سیاوش قلی پور

سیاوش قلی پور

مدرک تحصیلی: استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه رازی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۸ مورد.
۱.

حاشیه ای بودن و شکل گیری هویتِ اجتماعی قوم لک

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران (تحقیقات علوم اجتماعی ایران) سال اول بهار ۱۳۸۸ شماره ۲

کلید واژه ها: هویت اجتماعی مقاومت حاشیه ای بودن مضاعف دیگری بودن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰۳ تعداد دانلود : ۲۸۰۱
نویسندگان این مقاله شکل گیری هویت اجتماعیِ قوم لک را بر اساس دیگری بودن ٌ، تفاوت، قدرت و مقاومت بررسی کرده اند. آنها بر اساس روش هرمنوتیک، قوم لک را به مثابه متنی در زمینة فرهنگی ایران مطالعه کرده اند و ضمن تقسیم بندی جامعة مورد مطالعه به دو گونة اجتماعی «مهاجران» و «غیرمهاجران»، از طریق مصاحبه و مشاهدة مشارکتی اطلاعات لازم را گردآوری کرده اند. نتایج پژوهش نشان میدهد: الف) به لحاظ فرهنگی، مرزهای مشخصی میان لکها و اقوام دیگر وجود دارد و هر دو طرف بر این تمایزات تأکید میورزند. ب) لکها یک بار از طرف جامعه و بار دیگر از جانب اقوام همسایه به حاشیه رانده شده اند. ج) حاشیه ای بودن مضاعف سبب شده است که طیف عمده ای از لکها، که غالباً مهاجرند، برای گذران زندگی و واکنش در برابر طردشدگی به مشاغل کم اهمیت و واسطه گری روی آورند. د) نابرابری در توزیع امکانات، طرد از جانب دیگران و سکوت دیگران دربارة آنها نقش مؤثری در شکل گیری هویت قوم لک دارند.
۳.

مدرنیته و خودکشی زنان و دختران لک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بررسی مسائل اجتماعی ایران ۱۳۸۹ شماره ۱

کلید واژه ها: سنت مدرنیته خودکشی مدرنیزاسیون نسل

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
تعداد بازدید : ۲۳۵۳ تعداد دانلود : ۲۲۶۱
مقاله حاضر بر اساس تجربه مدرنیته در سرزمین لک ها، به بررسی و تبیین خودکشی زنان و دختران می پردازد. پس از مروری بر ادبیات نظری، روش تفسیری برای این بررسی انتخاب و داده ها بر اساس مشاهده، مصاحبه و تجربه زیسته گردآوری شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که مدرنیزاسیون سریع و شتابان با تمام مظاهر خود در طی دو دهه وارد یک سرزمین کاملا منزوی، با آداب و رسوم کهن شده و نسل مقارن با این تغییرات، بر اساس آموزه های مدرن پرورش یافته اند. بنابراین، پس از بلوغ، هنگام تصمیم گیری برای زندگی آینده، سعی کردند که بر اساس آموزه هایشان عمل کنند. اما با مخالفت شدید نسل های گذشته که حامل سنت های کهن بودند، روبرو گشتند. کنترل ناشی از سنت های قدرتمند و احساس بی قدرتی در تعیین سرنوشت سبب شد که تعدادی از زنان و دختران به افراطی ترین پناهگاه [خودکشی] در مقابل مصیبت های زندگی روی آورند.
۴.

بررسی رابطه بین آگاهی، نگرش و رفتار حامی محیط زیست دانشجویان دختر دانشگاه قم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال چهارم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۴

کلید واژه ها: محیط زیست نگرش محیط زیستی رفتار محیط زیستی آگاهی محیط زیستی تمایل به رفتار محیط زیستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲۱ تعداد دانلود : ۳۷۸۲
رفتار حامی محیط زیست یکی از عوامل مؤثر حفظ محیط زیست است که به میزان زیادی به آگاهی محیط زیستی شهروندان بستگی دارد. این تحقیق بر اساس نظریه بامبرگ و موزر درباره عوامل تأثیرگذار بر رفتار محیط زیستی، تأثیر «آگاهی محیط زیستی» بر «نگرش» و «رفتار محیط زیستی» دانشجویان دختر دانشگاه قم را بررسی می کند. روش تحقیق پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 370 نفر و روش نمونه گیری طبقه ای است. نتایج توصیفی تحقیق نشان می دهد: آگاهی بیشتر پاسخ گویان (9/57 درصد) درباره محیط زیست در حد متوسط است. نتایج استنباطی این تحقیق نشان می دهد بین متغیرهای «آگاهی محیط زیستی»، «نگرش محیط زیستی»، «تمایل به رفتار محیط زیستی» و «رفتارهای حامی محیط زیست» رابطه معنی دار وجود دارد؛ بین «منابع آگاهی بخش» و «آگاهی محیط زیستی» رابطه معنی دار نیست. «آگاهی محیط زیستی» به صورت مستقیم، غیرمستقیم و کلی بر رفتار محیط زیستی تأثیر قابل قبولی دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان می دهد که سه متغیر مستقل باقی مانده در مجموع  فقط 6/20 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین می کنند. به طور کلی یافته های این تحقیق چارچوب نظری ای را که بر اساس آن مُدل تحقیق ترسیم شد تأیید می کنند. برای بهبود رفتارهای حامی محیط زیست لازم است منابع آگاهی بخش تقویت شوند؛ فرایند «جامعه پذیری محیط زیستی» به کمک همه سازمان ها و نهادهای دولتی و غیردولتی و خانواده ها انجام شود و کیفیت آموزش ها ارتقا یابند.
۶.

