شیرین کوشکی

زمینه و هدف: ناگویی خلقی شیوع بالایی را در چندین اختلال روانی ازجمله اختلالات افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه و اختلال مصرف مواد نشان می دهد. با توجه به شیوع ناگویی خلقی و مشکلات بین فردی در میان افراد مبتلا به اختلال مصرف مواد، پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر ناگویی خلقی و مشکلات بین فردی مردان مبتلا اختلال به مصرف مواد انجام شد. مواد و روش ها: روش تحقیق حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری دوماهه با گروه کنترل بود. جامعه آماری مردان مبتلا به مصرف مواد بودند که در سال ۱۳۹۸ به کلینیک های خصوصی ترک اعتیاد شهر تهران جهت درمان مراجعه کرده بودند. دو مرکز به صورت در دسترس انتخاب شد و از این میان ۴۲ نفر که رضایت آگاهانه داشتند انتخاب شدند و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و گروه کنترل جایگزین شدند. داده ها به وسیله مقیاس ناگویی خلقی تورنتو بگبی و دیگران (۱۹۹۴) و مشکلات بین فردی بارخام، هاردی و استارتوپ (۱۹۹۶) در سه مرحله ارزیابی جمع آوری گردید. یافته های پژوهش درنهایت با استفاده از آزمون تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۲۲ مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد درمان پذیرش و تعهد بر ناگویی خلقی و مشکلات بین فردی اثربخش بوده است (۰۵/۰> p ). همچنین نتایج مرحله پیگیری نشان داد که اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر ناگویی خلقی و مشکلات بین فردی مردان مبتلا به اختلال مصرف مواد پایدار بوده است . نتیجه گیری: با توجه به این نتایج، روانشناسان و متخصصینی که در حوزه درمان اعتیاد و اختلالات مصرف مواد فعالیت می کنند، می توانند از درمان پذیرش و تعهد برای کاهش ناگویی خلقی و مشکلات بین فردی در افراد دارای اختلال مصرف مواد استفاده نمایند.

سرمایه روان شناختی منجر می شود تا افراد در برابر مشکلات از توان بالایی برخوردار باشند و بتوانند به صورت مناسب تر با مسائل مواجه شوند. از این رو پژوهش در حیطه سرمایه روانشناختی از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی مدل ساختاری سرمایه روانشناختی بر اساس ویژگی های شخصیتی روان رنجوری، انعطاف پذیری و توافق پذیری با نقش واسطه ای راهبرد مقابله ای مسأله مدار می باشد.طرح پژوهش حاضر کاربردی و از نوع مطالعات همبستگی به روش مدل یابی معادلات ساختاری بود.از کلیه نوجوانان پسر 13 تا 18 ساله خانواده های نظامی شهر تهران، تعداد 300 نفر به روش تصادفی انتخاب شدند و همه آن ها به پرسشنامه های سرمایه های روان شناختی، ویژگی های شخصیتی و راهبردهای مقابله ای پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های همبستگی پیرسون و مدل یابی معادلات ساختاری به کمک نرم افزارهای SPSSV19 و LISRELV8.80 استفاده شد.یافته ها نشان داد دو ویژگی شخصیتی توافق پذیری و انعطاف پذیری با سبک مقابله ای مسأله مدار و سرمایه روانشناختی رابطه مثبت و معنی داری دارند. این در حالی بود که روان رنجوری با سرمایه های روانشناختی و سبک مسأله مدار رابطه منفی و معنی دار داشت. همچنین هر سه ویژگی شخصیتی اثر غیرمستقیمی به واسطه سبک مسأله مدار بر سرمایه روانشناختی داشته اند. این اثر برای روان رنجوری منفی (17/0-) و برای انعطاف پذیری (07/0) و توافق پذیری (14/0) مثبت بود.در نهایت نتایج نشان داد متغیرهای روان رنجوری، انعطاف پذیری و توافق پذیری به واسطه راهبرد مقابله ای مسأله مدار بر سرمایه روانشناختی اثر دارند و از می توان از این متغیرها جهت تقویت سرمایه های روان شناختی نوجوانان خانواده های نظامی بهره برد.

