآوری برای اندازه¬گیری توان رقابتی بنگاه توسعه داده شد. سپس با استفاده از تکنیک‌ تحلیل عاملی و مدلسازی شبکه‌های بیزین، این مدل مورد بررسی قرار گرفت. پس از تأیید مدل، مشخص شد که توان رقابتی شرکت صنایع پتروشیمی ایران به عنوان یک مطالعه موردی بیش از هر چیز وابسته به منابع است

مدیریت ارزیابی و انتخاب پیمانکار، یک قسمت اساسی از فرآیند ساخت و ساز است، زیرا پیمانکاران از ارکان اساسی پروژه های عمرانی و عامل اصلی تبدیل منابع به محصول نهایی به حساب می آیند. با توجه به اینکه قسمت عمده بودجه پروژه های عمرانی به عملیات اجرائی اختصاص می یابد، لذا اجرای هر پروژه نیازمند وجود یک پیمانکار مناسب است، پیمانکاری که توانائی های لازم را برای انجام پروژه در محدوده زمان و منابع پیش بینی شده و با کیفیت مورد نظر داشته باشد. روش جاری انتخاب پیمانکار پروژه های عمرانی بر اساس پایین ترین قیمت پیشنهادی می باشد، اما واضح است که شاخص های کمی و کیفی متعدد با درجات اهمیت متفاوت در تعیین صلاحیت یک پیمانکار مطرح هستند و باید در تصمیم گیری ها مورد توجه قرار گیرند. در این مطالعه علاوه بر شناسایی شاخص های موثر بر انتخاب پیمانکار، میزان اهمیت و اولویت بندی شاخص های مزبور با استفاده از مدل AHP در تصمیم گیری گروهی تعیین شده است. مهمترین شاخص های به دست آمده بر اساس مقایسات زوجی صورت گرفته توسط خبرگان عبارتند از: فنی؛ مهارتی – توانایی؛ اقتصادی – مالی؛ مدیریتی – کادر تخصصی؛ تجهیزات؛ اعتبار و حسن سابقه.

در دو دهه اخیر ریاضیدانان و دانشمندان تحقیق در عملیات جهت رتبه بندی و مقایسه معیارها، شاخص ها و گزینه های متفاوت، تکنیک های کمی زیادی را توسعه داده اند. یکی از جذاب ترین این روش ها روش رتبه بندی ترتیبی جمعی برای مقایسه ارزیابی های ترتیبی گزینه ها بر اساس شاخص هاست که به آن روش ORESTE گفته می شود. در این مقاله از این روش برای رتبه بندی پنج واحد پژوهشی مرکز تحقیقات ICT استفاده می شود. بدین منظور ابتدا داده ها در قالب ماتریس تصمیم گیری گردآوری شده، سپس وزن آنها با روش آنتروپی شانون محاسبه گردیده و اوزان با استفاده از نظرات مدیران آن مرکز بهبود یافته و در نهایت واحدهای پژوهشی مرکز تحقیقات ICT بطور ترتیبی رتبه بندی می شوند.

یکی از مشکلات مهم بنگاه ها، نداشتن رویکردی مشخص برای افزایش رقابت پذیری است. در این مقاله مدلی برای بررسی و اندازه گیری توان رقابتی بنگاه ارایه می شود. برای استخراج مدل مفهومی اولیه، نظریات، تئوریها، مدلها، رویکردها و چارچوبهای مرتبط با رقابت پذیری در سطوح مختلف بنگاه، صنعت و ملی و همچنین پژوهشهای پیشین مطالعه شد. نتیجه آن شناسایی رویکردهای اصلی مورد استفاده در تدوین مدل مفهومی اولیه بود. با استناد به این رویکردها مدلی با سه جزء اصلی منابع ورودی سازمان، موقعیت بنگاه در بازار و توان خلاقیت و نوآوری برای اندازه گیری توان رقابتی بنگاه توسعه داده شد. در ادامه پس از گردآوری داده ها از طریق نظرسنجی از خبرگان، با استفاده از تکنیکهای تحلیل عاملی اکتشافی، مدلسازی معادلات ساختار یافته و مدلسازی شبکه های بیزین، این مدل مورد بررسی، اصلاح و نهایتا تایید قرار گرفت. این مدل در صنعت پتروشیمی ایران مورد بررسی قرار گرفته است. پس از تایید مدل، مشخص شد که توان رقابتی شرکت صنایع شیمیایی ایران بیش از هر چیز وابسته به منابع است.

دسـتیابی به سرآمدی و اجـرای بهـبود مسـتمر یکـی از دغـدغه‌های اصـلی سـازمانهای امروزی برای بـقا در بـازار‌های رقابـتی اسـت. مدلهای سرآمدی به سازمانها کمک می‌کنند تا نیاز‌های اصلی جامـعه و مشـتریان خـود را بـه بهـترین شـکل مـمکن بـرآورده کنـنـد. سـازمانها برای مقایسه خود با رقبا نـیاز دارنـد تـا یـک روش سـاخـتار یافتـه و قابـل اعتـماد در اختـیار داشـته باشند و براساس نتایج مقایسه تصمیم‌گیری کـنند. در این مقاله ابتدا مهمترین مدلهای سرآمدی به طـور اجمالی بررسی می‌شـوند. سـپس شـرکتهای قطعه‌ساز خودرو براساس سطوح سرآمدی کـسب شده و با اسـتفاده از روش PROMETHEE رتـبه‌بندی می‌شوند. اهداف اصلی این مقاله به این شرح می‌باشـند: هـدف اول، شناسایی سطوح سرآمدی شرکتهای قطعه‌ساز؛ هدف دوم، رتبه‌بندی آنـها با استفاده از روش PROMETHEE، و در نهایت هدف سوم، معرفی این روش به عنوان یکی از قوی‌ترین روشهای تصمیم‌گیری چـند معیاره بـرای استفاده‌های آتی.

آگاهی از وضعیت موجود هر سیستم و فرایندهای آن، اولین گام برای تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در راستای مدیریت بهینه آن سیستم است. هرگونه تصمیم‌گیری و سرمایه‌گذاری در یک سازمان که در واقع سرمایه‌گذاری روی تجهیزات، نیروی انسانی و دانش مجموعه است نیز از این اصل مستثنی نیست. ترکیب عوامل مذکور سازمان که به عنوان تکنولوژی شناخته می‌شود، همواره نیازمند مدیریت صحیح و برنامه‌ریزی شده است. این مدیریت، بدون ارزیابی، دانش و شناخت کافی از وضعیت و عملکرد تکنولوژی در دست امکان‌پذیر نمی‌باشد و در نهایت، به مدیریتی با بازده پایین منتهی می‌شود. مدل‌های ارزیابی تکنولوژی ابزاری در دست مدیریت تکنولوژی است تا با کمک آن، سازمان به مدیریتی مناسب بر اجزا تکنولوژی خود و در نهایت بازده سازمانی مناسب نائل آید. این مقاله در ابتدا، به معرفی مفهوم تکنولوژی، اجزای تکنولوژی و ارزیابی آن می‌پردازد و در ادامه، به کمک مدل ارزیابی تکنولوژی اطلس تکنولوژی، به بررسی و تحلیل تکنولوژی و اجزای آن در شرکت‌های تابع برق تهران پرداخته است و در نهایت، نتیجه این بررسی و نتایج حاصله و پیشنهادات مورد نظر ارائه می‌شود.