نقد و بررسی کتاب جامعه مصرفی و شهر پسامدرن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال نوزدهم دی ۱۳۹۸ شماره ۹ (پیاپی ۷۴) 197-214
تعداد بازدید : ۱۱۷۱ تعداد دانلود : ۴۴۸
کتاب جامعه مصرفی و شهر پسامدرن روایت شکل گیری جامعه مصرفی و تناقضات آن در بطن تحولات اخیر است. این اثر سعی دارد ازطریق دیدگاه اندیشمندانی چون باومن و بودریار نشان دهد که تلاش مدرنیته در نگه داشت کم یابی، قطعیت، و بیگانه هراسی ناکام مانده و در پسامدرنیته این موارد به صورت هزینه گری، عدم قطعیت، و تسری پرسه زنی به کل جامعه، درمقام مصرف کننده، به مدار زندگی بازگشته اند؛ جامعه ای که ویژگی بارز آن اغواگری است و اگرچه افراد فکر می کنند که قدرت انتخاب و آزادی دارند، نوعی مشق بدنی خودراه بر را در پیش می گیرند که هدف آن متناسب ساختن بدن خویش با وعده کالاهاست. به موازات تغییرات جامعه مصرفی، در فضای جهانی محلی شدن نیز شاهد جای گزینی دولت ملت ها با شهرها درجایگاه بازی گران اصلی هستیم. در این شهرها برخی افراد، گروه ها، و سازمان ها ابتکار عمل جهانی دارند و مکان و فضا را درمی نوردند، اما برخی دیگر مقهور مکان هستند و در فضاهای طردشده ای مانند دگرجاها سیر می کنند. شهر پسامدرن علی رغم فضاهای مصرفی و سلطه اخلاق مصرفی در آن هم چنان شهری افتراقی است. توجه بیش از حد به جامعه مصرفی، وزن اندک مطالب مربوط به شهر پسامدرن، و توجه نکردن به ریخت زایی شهری ناشی از جامعه مصرفی ازجمله کاستی های کتاب هستند.
۷.

زنان و بازتولید پدرسالاری (مطالعه موردی: شهر کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال پانزدهم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴

کلید واژه ها: عادت واره سرمایه اجتماعی سرمایه فرهنگی بازتولید پدرسالاری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
تعداد بازدید : ۱۰۱۳
مقاله حاضر در نظر دارد نحوة مواجهة زنان شهر کرمانشاه با نظام پدرسالاری را در بستر حوزة خصوصی مورد بررسی قرار دهد. به این منظور سِیر زندگی آنان متاثر از آموزه های نخستین خانواده تا تثبیت نقش های آنان در قالب همسر-مادر، در پنج مرحله ی کلیشه های جنسیتی، ازدواج، زنانگی ایده آل، حوزة زناشویی و حوزة خصوصی پیگیری می شود. رویکرد نظری مقاله مبتنی بر آراء پیر بوردیو است. روش بررسی مقاله کیفی است. تکنیک گردآوری داده ها بر اساس مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته صورت گرفته است. پاسخ گویان بر حسب شاخص های سرمایة فرهنگی به سه گروه سنتی، مدرن و فرهیخته تقسیم شدند. شاخص های پدرسالاری شامل هویت مردانه، مردمحوری، سلطة مردانه و نقطة ثقل کنترل در میان گروه ها با هم مقایسه و مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل دربردارندة تناوبی در کنش های بازتولیدی و مقاومتی است که بستگی زیادی به سرمایة فرهنگی زنان و تجارب میدانی آن ها در گروه های مذکور دارد. اهمیت تمامی عوامل فوق یکسان نبوده و در مواردی فشار ساختاری ناشی از آن موجب نزدیکی دیدگاه های زنان علی رغم تفاوت های شان بود.
۸.