باتوجه به اهمیت بررسی روان شناختی زنان مبتلا به سرطان پستان، وازآنجایی که تاب آوری می تواند مبتلایان به سرطان را از آشفتگی های هیجانی حفظ کند، اعتبارسنجی ابزارتاب آوری کانر دیویدسون ( CD-RISC )در این پژوهش انجام گرفته است. در این پژوهش ۲۰۲ نفر از مبتلایان به سرطان پستان که در مراکز درمانی شهر تهران تحت معالجه بوده اند، پرسشنامه ۲۵ سوالی کانر را پاسخ داده اند. برای بررسی روایی سازه از تحلیل عامل تاییدی و تحلیل عامل اکتشافی استفاده شده است. در نحلیل عامل تاییدی تمامی شاخص های برازش در حد مطلوب به دست آمده است .در تحلیل عامل اکتشافی، ماتریس عاملی بر اساس ۲عامل محاسبه شد. این ۲عامل بر روی هم 34/48 درصد کل واریانس متغیرها است. عامل اول با ارزش ویژه75/10، به تنهایی025/43 درصد واریانس کل متغیر ها را بعد از چرخش عوامل توجیه می کند و عامل اول نسبت به عامل دوم ( با ارزش ویژه33/1، و319/5درصد واریانس ) سهم بیشتری در تبیین واریانس دارد. بیشترین ضریب آلفای کرونباخ مربوط به عامل اول ( 935 /0 )و کمترین مربوط به عامل دوم ( 792 /0 )و برای کل مقیاس (942 /0 ) است که نشان دهنده هماهنگی درونی بالا است . بر اساس نتایج پژوهش ابزارتاب آوری کانر دیویدسون از روایی واعتبار قابل قبول درزنان مبتلا به سرطان پستان، برخورداراست .

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل ثبات رابطه زناشویی براساس ویژگیهای شخصیتی و استرس ادراک شده با میانجیگری سبکهای حل مسأله در زنان متأهل انجام شد. روش: بدین منظور با استفاده از روش لوهلین (2004) تعداد 500 زن متأهل به روش نمونه گیری در دسترس از شهر تهران انتخاب شدند. برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش از مقیاس استرس ادراک شده (کوهن، کامارک و مرمل استین، 1983)، شاخص بی ثباتی رابطه زناشویی (ادواردز، جانسون و بوث،1987)، فرم کوتاه مقیاس پنج عاملی شخصیت نئو (کاستا و مک کری، 1985)، پرسشنامه سبکهای حل مسأله (کسیدی و لانگ، ۱۹۹۶) استفاده گردید. روش پژوهش از نوع معادلات ساختاری به طور خاص؛ معادلات رگرسیونی بود. یافته ها: یافته ها نشان داد که ویژگیهای شخصیتی و استرس ادراک شده با میانجیگری سبکهای حل مسأله بر ثبات رابطه زناشویی اثری غیرمستقیم دارد. نتایج: شاخصهای برازش نشان داد که مدل پیشنهادی در این پژوهش با داده های جمع آوری شده از زنان متأهل برازش مناسب و ارتباط نزدیکی با فرضهای نظری دارد.

هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه آگاهی فراشناختی و رابطه آن با اهداف پیشرفت در دانش آموزان دختر متوسطه دوره دوم شهر شهریار بود. از جامعه آماری مشتمل بر 10500 نفر دانش آموز دختر متوسطه دوره دوم شهر شهریار در سال تحصیلی 98-97 نمونه ای با حجم 561 نفر به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب و به پرسشنامه های آگاهی فراشناختی شراو و دنیسون (1994) و اهداف پیشرفت الیوت و مک گریگور (2004) پاسخ دادند. به منظور بررسی پایایی پرسشنامه آگاهی فراشناختی، با بهره گیری از روش بازآزمایی بر روی 53 نفر در دو بازه زمانی سه هفته ای، ضریب 79/0=α برای کل پرسشنامه و 82/0=α برای مقیاس ها و خرده مقیاس ها بدست آمدکه نشان دهنده ی خصوصیت ثبات آزمون در طول زمان است. افزون برآن نتایج حاصل از بررسی اعتبار پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ بر نمونه ای به تعداد 561 نفر، برای کل پرسشنامه 82/0=α و برای خرده مقیاس ها و مقیاس ها 84/0=α بود که نشان دهنده هماهنگی درونی سؤال ها است. به منظور بررسی روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی 8 عامل بدست آمد و به تبع آن پس از انجام تحلیل عاملی تأییدی مشخص شد که ابزار از برازش قابل قبول برخوردار است. جهت بررسی روایی همگرا، عوامل بدست آمده از تحلیل عاملی اکتشافی مورد بررسی قراگرفتند، نتایج نشان می دهد که عوامل پرسشنامه از روایی همگرای خوبی برخوردارند یعنی آنچه را که باید، می سنجند. روایی همزمان مؤید همبستگی بین مقیاس های پرسشنامه آگاهی فراشناختی و اهداف پیشرفت بود.