نوع مجروحیت و کیفیت زندگی در میان جانبازان استان کرمانشاه .سیاوش قلی پور، سیده زهرا پرهیزگار کلات، محسن قلی پور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مددکاری اجتماعی تابستان ۱۳۹۴ شماره ۴

کلید واژه ها: جانباز شیمیایی کیفیت زندگی جانباز جانباز اعصاب و روان جانباز آمپوته جانباز ترکیبی جانباز ویژه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی جنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی پزشکی و بهداشت
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی مددکاری اجتماعی
تعداد بازدید : ۸۷۳ تعداد دانلود : ۵۲۷
ناتوانی و مشکلات روحی روانی، زندگی جانبازان را تحت تاثیر قرار می دهد. این تاثیر در میان آنها یکسان نیست. هدف اصلی این مقاله مقایسه کیفیت زندگی جانبازانِ بر حسب نوع مجروحیت در استان کرمانشاه است. چارچوب نظری آن مبتنی بر ادبیات کیفیت زندگی و روش پژوهش پیمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه جانبازان بالای 25 درصد استان کرمانشاه است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 368 نفر محاسبه و بر اساس نمونه گیری سیستماتیک تعیین شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که کیفیت زندگی جانبازان پایین است. کیفیت زندگی بر حسب نوع مجروحیت متفاوت است: در بعد جسمی برای جانبازان شیمیایی پایین و برای جانبازان آمپوته، ترکیبی و اعصاب به نسبت بالاتر است؛ در بعد روانی برای جانبازان اعصاب و روان و شیمیایی در سطح پایین تر و برای جانبازان آمپوته، ترکیبی و ویژه در وضعیت بهتری قرار دارد؛ در بعد اجتماعی برای جانبازان شیمیایی در سطح پایین تر و برای جانبازان آمپوته، ترکیبی در وضعیت بهتری قرار دارد؛ سن و تعداد فرزندان بر کیفیت زندگی تاثیر معکوسی دارند. وضعیت اشتغال بر کیفیت زندگی تاثیر دارد، افراد شاغل از کیفیت زندگی بهتری برخوردارند. واژه های کلیدی: جانباز، کیفیت زندگی، جانباز اعصاب و روان، جانباز آمپوته، جانباز ترکیبی، جانباز ویژه، جانباز شیمیایی.
۹.

تحلیل اقتصادی- سیاسیِ نظام شبکه شهری استان کرمانشاه (1335 تا 1395)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اقتصاد سیاسی بین الملل دوره اول پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 27-54

کلید واژه ها: اقتصاد سیاسی توسعه کرمانشاه نخسته شهری نظام شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۱ تعداد دانلود : ۵۶۶
مقاله حاضر به دنبال بررسی نظام شهری در استان کرمانشاه و دلایل شکل گیری آن است.[1] روش پژوهش «توصیفی تحلیلی» و فن گردآوری داده، بررسی اسناد (طرح جامع، مشاور شهر، سرشماری نفوس و مسکن، گزارشات سازمآنها و ادارات و سالنامه های آماری) است. یافته ها نشان می دهند: از سال 1335 تاکنون، پراکنش جمعیت نقاط شهری در آستانه های جمعیتی متوازن نبوده است. شهرهای متوسط بزرگ و شهرهای بزرگ میانی وجود ندارد. در تمام سرشماری های پدیده نخست شهری در استان وجود داشته است و هم اکنون جمعیت شهر اول (کرمانشاه) 45/10 برابر شهر دوم (اسلام آباد) است. پراکنش خدمات در نقاط شهری با پراکنش جمعیت دارای همبستگی 99/0 درصد است. این بدان معناست که خدمات بر اساس جمعیت توزیع می شود و برنامه ای برای برون رفت از عدم تعادل نظام شهری وجود ندارد. دلایل سیاسی و اقتصادی عدم تعادل نظام شهری عبارتند از: نخست، اصلاحات ارضی که شیوه تولید روستایی را با مشکل مواجه ساخت و توانایی نگهداشت جمعیت خود را از دست داد و مهاجرت روستا به شهر شکل گرفت. دوم، برنامه های توسعه از طریق توجه ویژه به برخی نقاط شهری مانند کلان شهر کرمانشاه جاذبه آنها را فزونی بخشیدند و با جذب جمعیت تعادل نظام شهری را برهم زد. سوم، جنگ تحمیلی سبب مهاجرت گسترده جمعیت مرزنشین کرمانشاه به کلانشهر کرمانشاه شد. [1]. این جستار، تحلیلی مستخرج از داده های پژوهشی است به کارفرمایی سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمانشاه و دانشگاه رازی، که در سال 1396 به سرانجام رسیده است.
۱۰.

انگ خوردگیِ سکونت گاه غیر رسمیِ نوکان در کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) زمستان ۱۳۹۷ شماره ۸۳ 1 - 26

کلید واژه ها: انگ خوردگی ایماژه مکان طرد اجتماعی فضاسازی نوکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۷ تعداد دانلود : ۴۰۹
این مقاله تلاش می کند فرآیند انگ خوردگی محله نوکان در شهر کرمانشاه را بررسی کند. چارچوب نظری پژوهش مبتنی بر آراء راب شیلدز در باب «فضاسازی اجتماعی» است. شیلدز، فرآیند برساخت معنای مکان را ناشی از روندهای عینی در زندگی روزمره می داند که به طرق مختلف حکایت ها و تصوراتی را درباره آن برساخته و اسطوره -مکان را شکل می دهند. روش تحقیق مردم نگاری است و تکنیک گردآوری داده ها شامل مشاهده مشارکتی و مصاحبه عمیق می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که روندهای مختلفی در برچسب-خوردگی آن نقش دارند: شهرداری با انتشار ایماژه مکان «دهاتی» از ارائه خدمات به این محل امتناع می ورزد. نیروی انتظامی با برچسب «خشونت» و «مکان جرم خیز» در منازعان محله دخالتی ندارد. آموزش وپرورش بچه های مدارس نوکان را بی نظم و ناهنجار معرفی می کند. همچنین با تأمین نکردن زیرساخت های لازم دانش آموزان برخی مقاطع را به محلات دیگر می فرستند که در منازعات با محلات دیگر بر انتشار برچسب ها دامن می زنند. از سوی دیگر، راننده تاکسی ها، مغازه داران، مستاجرین و زنان کوچه نشین چنین تصوراتی را بازتولید و بر آن صحه می گذارند. سرانجام این که در فرآیند داغ خوردگی نوکان صرفاً زبان و نشانه ها ارجحیت ندارند بلکه عمل افراد در زندگی روزمره نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
۱۱.

بازنمایی هویت زن در ضرب المثل های «لکی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره دوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 65 - 88

کلید واژه ها: بازنمایی زنان ضرب المثل لک هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۹ تعداد دانلود : ۵۰۱
مقاله حاضر در پی بررسی چگونگی بازنمایی هویت زنانه در ضرب المثل های لکی بوده است. رهیافت نظری مقاله ، با تأکید بر ایده های برگر، استوارت هال، جنکینز، و کاستلز، برساخت گرایانه است؛ روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی و فنون گردآوری داده بررسی اسناد و مصاحبه بوده و داده ها براساس فن مقوله بندی تجزیه و تحلیل شده است. در سطح اول تحلیل می توان به بازنمایی زن در مقام یک هستی، با ویژگی های مثبت، مانند «قوام بخش، هویت بخش و بافضیلت» و و ویژگی های هویتی منفی «ابزار بودگی، بی خردی، اخلاق ستیزی و غیرمستقل» اشاره کرد. در سطح دوم، یافته ها نشان می دهند هویتی که زنان لک با آن بازنمایی شده اند، تا حدودی با تصویر یکدست گفتمان های مسلط و متعارف در مورد هویت زنان متفاوت است. زیرا مقولات بدست آمده برای بازنمایی زنان در ضرب المثل های لکی یکدست نیستند؛ این تصویر بازنمایی شده را می توان در سه دسته دِت (دختر)، دا (مادر)، دایا (پیرزن) دسته بندی کرد که از این سه گروه، هویت گروه سنی مادر نسبت به دو گروه دیگر مثبت تر و هویت پیرزن منفی تر از بقیه بازنمایی شده است. به رغم چندگانگی های روایت هویت زن در ادبیات شفاهی لکی، آنچه در کل، به عنوان روح کلی حاکم بر آن می توان درک کرد، تصویر و هویتی در مرتبه دوم است. بیان دیگر، اگر چه این تصویر، کاملاً سلبی نیست، اما در برآیند کلی، در جهان زبانی این ادبیات شفاهی، می توان دید که چگونه از جهات مختلف، هنوز هم برتری با مردان است و زنان، تنها در کنار مردان هویت می یابند. جهان ضرب المثل ها، جهانی عمدتاً مردانه است.
۱۲.