هدف پژوهش حاضر، تبیین مدل عملکرد تحصیلی براساس انگیزش تحصیلی، اهداف پیشرفت و خودکارآمدی تحصیلی با میانجی گری درگیری تحصیلی دانش آموزان متوسطه دوم بود. پژوهش حاضر کاربردی و از نوع پژوهش های همبستگی به روش مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه دوم بودند که از آن میان با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، 470 نفر انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش عبارت از، پرسش نامه اهداف پیشرفت میگلی و همکاران، پرسش نامه انگیزش تحصیلی والراند و همکاران، پرسش نامه خودکارآمدی تحصیلی موریس و پرسش نامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری پینتریچ و همکاران بود. داده ها به کمک روش های همبستگی و مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل شدند. نتایج نشان داد مدل متغیرهای پژوهش از برازش مطلوبی برخوردار هستند. در مدل مفروض انگیزش تحصیلی با عملکرد تحصیلی با میانجی گری درگیری تحصیلی، دارای اثر کامل و اثر مستقیم و اثر غیرمستقیم غیرمعنادار است. اهداف پیشرفت با عملکرد تحصیلی با میانجی گری درگیری تحصیلی دارای اثرکامل و اثر مستقیم و اثر غیرمستقیم غیرمعنادار بود. اهداف پیشرفت با عملکرد تحصیلی با میانجی گری درگیری تحصیلی دارای اثر کامل و اثر مستقیم و اثر غیرمستقیم غیرمعنادار بود. اثر خودکارآمدی تحصیلی با عملکرد تحصیلی با میانجی گری درگیری تحصیلی دارای اثر کامل و اثر مستقیم معنادار بود، اما اثر غیرمستقیم غیرمعنادار است. اثر خودکارآمدی تحصیلی، با عملکرد تحصیلی در سطح 5 درصد معنادار بود. نتایج نشان داد، متغیر خودکارآمدی اثر معناداری بر عملکرد تحصیلی دارد و می تواند 35 درصد از واریانس عملکرد تحصیلی را تبیین کند.

اعتیاد به اینترنت و پیامدهای آن یکی از موضوعات جدی و تاثیرگذار بر زندگی مدرن انسان است. این پژوهش با هدف مطالعه الگوی ساختاری اعتیاد به اینترنت بر اساس صفات نابهنجار شخصیت و نارسایی هیجانی با میانجی گری احساس تنهایی دانشجویان انجام پذیرفت. جامعه این پژوهش شامل کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی شهر تهران در سال تحصیلی 98-1397 شد. 800 دانشجو به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی مرحله ای و با توجه به معیارهای ورود به مطالعه انتخاب شدند. جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی، پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ (IA)، پرسشنامه احساس تنهایی (UCLA)، فرم کوتاه نسخه بزرگسالان پرسشنامه شخصیت (PID-5-BF) و مقیانس نارسایی هیجانی تورنتو (TAS-20) صورت پذیرفت. نتایج حاصل از آزمون معادلات ساختاری نشان داد که مدل مورد نظر از برازش قابل قبولی برخوردار است. در مجموع یافته های این پژوهش حاوی تلویحات مهمی درباره اعتیاد به اینترنت و عوامل تاثیر گذار بر آن یعنی صفات ناسازگار شخصیت، نارسایی هیجانی و متغیر میانجی احساس تنهایی بود.