تولید اجتماعی فضای شهری؛ مورد مطالعه، پارک نوبهار کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال سیزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 131 - 162

کلید واژه ها: تولید فضا زندگی روزمره برچسب خوردن عمل فضایی نقشه های ذهنی کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۴ تعداد دانلود : ۵۲۴
این مقاله به بررسی سازوکار تولید اجتماعی پارک نوبهار در کلانشهر کرمانشاه می پردازد. رویکرد نظری مقاله مبتنی بر آراء هانری لوفور در باب «تولید فضا» است. روش مطالعه اتنوگرافی است و برای گردآوری داده ها از روش های مشاهده، مصاحبه، بررسی اسناد و نقشه های ذهنی استفاده شده است. یافته های پژوهش عبارت اند از: الف) پارک نوبهار در اواخر دهه 40 هجری شمسی در روند شهرک سازی های گسترده ساخته شده است. ب) نحوه مواجهه مردم با این فضای عمومی متأثر از معانی ذهنی است و گروه های سنی هر کدام به فراخور شرایط خویش از آن بهره می برند. نوجوانان و جوانان در بازتولید معانی داغ خورده و سالمندان در تولید معانی مثبت نقش دارند. حضور پررنگ نوجوانان و جوانان قدرت نام گذاری آنها را بیشتر کرده است. ج) کنشگران زندگی روزمره به مرور زمان معانی مختلفی را بدان نسبت داده اند. این معانی دوگانه بوده و همزمان خوب/بد، آرامش بخش/تهدیدزا هستند. روی هم رفته، معانی منفی برجستگی بیشتری دارند و به مثابه یک مکان برچسب خورده در فضای ذهنی شهر شناخته شده است.
۱۳.

حق بر شهرِ محله صادقیه در کلان شهر کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اقتصاد سیاسی بین الملل دوره دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 687-712

کلید واژه ها: حق تصاحب حق مشارکت طرد فضا کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۳ تعداد دانلود : ۲۵۴
پژوهش حاضر تلاش می کند حق بر شهر در شهرک صادقیه را بررسی کند. چهارچوب نظری پژوهش مبتنی بر آراء هانری لوفور است. روش پژوهش کیفی و فنون گردآوری داده، مشاهده، مصاحبه و بررسی اسناد است. یافته ها نشان می دهند: 1-فضاهای شهری (فضای آموزشی و فرهنگی، فضای سبز، فضای ورزشی، فضای مصرف و سیستم حمل ونقل) در محله یا وجود ندارد یا مناسب نیستند. محلات مجاور نیز در محاصره سرمایه است و ساکنین صادقیه توان استفاده از آن ها را ندارند، بنابراین از حق تصاحب بر شهر محروم اند. 2-ساکنین محله در ساخت فضای عمومی و فعالیت های جمعی محله مشارکت ندارند و حیات جمعی، خاطرات مشترک و احساس تعلق در محله شکل نمی گیرد. بدین روی حق مشارکت نیز ندارند. 3-دلایل عدم رعایت حق بر شهر ناشی از مهاجرت روستا به شهر در دهه 40 تا 80 و طرد در زندگی روزه است. روندهایی که سبب دو پارگی شهر شدند، گروهی که از توان مالی برخوردار هستند توانستند از امکانات شهری برخوردار شوند و گروه کم برخوردار مانند اهالی صادقیه به حاشیه شهر رانده و از حق بر شهر محروم شدند.
۱۴.

اقتصادسیاسی طرد (حاشیه نشین سازی محله شهیاد در کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال ۲۱ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 96 - 124

کلید واژه ها: اقتصادسیاسی حاشیه نشین سازی حاشیه نشین شدگان طرد کرمانشاه محله شهیاد/شاطرآباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۲۳۷
مسأله مرکزی مکتوب حاضر مطالعه حاشیه نشین سازی از منظر اقتصادسیاسی است. از این منظر استدلال می کند حاشیه نشینی شدگی پدیده ای برساخته و حاصل مکانیزم های پنهانِ انباشت و گردش سرمایه است که دولت از عاملان مهم آن در ایران است. روش تحقیق بر قیاس نظریه متبوع تحقیق، انتقادی است و از انواع داده های موجود بهره می برد. روش تحلیل، جست وجوی دلالت های نظری داده های موجود با راهنمایی نظریه تحقیق است. نتیجه پژوهش حاکی است حاشیه نشین شدگی پیامد تاریخ طولانی طرد با مکانیسم های مختلف بوده که طرد اقتصادی از مهمترین آن هاست. طرد اجتماعی و فرهنگی بر بستر اقتصاد، مناسبات موجود را طبیعی سازی کرده و موجه می نماید. بر این اساس هر اراده ای برای مواجهه با حاشین نشین سازی نیازمند توجه به مناسبات کلان اقتصادسیاسی است. اقتصادسیاسی رشته پیوند مسائل محلی و بین المللی است؛ در حالی که حاشیه نشین شدگی در جهان رو به کاهش گذاشته در کشورهای در حال توسعه رو به افزایش است.    
۱۵.

حق سالمندان به شهر در کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مددکاری اجتماعی زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۴ 1 - 35

کلید واژه ها: کردار فضایی تولید فضا حق به شهر سالمندان کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۳۰۳
هدف مقاله حاضر بررسی حق سالمندان به شهر است. رویکرد نظری مقاله مبتنی بر آرا هانری لوفور در باب «تولید فضا» و «حق به شهر» و روش آن مردم نگاری است. فنون گردآوری داده مشاهده، مصاحبه است. بر همین اساس، 20 مصاحبه از طریق نمونه گیری نظری انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهند: پیاده روها و خیابان به دلیل ساختار بلند جداول بتونی، ناهمسطح بودن و مبلمان نامتناسب، به لحاظ استفاده، دسترسی و امکان حضور برای سالمندان مسئله ساز هستند؛ فضاهای سبز، قهوه خانه ها و کوچه ها و معابر از جمله سایت های فضایی محلات هستند که در تسهیل حرکت، سکنی گزینی و پاتوق گزینی سالمندان تعیین کننده اند، اما به دلیل نقص های متفاوت امکان خاطره سازی، حمایت و استفاده از شهر را از سالمندان سلب می کنند؛ سازمان ها و ادارت مربوط به امور رفاهی و اجتماعی سالمندان از نظر مناسب سازی برای سالمندان وضعیتی نامطلوبی دارند و خدمات رفاهی به سلامت پزشکی و روان درمانی تقلیل یافته است. خانه برای سالمندان تبدیل به فضایی نگهدارنده در برابر مخاطرات بیرونی شده است؛ اما بیشتر شبیه به آسایشگاه است تا مکانی برای نقش آفرینی و تعامل گسترده سالمندان. درنهایت اینکه بسیاری از آسیب های روانی و وجودی چون اضطراب، افسردگی، تنهایی و انزوا نه فردی که ریشه در بی توجهی به حق سالمندان به شهر است.    
۱۶.

دلایل عدم ماندگاری جمعیت در شهرستان قصرشیرین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱۳ و ۱۱۴ ۱۱۶-۹۷

کلید واژه ها: عدم ماندگاری جمعیت عوامل اجتماعی عوامل اقتصادی عوامل سیاسی قصرشیرین مهاجرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۶ تعداد دانلود : ۸۹
هدف این تحقیق، بررسی عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی عدم ماندگاری جمعیت از نظر ساکنان شهرستان قصرشیرین بوده است. برای این منظور با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای 375 پرسشنامه تکمیل شد. یافته ها نشان داد که میانگین عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی عدم ماندگاری جمعیت شهرستان قصرشیرین از نظر پاسخگویان، به ترتیب برابر با (02/3)، (82/2) و (90/1) بوده است. از بین عوامل اقتصادی، امکانات بهداشتی مقصد و کسب درآمد بیشتر به ترتیب با میانگین (43/3) و (43/3)، از بین عوامل سیاسی، عدم تلاش مدیریت برای سرمایه گذاری با میانگین (10/3) و از بین عوامل اجتماعی، مهاجرت به خاطر خویشاوندان با (23/2)، بیشترین میانگین عدم ماندگاری جمعیت بوده است. میانگین عوامل عدم ماندگاری جمعیت بر حسب برخی ویژگی های فردی، اجتماعی و اقتصادی پاسخگویان متفاوت بوده است؛ میانگین عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی عدم ماندگاری جمعیت در زنان، افراد با تحصیلات بالا، افراد رده های سنی 18 تا 35 سال و افراد با 10 تا 30 سابقه سکونت در شهرستان قصرشیرین نسبت به بقیه بیشتر بوده است. کسانی که درآمد کمتری داشته اند، عامل اقتصادی و کسانی که درآمد بالایی داشته اند، عامل سیاسی و اجتماعی را به عنوان عدم ماندگاری جمعیت ذکر کرده اند. نتیجه عوامل عدم ماندگاری جمعیت از نظر پاسخگویان را می توان به ضعف زیرساخت های درمانی، وجود سرمایه داران غیربومی، مهاجرت به خاطر خویشاوندان و نبود رشته های مختلف دانشگاهی نسبت داد که متناسب با آن پیشنها د هایی مانند ایجاد و تجهیز بیمارستان و درمانگاه ها، بومی گزینی و برپایی رشته های مختلف و أخذ نمایندگی از دانشگاه های معتبر طرح شده است.
۱۷.