مقدمه: ﭘﮋوﻫﺶ حاضر با هدف بررسی سازگاری تحصیلی بر اساس ویژگی های شخصیتی و حمایت اجتماعی ادراک شده با نقش واسطه ای راهبردهای خودتنظیمی انجام شد. روش: تعداد 300 دانش آموز پسر دوره متوسطه دوم شهر تهران در  سال تحصیلی 1396 1395  ﺑﺎ روش نمونه گیری تصادفی ﺧﻮﺷﻪ ای ﻣﺮﺣﻠﻪ ای اﻧﺘﺨﺎب و به پرسشنامه های سازگاری دانش آموزان سینها و سینگ (1993)، ویژگی های شخصیتی آیزنگ (1963)، حمایت اجتماعی زیمت (1988) و راهبردهای انگیزشی خودتنظیمی پینتریچ و دی گروت (1990) پاسخ دادند. اطلاعات با  بهره گیری از معادلات ساختاری تحلیل شد. یافته ها: نتایج تحقیق نشان می دهد روان آزردگی به صورت غیرمستقیم و از طریق راهبردهای خودتنظیمی بر سازگاری تحصیلی تأثیر معنادار دارد، بدین صورت که روان آزردگی بیشتر موجب ناسازگاری بیشتر می شود. برون گرایی به صورت غیرمستقیم و از طریق راهبردهای خودتنظیمی بر سازگاری تحصیلی تأثیر منفی  معنادار دارد، به عبارت دیگر هر چه میزان برون گرایی افزایش یابد ناسازگاری نیز کاهش پیدا می کند. پرخاشگری به صورت غیرمستقیم و از طریق راهبردهای خودتنظیمی بر سازگاری تحصیلی تأثیر مثبت معنادار دارد، یعنی هر چه میزان پرخاشگری افزایش یابد ناسازگاری  نیز بیشتر می شود. روان آزردگی به صورت مستقیم بر سازگاری تحصیلی تأثیر مثبت معنادار داشت. به بیان دیگر، هر چه میزان روان آزردگی افزایش یابد ناسازگاری هم بیشتر می شود. در مورد برون گرایی به صورت مستقیم بر سازگاری تحصیلی تأثیر منفی معنادار بدست آمد. به عبارت دیگر هر چه میزان برون گرایی افزایش یابد ناسازگاری نیز کمتر می شود. پرخاشگری به صورت مستقیم بر سازگاری تحصیلی تأثیر مثبت معنادار داشت، به عبارت دیگر، هر چه میزان پرخاشگری افزایش یابد ناسازگاری هم بیشتر می شود. حمایت اجتماعی نیز به صورت مستقیم  بر سازگاری تحصیلی تأثیر منفی و معنادار داشت. نتیجه گیری: می توان مطرح کرد هر چه میزان حمایت اجتماعی افزایش یابد ناسازگاری نیز کمتر می شود.

عملکرد تحصیلی در هر جامعه نشان دهنده موفقیت نظام آموزشی در زمینه هدف یابی و توجه به رفع نیازهای فردی است از این رو هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش خودتعیین گری بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان با میانجی گری درگیری تحصیلی و نگرش به یادگیری الکترونیکی بود. طرح پژوهش حاضر کاربردی و از نوع پژوهش های همبستگی به روش مدل یابی معادلات ساختاری بود. از کلیه نوجوانان 12 تا 14 ساله مدارس دولتی و غیرانتفاعی شهر تهران در سال تحصیلی 96-1395 تعداد 300 نفر (150 دختر و 150 پسر) به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. همه آنها پرسشنامه های خودتعیین گری لاگاردیا و همکاران، درگیری تحصیلی فردریکز و مک کلوسکی و نگرش به یادگیری الکترونیکی پیلی و همکاران را تکمیل کردند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های همبستگی پیرسون و مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج نشان داد که خودتعیین گری، درگیری تحصیلی و نگرش به یادگیری الکترونیکی با عملکرد تحصیلی رابطه معنی داری دارند. همچنین نتایج مدل نشان داد که خودتعیین گری (81/0)، درگیری تحصیلی (31/0) و نگرش به یادگیری الکترونیکی (22/0) اثر مستقیمی بر عملکرد تحصیلی دارند. افزون بر آن خودتعیین گری به واسطه درگیری تحصیلی و نگرش به یادگیری الکترونیکی بر عملکرد تحصیلی (45/0) اثر غیرمستقیمی داشته است. در نهایت نتایج حاصل از این پژوهش نشان داده است متغیرهای خودتعیین گری، درگیری تحصیلی و نگرش به یادگیری الکترونیکی می توانند اثر مثبت و معنی داری بر عملکرد تحصیلی داشته باشند و از آنها جهت تقویت عملکرد تحصیلی دانش آموزان بهره برد.

پژوهش در زمینه هیجان های تحصیلی به علت عدم وجود ابزار مناسب مورد غفلت قرار گرفته است، هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی مدل نظری و ویژگی های روانسنجی پرسشنامه هیجان های آموزشی در دانشجویان ایرانی بود. پکران و دیگران (2005) ابزار خود گزارشی برای اندازه گیری هیجان های مختلف آموزشی که دانشجویان معمولاً در محیط های تحصیلی تجربه می کنند، معرفی کردند. این ابزار از مقیاس های گوناگونی برای اندازه گیری لذت، امیدواری، غرور، خشم، اضطراب، شرم، ناامیدی و خستگی در موقعیت های کلاس، یادگیری و آزمون تشکیل شده است. روش: در این پژوهش ابتدا پرسشنامه به زبان فارسی ترجمه و بعد از مطالعه مقدماتی و رفع اشکالات بر روی 300 دانشجوی کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران اجرا شد. یافته ها: بررسی ویژگی های روانسنجی اعم از پایایی و روایی و نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان می دهد مقیاس های AEQ به طور قابل قبولی پایا و روا هستند واکثر مقیاس های پرسشنامه برازش قابل قبولی با داده ها دارند. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش ضمن صحه گذاشتن بر اهمیت هیجانهای مختلف آموزشی، با معرفی این پرسشنامه به عنوان ابزار پایا و روا در جامعه ایرانی، مدل های نظری اهداف پیشرفت و هیجانات را به هم متصل می سازد.

هدف پژوهش حاضر آزمون یک مدل نظری رابطة غیرمستقیم بین پیوند مادری و آسیب پذیری مرتبط با خوردن از طریق دو متغیر میانجی ناگویی خلقی و باورهای اختلال خوردن بود. نمونه ای مشتمل بر 525 دانش آموز دبیرستانی و پیش دانشگاهی (215 دختر،210 پسر) از شهرستان های مرکزی استان مازندران به شیوة خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. شرکت کنندگان سیاهة اختلال خوردن (گارنر و دیگران، 1987)، مقیاس ناگویی خلقی (بگبی و دیگران، 1994)، پرسشنامة باور اختلال خوردن (کوپر و دیگران، 1997)، و ابزار پیوند مادری (پارکر و دیگران، 1979) را تکمیل کردند. نتایج مدل یابی معادلات ساختاری نشان دادند که پیوند مادری از طریق ناگویی خلقی با نشانه های آسیب پذیری مرتبط با خوردن رابطة غیرمستقیم منفی معنادار دارد. با این حال، رابطة پیوند مادری با آسیب پذیری مرتبط با خوردن از طریق متغیر میانجی باورهای اختلال خوردن معنادار نبود. برمبنای یافته های پژوهش حاضر، تحکیم پیوند مادری می تواند در پیشگیری اختلال خوردن نوجوانان نقش مهمی داشته باشد

به منظور بررسی عملی بودن، اعتبار، روایی و هنجار یابی مقیاس 46 مادّه ای رفتار زودانگیخته (وایت ساید و لینام، 2001)، 560 نفر (281 دختر و 279 پسر) از دانش آموزان مقطع متوسطة شهر تهران به شیوة نمونه برداری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. نتایج نشان دادند با حذف دو مادّه، به دلیل همبستگی منفی و ضعیف با کل مقیاس و بار عاملی کم، ضریب اعتبار مقیاس از طریق فرمول کلی آلفای کرونباخ، 77/0 است. تحلیل مؤلفه های اصلی با چرخش واریماکس به استخراج چهار عامل: فقدان تفکر پیشین، هیجان خواهی، فوریت و فقدان پشتکار منجر شد که 9/33 درصد واریانس را تبیین کردند. همبستگی مقیاس هیجان خواهی زاکرمن (زاکرمن و دیگران، 1978) با عامل هیجان خواهی مقیاس، معنادار بود (45/0=r) امّا با سایر عامل ها معنادار نبود.

زمینه و هدف: مشکلات روحی توانایی انسان را در روبرو شدن با مسائل حتی بسیار ساده زندگی کاهش می دهد. دراین میان استرس و اضطراب از جمله مواردی است که هرکس در طول زندگی تجربه کرده است. بیماری قلبی یکی از بیماری های بسیار حساس به حالت های روانشناختی است. هدف این پژوهش بررسی اثرMBSR بر علائم استرس و اضطراب در بیماران قلبی است که منجر به بهبود نشانه های روانشناختی بیماری این افراد می شود. روش بررسی: این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه انتظار و با استفاده از گمارش تصادفی است. نمونه این پژوهش را 60 بیمار قلبی تشکیل داد که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و لیست انتظار تقسیم شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های نشانگان استرس و اضطراب کتل بود و به منظور بررسی نتایج از آزمونهای تحلیل واریانس با اندازه گیریهای مکرر و آزمون t برای گروه های مستقل استفاده شد. 1 دانشجوی دکترای روانشناسی عمومی، دانشگاه آزد اسلامی، واحد تهران مرکز، گروه روانشناسی، تهران، ایران. 2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرک. 3 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز. 4 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز. یافته ها: MBSR در سطح (0/99=α ) در کاهش استرس و اضطراب بیماران قلبی مؤثر است و تفاوت معنی داری بین زنان و مردان از این لحاظ مشاهده نگردید . نتیجه گیری: با توجه به آنکه MBSR نمرات اضطراب و استرس بیماران قلبی را در مرحله پس آزمون و پیگیری به صورت معناداری کاهش داده است، می توان به اثربخشی MBSR پی برد و این روش درمانی را برای کاهش مشکلات روانشناختی بیماران قلبی توصیه کرد.