کرمانشاه در گفتمان شرق شناسی: تحلیلی پسااستعماری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۶ 223-244

کلید واژه ها: تاریخ تاریخ معاصر ایران پسااستعماری شرق شناسی گفتمان کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۸ تعداد دانلود : ۳۲۲
ادوارد سعید در «شرق شناسی» ویژگی های گفتمانی آن بخش از دانش را توضیح می دهد که در قرن نوزدهم توسط محققان، سفرنامه-نویسان، شاعران و رمان نویسان پدید آمد، دانشی که عملاً شرق را نه به عنوان جامعه و فرهنگی که بر اساس خود عمل می کند، بلکه همچون مخزنی برای دانش غربی ساخت.این مقاله بر مبنای نظریات پسااستعماری(با تاکید بر آرای ادوارد سعید ) و با استفاده از روش تحلیل گفتمان به بررسی سفرنامه هایی می پردازد که جغرافیای فرهنگی کرمانشاه را مورد توصیف قرار داده اند. هدف این پژوهش شناخت کرمانشاهی است که در آثار شرق-شناسان معرفی شده است.به عبارتی به این دلیل که مطالعات موجود جنبه کلی داشته و هیچ گاه مناطق مختلف به صورت مستقل و محلی مورد بررسی قرار نگرفته است، بر آنیم که به شکلی بومی کلیشه های شرق شناسانه به کار رفته در متون و نوشته های غربی در خصوص منطقه ی کرمانشاه را از طریق روش تحلیل گفتمان مورد کنکاش قرار دهیم. یافته ها حاکی از تسلط لایه های مضاعفی از سویه های شرق شناسانه نسبت به منطقه کرمانشاه است زیرا هم شامل مواردی است که به ایرانیان داده شده و هم شامل صفاتی است که به کردها(به دلیل داشتن جمعیت کردزبان) نسبت داده شده و هم خصایص اعراب(به دلیل هم مرز بودن و داشتن عبور و مرور سهل و فراوان با اعراب) را در خصوص مردم منطقه به کار برده اند.
۱۸.

بازنمایی خشونت در ضرب المثل های لکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 248-229

کلید واژه ها: خشونت مَثَل های لکی هویت مردانه همبستگی درون گروهی بافت قومی و قبیله ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۸ تعداد دانلود : ۱۳۱
بخش مهمی از فرهنگ عامه و ادبیات شفاهی اجتماعات مختلف انسانی، مَثَل هایی است که به طور جمعی ساخته و پرداخته شده و بنیادهای فرهنگی آن ها را بازتاب می ​ دهد. ازآنجا که در مَثَل های لکی که متأثر از ساخت اجتماعی قومی و قبیله ای است و ریشه در باورها، اعتقادات و تجربه زیسته شان دارد، شواهد و نمونه هایی یافت می شود که بر برساخت و بازتولید خشونت دلالت دارد؛ مقاله حاضر در پی فهم اجتماعی خشونت و اَشکال آن در تجربه زیسته مردمان لک ​ زبان است که در مثل های لکی بازنمایی شده است. رویکرد نظری این نوشتار بر پایهٔ اندیشه های دیوید متزا، نیسبت و کوهن، نظریه کنش پارسونز، مفهوم مردانگی رابرت کانل و نظریه خشونت زبانی دریدا استوار است. بر این اساس، پرسش های راهنمای پژوهش عبارت اند از: در مَثَل های لکی، چه دریافت و پنداشتی نسبت به خشونت وجود دارد؟ خشونت در قالب چند مقوله فراگیر طبقه بندی شده است؟ خشونت چه نقشی در کسب هویت های جنسیتی مردانه و زنانه دارد؟ و سرانجام این که مضمون مشترک، وحدت ​ بخش و نهایی که معنا و جایگاه خشونت در قوم لک را نمایندگی می کند، کدام است؟ داده ها ( ضرب المَثَل ها ) با بررسی اسناد گردآوری و پس از راستی آزمایی و مضمون کاوی از طریق مصاحبه با 20 نفر از مردان پنجاه سال به بالای خبره و مطلع از فرهنگ عامه لکی، به شیوه «تحلیل محتوای کیفی» تجزیه وتحلیل شده اند. یافته ها نشان می دهد ضرب المَثَل هایی که بر مضامین خشونت آمیز دلالت دارند و یا مروج خشونت هستند، در چهار مقوله اصلی مشتمل بر «خشونت کلامی، خشونت ابزار سلطه، تشویق به خشونت، خصومت و ستیزه جویی» قابل دسته بندی هستند و خشونت عامل همبستگی درون گروهی و به مثابه راه حل مسائل اجتماعی است. خشونت در اَشکال گوناگونی چون «خشم و پرخاشگری، تحقیر و توهین، تبعیض علیه زنان و تهدید به استفاده از خشونت» بازنمایی شده است. بین خشونت و هویت مردانه، تطابق و هم گرایی وجود دارد و صفت مرد بر کسانی اطلاق می گردد که توانایی به کاربردن خشونت داشته باشند. در این مَثَل ها نگرش و تصور مطلوبی در برابر پدیده خشونت وجود دارد؛ به طوری که خشونت با عناصر مقدس مذهبی هم تراز است. چنین نگرشی به پدیده خشونت، ساخت و بافتی قومی و قبیله ای دارد که در آن هر گروه ناچار به تأمین امنیت خود بوده است؛ ازاین رو، در چنین اجتماعی مردان به عنوان نیروی جنگی و تأمین کننده امنیت از جایگاه و موقعیت ممتازی و سرآمدی برخوردارند.
۱۹.

شکل گیری فضاهای مسکونی در کرمانشاه 95- 1375 (با تأکید بر مسکن مهر و سکونت گاه های غیررسمی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مددکاری اجتماعی زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۰ 73 - 106

کلید واژه ها: تولید فضا سکونت گاه های غیررسمی فضا کرمانشاه مسکن مهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۹ تعداد دانلود : ۵۰۴
این مقاله تلاش می کند که شکل گیری فضاهای مسکونی شهریِ کرمانشاه را در دو دهه (1395-1375) بررسی کند. چارچوب نظری پژوهش مبتنی بر آرای لفور در باب تولید فضا است. روش تحقیق کیفی و تکنیک گردآوری داده ها مشاهده، مصاحبه و بررسی اسناد است. یافته ها نشان می دهند که در طی این دو دهه شهر در جهات مختلف به ویژه شمال شرقی، شمال غربی، جنوب غربی و شرق رشد برون زا داشته اند. رشد طبیعی جمعیت و مهاجرت روستاییان و ساکنان سایر شهرهای استان به کرمانشاه از مهم ترین دلایل رشد شهر در این دوره هستند. سه فرایند در شکل گیری فضای مسکونی این دوره نقش داشته است: نخست، سیاست های مسکن مهر که سبب رشد شهرک های پردیس، دولت آباد، دانش و کیهانشهر شد. این شهرک ها به پراکندگی و ازهم گسیختگی فضای شهری دامن زدند، همچنین به دلیل کمبود امکانات زیرساختی و فضای عمومی، عاری از حیات شهری هستند و هویت محله ای در آن ها شکل نگرفته و افراد در خانه های خویش محبوس اند. دوم، رشد سکونت گاه های غیررسمی دره دراز، نوکان، کرناچی و ده پهن است که به رغم عدم وجود زیرساخت ها و فقر امکانات از پویایی بیشتری در زندگی روزمره برخوردارند. سوم، کارکردهای اقتصادی و فراغتی فضاهای مسکونی جدید که تعامل آن ها را با بازارچه ها داخل شهر اجتناب ناپذیر ساخته است. همچنین سکونت گاه های غیررسمی سبب رشد پدیده کوچه نشینی به مثابه تاکتیکی برای مقاومت در برابر کمبود فضای فراغت شده است.
۲۰.

تغییرات اجتماعی ایل ترکاشوند در بستر تاریخ معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناسی معاصر سال ۱۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲۱ 141 - 166

کلید واژه ها: اسکان عشایر اصلاحات ارضی ایل ترکاشوند قلمرو کوچ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۸۷
این پژوهش به بررسی روندهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی ایل ترکاشوند در تاریخ معاصر ایران می پردازد. روش پژوهشْ قوم نگاری و جامعه هدف آن ایل ترکاشوند است. فنون گردآوری داده ها مصاحبه، مشاهده، نقشه و نمودار هستند؛ داده ها براساس سه مرحله سازماندهی داده، تفسیر و گزارش نویسی تجزیه و تحلیل شده اند. یافته ها نشان می دهند: 1. ایل ترکاشوند شامل شش طایفه (رحمت، سلیمان، گرگه، مرشو، ملیجان، میرازی) است و قلمرو کوچ آنان در سده 13 ه .ش. از شمال به کوهستان الوند همدان، از شرق به بروجرد و خرم آباد، از غرب به قصرشیرین، گیلانغرب و ایلام، و از جنوب به دشت عباسِ دهلران و خوزستان منتهی بوده است. 2. با اسکان عشایر در دوره «رضاشاه»، تعدادی از طوایف به اجبار برای مدت دو سال در مناطقی مانند: همدان، کنگاور، صحنه و ماهیدشت اسکان داده شدند؛ اما پس از مدتی و به ویژه با سقوط پهلوی اول دوباره به کوچ روی بازگشتند. 3. دولت درپی اصلاحات ارضی با واردات بی رویه گوشتِ منجمد و دامِ زنده، دامداری را با رکود مواجه ساخت؛ افزون براین، نیاز به کارگر ساده بر اثر توسعه کارخانه جات و صنایع مونتاژ به همراه جاذبه های شهری زمینه اسکان بخشی از ایل ترکاشوند در شهر کنگاور را فراهم آورد. 4-پس از پیروزی انقلاب اسلامی سال 1357، دولت با کنترل واردات، سبب رونق دوباره دامداری و تداوم کوچ روی درمیان بخشی از افراد ایل شد، اما با تثبیت زندگی شهری و افزایش جذابیت روزافزون آن، یکجانشینی ایل ترکاشوند نیز تداوم یافت.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان